Bị bắt giam, đầu độc hay trục xuất? Cái giá phải trả cho việc chống lại Putin tại Nga

 

Vitaly Shevchenko

 

 

Những nhân vật chỉ trích hoặc đối lập với Tổng thống Putin thường bị trừng phạt, hoặc tệ hơn thế - Getty Images

 

Vladimir Putin hầu như không bị thách thức trong nền cai trị của ḿnh tại Nga. Nhiều tiếng nói chỉ trích ông ta đă bị trục xuất, trong khi các nhân vật đối lập khác bị bỏ tù, hoặc một số trường hợp bị giết chết.

 

Trước khi Putin tiến hành cuộc xâm lược toàn diện nhằm vào Ukraine vào tháng 02/2022, hơn hai thập kỷ triệt tiêu những tiếng nói bất đồng dường như đă đánh bại hoàn toàn phe đối lập tại Nga.

 

Vào thời điểm Putin lên nắm quyền, ông ta đă buộc những nhà tài phiệt quyền lực của nước Nga tuân theo mệnh lệnh của ḿnh, đây vốn là giới rất giàu có, và mang những tham vọng chính trị.

 

Mikhail Khodorkovsky, từng là người đứng đầu của tập đoàn dầu mỏ khổng lồ Yukos, bị bắt năm 2003 và bị tuyên án 10 năm tù giam v́ tội trốn thuế và biển thủ sau khi tài trợ cho các đảng đối lập. Sau khi được thả, ông ấy đă rời khỏi nước Nga.

 

Boris Berezovsky, một nhà tài phiệt khác giúp Putin lên nắm quyền, sau đó cũng đối chọi với Putin và cuối cùng chết tại Anh vào năm 2013 sau khi bị trục xuất, theo thông tin là do tự sát.

 

Tất cả các hăng truyền thông chính tại Nga dần dần bị nhà nước kiểm soát hoặc phải tuân theo mệnh lệnh từ Điện Kremlin.

 

Alexei Navalny

 

Một nhân vật đối lập nổi bật nhất tại Nga hiện nay là Alexei Navalny, người đă cáo buộc ông Putin bỏ tù nhằm triệt hạ hàng trăm ngàn người phản kháng trong một cuộc chiến "tội phạm, đàn áp".

 

Vào tháng 08/2020, Navalny đă bị đầu độc bằng Novichok, một chất độc thần kinh chỉ quân đội mới sở hữu, khi ông ấy trên đường đi đến Siberia. Ông ấy suưt mất mạng v́ vụ tấn công này và sau đó phải bay đến Đức để chữa trị.

 

Vào tháng 05/2022, Alexei Navalny đă kháng cáo bất thành đối với mức án tù giam 9 năm - Getty Images

 

Khi Alexei Navalny trở về Nga vào tháng 01/2021, ông ấy đă giúp những người thuộc phe đối lập lên tinh thần chỉ trong một khoảng thời gian ngắn ngủi, nhưng ngay lập tức sau đó bị bỏ tù v́ tội biển thủ và khinh miệt ṭa án. Hiện chính trị gia đối lập này đang thụ án chín năm tù giam, và trở thành nhân vật chính trong một bộ phim tài liệu đoạt giải Oscar năm nay.

 

Vào những năm 2010, ông Navalny tích cực tham gia vào các cuộc tuần hành phản đối chính phủ quy mô lớn và quỹ phi chính phủ chống tham nhũng mang tên Anti-Corruption Foundation (FBK) của ông đă vạch trần nhiều vụ tham nhũng, trang web của FBK cũng thu hút hàng triệu lượt xem. Vào năm 2021, quỹ này được Nga xem là cực đoan, bất hợp pháp và Navalny liên tục bác bỏ các cáo buộc và cho rằng chúng đều mang động cơ chính trị.

 

Nhiều nhân vật hợp tác với Nalvany chịu áp lực từ các cơ quan an ninh Nga, một số đă rời khỏi Nga, bao gồm người từng đứng đầu FBK Ivan Zhdanov, cựu luật sư của FBK Lyubov Sobol và hầu như, nếu không phải là tất cả, những người đứng đầu trong mạng lưới văn pḥng mở rộng của Navalny trên khắp nước Nga.

