Chiến tranh tình báo và điện tử: Hezbollah và Israel

 

Trần Lý

 

 

   

Các hãng Thông tấn và các Đài Truyền Thông cùng loan tin về những vụ ‘tự phát nổ’ của vài loại thiết bị thông tin liên lạc , xày ta tại Lebanon trong 2 ngày liên tiếp 17 và 18 tháng 9, 2024 gây nhiều người bị thiệt mạng và hàng ngàn người khác bị thượng!

   

Tin AP (18 tháng 9):

   

Thiết bị liên lạc vô tuyến ‘walkie-talkies, một số Thiết bị dùng năng lượng mặt trời cùng phát nổ tại Beirut, thủ đô Lebanon trong ngày thứ Ti7, có vẻ như là một đợt tấn công thứ nhì, liên tiếp trong hai ngày, nhắm vào các thiết bị do Hezbollah sử dụng? Trong đợt này, có 20 người bị thiệt mạng và 450 bị thương (theo thông báo của Bộ Y Tế Lebanon). Trong cuộc tấn công ngày thứ Tư, có nhiều vụ nổ đã xảy ra tại Beirut, và đặc biệt là tại một đám tang của 3 thành viên Hezbollah và một trẻ em,  đã bị chết trong các vụ pagers nổ ngày hôm trước..Một nhiép ảnh viên của AP, cũng chứng kiến một vụ nổ trong một cửa hàng điện thoại di động tại Sidon (Nam Lebanon)..

 

AP ghi thêm: Ngày thứ Ba, các máy nhắn tin pagers do hàng trăm chiến binh Hezbollah sử dụng, đã đồng loạt phát nộ, gây 12 người thiệt mạng (kẻ cả 2 trẻ em) và làm 2800 người khác bị thương..

   

CNN World (18 tháng 9) cũng loan tin

 Ngày thứ nhì của các vụ nổ gây chết người, có ít nhất 20 người chết và 450 người bị thương, sau các vụ walkie-talkies phát nổ tại Lebanon (ngày thứ Tư), một ngày sau khi  đợt pagers  đồng loạt cùng nổ, gây 12 người chết và ít nhát 2800 người bị thương..

• Diễn tiến các sự kiện:

Theo BBC: 

• Một loạt các vụ nổ  đã xảy ra tại thủ đô Beirut của Lebanon và nhiều vùng khác toàn quốc vào lúc 14 giờ 45 địa phương, ngày thứ ba. Các nhân chứng cho biết đã thấy khói bốc ra khỏi túi của nhiều người trước khi phát nổ, tiếng nổ nghe như tiếng pháo và tiếng súng..

• New York Times, theo tin của giới chức Mỹ, cho biết các pagers  đều nhận được tin các tin nhắn, có lẽ phát đi từ các tay lãnh đạo Hezbollah, trước khi phát nổ.. Các tin nhắn này có lẽ đã kích khởi vụ nổ thiết bị liên hẽ?

• Reuters ghi thêm các vụ nổ tiếp diễn trong khoảng 1 giờ, sau vụ nổ đầu tiên. Các nạn nhân được đưa hàng loạt vào các bệnh viện và trạm cấp cứu..

• Các sự kiện trên lại tái diễn, khi một loạt nổ xảy ra lần thứ nhì, ngày thứ tư hôm sau vào lúc khoảng 17 giờ. Đợt này được ghi nhận là do các walkie-talkie mà Hezbollah đã mua cách nay 5 tháng..

 

 

Tin tức về các nạn nhân được ghi lại:

• AFP cho biết, theo tin từ Hezbollah, 2 trong số người thiệt mạng là các con trai của các thành viên ‘Quốc hội’ Hezbollah’, cùng một con gái của một giới chức quan trọng khác. Đại sứ Iran tại Lebanon, Mojtaba Amani cũng trong số người bị thương nhẹ. Thủ lãnh của Hezbollah, Hassan Nasrallah thoát nạn.

