Những Người Tù Cuối Cùng

 

Phạm Gia Đại

 

Phần XXIII: Ngày Trở Về (3)

 

 

Buổi sáng hôm ấy là một buổi sáng mà tôi khó có thể quên được trong cuộc đời của mình.

 

Một buổi sáng cũng bình thường như mọi buổi sáng trong trại Hàm Tân, nhưng nó đã trở nên khác thường, sáng ngời, đầy ánh bình minh và tràn đầy niềm vui khi chúng tôi từ trong hội trường bước ra và trên tay mỗi người cầm một tờ “Giấy Ra Trại”.

 

Đó là ngày 29 tháng Tư năm một chín chín hai, đánh dấu chấm dứt mười bẩy năm trong trại giam tập trung và những người tù cuối cùng đang chuẩn bị rời trại, rời cuộc sống tăm tối không có ngày mai để trở về với xã hội bên ngoài.

 

Tôi nhìn tờ giấy ra trại, một miếng giấy chỉ to hơn hai lòng bàn tay một chút hay hai phần ba tờ giấy đánh máy, mầu xám đậm trông mất cảm tình vì còn thua tờ giấy báo gói hàng hoá ngoài chợ. Nếu không phải là tờ giấy trả lại tự do cho chúng tôi thì chắc là tôi ném nó vào thùng rác.

 

Chúng tôi rảo bước vội về buồng để gom các đồ đạc và vật dụng cá nhân. Còn một hai anh vẫn cứ đứng ngay cửa hội trường, tay cầm tờ giấy nhìn xuống đất như suy nghĩ điều gì hay vì còn đang xúc động và bàng hoàng?

 

Trong lòng tôi thật nhiều cảm xúc lẫn lộn. Tôi vừa vui vì cái ngày mà mình chờ đợi bấy lâu nay đã tới, đã thành sự thật và vừa suy nghĩ, vừa lo lắng về cuộc sống mới bên ngoài của mình sẽ ra sao. Tôi nhìn qua các bạn mình thì thấy họ như vẫn giữ được sự bình tĩnh, nhưng tôi biết rằng trong tâm trí họ cũng giống như tôi đang có những đợt sóng trào dâng.

 

Tôi đã từng đứng nhìn có lẽ hàng trăm lần các bạn tù cùng trại được thả về với tờ giấy này trên tay, nhưng tên mình chẳng bao giờ có; tôi đã âm thầm tuyệt vọng với nỗi buồn ray rứt trong tâm hồn khi trở vào buồng giam để tiếp tục nữa kiếp tù đày trên con đường đi mãi không đến đó.

 

Có ngờ đâu khi mà chúng tôi chờ đợi đã quá lâu rồi, khi mà chúng tôi đã quá chán chường để nghĩ tới niềm hy vọng được thả, khi mà chẳng ai còn thiết tha nghĩ tới…ngày về nữa thì đùng một cái được thả ra như ngày hôm nay, chúng tôi tựa như trên trời rơi xuống.

 

Từ hội trường về căn phòng tôi đang ở chỉ khoảng hơn trăm mét mà sao tôi thấy nó có vẻ dài hơn mọi ngày. Có lẽ khi cầm tờ giấy ra trại trên tay thì ý nghĩ đầu tiên loé trong đầu tôi là : phải thu dọn thật nhanh đồ đạc của mình để ra khỏi chỗ này sớm giây phút nào tốt giây phút ấy vì chẳng còn cái gì mà lưu luyến thêm . Bên cạnh đó, chúng tôi tuy không nói nhưng ai cũng sợ lần chần mãi lỡ mà họ đổi ý thâu tờ giấy này lại thì khổ.

 

Bởi có sống dưới chế độ Cộng Sản và có nằm nhiều năm trong trại tù của Cộng Sản thì mới thấy được tận đáy những đau thương gây ra do sự lừa bịp và xảo trá ẩn bên trong những từ ngữ mị dân được đánh bóng của họ.

 

Nắng đã bắt đầu lên cao chiếu rọi vào căn phòng, chúng tôi vội vã gom các thứ cần thiết cho nhanh để bước ra khỏi căn phòng nơi chúng tôi mới dọn vào ở mấy tháng nay. Có anh còn bỏ quên vài đồ đạc ngoài khu lao động nên không hiểu có xin chạy ra đó hay không. Chắc là hơi mất bình tĩnh chứ vài cái soong nồi lặt vặt thì xá gì mà cất công chạy ra nữa vì nếu trễ giờ họ bỏ lại thì khóc hận.

 

Riêng tôi khi ra đi mang theo duy nhất một cái ba lô của lính thì nay trở về cũng chỉ đem về cái ba lô thân thương đó mà thôi, nó trông vẫn y hệt như ngày nào tôi xách vào trường Chu Văn An, Chợ Lớn, gối đầu lên nó nằm chờ xe cam nhông chở đi “cải tạo”, chỉ có cái khác là ba lô bị thủng một vài chỗ do bị chuột đục và tôi đã vá lại rồi.