Cánh tay phải đắc lực của Nalvany là Leonid Volkov cũng rời Nga sau khi có vụ án rửa tiền được nhắm vào ông ta vào năm 2019.

 

Phản chiến

 

Một nhân vật chỉ trích Putin quan trọng khác, hiện đang bị tù giam là Ilya Yashin, người đă chỉ trích kịch liệt cuộc chiến tranh của Nga nhằm vào Ukraine. Trong buổi livestream trên YouTube vào tháng 04/2022, ông ấy đă kêu gọi một cuộc điều tra nhằm vào những tội ác chiến tranh có thể do phía Nga gây nên và gọi Tổng thống Putin là "một tên đồ tể tồi tệ nhất trong cuộc chiến này".

 

Buổi livestream đó đă mang đến mức án tù giam 8,5 năm với tội vi phạm pháp luật v́ cố t́nh reo rắc tin giả liên quan đến quân đội Nga. Luật này đă được Quốc hội Nga thông qua không lâu sau khi Nga xâm lược Ukraine vào ngày 24/02/2022.

 

Ilya Yashin bị bắt vào tháng 06/2022 sau khi ông ấy lên án những cáo buộc về tội ác chiến tranh của Nga tại thị trấn Bucha ở Ukraine - Getty Images

 

Yashin tham gia chính trường từ năm 2000 khi 17 tuổi, cũng là thời điểm Putin lên nắm quyền.

 

Vào năm 2017, sau những năm hoạt động phản kháng, Yashin đă được bầu làm người đứng đầu hội đồng quận Krasnoselsky ở Moscow, nơi ông ấy tiếp tục cất tiếng nói chỉ trích Điện Kremlin.

 

Vào năm 2019, ông Yashin đă bị hơn một tháng tù giam v́ tham gia tích cực trong các cuộc biểu t́nh chống lại sự loại trừ những ứng viên độc lập và mang tư tưởng đối lập của chính quyền trong các cuộc bầu cử hội đồng thành phố Moscow.

 

Nhà báo và nhà hoạt động từng học tại Đại học Cambridge, Vladimir Kara-Murza đă hai lần là nạn nhân trong các vụ đầu độc bí mật khiến ông ấy bị hôn mê, vào năm 2015 và sau đó là năm 2017. Ông ta đă bị bắt vào tháng 04/2022 theo sau sự chỉ trích nhằm vào cuộc xâm lược Ukraine của Nga, và bị cáo buộc chia sẻ "tin giả" về quân đội Nga, sắp xếp các hoạt động của một "tổ chức trái phép" và bội phản. Luật sư của ông ấy cho biết thân chủ của ḿnh đang đối mặt với mức án 25 tù giam nếu bị kết tội.

 

Vladimir Kara-Murza là tác giả của rất nhiều bài báo chỉ trích ông Putin ở những hăng truyền thông lớn của Nga và Phương Tây, và vào năm 2011, ông ấy đă đi đầu trong các nỗ lực của phe đối lập nhằm bảo đảm việc thực thi các lệnh trừng phạt của Phương Tây nhằm vào những kẻ vi phạm nhân quyền tại Nga.

 

Các lệnh trừng phạt được nhiều quốc gia Phương Tây áp dụng được biết đến là đạo luật Magnitsky, sau khi "người thổi c̣i" là luật sư Sergei Magnitsky, đă chết trong nhà tù của Nga vào năm 2009 sau khi bị giới chức đưa ra cáo buộc về tội gian lận.

 

Tranh đấu v́ dân chủ

 

Kara-Murza là phó chủ tịch Open Russia, một nhóm ủng hộ dân chủ hàng đầu tại Nga, được cựu tài phiệt Mikhail Khodorkovsky, người đă rời khỏi Nga, thành lập. Nhóm này bị Nga tuyên bố chính thức là "trái phép" và cuối cùng phải đóng cửa vào năm 2021. Người đứng đầu Open Russia, Andrei Pivovarov, đang thụ án bốn năm tù giam, sau khi bị kết tội có liên quan đến tổ chức "trái phép" này.

