ESTATE SALE !

 

 

Hồi mới qua Mỹ, lần đầu thấy tấm bảng ghi là Estate Sale cắm ở góc đường, tôi đoán là một h́nh thức bán bớt đồ cũ trong nhà. Như bày bán ở Garage th́ gọi là Garage Sale; bày bán ở sân trước hay sau nhà th́ gọi là Yard Sale; dọn nhà th́ người ta bán bớt những thứ không tiện đem theo với bảng cắm là Moving Sale, c̣n Estate Sale… chắc cũng tương tự. Tự dặn là về phải tra tự điển, nhưng rồi tôi quên luôn! Nhớ lại những ngày mới đến Mỹ, ra đường thấy chữ ǵ không hiểu th́ cứ nhủ ḷng về tra tự điển, nhưng bao giờ cũng quên nhiều hơn là nhớ.

 


Cho tới một hôm t́nh cờ nghe cô bạn Mỹ làm chung kể chuyện, tôi mới hiểu chính xác Estate Sale là bán sạch gia tài. Cổ kể là vợ chồng cổ mua được bộ bàn ăn thuộc loại đắt tiền, c̣n rất mới, nhưng với giá chỉ một phần mười giá trị thực của bộ bàn ăn đó. Theo cô ấy cho biết, bộ bàn ăn trị giá năm ngàn đồng, dù nó chỉ c̣n mới được tám mươi phần trăm, nên có phải mua với giá một, hai ngàn đồng, cô ấy cũng đồng ư mua. Vậy mà vợ chồng cô ấy mua được với giá chỉ năm trăm đồng, từ một căn nhà treo bảng Estate Sale. Cô ấy phải ghi xuống giấy ngày, giờ và địa chỉ của căn nhà đó. Rồi thông báo cho chồng cô ta biết trước mấy ngày để đến đúng hôm đó, hai vợ chồng phải dậy sớm mà đi xếp hàng. Khi lọt được vào ngôi nhà Estate Sale, cô nhanh chóng quyết định, nhưng phải kể là may mắn nên cô đă mua được bộ bàn ăn thuộc loại đắt tiền với giá quá rẻ.

 

Tṛ chuyện thêm với cô bạn, tôi mới hiểu ra Estate Sale là bán toàn bộ đồ đạc trong nhà: từ ly tách muỗng chén, đến quần áo, giường ngủ, tủ trà, bệ thờ; tới cả tranh, tượng, đồ kỷ niệm… Nhưng giá bán của Estate Sale không rẻ như Garage Sale, Yard Sale, hay Moving Sale v́ không phải là đồ thừa trong nhà. Lư do bán hết các thứ trong nhà v́ chủ nhà phải vô viện dưỡng lăo chẳng hạn; những người già neo đơn ấy không có thân nhân để có thể cho lại, nên họ bán hết, bán sạch, với giá cao hơn bán đồ cũ, đồ thừa của Garage Sale, Yard Sale, hay Moving Sale…

 

Và người Mỹ đi Estate Sale như đi hội chợ, nhất là Estate Sale ở những khu nhà giàu. Ngay từ sáng sớm thiên hạ đă xếp hàng ghi tên, xe đậu dài hai ba blocks đường. Tới giờ mở cửa, người ta tranh nhau mua. Sau đó bưng bê nườm nượp, náo nức như được chia của.

 

 

Câu chuyện về Estate Sale như một hiểu biết thêm về đời sống Mỹ trong đầu óc mới tới định cư của tôi. Rồi thời gian và cuộc sống cá nhân, gia đ́nh quay cuồng theo cơm-áo-gạo-tiền nên chả nhớ ǵ tới Estate Sale nữa.

 

Cho tới một sáng cuối thu, đă bảy giờ nhưng mặt trời c̣n chưa ló dạng. Không gian yên ắng tới chỉ nghe mỗi tiếng đồng hồ tích tắc trên tường. Ngoài cửa sổ, sương c̣n phủ ngọn đồi sau nhà mờ ảo màu lá vàng phai. Không gian đẹp nhưng buồn quá, nhất là cái lạnh đă len lỏi về, đậu trên những ngón tay cảm giác điêu tàn.