 

Tất cả các đồ hộp và thức ăn dự trữ tôi nhét hết vào một cái thùng sắt tây có nắp, tôi chỉ bỏ phòng hờ vài thức ăn trong ba lô đem theo bên mình thôi, vì kinh nghiệm sống trong trại giam là chỉ khi nào bước chân về đến ngưỡng cửa nhà mình thì mới yên tâm là đã về nhà. Tôi bê thùng sắt tây này lên phòng bốn ông tướng để lại cho các anh, vì hôm đó chỉ mười sáu anh em chúng tôi được thả. Bốn anh tướng còn ở lại , sau đó khoảng năm ngày thì bốn anh mới có giấy ra trại. Lòng dạ của Cộng Sản thật là khó hiểu và tính toán như vậy đó, chỉ còn có hai mươi người cuối cùng trong tù mà họ cũng tách ra làm hai lần, thả cách nhau mấy ngày.

 

Căn phòng nhỏ hẹp của chúng tôi bỗng huyên náo và nhộn nhịp hẳn lên với mọi người tại giường cá nhân của mình, người thì đang cuốn mùng mền, người thì lo đóng gói các vật dụng lại cho gọn ghẽ để ra về gấp rút giống như cuộc hành quân vậy.

 

Mấy tay trật tự của trại cũng vào và chia vui với chúng tôi, tôi bước ra bắt tay họ và chúc họ ở lại mạnh khoẻ sớm về với gia đình. Bốn ông tướng từ căn phòng trên tam cấp cũng bước xuống hỏi han chúng tôi tíu tít và chúc ra về vui vẻ. Tôi bỗng dưng thật xúc động nghĩ đến các anh còn ở lại, tôi bắt tay các anh thật lâu và chúc các anh sẽ ra về nay mai.

 

Anh Di vẫn nụ cười tươi siết chặt tay tôi, anh Giai vẫn dáng gật gù ra chiều đắc ý khi thấy chúng tôi chuẩn bị ra khỏi trại, anh Thân cười hiền hậu vẫy tay chào và anh Đảo đến bắt tay từng người. Dù bốn anh bề ngoài trông bình tĩnh nhưng vẫn có một thoáng buồn trên nét mặt . Chúng tôi càng ở tù lâu với nhau thì càng hiểu nhau và có tình thương gắn bó hơn. Nay chúng tôi ra về mà bốn anh còn ở lại thì tránh sao không khỏi bùi ngùi.

 

Bên ngoài thì trại đang thúc dục chúng tôi ra đón xe đò về Sàigòn. Tôi vẫy tay chào bốn anh lần chót rồi vác ba lô lên vai cùng với các bạn ra tập trung phía cổng trại. Tôi nhìn lại căn phòng lần nữa để kiểm soát xem có còn bỏ sót lại gì không nhưng căn phòng đã trống trơn và chỉ còn bao bì giấy má vứt lung tung trên đất.

 

Nhìn chung quanh thật không ngờ là tôi đã sống bốn năm ở đây từ năm một chín tám tám, lúc còn hơn một trăm năm mươi người đến hai mươi người và bây giờ tụi tôi đang rời trại chỉ còn bốn ông tướng trên căn phòng tam cấp.

 

Thời gian trong tù nhiều lúc thật là chậm y như trái đất không còn quay nữa nhưng bây giờ thì thật nhanh và cái cổng trại đang ở trước mặt chúng tôi.

 

Mới ngày nào mười sáu năm trước đang ngủ trong buồng giam của trại Cải Huấn Thủ Đức, chúng tôi bị đánh thức dậy khi trời chưa sáng để gấp rút rời trại di chuyển ra Bắc bắt đầu cuộc sống lưu đầy; bây giờ mười sáu năm sau, chúng tôi cũng mau chóng quải hành lý để rời trại nhưng với trạng thái hân hoan thơ thới của những người vừa được trả tự do.

 

Vĩnh biệt những cuốc với xẻng, vĩnh biệt những năm tháng tù đày lao động khổ sai, vĩnh biệt luôn cái địa ngục trần gian kinh hoàng đã giam hãm và đầy ải những người tù suốt mười bẩy năm qua.

 

Chúng tôi vừa tập họp xong thì được lệnh xuất trại vì thủ tục khám xét rất nhanh chóng và chỉ làm cho có lệ.

 

Một lúc sau thì chúng tôi đã leo lên xe đò và cái cổng trại bằng sắt của Hàm Tân Z-30D đã nặng nề khép lại đàng sau lưng. Tôi muốn nhìn nó lần cuối nhưng người tù có một cái tin dị đoan là ngày có giấy thả về và bước chân ra khỏi cổng trại giam rồi thì không bao giờ nên ngoái lại.

 

Cánh cửa tù đã đóng, đóng lại cả một quãng đời đen tối trong đó hàng ngàn người tù đã lần lượt ngã xuống: bị xử bắn, bị tra tấn, bị kiên giam, bị bỏ đói, bị bệnh tật hành hạ thân xác cho đến chết; và những người còn lại thì vẫn tiến về phiá trước như những bóng ma bên cạnh cuộc đời.

