Hoa hẹ…
Phan
Tháng ba. Khi trời hết lạnh là những cụm hẹ úa tàn mùa đông lại xanh um lên đến thấy rơ từng ngày. Những sớm chưa tỏ mặt người đă cảm nhận được một ngày nóng lắm đă đến rồi; Những chiều chạng vạng tia nắng cuối ngày tắt vội sau nhà, đồi bluebonnet tháng tư c̣n nhấp nháy ánh đèn chụp h́nh của du khách cố chụp thêm vài tấm ảnh với hoa biểu tượng của Texas sau nhà ta.
Những lúc ấy, anh cảm nhận rơ mùa xuân đă lặng lẽ ra đi để hè về vội vă. Anh tưới rau càng cua với hẹ hơi thiên vị hơn so với những luống rau mùi. Anh nghĩ măi mới ra nguyên do của sự thiên vị tự nhiên đến tự nhiên như hơi thở ấy. Th́ ra rau càng cua đă gắn bó với tuổi nhỏ của anh ở quê nhà. C̣n hẹ làm anh nhớ thời đi học; những trưa lang thang với mộng đời trên chiếc xe đạp cho tới buổi hội thảo chiều, hễ thấy gánh gỏi cuốn là thể nào em cũng hỏi, “Anh có muốn ăn không? Món ruột của anh ḱa!”
Ôi cái món gỏi cuốn, giá đủ tiền thời ấy th́ anh có thể ăn hết cả gánh. Những hôm em giàu th́ mua được bốn cuốn; thường th́ hai cuốn thôi. Hôm mua được bốn th́ anh ba em một; hôm hai… anh hay tiếc của trời v́ em chỉ cắn một miếng rồi không muốn ăn tiếp cái gỏi cuốn của em nữa. Nhưng cho dù mua được mấy cuốn th́ em cũng rút cọng hẹ trong cuốn gỏi của em để cho anh. V́… em không thích ăn hẹ!
Cho đến hôm c̣n măi. Anh đă rà xe đạp đến gánh gỏi cuốn quen ở góc đường. Chị hàng rong đă đon đả đón khách quen, nhưng em thúc anh đi ngay! Hóa ra em quên giỏ xách, quên tiền ở trường; c̣n anh th́ có bao giờ có tiền đâu mà quên. Nên mới có hôm gần đây, nhớ đôi mắt u huyền như mây thấp thật gần mà vời vợi cuối chân mây. Nửa đêm anh đi t́m lại những tấm ảnh trắng đen anh chụp khi c̣n đi học. T́m măi không ra, chỉ thấy lại mảnh bằng xưa em để lại nhà; anh ngồi “ôm ḷng đêm, nh́n vầng trăng mới về, nhớ trăng giang hồ…” một hồi. May là cái điện thoại hết pin chứ c̣n, nó hát tiếp th́ anh chết mất. Anh đọc hai chữ “sư phạm” trên mảnh bằng nhạt nḥa, nó hiện thân hai chữ “mồ côi” em ơi! Ôi cái bằng mồ côi của anh lại mồ côi thêm lần nữa v́ cô bảo mẫu đi rồi!