• Bộ trưởng Y tế Lebanon cho biết, các thương tích do pagers phát nổ xảy ra nơi mặt , đặc biệt là mắt và tay của nạn nhân. Nhiều người bị cắt bỏ cả bàn tay hay vài ngón tay khi được đưa đến bệnh viện, một số người bị thương nơi hông)có lẽ pager phát nổ khi đang đeo).. Đa số nạn nhân khi được đưa vào cấp cứu đều mặc thường phục, nên không phân biệt được thành phần dân sự hay chiến binh Hezbollah (tuy Hezbollah cho biết 500 dân quận đã bị thương?)

• Vài chi tiết về các thiết bị phát nổ

• Các hình ảnh sơ khởi về các walkie-talkie bị nổ (ngày thứ Tư) mang nhãn hiệu Icom, một công ty Nhật, có trụ sở tại Osaka. Các chi tiết đang chờ phối kiểm.Walkie-talkie liên hệ mang ký hiệu IC-V82

 

Ong Ray Novak, một đại diện thương mại của Icom, chuyên trách về radio thương mại, tại Hoa Kỳ cho biết Mẫu IC-V82 đã được sản xuất từ 20 năm trước và đã ngưng sản xuất.  IC-V82  từng được xuất cảng sang Trung Đông trong khoảng thời gian 2004-2014.. V-82 dành cho các nhà radio tài tử và dùng trong các trường hợp liên lạc khẩn cấp , kể cả những người muốn theo dõi các cơn bão xoáy  tornado và bão tố hurricane

     

IC-V82  là thiết bị ‘thu và phát’ viễn thông cầm tay, đã bị ngừng sản xuất tại Nhật, kể cả battery và phụ tùng cho loại thiết bị này.

  

 

• Các pagers phát nổ ngày thứ Ba mang nhãn hiệu mới. mà nhóm Hezbollah chưa từng sử dụng?. Nhân viên An ninh Lebanon cho biết khoảng 5000 máy đã được đưa vào Lebanon cách đây 5 tháng, dành riêng cho nhóm Hezbollah. Nhãn đọc được từ mảnh vỡ sau khi nổ, cho thấy mẫu pager là Rugged Pager AR-924 do Công Ty Gold Apollo sản xuất..

• Gold Apollo và Pager AR-924.

     

Pagers gây ra các vụ nổ tại Lebanon, mang nhãn hiệu do Công ty Taiwan, Gold Apollo sản xuất, ký hiệu AR-924..

   

Gold Apollo Co., Ltd  là một Công ty sản xuất các thiết bị pagers vô tuyến, trụ sở tại New Taipei City, Taiwan. Công ty được thành lập từ tháng 10-1995, chỉ có 40 nhân viên, khởi đầu bằng chế tạo các pagers dùng trong nước, và sau đó xuất cảng đi khắp nơi..Đến 2011, Gold Apollo trở thành một trong vài công ty còn chuyên vẻ pagers (khi thị trường bị thu hẹp vì smartphone). Thị trường quan trọng nhất của Gold Apollo là Bắc Mỹ và Âu châu, Úc.

 

Tên Gold Apollo bất ngờ gây.. chấn động khi gần 5000 pagers kiểu AR-924 đồng loạt phát nổ vào 3 giờ 30 pm, ngày 17 tháng 9, 2024 tại Lebanon, gây 20 người chết và gần 3000 người(trong đó có 500 người được xác nhận là dân quân Hezbollah) bị thương!   Vụ nổ này được cho là một cuộc tán công vào các chiến binh Hezbollah và vào Đảng Chính trị Lebanese Shia Islamist.

   

Giám đốc của Gold Apollo , ông Hsu Ching-Kuang, cho biết Gold Apollo không trực tiếp chế tạo các pager bị nổ này. Các pagers gây tai họa này do Công ty BAC Consulting KFT, trụ sở tại Budapest sản xuất (?), theo một hợp đồng nhượng quyền trong 3 năm. BAC Consulting KFT đã từng cộng tác vối Gold Apollo và đại diện cho Gold Apollo trong nhiều thương vụ, quảng bá các mặt hàng của Gold Apollo..