 

Hôm nay là một ngày đặc biệt trong đời, tôi có cái cảm giác lâng lâng như thể mình đang sống trong mơ chứ đây không phải là thực tế nếu không có những cái sóc của xe lăn bánh trên con đường toàn đá sỏi đôi lúc làm nẩy người tôi lên. Cũng con đường này bốn năm trước chúng tôi đi ngược chiều từ ngoài lộ vào đây và bước vào trại với bao ưu tư trong đầu về cái trại giam mới này.

 

Tôi nhớ lời thầy tôi nói trước khi hai thầy trò chia tay nhau để thầy trở về ngôi chùa thân yêu Thới Hòa ở Sàigòn và tôi thì ở lại, lúc mà tất cả các vị Tuyên Úy của các tôn giáo đều được thả về vào tháng Chín một chín tám bẩy tại trại Ba Sao Nam Hà tỉnh Hà Nam Ninh: “Sau này mỗi khi nghĩ lại, con sẽ thấy như là một cơn ác mộng”.

 

Quả thực mười bẩy năm là một cơn ác mộng dài đầy hãi hùng và chúng tôi cũng không ai nghĩ rằng mình còn sống sót được sau bao nhiêu năm thiên nan vạn nan ấy.

 

Bây giờ tôi đây đang là những người cuối cùng ra khỏi trại giam và đó là sự thật.

 

Tôi ngồi gần cửa sổ, cái ba lô dưới chân, nhìn những hàng cây hai bên đường từ từ lui về sau. Tôi sờ khung cửa sổ và cái thành ghế ngồi rồi nhìn các hành khách khác trên xe để biết chắc rằng đây không phải là giấc mơ.

 

Chúng tôi đang rời xa dần trại giam Hàm Tân, xa dần khu rừng lá Buông nhiều kỷ niệm, hướng ra Quốc Lộ để xuôi nam về thành phố. Nhiều hành khách trong đó có các cụ già, các chị buôn thúng bán bưng, các em nhỏ, cứ tròn xoe mắt nhìn chúng tôi vì họ không tin là mười bẩy năm sau khi hết chiến tranh mà tù chính trị chế độ cũ vẫn còn bị giam giữ trong trại tù.

 

Những hành khách trên xe đều tỏ thiện cảm với những người tù vừa được trả tự do, mỗi người hỏi một câu tạo thành một không khí thật là ấm cúng như trong đại gia đình vậy, có các cô bác còn cho chúng tôi trái cam trái quít hay chiếc bánh lá. Nhìn chiếc bánh lá lòng tôi lại chợt nhớ đến cô bé tại ga Diêu Trì ngày nào trên chuyến tầu chúng tôi xuôi về Nam đã biếu không cho chúng tôi nguyên thúng bánh lá của cô rồi quầy quả chạy xuống toa tầu mất hút vào đám đông.

 

Làm sao tìm gập lại được người con gái bé nhỏ có tấm lòng vàng ấy để cám ơn?

 

Các chị buôn bán ngồi trên xe đò nghe nói chúng tôi là người chế độ cũ thì tin tưởng hơn và kể ra nhiều câu chuyện khó khăn và đau thương ngoài xã hội lúc đó cũng muôn vàn gian truân sau khi chúng tôi vừa vào tù:

 

- “Các anh biết không lúc đó khổ lắm, dân cũng không có cơm mà ăn, toàn là bo bo không à, riết rồi chịu hổng nổi mới kéo nhau ra biển vượt biên đó.”

 

- “Nào là nó đổi tiền rồi nó đánh tư sản, đi kinh tế mới, ôi thôi người dân nào cũng mất hết tài sản. Cái mạng mình còn sống là may phước lắm rồi.”

 

Có chị còn rành về thời sự:

 

- “Nhưng thôi nói chi nhiều, mấy ổng về Sàigòn rồi thì cũng chuẩn bị đi nước ngoài với gia đình chứ còn ở đây nữa đâu.”

 

Tôi chỉ nhìn các chị cười thông cảm tuy không nói gì nhưng trong lòng vui vui vì đây là lần đầu tiên sau mười bẩy năm tôi có dịp ngồi nói chuyện trực tiếp với người dân và nhận thấy rằng họ vẫn còn mang trong lòng một ấn tượng đẹp đẽ về chế độ cũ VNCH và sau nhiều năm sống dưới sự kìm kẹp áp bức và bần cùng hoá của chế độ mới người dân đã quá lầm than nên nhận chân được bộ mặt thực bịp bợm của cái gọi là chế độ xã hội chủ nghĩa.

 

Khi người dân đã nhận ra được sự thực thì không còn ai tin nữa và chế độ Cộng Sản này coi như đã bị cứa đứt ngay tại gốc rễ rồi.