 

Tôi đi thay quần áo để lên đường, đi giúp một ông bạn già. Hôm nay ổng bán Estate Sale. Tuy hẹn chín giờ nhưng tôi đi sớm để có thời gian ngồi uống với ông b́nh trà. Bởi đêm qua thao thức về ông, tôi nghĩ sau hôm nay, có thể là lần cuối tôi gặp ông trong đời. Nhớ lại, tôi quen biết ông chừng năm, bảy năm trước, dịp tôi phỏng vấn Cựu Thiếu tướng Đỗ Kế Giai ở Trung tâm sinh hoạt cao niên trong thành phố. Bữa đó, chính ông đă đến bắt tay tôi trước, hỏi tôi có phải là Phan mà ông thường đọc đó không? Tôi có cảm t́nh ngay với một người lớn tuổi, hiền lành, đôn hậu. T́nh thân chưa có nhưng ḷng cảm mến th́ nhiều, tôi cho ông số điện thoại để tiếp tục nói chuyện vào dịp khác bởi tôi đang bận với cuộc phỏng vấn…

 

Rồi t́nh thân nảy nở sau những lần ông mời tôi đi uống cà phê, rất thỉnh thoảng, nhưng ông thực sự có hiện diện trong tôi như một người bạn mà tôi thường tự trách là ít thăm hỏi ông, hay mời ông đi uống ly cà phê. Giao tiếp với người già chỉ mất ít thời gian mà được lợi rất nhiều về kiến thức và kinh nghiệm sống. Biết thế, nhưng khi có thời gian rảnh th́ tôi vẫn đi chơi với bạn trẻ nhiều hơn; Chỉ khi cần hỏi, là cần tới người già th́ tôi mới nhớ tới ông, gọi ông, mời ông đi uống ly cà phê… để hỏi. Tôi là một con người hiện đại qua cách t́m thông tin là biết hỏi ai; và ông bạn già là người thuộc thế hệ cũ qua việc sẵn sàng cho không kiến thức, kinh nghiệm tích lũy cả đời. Sự cho và nhận co giăn theo tuổi đời th́ tôi co ông giăn. Đó là ư nghĩ hôm trời mới chớm thu, tôi gọi ông, mời ông đi uống ly cà phê vào một sáng cuối tuần. Hôm đó, tôi không có ǵ để hỏi ông mà chỉ là bỗng nhớ tới một người bạn mà quỹ thời gian của người đó không c̣n nhiều nên tôi dành thời gian rảnh rỗi có được cho ông.

 

Hôm đó ông nói với tôi là, “…anh cũng đă già.” Tôi tin nhận xét của ông v́ tôi đă vừa từ chối bạn bè trang lứa rủ nhau đi nông trại của một người bạn từ sáng sớm để hạ một con dê và nhậu tới chiều. Chắc chắn là một cuộc vui, nhưng rồi cuộc vui nào cũng tàn. Bạn bè chưa già th́ c̣n dịp khác để gặp. Nhưng ông bạn già hiu hắt như gió thu, hôm t́nh cờ gặp nhau ngoài chợ, ḷng tôi bất an sau khi chia tay…

 

Hôm đầu thu đó, hỏi thăm ra mới biết, vợ ông đă qua đời hồi hè. Ông không cho tôi biết v́ bà đi thăm con gái với cháu ngoại bên Cali, bị đột qụy và mất luôn ở bên ấy. Ông muốn đưa bà về Dallas để lo ma chay v́ bà đă sống ở Dallas mấy chục năm. Nhưng người con trai ông sống ở Dallas th́ lại muốn em gái lo ma chay cho mẹ luôn bên Cali cho tiện. Cái lư của anh ta đưa ra là chết ở Mỹ th́ lo ma chay ở đâu cũng chỉ là cái nhà quàn như nhau…

 