   

Bộ trưởng Kinh tế Taiwan cho biết: Từ 2022 đến tháng 8-2024, Gold Apollo đã xuất cảng sang Châu Âu  và Hoa Kỳ 260 ngàn đơn vị pagers các loại (Hoa Kỳ không có bán loại AR924) và không có gì bất ổn xảy ra cho các hàng hóa này. Cũng không có tài liệu thương mại nào liên hệ đến các pagers tại Lebanon?

     

Đến lượt BAC Consulting thì công bố: Tuy có hợp đồng hoạt động với Gold Apollo nhưng họ không là hãng sản xuất mà chỉ là trung gian thương mại và phân phối (!) và cũng không công bố các tài liệu liên quan đến vấn đề chuyển nhượng các pagers này.

   

Chính quyền Hungary xác nhận BAC Consulting, đăng ký tại Hung, như một công ty trung gian thương mại, trụ sở tại Budapest. và không có cơ sở sản xuất tại địa phương.  Thiét bị AR-924, không được.. thấy hoặc bán tại Hung?

 

Wikipedia, trích nguồn New York Times ghi, có thể một cơ sở tình báo Israel dùng Công ty này làm vỏ bọc, chế tạo các pagers này theo yêu cầu và gửi sang cho Hezbollah sử dụng?

 

 

• Pager AR-924

 

Gold Apollo AR 924 là loại pager một chiều alphanumeric trong nhóm ‘taco form’ factor, (form factor của một điện thoại di động là kích thước, dạng thức và kiểu, cùng với sự sắp xếp các cấu tử bên trong.. Taco form (dạng của Nokia N-gage) , là dạng chiếc bánh taco hơi cong, microphone ở một bên, khi nói chuyện.. giống như đang ăn taco! Các Nokia 3300 và 5510 cũng có dạng này. AR-924 có kích thước 73mm x 50mm x 27 mm. nặng 133 gram, dùng battery Li-ion.

   

Pager loại PC-programmable, rất gọn , có 4 nút, mặt hình ghi được 4 hàng.. Battery có thể tái nạp, dùng được đến 85 ngày sau 2.5 giờ tái nạp. Có khả năng trữ được 30 tin nhắn

 

 

• Pagers? vận hành và làm sao gây nổ?

 

Pagers (thiết bị nhắn tin), còn gọi là beepers (do tiếng kêu beep, beep), được dùng khá thông dụng để nhắn tin (paging) trong những năm 1990s, trước khi các smartphone.. dành mất thị trường. Pagers (beepers) là dụng cụ tối cần để nhắn tin tại các bệnh viện và  liên lạc giữa các chuyên viên y tế,

   

Pager là một radio nhận tin, nhỏ, của cá nhân, mang trong túi. Pager có một số điện thoại riêng và có thể gửi tín hiệu đến một số phone khác khi cần liên lạc.. Tín hiệu từ pager cá nhân được chuyển về một tổng đài và tổng đài sẽ phân phát đến các nơi cần nhận theo yêu cầu (kiểu phát làn sóng của đài phát thanh)..Tất cả các pagers trong túi cá nhân đều liên tục nhận các tin nhắn phát đi từ tổng đài, nhưng pagers cá nhân sẽ chỉ chọn riêng tín hiệu dành cho mình, qua số điện thoại cá nhân được ghi thành code..