 

Ngồi trên xe đò mà hồn tôi như để tận đâu đâu trong khi xe đang lăn bánh trên quốc lộ. Tôi cũng chẳng hiểu vì sao mình ốm yếu như thế mà còn sống sót được? Nhìn hàng cây bên đường, những ngôi nhà, những vườn tược đang chạy lùi lại phía sau, mắt tôi mờ dần trở về với ký ức không bao giờ quên được cái cảm giác lạnh trong xương sống lúc một giờ sáng một ngày tại trại cô nhi Long Thành mười sáu năm trước. Những khuôn mặt lạnh lùng chĩa các họng súng AK, CKC vào chúng tôi khi gạn lọc ra những thành phần “nguy hiểm cho chế độ” phải tức khắc di chuyển một cách âm thầm trong đêm tối ra Bắc.

 

Rồi ba ngày sau đó, cái cảm giác hãi hùng bơ vơ và tuyệt vọng khi biết mình đã bước chân xuống phi trường Gia Lâm, Hà Nội của miền Bắc xã hội chủ nghĩa, khi biết mình đã bị tách khỏi miền Nam thân yêu bắt đâu cuộc sống lưu đầy nơi rừng thiêng nước độc. Lúc đó, chúng tôi không khác gì những con cá đang nằm trên thớt chờ đợi cơn thịnh nộ của tên đao phủ.

 

Một tay cán bộ của Bộ Nội Vụ ra đón chúng tôi tại sân bay và nói huyênh hoang rằng các anh sẽ được ở nhà ngói có điện và có “điều kiện để cải tạo tốt” mau sum họp với gia đình. Họ đang đưa chúng tôi vào cõi chết trong những nhà giam tồi tàn nhất thế giới của một nước cũng nghèo nàn và lạc hậu nhất trên thế giới mà vẫn nói được những lời giáo điều dối trá như vậy.

 

Thực tế là chúng tôi được chở về giam ở những buồng không có điện. Ban đêm tối như hũ nút ngửa bàn tay ra cũng không thấy vì tuy có điện nhưng họ cúp các buồng giam tù chính trị, và họ cũng không cấp cho một ngọn đèn dầu nào.

 

Họ tạo điều kiện cho chúng tôi “cải tạo” tốt bằng cách cho ăn cầm hơi nhưng lao động quá sức người để từ từ mà kiệt lực.

 

Người tù phải khiêng những tảng đá to nhỏ đủ cỡ, do bên hình sự bắn ra từ trong núi, trên đôi vai gầy mòn mỏi dần đi theo tháng ngày, để tiến hành việc xây dựng và mở rộng trại giam đón thêm nhiều tù mới.

 

Người tù áo rách tả tơi vì mồ hôi và khiêng đất đá, còn hai tay và hai chân thì rã rời sau mỗi ngày lao động, cho nên sau vài năm khổ sai như vậy với tình trạng thiếu ăn thiếu mặc, bệnh dịch lây lan không có thuốc men, sức khoẻ thì suy nhược, chúng tôi cũng không biết lúc nào Thần Chết sẽ đến rước mình đi.

 

Mùa Đông thì rất lạnh và rét mướt, phải nói là quá lạnh đối với những người tù thiếu ăn uống, không quần áo ấm, mỗi người chỉ được cấp một cái mền đỏ của Tầu. Có anh quấn trong người từ trong ra ngoài là mười tám lớp toàn là giấy báo mà đêm đến lạnh quá không nằm xuống được nên ngủ ngồi dựa vào tường trong thế co ro mà vẫn run bần bật.

 

Bởi thế bi thuốc lào hay điếu thuốc lá là thứ không thể thiếu được trong đời sống người tù nhất là trong thời tiết băng giá. Tôi chẳng biết điếu cầy là cái gì mà cũng phải tập hút để chống lạnh, riết rồi quen, quen rồi khó bỏ nó đúng như các cụ nói: “đã chôn điếu xuống lại đào điếu lên”.

 

Nhưng cái khó khăn là lấy đâu ra lửa để mà hút thuốc? Cho nên cái khó nẩy ra cái khôn và không biết ai là người nghĩ cách chẻ một que diêm ra làm bốn với một lưỡi lam mài thật sắc.

 

Người tù phải hết sức tập trung khi một tay cầm lưỡi lam, tay kia cầm que diêm thật vững thì mới chẻ được nó ra làm hai rồi từ hai thành bốn mà que diêm không bị gẫy và diêm sinh chẻ ra làm bốn vẫn ngay ngắn, không bị vỡ vụn ra.

 

Nhờ đó mà kéo dài được mấy hộp diêm quẹt đem từ trong Nam ra. Mỗi lần sắp sửa đánh một que diêm thì hô cho cả buồng chuẩn bị “nạp đạn”- nghĩa là sẵn sàng nạp bi thuốc lào vào các điếu cầy để cả buồng châm lửa cùng hút một lúc.

 

Bữa ăn mà trại phát cho thì chỉ tạm dằn cơn đói xuống chứ lưng bát cơm hay cái bánh bột hấp, lưng chén bo bo vào bao tử chẳng thấy nó đâu, bởi vậy bi thuốc lào hay điếu thuốc lá là người bạn an ủi nhất cho người tù sau mỗi bữa ăn.