Tôi chỉ quen biết ông như một người viết và một độc giả, chưa bao giờ tôi uống với ông một ly bia v́ ông không rượu bia, không thuốc lá. Nhưng hôm đầu thu đó, ông tự tay mượn điếu thuốc lá đang cháy dở trên tay tôi; ông hút một hơi thuốc thật sâu, rồi trả lại tôi. Tôi sợ ông sặc, nhưng ông không sặc như tôi sợ. Ông nhả khói chậm răi, và ch́m vào tâm sự, “Tôi chưa bao giờ nói với anh, cũng không nghĩ tới chuyện nói với ai. Nhưng nỗi buồn trong tâm khảm tôi lớn dần như mầm bệnh ung thư tới hồi bộc phát. Tôi biết là trước sau ǵ cũng chết, tôi không sợ chết, chỉ buồn ḷng người làm cha mà không biết dạy con ḿnh…”

 

“…Vợ chồng tôi chỉ có hai người con. Lo được cho thằng lớn ăn học tới ra đại học không phải nợ tiền học đồng nào. Nó đi làm, lănh lương cất riêng vào trương mục nhà băng của nó. Ngày ngày vẫn về nhà ăn, ở, cha mẹ lo. Nó cho đó là lối sống Mỹ, và nó chọn cách sống ấy.

 

“Cha mẹ đừng tọc mạch vào thu nhập của con cái”. Nhưng khi nó muốn lấy vợ th́ nó chọn lối sống của người Việt là dù sống ở đâu trên địa cầu th́ chuyện cưới hỏi của con cái, cha mẹ người Việt cũng đứng ra lo cho con.

 

Thế là vợ chồng tôi lo cưới vợ cho con trai. Tôi không lấy ǵ làm buồn ḷng v́ cha mẹ tôi cũng đi cưới vợ cho tôi khi xưa. Nhưng rồi con tôi muốn mua nhà. Nó tŕnh bày với vợ chồng tôi, nó mua nhà trăm rưỡi, cần mượn nhà băng một trăm ngàn, nếu trả trong ba mươi năm th́ tổng số tiền nó phải trả cho nhà băng lên tới ba trăm ngàn. Nghĩa là một trăm ngàn vốn với hai trăm ngàn tiền lời trong ba mươi năm. Nó muốn cha mẹ giúp đỡ cho nó mượn một trăm ngàn, để nó trả dứt căn nhà ngay khi mua, không phải trả tiền lời cho nhà băng. Nếu nó phải trả ra số tiền ba trăm ngàn trong ba mươi năm, th́ mười năm cho một trăm ngàn. Nó sẽ trả cho cha mẹ một trăm ngàn trong mười năm là khả năng có thể.

 

Tôi bắt đầu thất vọng về con trai tôi. V́ gom hết tiền 401-K của cha mẹ th́ đủ một trăm ngàn cho nó mượn. Vợ chồng đă về hưu th́ tiền già gói ghém cũng đủ sống, nhưng tiền đâu lo cho con em nó c̣n trong đại học để khỏi mượn nợ học như nó? Tôi suy nghĩ nhiều đêm, đằng nào cũng mất con rồi! Đó là cái giá phải trả cho mưu cầu tương lai của con cái. Tôi đưa nó đến Mỹ chứ tự nó đâu đi một ḿnh được. Tôi sinh ra nó, chứ nó đâu tự xuất hiện trên đời này được… Nhưng tôi thất bại trong chuyện dạy nó sống đùm bọc với người thân. Tôi có lỗi đă để nó hấp thụ lối sống ích kỷ của xứ sở này. Đằng nào tôi cũng mất con rồi. Nếu đồng ư cho nó mượn một trăm ngàn không tiền lời là tôi đă thẳng thắn nh́n nhận ḿnh thua cuộc; không bao giờ dạy được con quay lại lối sống đùm bọc nhau của người Việt ḿnh nữa. Nhưng từ chối nó… th́ tôi mất luôn vợ! V́ mẹ nào chả thương con, thương càng mù quáng t́nh mẫu tử càng lên ngôi.