Nhớ cái hôm hú vía ấy em nhỉ. Giá ăn xong mới nhớ ra quên tiền ở trường th́ thật là nan giải. Anh đạp xe về trường lặng lẽ đến quên cả em đang ngồi sau. Không chừng anh ghét người ngồi đọc sách tỉnh bơ bên lưng thằng phu đạp đang cắn gỏi cuốn tưởng tượng. Nó thả hết đầu óc đi tao loạn với chị bán gỏi cuốn. Bởi điều thứ nhất nhớ đến chị là chị ấy đẹp, đôi mắt đẹp mê hồn, vẻ mặt quê quê một chút, nhưng làn da bánh mật do một nắng hai sương lại làm cho chị duyên dáng hơn người. Chị lại thật thà, có nụ cười tha nhân nhất mà anh từng thấy. Hay bởi bao giờ anh xin thêm cọng hẹ để chấm cho hết chén tương; rồi xin thêm chút tương để chấm cho hết cọng hẹ ăn dở, chị đều rộng lượng với anh, lại bao dung đời này cho anh một nụ cười duyên mới ngấm ngầm làm sao! Anh tin là gỏi cuốn của chị ấy ngon nhờ nụ cười. Đă bao năm rồi không về Sài thương em nhỉ…
Đến… “đêm thấy ta là thác đổ”. Em c̣n nhớ giọng hát của TDK chứ. Cô bạn của em có giọng khàn như Khánh Ly, lại chỉ hát nhạc Trịnh, chơi guita hay… Hôm đó sinh nhật em. Cả đám bạn bè say sưa nghe TDK hát nhạc Trịnh ngoài pḥng khách nhà em. Riêng anh riêng một góc trời nhà bếp. Anh chơi hết dĩa gỏi cuốn hồi chiều c̣n lại. Anh c̣n nhớ chị Hai của em có hỏi (khi chị xuống bếp lấy ly cà phê đá của chị trong tủ lạnh). Chị hỏi anh, “em muốn ăn thêm vài cuốn nữa không, để chị cuốn thêm cho em…” Trời ơi! Mắc cỡ trân ḿnh.
Nhưng chỉ đến tết Mùng năm năm ấy. Cái ngày Vua Quang Trung đại phá quân Thanh cũng là ngày anh lên ngôi hoàng tử của ḷng em! Trên bàn ăn chỉ có hai đứa ở nhà em đă có dĩa gỏi cuốn. Ngon. Trên cả tuyệt vời là khi anh biết do chính em làm. Em học giỏi trong trường anh không phục mấy đâu, v́ anh học kỹ nên mới ở lại lớp để kèm em theo lệnh thiên tào. Chứ học giỏi dễ ẹt với anh hà. Nhưng em giỏi làm gỏi cuốn th́ anh phục sát đất. Nhờ trời thương cho anh biết nếm ân t́nh qua ẩm thực, nên anh mới biết gỏi cuốn em làm có vị nhân duyên. Bánh tráng vừa dẻo, không khô, không nhăo. Bún vừa mềm, không cứng, không sượng. Lá xà lách Đà lạt c̣n sương non ủ ẩn nụ tầm xuân, rau mùi dậy hương đồng, gió nội thơm con tôm vừa lửa mới ngon ngọt ời ơi. Lại c̣n hai lát thịt ba chỉ trắng hồng chín tới như môi nào hăy c̣n thơm… bên pḥng khách vẳng qua pḥng ăn làm đậm đà thêm chén tương chấm – thấy đă bắt thèm. Màu nâu trong sáng của tương lấp lánh những hạt dầu thơm mùi tỏi phi li ti như kim tuyến, mấy sợi cà rốt bào ngâm chua vắt qua đời này nỗi nhớ lên hương.
Từ đó em thành trùm của món gỏi cuốn trong bạn bè. Có tiệc tùng nào từ thời c̣n đi học, đến khi chúng ta nên gia thất th́ bạn bè vẫn yêu cầu em làm món gỏi cuốn khi họp mặt. Gỏi cuốn đưa em lên ngôi vị độc tôn của cả hai bên nội ngoại, và danh bất hư truyền đến gỏi cuốn có trong vali biêt xứ của đôi ta… là mấy xấp bánh tráng. Ơi em trong cơi lạc loài…
Anh nhớ măi. Gỏi cuốn trên bàn ăn trong căn apartment một đêm đông anh đi mài dao cho nhà hàng về trễ. Ḷng riêng anh rất buồn cho cuộc sống đổi thay v́ anh không c̣n được thấy em mặc áo dài mỗi ngày đi dạy; anh không c̣n những chiều chở con đi đón mẹ ở chính ngôi trường mới hôm nào anh c̣n lớ ngớ dưới sân chào cờ cho buổi học đầu tiên. Mỗi sáng nơi thiên đàng Mỹ quốc sao anh chỉ thấy em vội vội vàng vàng pha ly cà phê, chải vội mái tóc không cần soi gương nữa. Chui vô cái quần jeans đôi chân mặc áo dài mới khốn nạn đời anh. Anh ngồi nh́n măi lên vách tường đêm cũ kỹ của căn apartment đèn vàng, những trang Phạm Công Thiện tự giở ra trong đầu u mê, “tập làm quen với những ǵ không có, tập sống với những vết hoen ố trên tường…” Nhưng anh chỉ thấy ba nén hương cắm lên dĩa gỏi cuốn. Nỗi buồn anh sẽ qua đi theo lọn gió hương tàn. Nhưng gió đông tàn buốt trái tim đêm là c̣n em ở lại.
