Mục đích và nguyên tắc của thảo luận

 

Trần Thị Lan Anh

 

 

Thảo luận là nhu cầu của mọi sinh hoạt xã hội. Mục đích của thảo luận không phải để chứng minh đúng-sai, thắng-thua mà là tìm ra sự thật hoặc giải pháp để giải quyết vấn đề nào đó xã hội đang đối diện.

 

Dĩ nhiên sự thật của người này đôi khi khác sự thật của người kia. Điều này đúng nếu nhìn sự thật qua cảm tính, chủ quan. Còn nếu nhìn sự thật qua khách quan thì mọi người sẽ nhìn sự thật giống nhau cho dù ở bất cứ nơi nào, thuộc giống dân nào.

 

Thí dụ có người cho rằng sự vận động của mặt trời không bao giờ thay đổi. Đây là nhận định chủ quan. Khách quan mà nói thì sự vận động của vạn vật (gồm cả con người) đều thay đổi từng giờ, từng phút mà sự thay đổi đó chúng ta không nhìn thấy bằng mắt thường.

 

Ngoài tính khách quan thì sự thật luôn luôn có tính tương đối chứ không phải tuyệt đối. Có nghĩa là cùng một sự kiện nhưng bàn thảo để đưa ra giải pháp đôi khi khác nhau bởi sự kiện xảy ra ở thời gian và không gian khác nhau. Cho nên giải pháp A của hôm nay chưa chắc đúng cho tương lai dù cùng một sự kiện.

 

Vấn đề kế đến là người tham gia sự thảo luận có cùng một nền tảng hay không. Đây là điều rất quan trọng bởi nếu không nhìn ra được vấn đề này, mọi cuộc thảo luận chỉ tốn thời gian, tiền bạc và vô ích. Một người đặt Nhân Phẩm, Nhân Cách, Nhân Tri, Nhân Trí, Nhân Đạo, Nhân Chủ là nền tảng của người lãnh đạo và người khác loại bỏ những Nhân này thì hai người này sẽ không bao giờ có thể thảo luận về một nhân vật lãnh đạo nào đó.

 

Nền tảng được hiểu ở một góc cạnh khác, rộng lớn hơn, đó là kinh nghiệm sống, quan niệm sống của các cá nhân có giống nhau hay không. Một người có quan niệm sống cởi mở, lắng nghe tiếng nói khác biệt để tự mình điều chỉnh những sai trái của mình cho hoàn hảo hơn sẽ có lối thảo luận hoàn toàn khác với người bảo thủ, xem cái của mình là đúng, cái của người khác là sai.

 

Nguyên tắc cuối cùng của cuộc thảo luận là phải biết giữ im lặng, chấm dứt cuộc thảo luận khi nhận diện ra người đối diện không biết được những nguyên tắc thảo luận, hoặc không hiểu rõ chủ đề được đưa ra. Điều này khó thực hiện đối với nhiều người, đặc biệt trên mạng xã hội. Có lẽ vì lý do đó mà một số người chủ trương là chỉ đưa lên những suy tư và chia sẻ trên mạng xã hội chứ không tham gia để hồi đáp những lời nhận định của người đọc.

 

 

Trần Thị Lan Anh

Tháng 12 năm 2024 (Việt lịch 4903)