 

 

Làm sao gây nổ thiết bị:

     

Có hai lý thuyết được đưa ra để giải thích

   

New York Times đưa ra một chi tiết đáng chú ý: Các pagers nhận được lời nhắn từ Lãnh đạo Hezbollah, trước khi phát nổ! Tin nhắn này có thể chuyển thành tín hiệu để kích hoạt ngòi nổ? (giới tình báo đi xa hơn khi cho rằng đây có thể là một lệnh ‘tổng tấn công’ cho 5000 nhân viên , cán bộ lãnh đạo Hezbollah và Israel đã thành công để ngăn chặn cuộc nổi dậy!..(nhớ lại lệnh Tổng Công Kích Mậu Thân của CSBV khi dùng Thư chúc Tết của HCM? phát trên làn sóng của Đài Hà Nội vào Đêm Giao Thừa)

– Gắn chát nổ vào thiết bị:

   

Nhiều chuyên gia cho rằng một lượng nhỏ chất nổ đã được gài vào pagers, trước khi thiết bị được giao cho Hezbollah và tất cả đều được kích hỏa cùng một lúc, có thể do một tín hiệu vô tuyến.. (các chuyên viên Mỹ ngả về lý thuyết này)

 

Một chuyên viên tháo gỡ bom của Tình báo Anh giải thích một device gây nổ thường gồm 5 thành phần, hộp đựng, pin, kích hoạt điện tử, ngòi nổ=detonator, và chất nổ... Pager có sẵn 3 trong 5 yếu tố… chỉ cần thêm detonator và... thuốc nổ…

 

                              Bên trong một pager

 

Tín hiệu gây nổ hàng loạt phải ‘chắc’ có liên hệ đến ‘yếu tố’ quốc gia cấp cao

   

Lý thuyết này để thực hiện, đòi hỏi một kế hoạch kéo dài.. có thể vài tháng đến cả năm nếu cần. Gây nổ một lúc đòi hỏi sự tính toán tinh vi trong chiến dịch.. Từ vấn đề tạo những liên lạc được tin cậy để có thể tiếp cận được với lô pagers... từ trước khi chúng được sản xuất, sai đó thiết kế kỹ thuật tối mật để gắn chất nổ vào pagers và còn cần xác định rõ mục tiêu và người sẽ dùng pager có gắn chất nổ?

   

Chuyên viên vũ khí của Hezbollah đang cố gắng xác nhận loại chất nổ dùng trong pagers, và nghi là RDX hay PETN, hai  loại chất nổ có sức công phá cực mạnh và nhạy, gây thương tổn với lượng chỉ 3-5 gram.. Chuyên viên Hezbollah cũng đặt câu hỏi liệu các pagers này có trang bị hệ thống GPS không? sợ có thể theo dõi được các hoạt động của quân Hezbollah?

 

– Battery thermal run-away?

   

Các chuyên viên và Lithium battery đưa ra một giả thuyết (kém thuyết phục hơn) về kích động nhiệt trong battery khi hệ thống ngăn chặn rủi ro cháy bên trong, bị ‘khóa’ gây ra hiện tượng phóng nhiệt cực cao= thermal runaway, làm cháy thiết bị (?). Khói nóng thoát ra gây thương tích?.. Pager ‘tân tiến’ có mang một battery mạnh gấp 3 lần và khi tái nạp đầy rất có khả năng gây cháy nổ thiết bị?

 

Hezbollah nói gì?

   

Phát ngôn viên Hezbollah, khi thông báo về 2 chiến binh thiệt mạng trong vụ nổ đồng loạt, chỉ nói đơn giản “pagers bị nổ thuộc sở hữu của các nhân viên làm việc cho nhiều đơn vị và cơ sở của Hezbollah’, rất lúng túng , chỉ đích danh Israel phá hoại..

   

Hezbollah đã phải xác định ‘đây là vụ xâm nhập an ninh’ nghiêm trọng nhất từ trước đến nay.. Các hệ thống liên lạc của Hezbollah .. đã bị xâm nhập một cách bất ngờ và toàn diện. Các thiết bị đang dùng đều bị phế thải! Liên lạc viễn thông tê liệt!

   

Hezbollah chuyển sang dùng pager ‘nội bộ’ vì e ngại liên lạc qua smartphone sẽ bị tình báo israel theo dõi, định vị và thu thập các tin tức về sự di chuyển của các yếu nhân Hezbollah!

   

Ngay cả các Cơ quan an ninh của Lebanon cũng phải thay thế toản bộ các thiết bị viễn thông!

 

 

Trần Lý

9-2024