 

Mỗi tháng trại cấp cho ba đồng tiêu vặt thì ngoài kem đánh răng ra là để dành mua thuốc lá thuốc lào loại sản xuất nội địa như “Sa-Pa” hay “Tam Đảo” vì căng-tin trại cũng chẳng có gì để mua nữa.

 

Những mặt hàng nhu yếu phẩm đều khan hiếm và lẽ dĩ nhiên không bao giờ đến tay người tù.

 

Chỉ khi nào có phái đoàn ngoại quốc đến thăm thì trại mới dàn cảnh rất khôi hài là đặt trên mỗi gối của tù nhân một hộp sữa đặc trong lúc họ đang đi lao động bên ngoài xa trại và sau khi phái đoàn ra khỏi cổng thì trại họ thu các hộp sữa đó lại.

 

Trong các sự thiếu thốn lúc ban đầu phải kể đến hạt muối. Vì trại cấm lưu trữ muối sợ tù dùng muối để bẻ song sắt buồng giam trốn trại, nên ngoài bát lưng cơm hay khoai sắn ngày hai bữa là một ít nước muối loãng rưới lên cơm để ăn vậy thôi. Sau này họ cũng bỏ luôn không cho nước muối loãng nữa.

 

Có anh nói với tôi rằng khi nào ở tù ăn hạt muối mà ngọt như hạt đường thì mới là đã ở tù.

 

Quả là như vậy, từ trong Nam ra Bắc tôi còn trữ được muối vào hai ống Aspirine nhỏ xíu và không ngờ sau đó nó quí như vàng. Mỗi khi ăn cơm tôi gọi vài bạn thân đến và rắc cho mỗi người tí ti muối trên cơm là hạnh phúc rồi.

 

Lúc ấy, nhấm hạt muối không còn thấy nó mặn nữa mà lạ lùng một điều là nó lại trở nên đậm đà và hơi ngòn ngọt.

 

Một kỷ niệm khó quên nữa trong tôi là : đội lao động của tù chính trị tên là đội 20.

 

Đội 20 khi tôi chuyển trại về Nam Hà năm một chín tám ba và đội cũng tên 20 khi chúng tôi vào Hàm Tân năm năm sau đó.

 

Khi về Nam Hà, tỉnh Hà Nam Ninh, chúng tôi được biết rằng đội 20, gồm nhiều anh em trẻ thuộc thành phần Phục Quốc bị bắt sau tháng Tư 1975, đã anh dũng đứng lên biểu tình chống lại chế độ hà khắc của trại giam và sau đó các anh em này đã bị trả thù tàn bạo trong khu kiên giam.

 

Cũng đội 20 mà tôi đã sống qua hơn ba năm trời tại Hàm Tân, miền Nam, chúng tôi đã đồng loạt biểu tình dưới hình thức bất bạo động chống lại lao động khổ sai, nhưng may mắn nhờ Ơn Trên chúng tôi đã thắng.

 

Tên đội 20 như đã đi vào lịch sử và mang theo nhiều kỷ niệm đau thương lẫn tự hào với hình ảnh các người tù chính trị đã hiên ngang và công khai, tay không đứng lên chống lại cái chế độ bạo quyền của hệ thống trại giam Cộng Sản.

 

Tôi đang miên man theo dòng tư tưởng lùi về dĩ vãng, một dĩ vãng đầy thương đau và tủi nhục, thì tiếng động lao xao trên xe đò đưa tôi về thực tại.

 

Tôi rùng mình một cái ra khỏi cơn ác mộng, hoá ra mình vừa hồi tưởng lại những năm trước còn trong tù, bây giờ tôi ngồi đây và chỉ hơn tiếng đồng hồ nữa là về đến thành phố, tôi như con chim đã xổ lồng đang tập vỗ đôi cánh để sắp bay đi thật xa đến chân trời mơ ước.

 

Tiếng người nói lao xao vì xe đò bỗng chết máy phải dừng lại với tiếng vừa càu nhàu vừa diễu của tài xế:

 

- “Tại các ông ấy ở tù lâu quá nên làm cho xe đò của tui bị “pan” chứ xe nầy ngon lắm có bao giờ ngừng ẩu như vậy đâu. Chắc tại học bài không thuộc chứ gì nên mới đi học tập lâu dữ dzậy.”

 

Bình thường thì tôi rất không ưa ai dùng chữ “học tập” hay “cải tạo” để chỉ cái lao động khổ sai trong tù tập trung của Cộng Sản nhưng tôi chỉ cười không nói gì vì biết sau mười mấy năm người dân đã quen với các từ ngữ tuyên truyền của Cộng Sản rồi, nay bảo họ sửa lại cũng không phải là dễ.

 

Riêng chúng tôi thì tuyệt đối không dùng các từ ngữ lừa bịp đó của họ.

 

Sau khi khoảng mười lăm phút kiểm soát lại máy lóc dầu nhớt, máy xe nổ trở lại và bác tài xế cười rất tươi nhe ra mấy cái răng vàng, ông ta ngoái đầu lại nhìn chúng tôi nheo mắt một cái rồi lái xe trực chỉ Sàigòn.

 

Đúng là tuýp người miền Nam chân thật và hiền hoà.