 

Nó trả lời cho tôi câu hỏi, ‘tiền đâu để lo cho em nó?’ ‘Th́ ba mẹ lấy tiền con trả hàng tháng để lo cho nó.’ Tôi định hỏi câu hỏi quan trọng nhất theo kinh nghiệm của tôi là, ‘Nhưng con có chắc là con sẽ trả cho ba mẹ hàng tháng. Hay trả vài tháng… rồi quên luôn?’

 

Tôi thương vợ tôi nên đă làm điều tôi biết trước nhưng vẫn làm là tôi cho con trai tôi mượn một trăm ngàn. Vợ tôi mất tinh thần nhiều năm sau đó v́ đúng là nó không trả. Nhưng chúng tôi được trời phật cho lại đứa con gái muộn màng. Nó là nguồn an ủi, niềm vui c̣n lại cho vợ chồng tôi. Lúc nào nó cũng vui vẻ nói là ba mẹ chết rồi th́ tài sản cũng để lại cho anh em con thôi. Thôi anh Hai cần trước th́ anh Hai lấy trước. Ba mẹ đừng có giận anh Hai nữa, chỉ tổn hao sức khoẻ cho ba mẹ thôi. C̣n con, nợ học th́ ai đi học ở Mỹ mà không nợ. Chừng con ra trường th́ con trả. Ba mẹ đừng lo nữa…

 

Con bé lạc quan nói sao làm vậy. Về sau, nó lấy chồng bên Cali nên về Cali sống. Vợ tôi muốn bán nhà, dọn về Cali ở với con gái th́ thằng con trai không cho đi v́ bà nội phải ở Dallas để trông con cho vợ chồng nó đi làm…

 

Đến cái chết đột ngột của mẹ nó. Tôi muốn đưa bà ấy về Dallas để lo ma chay v́ bà ấy sống ở đây đă như là quê hương. Nó ngại tốn kém nên lư lẽ bất dung t́nh với cả cha mẹ. Tôi không buồn sao được anh…”

 

Ôi, cái hôm đầu thu đó! Nhớ lại sao mà buồn. Và tại sao lại có hôm nay, tôi đến giúp ông bạn bán Estate Sale, bán hết gia tài một lần để giă biệt. Buổi chiều cuộc đời như không gian thu tràn ngập lá vàng bay, những nảy nở mùa xuân, khoe sắc hạ, thu úa, đông về… Người ta có sống tới trăm tuổi th́ mùa thu thứ một trăm của cuộc đời cũng phải rời bỏ ngôi nhà không cần bật đèn giữa nửa đêm cũng biết lối đi tới nơi muốn tới; bán bỏ cả cái th́a khuấy ly cà phê mỗi sáng đă không thể nhớ nổi nó có trong nhà từ bao giờ mà người gia chủ chỉ nhớ chắc là khuấy ly cà phê bằng cái th́a khác sẽ không ngon; bức tranh mua garage sale có vài đồng bạc hồi mới qua Mỹ, nhưng không có nó trên tường nhà th́ cứ tưởng ḿnh đang ở chơi nhà bạn, hay nhà bà con chứ không phải nhà ḿnh; đến tiếng cái đồng hồ nhà ḿnh cũng khác hẳn tiếng đồng hồ nhà khác mà chỉ có ḿnh phân biệt được… lại c̣n nắm đất quê hương trên bàn thờ, hồi ra đi ḿnh mang theo để nhớ đường về. Nhưng nó nằm im lặng đă bốn mươi năm. Bây giờ người đem nó đi c̣n gởi lại nắm xương ở quê người th́ nắm đất quê hương ấy trở thành oan nghiệt. Cho không ai lấy, bán chẳng ai mua, mà ném qua cửa sổ th́ hóa ra ḿnh đă biến thành thú vật.

