Nghệ sĩ có tài chưa chắc đă là một nhân cách lớn

 

Thanh Thúy Nguyễn

 

 

Tôi không có dịp trực tiếp gặp Trịnh Công Sơn, chỉ biết ông qua những bài hát và các bài viết về ông. Thế nhưng, quan điểm của tôi về TCS rất rơ ràng: Viết nhạc hay chưa chắc đă là một NHÂN CÁCH LỚN.

 

Tại sao tôi dám nói như vậy khi có hàng triệu người hâm mộ, sùng bái ông? Bởi v́ tôi nói theo đúng những ǵ tôi suy nghĩ. Suy nghĩ của tôi có thể sai, có thể đúng. Nhưng, đó là suy nghĩ chân thật của tôi.

 

Trí thức miền Nam có nhiều người đọc Chủ nghĩa Tư bản của Các Mác. Họ t́m hiểu Chủ nghĩa Cộng sản, Chủ nghĩa Xă hội và tôn sùng nó như một lối thoát cho nhân loại, cho miền Nam sau bao nhiêu năm chiến tranh khiến ḷng người mệt mỏi, gia đ́nh ly tán Bắc Nam, anh em ruột trong một nhà cầm súng đứng trên hai chiến tuyến bắn vào nhau. Tôi hiểu rất rơ điều này v́ cả nhà tôi, mọi người trong xóm đều luôn miệng nói hai chữ: “Ḥa b́nh” trong những năm 1970. Chính tôi cũng buộc miệng hát: “Ḥa b́nh ơi. Ḥa b́nh ơi” suốt ngày, bởi v́ từ khi sinh ra tôi đă phải chạy đi núp hầm tránh canôn từ trên núi Việt cộng bắn xuống, chạy trốn đạn trối chết khi bị lọt vào giữa lúc hai phe tấn công nhau, chạy loạn vào Đà nẵng khi chiến sự từ vĩ tuyến 17 lan tới gần Huế. Tiếng đại bác, tiếng súng nổ đă trở thành một ám ảnh đầy sợ hăi.

 

26/3/1975, Huế giải phóng. Tôi, như ba tôi, nghe tin tức từ đài BBC hàng ngày. Bộ đội từ miền Bắc từ từ giải phóng từng thành phố miền Nam cho tới khi Sài G̣n thất thủ.

 

Chúng tôi trở lại trường học. Không học. Ngày nào cũng tập hát. Những bài hát cách mạng. 

 

Tôi nhớ trong một tập bài hát có bài hát của Trịnh Công Sơn toàn những chữ... thống nhất... niềm vui. Và đó là một bài hát... dở tệ. Hát lên nghe chẳng hay ho ǵ. Hoàn toàn khác các bài hát của TCS mà tôi thường nghe. Tôi nghĩ: “Sao quá tệ thế này? Đây là nhạc sao?”

 

TCS đă ở lại VN. Cũng như Vơ Quê, Trần Đ́nh Sơn Cước... những gương mặt nổi lên sau 30 tháng Tư ở Huế.

 

Kế tiếp là đi học tập cải tạo, đổi tiền, đánh tư sản, cướp ruộng đất,  vào hợp tác xă, tem vải, phiếu gạo, đập phá miếu, đ́nh, dẹp tôn giáo. Đi lại phải xin giấy phép. Sổ hộ khẩu. Đói. Đi trồng sắn, khoai. Họp liên tục. Kiểm điểm. Bị công an khu vực hăm dọa. Thi đại học bị xếp lư lịch. Bị đẩy đi kinh tế mới. Vượt biên bị bắn chết. Tinh thần bị khủng bố.

 

Tất cả mọi người phải ăn những thứ trước kia chỉ để dành nuôi súc vật... V́ đói.

Và bị buộc phải im lặng, phải cúi đầu như những con cừu dưới sự hung dữ của những con chó săn.

 

Ḥa b́nh phải trả bằng cái giá quá đắt.

 

Lúc đó TCS làm ǵ? Im lặng.

 

Như tất cả trí thức thành phần thứ ba: Im lặng.

 

Không c̣n sôi nổi biểu t́nh chống bầu cử Độc Đảng như thời bầu cử Thiệu-Kỳ. Không c̣n tự do báo chí nên không c̣n những ḍng chữ “tự ư đục bỏ”, “bị kiểm duyệt” ngay trên mặt báo.

 

Nhà tù mở rộng cửa cho tất cả những ai dám phản đối chính quyền mới. Khỏi cần ṭa án xét xử lôi thôi như trước.

 

Những người Việt cộng nằm vùng bị vu khống phản bội.

 

Mặt trận Giải phóng miền Nam bị giải tán.

 

Các trí thức miền Nam đă từng sôi nổi chống chính quyền VNCH, chống quân đội Mỹ hiện diện ở miền Nam: Im lặng.

 

Nếu chống đối th́ tù, th́ bị sa thải. Không tem, không phiếu, lấy ǵ ăn?

 

Thế nên bây giờ mọi người vận động tạc tượng cho TCS th́ cứ tạc tượng.

 

Tượng của một NHẠC SĨ tài ba, nhưng không phải là một NHÂN CÁCH đáng trọng.

 

Khi chính quyền VNCH c̣n tồn tại, TCS viết nhạc phản chiến. Dù có bị làm khó khăn, ông ta vẫn viết nhạc, vẫn ca hát. Ngày càng hay hơn. Chống chiến tranh rơ ràng hơn. Tự do.

 

Nhưng dưới chế độ cộng sản, TCS im lặng. Những bài nhạc viết vu vơ. Nói xa, nói gần. Không dám nói thẳng. Sợ.

 

TCS đă làm ǵ trong những ngày tháng toàn thể người dân miền Nam bị đày đọa? TCS ngồi đồng với bạn bè, uống rượu, theo đuổi gái đẹp, như trong bài hát Quỳnh Hương: “miệng cười khúc khích trên lưng”.

 

TCS hát trên đài truyền h́nh: “Mẹ ngồi dưới cơn mưa, canh từng bước quân thù...” trong khi biết bao bà mẹ đă đào hầm nuôi Việt cộng đang bị cướp ruộng đất đưa vào hợp tác xă.

 

Bao nhiêu người thân tàn ma dại trong trại tù cải tạo. Bao nhiêu người bị cướp sạch tài sản mồ hôi xương máu. Bao nhiêu người đói rách, sống lây lất, vật vờ như những bóng ma.

 

Ai là người nói lên tiếng nói cho những người đáng thương này?

 

Ai là người phản đối những chính sách ngu xuẩn, bất nhân này?

 

TCS đă viết rất nhiều bài hát phản đối chiến tranh dưới thời VNCH. Nhưng, TCS chưa bao giờ viết một bài hát nào cho những người bị đàn áp, bị đày đọa, bị chết dưới sự cai trị độc ác của Nhà nước cộng sản.

 

Một NGHỆ SĨ lớn chưa chắc đă có một NHÂN CÁCH lớn.

 

 

Thanh Thúy Nguyễn

 

Kỷ niệm 49 năm người miền Nam bị mất tự do 1975-2024

 

 

 

Tin Tức - B́nh Luận     Vinh Danh QLVNCH     Audio Files     Tham Khảo     Văn Học Nghệ Thuật     Trang Chính