Dân Trí

(Phần 2)

 

Trần Công Lân

 

 

Biến chứng

 

Khi người dân tự tìm hiểu, học hỏi thì không phải mọi người đều đi cùng một hướng. Có những người thông minh, khôn ngoan sẽ nghĩ ra và đòi hỏi:

 

-"Nếu tôi tài giỏi, khôn ngoan hơn người khác thì tôi phải có quyền lợi nhiều hơn".

 

-"Nếu tôi siêng năng làm ra nhiều của cải thì tôi sẽ làm giàu thì tại sao tôi phải giúp kẻ không chịu làm việc?"

 

Và những người kém hơn sẽ:

-"Nếu tôi không đủ khả năng cạnh tranh với những kẻ ngoan, mưu kế hay lừa gạt thì tôi sẽ thí mạng (sử dụng bạo lực) để giải quyết".

 

Nếu người kém hiểu biết bị chèn ép thì sẽ dùng bạo lực để giải quyết khi quyền lợi bị mất, chiếm đoạt, thiệt hại.

 

Như vậy dân trí phải có nhân bản, nhân cách, nhân tính, nhân đạo.... Nếu con người không đối xử với nhau qua tình người thì thú tính sẽ nổi dậy. Mất nhân tính thì tuy mang thân người nhưng chỉ là "mặt người dạ thú".

 

Loài người đạt hạnh phúc hay đau khổ là qua lời nói, hành động. Khi con người tìm hiểu nhau qua lời nói và hành động nhưng khi lời nói không đi đôi với hành động hoặc nói dối, nói lời điên đảo, mập mờ, nửa sự thật... thì đó là phá hoại dân trí khiến nhân tâm hoang mang để thủ lợi.

 

Cho dù sống dưới bất cứ xã hội, văn hóa, chủng tộc nào đi nữa thì bạn có muốn sống với kẻ luôn che giấu sự thật để thủ lợi cho bản thân? Xã hội sẽ không thành hình ngày hôm nay nếu những con người sơ khai, nguyên thủy đã không thực lòng sống chung với nhau. Vậy thì tại sao hôm nay chúng ta có những đại diện dân cử  vẫn tung tin thất thiệt và vẫn hoạt động? Và xã hội phải trả giá đắt cho những lời nói và hành động như vậy.

 

Phải chăng đó là thất bại của sinh hoạt dân chủ? Của luật pháp? Của tôn giáo hay của giáo dục?

 

Nếu tất cả đều do con người tạo ra thì con người bắt đầu sai lầm từ đâu? Trong tiến trình khai thông dân trí: thay vì học cái hay thì lại đi học cái dở, xấu, ác vì "nó" dễ làm, làm ít ăn nhiều: chỉ cần bạo lực "giết gà dọa khỉ" là xong.

 

 

Cộng đồng VN

 

Ngày nay 2023 CĐVN vẫn còn những tổ chức chính trị (đảng) hữu danh vô thực là còn nhẹ, hiền lành. Không những thế những đảng mới, dùng ngôn ngữ bí hiểm để có vẻ "lý thuyết triết học" nhưng thực chất cho là kẻ chơi bạc giả. Sự tồn tại của "đảng" loại này chỉ nhằm lường gạt những người yêu nước mù quáng mà đa số là lớp người thuộc thế hệ VNCH nay đã suy tàn. Đối với tầng lớp trẻ sau 1975 thì chống cộng vẫn tiếp tục nhưng không vì thế mà dân trí khá hơn tuy họ "trưởng thành" trên đất Mỹ, dân chủ nhất thế giới. Hãy nhìn vào các cuộc bầu cử tại Mỹ: khi các công dân Mỹ gốc Việt còn tiếp tục mù quáng chọn ứng cử viên nói láo, mất nhân cách để làm tổng thống vì lời nói "chống Trung Cộng" bất kể quyền lợi của nước Mỹ sẽ ra sao chỉ vì lời hứa chiến tranh mậu dịch với Tàu và như vậy "sẽ" đánh Tàu và cứu Việt?

 

Nếu sau 40 sống trong sinh hoạt dân chủ mà dân trí của người Mỹ gốc Việt chỉ có vậy thôi thì các đảng thật sẽ nói gì? Và đảng Cuội hy vọng 2 lần nói dối (Mỹ nói dối + Việt nói láo) sẽ thành sự thật?