 

Tôi ứa nước mắt trên tay lái, làm sao ông bạn tôi có thể sống sau hôm nay khi chính tay tôi bán hết những ǵ đă gắn bó với ông cả đời. Tôi, chính tôi, đă tiếp tay thần chết sớm bắt ông rời bỏ thói quen và kỷ niệm; rồi rời bỏ tới người thân; cuối cùng là rời bỏ cuộc đời… Nhưng nhớ lại tâm sự đầu thu của ông, ông đi dự đám tang của vợ ông bên Cali như người quen biết cũ, mấy chục năm vợ chồng c̣n lại cái trống không trong ḷng già; con trai ông đi dự đám tang của mẹ dửng dưng đến mức đường về, anh ta nhắc ông trên phi cơ là ba phải làm di chúc căn nhà lại cho con, v́ ba đi đột ngột như má th́ chính phủ lấy nhà…

 

Tôi nghĩ chắc anh ta không chỉ muốn lấy căn nhà đă trả hết mà muốn lấy luôn cả phần bảo hiểm nhân thọ của cha nên mới chọc giận ông đúng thời điểm tinh thần và thể lực của ông suy kiệt nhất sau mấy ngày đám tang bên Cali. Tôi biết anh ta, có gặp mặt v́ Dallas đâu có mấy nhà hàng của người Việt. Nhưng chưa chào hỏi anh bao giờ để cất giữ bí mật cho cha anh – là bạn tôi. Anh là ai trong gia đ́nh lớn của anh, gia đ́nh nhỏ của anh, trong xă hội anh đang sống… tôi không quan tâm tới địa vị hay tên tuổi của anh ở địa phương. Tôi chỉ biết là tôi đă có lỗi với một người không có lỗi ǵ với tôi là anh. Tôi đă đồng ư với con gái của ông bạn, dù chỉ nghe ông kể, “…con c̣n phải đi làm và lo lắng cho gia đ́nh con. Con không thể chăm sóc cho ba mỗi ngày như má. Nhưng má mất rồi th́ ba không thể ở một ḿnh. Ba có chuyện ǵ, không ai biết, không ai hay… làm sao con yên tâm. Con xin ba giao hết nhà cửa cho anh Hai… muốn làm ǵ làm bên Dallas. Ba về Cali với con. Ba phải ở viện dưỡng lăo v́ con không thể và không có thời gian để lo cho ba như má. Nhưng vài hôm con sẽ có thời gian ghé thăm ba một, hai tiếng đồng hồ; con nấu được ǵ ngon, con đem vô cho ba ăn… ba có chuyện ǵ, người chăm sóc cho ba sẽ báo ngay cho con, con vô ngay với ba…”

 

Tôi có tào lao lắm không khi khi không lên tiếng về chuyện nhà người khác? Tôi nói với ông hôm đầu thu, “Chia buồn với ông về sự mất mát người thân nhất của ông mà tôi không biết, cho dù ông có cho hay th́ tôi chắc cũng không có điều kiện bay qua Cali để viếng tang của bà. Thôi th́ ngày nào c̣n sống hăy tính chuyện đời cho xong để êm xuôi khi ra đi. Ông bà đă giúp con trai không phải nợ tiền học. Tôi tính nhanh là đă cho anh ta năm chục ngàn. Ông bà cho mượn một trăm ngàn mua nhà – và không hoàn lại. Vậy là ông bà đă cho con trai một trăm năm chục ngàn. Nên bây giờ ông bán căn nhà đă trả hết mà ông đang ở, cũng cỡ một trăm năm chục ngàn. Số tiền đó cho hết con gái, là công bằng với con cái.

 

Ông về Cali sống với đề nghị của con gái là hoàn toàn hợp lư. Số tiền bảo hiểm nhân thọ của vợ ông, gởi con gái để lo cho ba những ngày cuối đời ba, lo cả hậu sự cho ba. Thừa thiếu ǵ th́ tôi tin là con gái ông không tính toán với ông. C̣n phần bảo hiểm nhân thọ của ông th́ di chúc lại cho con gái. Nhưng chỉ nhờ cô ta quản lư số tiền đó để về sau chia đều cho hết cháu nội, cháu ngoại của ông bà. Cứ đứa nào vô đại học th́ được nhận một khoản tiền do ông bà để lại cho con cháu ăn học. Tôi biết, với đà lạm phát và trượt giá ở nước Mỹ th́ số tiền học bổng miễn hoàn lại cho con cháu sẽ không nhiều, nhưng rất có ư nghĩa về mặt tinh thần với đời thứ ba của gia đ́nh ông trên nước Mỹ…”