 

Kara-Murza có thể phải đối mặt với án tù giam lâu hơn nhưng ít ra là ông ấy c̣n giữ được mạng sống, không giống như người bạn thân và cũng là một lănh đạo đối lập với Putin, Boris Nemtsov.

 

Boris Nemtsov bị một điệp viên có liên quan đến một đội ám sát chính trị, tiến hành theo dơi trong gần một năm trước khi bị bắn chết tại cầu Bolshoi Moskvoretsky vào ngày 27/02/2015 - Getty Images

 

Trước kỷ nguyên quyền lực của Putin, ông Nemtsov là thống đốc vùng Nizhny Novgorod, bộ trưởng năng lượng và sau đó là phó thủ tướng, ông ấy cũng được bầu vào Quốc hội Nga. Sau đó ông ấy trở thành một tiếng nói đối lập với Điện Kremlin, và đăng tải một số báo cáo có nội dung chỉ trích Vladimir Putin và lănh đạo nhiều cuộc tuần hành phản đối nhà lănh đạo Nga.

 

Vào ngày 27/02/2015, Nemtsov đă bị bắn bốn phát đạn khi đi qua cây cầu bên ngoài Điện Kremlin, vài giờ sau khi kêu gọi sự ủng hộ đối với một cuộc tuần hành chống lại cuộc xâm lược đầu tiên của Nga nhằm vào Ukraine vào năm 2014.

 

Bốn người đàn ông gốc Chechnya bị cáo buộc đă gây nên cái chết của Nemtsov, nhưng không rơ ai và với lư do ǵ đă ra lệnh giết ông ta. Bảy năm sau cái chết của Nemtsov, một cuộc điều tra cho thấy bằng chứng rằng những tháng trước khi xảy ra vụ việc, Nemtsov đă bị một điệp viên chính phủ Nga theo dơi, người có liên quan đến một đội ám sát bí mật.

 

Những nhân vật đối lập hàng đầu này chỉ là một vài người bị nhắm đến tại Nga v́ bày tỏ tiếng nói phản kháng.

 

Kể từ khi Nga bắt đầu xâm lược toàn diện nhằm vào Ukraine vào năm 2022, các hăng truyền thông độc lập của Nga đă phải ra khỏi đất nước, như các trang tin Meduza và Novaya Gazeta, và kênh TV Rain. Những cơ quan khác như đài phát thanh Ekho Moskvy phải đóng cửa.

 

Rất nhiều các nhà b́nh luận bị buộc phải rời khỏi đất nước, như nhà báo dày dặn kinh nghiệm Alexander Nevzorov, người bị Nga dán nhăn là "điệp viên nước ngoài" và bị tuyên án tám năm tù giam trong phiên xử vắng mặt v́ đă reo rắc "sự giả mạo" nhằm vào quân đội Nga.

 

Nhưng không cần phải có hàng triệu khán giả mới bị nhắm đến. Hồi tháng 03/2023, Dmitry Ivanov, một sinh viên toán học, người điều hành một kênh Telegram phản chiến, đă bị kết án 8,5 năm tù giam - cùng v́ đă reo rắc "sự giả mạo" nhằm vào quân đội Nga.

 

Trong khi đó, người cha Alexei Moskalev cũng bị kết án hai năm tù giam v́ tội bất đồng chính kiến trên mạng xă hội sau một cuộc điều tra liên quan đến bức tranh phản chiến của cô con gái 13 tuổi ở trường học.

 

Vladimir Putin đă mất hơn hai thập niên để bảo đảm không có đối thủ đáng gờm nào có thể tự do thách thức quyền lực của ḿnh. Nếu đó là kế hoạch của ông ta, th́ giờ đă phát huy tác dụng.

 

 

 

Tin Tức - B́nh Luận     Vinh Danh QLVNCH     Audio Files     Tham Khảo     Văn Học Nghệ Thuật     Trang Chính