 

Hai tiếng Sàigòn làm tim tôi đập nhanh hơn bởi vì trong suốt mười bẩy năm xa Sàigòn, xa miền Nam, trong lòng tôi lúc nào cũng nhớ không bao giờ quên được những kỷ niệm thật êm đềm và những năm tháng tôi lớn lên và trưởng thành ở thành phố thân yêu này. Vì mất miền Nam mà tôi phải xa thành phố ấy mười bẩy năm qua nhưng giờ đây tôi đang trên chuyến xe đò này xuôi về thành phố và cái gì tôi cũng thấy lạ, từ phong cảnh dọc theo Quốc Lộ, đến nhà cửa, phố xá bên đường. Chắc là về đến Sàigòn thì tôi sẽ lạc đường vì đường xá đều đã đổi tên và ngay cả tên thành phố “Sàigòn” cũng không còn nữa.

 

Nói đến hai chữ Sàigòn thì khi chúng tôi lần đầu tiên ở ngoài Bắc khoảng đầu năm một chín bẩy chín được viết thư về gia đình để xin tiếp tế, nhiều anh đã suýt nữa không được gửi thư vì anh nhất định đề tên thành phố nơi đến là Sàigòn, không chịu viết là thành phố HCM. Sau cùng anh em bảo nhau là “chấp kinh thì phải tòng quyền” và sức khoẻ của mình là trên hết, không nên chấp những tiểu tiết, nhất là việc liên lạc với gia đình sau bốn năm biệt tin là điều quan trọng, thì anh mới chịu viết tên thành phố HCM vào mà trên gương mặt còn đỏ lên vì tức giận.

 

Về đến Sàigòn thì tôi sẽ làm gì trước? Chắc là tôi phải nhờ người chạy xuống Phú Lâm báo cho hai con tôi biết.

 

Hai con tôi chắc mừng lắm nghe tin Bố nó đã về, dầu sao tôi cũng còn may mắn vì cả hai cháu đều hiếu thảo và đều thương tôi và hơn một năm gần đây khi toàn bộ Mẹ và các em tôi đã qua Mỹ thì hai cháu vẫn thường cắp giỏ vào thăm tôi trong tù. Ngoài ra cả hai cháu đều được nhiều bạn tôi rất là thương mến. Có nhiều anh còn muốn làm thông gia với tôi vì con gái tôi vừa đẹp người vừa đẹp nết và cậu con trai cũng bảnh nữa.

 

Một kỷ niệm khó quên là lúc con gái tôi tên Trâm mới lên mười ba ra Bắc thăm tôi cùng mẹ cháu, tôi đã ngầm liên lạc được với hai mẹ con và dặn cháu ngày mai qua bên đội đem các thư “chui” về dùm cho các bác. Hôm sau cháu mặc một váy đầm xoè rất đẹp dài gần đến cổ chân, mau mắn chạy qua chỗ lao động của đội gạch và thâu hết các thư từ mà bạn bè trong đội muốn gửi về gia đình. Lúc cháu nhét thư vào đầy hai túi quần rồi cột một mớ nữa vào hai chân xong vội chạy về khu thăm nuôi thì đã có vài cậu trước kia là Thiếu Úy còn độc thân đã nửa đùa nửa thật gọi tôi bằng Bố làm bỗng dưng tôi thấy mình già.

 

Việc thứ hai là tôi sẽ đánh điện thư ngay qua Mỹ cho Mẹ và các em tôi mừng. Tất cả công lao của toàn thể gia đình bao gồm cả vợ chồng anh ba và vợ chồng cô bẩy ở bên Mỹ đã gửi tiền cùng quà về VN và nhất là Mẹ tôi luôn nắm giữ cán cân suốt mười bốn năm qua trong việc thăm nuôi tôi đã đơm hoa kết trái với ngày tôi trở về còn tương đối mạnh khoẻ.

 

Nói đến ngày trở về làm tôi liên tưởng tới tác phẩm :”Khi Người Tù Trở Về” của đại văn hào Pháp Andre Malreau.

 

Câu chuyện về một nhóm tù binh Pháp được trả tự do sau Thế Chiến, khi quân Đức bại trận.

 

Trên chuyến xe lửa trở về quê hương, một viên sĩ quan trẻ khoe với các bạn anh về người vợ tuyệt vời của mình và anh ta sẽ làm gì trong giây phút đầu tiên được đoàn tụ trong niềm mơ ước, anh phác thảo một viễn ảnh sum họp thật hạnh phúc của vợ chồng anh dưới mái ấm gia đình như ngày xưa. Tuy nói vậy nhưng trong lòng anh lại tương phản với ý nghĩ rằng không biết vợ mình có còn chờ đợi mình hay không?

 

Khi anh về đến ngôi nhà cũ, anh không vào thẳng nhà mà đi vòng chung quanh để quan sát bữa cơm chiều xem vợ mình có sống với ai không. Núp sau bụi cây sau nhà, anh thấy người vợ gầy ốm hơn xưa nhưng đang rất tươi vui lăng xăng bầy biện hai phần ăn, hai chiếc muỗng, hai chiếc nĩa thì anh lầm tưởng rằng vợ mình đang sống với người khác nên hai giòng nước mắt anh tuôn ra và anh lủi thủi đi mất.