Anh c̣n nhớ đêm đông ấy, ngồi nhai một ḿnh từng cuộn đời khô xảm với đổi thay. Chấm tương như chấm bể dâu này. Nhưng anh tỉnh ngộ được hoàn cảnh là đồ bỏ. Ngày xưa hai người chỉ có hai cái gỏi cuốn cũng sống qua một ngày yêu nhau, nên yêu đời thiết tha… Bây giờ một người có hai mươi cái gỏi cuốn trên bàn ăn th́ lại không muốn ăn là sao? Anh chưa bao giờ hết yêu em và hoàn cảnh nào anh cũng có gỏi cuốn để ăn v́ anh đă thuộc về người làm gỏi cuốn với một tấm ḷng. Anh vỡ oà như kiếng bể.
Đêm vỡ tung tư tưởng tù đày. Gă khờ tỉnh thức hơn thức tỉnh sau đêm lạnh giá. Tạ ơn em mùa về với những cuốn gỏi cuốn tri âm đă giúp anh gầy lại những ǵ đă mất. V́ thế chúng ta mới có gỏi cuốn bằng hẹ nhà trồng lần đầu. Anh c̣n nhớ? Hôm đó anh vui với bó hẹ cắt từ vườn sau vào một sáng cuối tuần. Đợi em thức dậy là anh nói ngay, “hẹ tươi non quá em ơi! Làm gỏi cuốn đi em.” Anh nhớ em nheo mắt, cái bẫy t́nh mà hết đời anh không qua nổi cái nheo mắt trẻ con muôn năm ấy! Em nói lời tiên tri, “Bây giờ có đất cắm dùi ở Mỹ rồi, chảnh dữ ha. Ăn hẹ nhà trồng chứ không thèm ăn hẹ mua chợ nữa…”
Nhưng trưa hôm đó, em cũng vẫn rút cọng hẹ nhà trồng trao cho anh trước khi chấm tương cái gỏi cuốn của ḿnh. Chỉ lạ đời khi em ghép đến hai ba cọng hẹ, chấm tương, ăn kèm với cái gỏi cuốn bị rút hẹ. Nh́n em ăn ngon miệng như trẻ ăn kem. Anh không nhớ ḿnh đă ăn bao nhiêu cọng hẹ nhường từ khi c̣n đi học. V́ ai em đă nhường đến thành thói quen là trên bàn ăn cả bó hẹ, vẫn rút cọng mồ côi trong cái gỏi cuốn ra trao anh như rút ḷng em sợi chân t́nh.
Từ đó em ăn hẹ nhà bù đắp cho xa xưa, hẹ xào giá với huyết, hẹ nấu canh đậu hũ non, hẹ ngâm chua thay dưa giá… Em ăn hết hối tiếc đời này sao em!
Em à! Hẹ giống ở nhà cũ đă xanh hè nhà mới mấy mùa rồi, em biết không? Hôm về lại nhà cũ dọn dẹp vườn sau cho con, anh nh́n hẹ mồ côi buồn buồn tủi tủi. Không có cha chăm mẹ nom, mấy thân hẹ thiếu nước ốm tong như cỏ dại. Về lại nhà ḿnh, nh́n những thân hẹ xanh mướt đến lấp lánh ánh mặt trời. Nhưng anh đă quên chăm sóc người làm gỏi cuốn bằng một tấm ḷng. Nên đă mấy mùa hẹ lại ra hoa… rồi úa tàn.
Phan