 

Dân trí của CĐVN được thể hiện qua giới truyền thông: khi các tờ báo Việt ngữ, đài phát thanh, hội thảo... còn đăng những bài bình luận chỉ có một chiều thì làm sao gọi là "bình"? Khi người viết nói về "ngọn" (vấn đề xảy ra) mà không nói đến "gốc" (phát xuất từ đâu)? Hay người phát ngôn chỉ phát biểu ý kiến vì cảm xúc (emotion), ước vọng (wishful thinking), kích động để tạo ngộ nhận hơn là trình bày sự thật (fact check). Khi tầng lớp trí thức có nhiệm vụ đóng góp sinh hoạt CĐVN mà còn gây trở ngại, bóp méo sự thật... thì giới lao động, bình dân sẽ nghĩ sao? Một là họ sẽ hiểu lầm, hành động sai và gánh hậu quả. Hai là họ tìm hiểu, thất vọng và tránh né sinh hoạt CĐVN. Đó không phải là nâng cao dân trí.

 

Mặt khác là trong sinh hoạt gia đình. Nếu trong mỗi gia đình mà không giúp nhau tìm hiểu những biến cố ngoài xã hội thì mỗi cá nhân (trong gia đình) sẽ đóng góp như thế nào cho xã hội? Từ việc đi bỏ phiếu, họp với nhà trường, khu xóm (community) đến chuyện du lịch (VN), chích ngừa bệnh dịch.... Nếu bạn không thực hiện được tại đất nước dân chủ, có đủ phương tiện, luật lệ... thì ước vọng "chống Cộng", xây dựng dân chủ hay đem lại hòa bình, nhân quyền, no ấm cho dân Việt xem ra là chuyện viển vông.

 

 

Đảng chính trị

 

Vậy thì khi các đảng, tổ chức chính trị đấu tranh cho VN tương lai có ra mắt, họp báo, tuyên ngôn, tuyên cáo... thì có bao giờ họ nhắc tới chuyện dân trí? Thử hỏi xem họ sẽ làm gì với dân trí của người Mỹ gốc Việt trước khi nói chuyện dân trí tại VN. Chuyện xúi dân đi biểu tình để rồi mắc đại dịch Covid chết thì ai chịu? Chuyện xúi dân VN đi biểu tình, tổng đình công để nếu CS sụp đổ thì đó là chiến tích "của (đảng) tui"? Còn nếu bị đàn áp, bắt nhốt, tra tấn thì.... dân chịu? Cũng như xúi tuổi trẻ hoạt động xã hội dân sự, nếu có bị nhà nước bắt giam vì tội phản động thì phe ta sẽ rút về Mỹ an toàn và tiếp tục làm lại?

 

Nếu nói rằng đấu tranh vì "công bằng xã hội" thì các nhà đấu tranh, bình luận hãy tự xét bản thân có công bằng chưa qua lời ăn, tiếng nói, hành động và xin đừng viết sách để đời vì quá trình của đảng hay lợi dụng những hy sinh của người khác để khoác áo cho bản thân vì sau khi đồng đội hy sinh thì chính quý vị cũng chẳng thay đổi gì để giúp sự hy sinh đó không trở thành vô ích một khi chính quý vị không tiến bộ.  Một khi nói láo (hay làm chuyện gian dối) thì không cần phải theo chủ nghĩa cộng sản thì quý vị cũng đã là cộng sản rồi.

 

Cuộc đấu tranh của thế hệ sau 1975 cho một nước Cộng Hòa Việt Nam tương lai là điều tất yếu khi con người Việt còn ý thức về nhân quyền, nhân chủ, dân chủ.... Chuyện trao bó đuốc cho tuổi trẻ là trò hề chính trị vì quý vị không làm thì "bó đuốc" vẫn cháy từ con tim của dân Việt, của người tử tế, lương thiện từ thế hệ này qua thế hệ khác.

 

Nếu muốn xây dựng dân trí thì thử kêu gọi những người Mỹ gốc Việt còn lương thiện, có lương tâm, thiện chí đến với nhau thì sẽ được bao nhiêu người? Nên nhớ chỉ có Người mới gặp Người. Còn lưu manh chỉ gặp du đãng thôi.

 

 

Trần Công Lân

Tháng 6 năm 2023 (Việt lịch 4902)