 

Trong khi ấy người vợ được tin chồng mình sẽ trở về nên đã nấu ngay món súp đặc biệt cho chồng nhưng chờ mãi mà không bao giờ thấy người chồng trở về nữa.

 

Hoàn cảnh của tôi thì khác nên tôi không thể trở về mái nhà xưa trong Phú Lâm, Quận Sáu mà tôi sẽ về tạm thời ở chung với gia đình anh Minh là ông anh thứ hai của tôi trên đường Trương Minh Ký, bây giờ chả biết là tên đường gì nữa, nhưng tôi cũng chẳng quan tâm vì mục tiêu trước mắt của tôi là tiến hành thật nhanh thủ tục nộp đơn ra đi theo chương trình H.O. vì an ninh cho bản thân mình và vì tương lai cho hai đứa con.

 

Tôi tự biết rằng những người tù cuối cùng như chúng tôi sở dĩ có được ngày trở về là do sự can thiệp mạnh mẽ của các cá nhân, các hội đoàn Việt-Mỹ, của chính phủ Mỹ và trên thế giới nữa đã tranh đấu liên tục không mỏi mệt cho tù chính trị bao nhiêu năm trời, tranh đấu cho đến khi Hà Nội phải lui bước và phải thả hết các tù nhân ở ngoài Bắc sau đó là thả hết các tù trong Nam.

 

Sự bền gan tranh đấu ấy là một nghĩa cử thật cao quí mà suốt đời tôi không bao giờ quên.

 

Điều này một lần nữa khẳng định rằng nếu chúng ta tích cực và bền bỉ tranh đấu chống Cộng Sản đúng lúc thì Cộng Sản sẽ buộc phải lui.

 

Biểu tượng của các hội đoàn tranh đấu mạnh nhất là hội gia đình các tù nhân chính trị của bà Khúc Minh Thơ.

 

Một ân nhân mà tôi luôn ghi nhớ trong lòng là Tổng Thống Hoa Kỳ Ronald Reagan, vị Tổng Thống anh hùng không những đã cứu chúng tôi ra khỏi tù mà còn đẩy lùi sự bành trướng của Cộng Sản trên thế giới, đưa nó đến chỗ diệt vong ở Nga va các nước Đông Âu.

 

Tôi nhìn qua các bạn ngồi trên xe đò, thấy những nét vui mừng hân hoan xen lẫn chút tư lự hiện trên những khuôn mặt của những người đang hít thở bầu không khí tự do lần đầu tiên sau bao nhiêu năm bị cầm tù. Tối nay sẽ là một ngày trọng đại của vợ con họ - ngày trở về của người tù cuối cùng - ngày gia đình thực sự đoàn tụ với một tương lai đầy hứa hẹn.

 

Một anh bạn ngồi bên tôi hỏi tôi còn thuốc lá hay không, tôi lục trong ba lô còn nguyên gói Kent bèn đưa hết cho anh vì sau một trận ốm nặng tưởng không gượng dậy nổi ở ngoài Bắc, tôi đã quyết định không bao giờ sờ đến điếu thuốc nữa.

 

Gia đình biết tôi đã bỏ hút thuốc nhưng vẫn gửi vào vài gói cho tôi để xã giao.

 

Chiếc xe đò vẫn lăn bánh bon bon trên đường nhựa mà sao tôi thấy như nó chạy quá chậm có lẽ vì tôi quá nôn nóng chăng, nhưng rốt cuộc thì chúng tôi cũng vào đến thành phố.

 

Quang cảnh thật nhiều thay đổi nhất là nhìn đâu cũng chỉ thấy xe đạp, xe gắn máy thì ít thôi và tuy tiềm năng giầu có của miền Nam đã giúp cho cuộc sống người dân đỡ phần cơ cực nhưng tựu trung vẫn còn nghèo rất nhiều so với miền Nam trước năm một chín bẩy lăm.

 

Phố xá quán hàng, cửa hiệu, chợ búa dần hiện ra trước mắt, tôi như một người từ cõi chết trở về, nhìn cái gì cũng lạ lùng và có cảm giác lạc lõng tựa như mình không phải là người thuộc về cái xã hội này.

 

Chiếc xe đò phải ngừng tại bến, không thể chở chúng tôi về từng căn nhà được. Tôi xách ba lô xuống xe, các bạn tôi cũng xuống tụ tập một chỗ bên đường. Chúng tôi nhìn nhau lần cuối, siết tay nhau xong rồi mỗi đứa đi một ngả vội vã tìm đường trở về với gia đình.

 

Suốt mười mấy năm sống bên nhau, no đói có nhau, bệnh hoạn có nhau, mồ hôi cùng đổ xuống lên bao cánh đồng, bao khu rừng, bao nương rẫy suốt chiều dài của đất nước, từng chia sẻ vui buồn cùng nhau, cùng vượt qua bao gian nguy của đời người tù khổ sai trên bước đường lưu đầy, tất cả đã hình thành trong chúng tôi một thứ tình cảm gắn bó mật thiết mang tính thiêng liêng và nhân bản của những người đồng cảnh ngộ.

