Làm sao tránh được sự Lường Gạt?

 

Trần Thị Lan Anh

 

 

Lừa gạt tiền bạc, t́nh cảm xảy ra ở mọi thời điểm từ xưa đến nay. Nhưng chuyện này ở thời đại của điện toán, sự lừa gạt trở nên tinh vi và những người lớn tuổi dễ thành những nạn nhân của sự lừa gạt.

 

Nạn nhân của sự lừa gạt có thể chia làm ba loại.

 

Loại thứ nhất là v́ ḷng tham. Có nghĩa là nạn nhân nhận được điện thư cho biết là đă trúng số, hoặc được hưởng một số tiền lớn mà người thừa kế duy nhất là người nhận được email. Ḷng tham đă cho kẻ lừa gạt dùng tâm lư để nạn nhân bị lừa gạt gửi tiền thực hiện thủ tục giấy tờ trước khi số tiền được chuyển đến trương mục của nạn nhân.

 

Loại thứ hai là nạn nhân cho rằng đây là những chuyện cấp bách, chân chính cần phải giải quyết. Thông thường kẻ lừa gạt gửi điện thư hoặc gọi điện thoại cho biết là từ một công ty nào đó, hoặc từ cơ cấu chính quyền, cần một số dữ kiện cá nhân để giải quyết vấn đề nào đó chẳng hạn như một bưu kiện đang tạm giữ cho đến khi một số dữ kiện được kiểm chứng. Hoặc người gọi điện thoại dùng AI để nạn nhân tưởng là ḿnh nói chuyện với người thân, đang cần sự giúp đỡ tài chính. Hoặc cho biết là tài sản nhà của nạn nhân sẽ bị lưu hồi nếu không thanh toán số tiền thuế từ sở thuế. Kẻ lừa gạt dùng tâm lư để nạn nhân bị lừa gạt tưởng rằng những chuyện đưa ra hoàn toàn thực bởi phát xuất từ công ty có tiếng hoặc từ cơ cấu chính quyền có thực. Từ đó nạn nhân phải chi tiền hoặc cho những dữ kiện mà kẻ lừa gạt có thể vào thẳng nhà băng để lấy hết tiền.

 

Loại thứ ba là nạn nhân vào mạng và bị phần mềm cài vào máy mà không biết. Phần mềm đó sẽ ghi nhận những ǵ mà nạn nhân dùng máy vi tính, gồm cả dữ kiện vào các cơ sở tài chính trên mạng. Từ đó kẻ lừa gạt vào nhà băng lấy hết tiền mà nạn nhân không hề biết cho đến khi phát giác th́ đă quá muộn.

 

Câu hỏi đặt ra là làm sao có thể tránh ḿnh là nạn nhân của kẻ lường gạt?

 

Nếu bạn không hề mua vé số, không hề quen biết ai để nhận số tiền lớn bởi người đó qua đời th́ tất cả những điện thư đó là lừa gạt, cần phải xóa ngay và không cần phải trả lời những loại thư như thế. Nói chung những điện thư bạn không hề biết người gửi là ai th́ đừng bao giờ trả lời hoặc t́m cách liên lạc.

 

Nếu bạn nhận điện thư có vẻ từ những công ty chân chính chẳng hạn như nhà băng, sở thuế, cơ quan vận chuyển hàng hóa th́ cũng đừng nhấn vào đường link họ gửi kèm bởi đó là sự nguy hiểm cho máy vi tính của bạn. Nếu từ nhà băng th́ tốt nhất bạn đến nhà băng của bạn, nói chuyện thẳng với họ thay v́ trả lời qua điện thư. Nếu là từ thẻ tín dụng hay một thành viên nào đó (Netflix) th́ tốt nhất bạn vào thẳng mạng của công ty đó để xem thực hư như thế nào.

 

Nếu ai đó gọi điện thoại, giọng nói giống như người thân của bạn, cho rằng đang bị tai nạn ǵ đó và cần tiền, bạn cần phải hỏi những câu hỏi mà chỉ có bạn và người đó biết hồi thời thơ ấu để xác định có phải người đang nói chuyện với bạn là thật hay là AI giả dạng. Ngay cả sau khi xác định người đó là thật, bạn phải t́m cách liên lạc trở lại qua điện thoại hoặc hỏi những người khác để xác định lại chuyện đó. Chuyện làm để kiểm chứng không mất nhiều thời gian, đừng bị tâm lư là cấp bách mà không làm kiểm chứng.

 

Để tránh chuyện vào những trang mạng và vô ư bị họ gài phần mềm để ăn cắp dữ kiện của bạn th́ bạn cần phải có hai máy vi tính. Một máy dùng để làm những chuyện dính dáng đến công ty như nhà băng, trả thẻ tín dụng hoặc kiểm soát những chi phí của thẻ tín dụng, mua bán chứng khoán. Nói chung tất cả những ǵ dính dáng đến tiền bạc, bạn phải dùng một máy duy nhất cho chuyện này.

 

Một máy khác để bạn dùng để vào internet cho chuyện mua đồ qua mạng, xem thư, hoặc cho những thứ khác mà không hề tiết lộ các dữ kiện dính dáng đến nhà băng hoặc những công ty có dính dáng đến t́nh h́nh tài chính của bạn.

 

Khi bạn về hưu, cần phải có hai chương mục của nhà băng. Một chương mục (tiền vào) cho tiền về hưu của bạn gửi vào đó. Một chương mục (tiền ra) khác để bạn thanh toán những chi phí trong đời sống như trả tiền điện, nước, bảo hiểm, thẻ tín dụng v.v…. Mỗi tháng bạn chỉ bỏ vào số tiền ở chương mục (tiền ra) thanh toán chi phí vừa đủ hoặc dư vài ngàn để pḥng trường hợp bị kẻ xấu xâm nhập th́ cũng chỉ mất vài ngàn.

 

Những người sồn sồn đă ly dị muốn t́m người bạn đồng hành cho cuộc đời c̣n lại th́ tốt hết, sau khi quen qua mạng, nên gặp mặt nhau để xác định thật hay giả. Nếu chỉ gặp mặt qua zoom th́ cũng chưa chắc người đó là thật với AI hiện giờ. Và bất cứ ai bạn quen biết mà hỏi tiền của bạn th́ bạn nên tránh xa. Người có ḷng tự trọng không hỏi tiền từ một người mà ḿnh chỉ quen vài tháng hoặc vài năm và chưa hề có sự thử thách để xem người đó thật hay giả.

 

Vài ḍng chia sẻ ư kiến hy vọng bạn có thể thực hiện để tránh t́nh trạng bị lừa gạt.

 

 

Trần Thị Lan Anh

Tháng 9 năm 2024 (Việt lịch 4903)

 

 

 

Tin Tức - B́nh Luận     Vinh Danh QLVNCH     Audio Files     Tham Khảo     Văn Học Nghệ Thuật     Trang Chính