 

Câu chuyện đầu thu mới đó mà đă cuối thu rồi! Ông bạn tôi đúng là người độ lượng như tôi đă tin ông như thế! Ông giao căn nhà cho con dâu để cho mướn kiếm thêm tiền chợ cho cháu nội ông được sống sung túc hơn. Ông di chúc lại căn nhà cho con dâu của ông chứ không bán. Giấy tờ xác quyết là tài sản riêng của con dâu, “để nhỡ… vợ chồng con xảy ra chuyện bất trắc ǵ sau khi ba mất. Th́ ba mẹ chỉ giúp được con một chỗ ở để nuôi mấy đứa cháu nội của ba mẹ. Cảm ơn con.”

 

Ông cho hết con gái khoản tiền bảo hiểm nhân thọ của mẹ cô ấy. Ông nghe tôi về khoản tiền bảo hiểm nhân thọ của ông. Ông chỉ c̣n giữ lại hằng hà kỷ niệm trong từng đồ vật mà tôi đang bán ra cho những người không quen biết. Thế nên mắt ông lạc thần trông theo từng kỷ niệm vĩnh biệt ông lần cuối khi ra cửa một mái ấm gia đ́nh đă tới hồi kết.


Buổi sáng một ngày cuối thu mà tôi sẽ không bao giờ quên h́nh ảnh một người đàn ông biệt xứ lúc cuối đời, tay khép lại cánh cửa nhà ḿnh lần cuối, b́nh thản nói với vợ, “thôi, ḿnh đi nghe em…” là di ảnh của bà mà ông kẹp ở nách để khoá cửa ra đi...

 

Ngoài đường, những trang trí cho ngày lễ Halloween đă lên đèn dọc lối đi. Tôi nh́n ông thả bộ ra xe mà thấy một kiếp người đến với cuộc đời cách nay tám mươi năm, chỉ có tiếng khóc là gia tài th́ hôm nay là món cuối cùng Estate Sale. Bởi ông trầm ngâm buổi sáng, thở dài buổi trưa, rồi ngấn lệ buổi chiều theo từng kỷ niệm vĩnh biệt ông ra đi. Nhưng cuối ngày ông lại mỉm cười với di ảnh vợ lúc khoá cửa, cái nháy mắt tinh nghịch của ông với di ảnh bà là bằng chứng ông đến với cuộc đời này bằng một tiếng khóc, nhưng khi ra đi ông đă đem theo một người t́nh. Tôi nh́n theo ông ấy tan vào thế giới ma quỷ và màn đêm phủ về. Nh́n lại ḿnh sau một ngày tiếp tay thần chết, nách tôi kẹp chai rượu thần chết thưởng cho tôi nhưng quân sĩ của thần chết đă giao lộn vào nhà một người không uống rượu nên phải nằm chờ tới Estate Sale của ông bạn.

 

Tới Estate Sale của tôi, cũng là kinh doanh từ vốn một tiếng khóc chào đời, tôi sẽ kẹp nách mang theo được ǵ lúc ra đi? Chỉ biết chai rượu thường nhưng để lâu năm cũng ngon như nước cam tuyền… từ đầu tiên mộng tới phiền muộn sau.

 

Đâu đó là thơ Bùi Giáng. Nên, uống xong ly rượu cùng nhau / hẹn rằng măi măi quên nhau muôn đời…

 

Khi hiểu được thơ Bùi Giáng th́ cuộc đời coi như đă tàn thu. C̣n bạn?

 

 

Phan

 

 

Tin Tức - B́nh Luận     Vinh Danh QLVNCH     Audio Files     Tham Khảo     Văn Học Nghệ Thuật     Trang Chính