 

Thế rồi, ngày hôm nay chúng tôi như những con chim được sổ lồng bay đi khắp nơi và không còn bên nhau nữa đã cho tôi cảm giác mất mát một cái gì thật quý giá về tinh thần về tình bạn.Tôi nghe mắt mình cay cay khi nhìn các bạn mình dần khuất trên các ngả đường, thôi đành chia tay các bạn nhé rồi hy vọng chúng ta sẽ gập lại nhau nơi phương trời xa xăm kia trong bầu không khí Tự Do.

 

Tôi vội xua đi nhiều ý tưởng hiện lên trong đầu vì việc cần lúc này là tìm phương tiện về nhà trước đã.

 

Tôi vẫy một chiếc xe Honda ôm, giở trang giấy viết tay trong cuốn sổ nhỏ ghi địa chỉ của ông anh hai tôi rồi đưa cho anh lái xe xem, xong leo lên ngồi đàng sau, ba lô khoác trên vai.

 

Tôi bỏ cuốn sổ vào túi quần, đó là một cuốn sổ nhỏ ghi lại địa chỉ của một số bạn thân trong tù mà tôi hứa là sẽ đến thăm gia đình họ khi có thì giờ thuận tiện. Trong cuốn sổ ấy cũng có ghi địa chỉ của một người con gái ở tận bên Quận Tám đã một thời làm trái tim tôi rung động và nhung nhớ.

 

Từ sáng đến giờ bao nhiêu là biến chuyển đã làm thay đổi cuộc đời tôi từ một người tù “không có bản án” trở thành một người tự do đang trở về với xã hội bên ngoài nên tôi không nghĩ đến Phượng. Nhưng khi tìm điạ chỉ nhà người anh thì mắt tôi vô tình lướt qua đường nhà Phượng và hình ảnh của Phượng bỗng hiện lên rõ nét trong trí nhớ của tôi, hình bóng ấy như thật gần mà lung linh như hư ảo.

 

Đã hai năm rồi cuộc tình ấy tưởng đã chìm vào quên lãng, hai năm rồi tôi không nhận được một hồi âm nào của Phượng và tôi vẫn sống như một chiếc bóng suốt thời gian đó, ôm ấp một chuyện tình dang dở.

 

Tôi biết nàng buồn lắm và tự ái nữa nhưng tôi nào có vui gì.

 

Bây giờ Phượng còn ở nơi đó nữa không, nàng còn chờ tôi hay đã bước thêm bước nữa?

 

Nếu nàng đã đi lấy chồng thì tôi không hề phiền trách gì vì đã hai năm trường chúng tôi không còn liên lạc với nhau và nàng cũng cần một nơi nương tựa. Chỉ cầu xin cho nàng một bến đỗ bình an và hạnh phúc.

 

Tôi để tay lên đùi chỗ cuốn sổ nằm trong túi quần và tự nhủ rằng thế nào tôi cũng phải đến thăm nàng.

 

Phượng ơi! Hôm nay anh đã là người tự do không còn trong bốn bức tường của trại giam.

 

Tiếc rằng không có mặt em ngay bây giờ để chia sẻ niềm vui với anh.

 

Phượng thương yêu của anh,

 

Thế nào anh cũng đến thăm em để nói cho em biết rằng anh chân thành cám ơn tấm lòng tốt của em: Em đã vào tận trong tù thăm anh.

 

Em biết không em,

 

Em đã đem đến cho anh những yêu thương ngọt ngào để con tim anh bừng sống lại khi nó đang khô héo trong sầu úa.

 

Em đã mang tình em vỗ về đời anh khi anh bị đầy ải nơi suối rừng cô liêu hoang dã không có tình người.

 

Em đã cho anh những giây phút thật êm đềm, thật hạnh phúc khi anh đang ở nơi chỉ có đau thương và khổ nhục.

 

Và anh cũng muốn nói với em rằng… anh vẫn còn nhớ em, anh vẫn rất nhớ em như ngày nào mình còn bên nhau, trong khu rừng lá Buông, trên chiếc ghế đá công viên trước mái nhà tranh, ngồi bên nhau em nép vào vai anh và nói những lời an ủi làm ấm áp tâm hồn băng giá của anh, mình tay trong tay không rời.

 

Anh vẫn còn nhớ tiếng nói và giọng cười hồn nhiên của em, và mỗi khi ra căng-tin đón xe đò về em thường ngoái đầu lại nhìn anh nói thật dịu dàng và âu yếm:

 

- “Em sẽ lên thăm anh nhưng chưa biết ngày nào, anh đừng mong tội nghiệp”.

 

Anh muốn nói với em rằng anh còn thương yêu em, thương em rất nhiều dù cho kỷ niệm của chúng mình đã phần nào phai nhòa theo năm tháng.

 

- Hết -