Truất phế cựu Hoàng Bảo Đại
- Kỳ 2 -
(Trích đoạn Tài liệu Lịch sử: Phong Trào Kháng Chiến Tŕnh Minh Thế từ trang 312)
Nhị Lang, tức Thái Lân
Cố vấn Mặt Trận Quốc Gia Kháng Chiến Việt Nam
Sáng ngày 30 tháng 4, một cuộc họp tập hợp tự động của các giới nhân sĩ Sài G̣n được tổ chức tại pḥng Khánh Tiết Ṭa Đô Chính. Các ông Nguyễn Bảo Toàn, Hồ Hán Sơn và tôi được mời ra thuyết tŕnh về cuộc Cách Mạng ngày hôm trước. Cử tọa vô cùng phấn khích, luôn luôn hoan hô tán thưởng. Lại thêm một màn hạ tượng trưng h́nh Bảo Đại treo nơi pḥng Khánh Tiết. Một đồng bào quá hăng say vác khung h́nh ném qua cửa, xuống mặt đường trước Ṭa Đô Chính, may sao không gây thương tích cho người qua lại. Đồng bào lại yêu cầu được thấy mặt Tướng lĩnh Tŕnh Minh Thế, Nguyễn Thành Phương và Nguyễn Giác Ngộ, là những nhân vật của các tổ chức Mặt Trận Quốc Gia Kháng Chiến Việt Nam, Việt Nam Phục Quốc Hội, và Việt Nam Dân Xă Đảng. Ba ông này liền xuất hiện một lượt, và được đón tiếp bằng một tràng pháo tay bất tận.
Tướng Nguyễn Thành Phương vốn có tham vọng riêng, nên đă thuyết phục Tướng Tŕnh Minh Thế và Trướng Nguyễn Giác Ngộ thừa dịp này đứng chung với nhau thành một “Hội Đồng Chỉ Đạo” bao trùm lên Ủy Ban Cách Mạng. Tôi biết Tướng Thế bất đắc dĩ phải nghe lời ông Phương, v́ Tướng Thế đă đồng ư với tôi rằng: Chỉ một ḿnh Ủy Ban Cách Mạng do các đảng phái và nhân sĩ chính thức bầu ra mới có uy danh thực sự. “Hội Đồng Chỉ Đạo” kia đă gây trở ngại cho chúng tôi không ít. Ông Nguyễn Bảo Toàn rất bất măn, nhưng ông không dám bộc lộ ư kiến của ḿnh. Cũng cái “Hội Đồng Chỉ Đạo” kia đă gieo rắc sự nghi ngờ trong ḷng Thủ Tướng Ngô Đ́nh Diệm, khiến Chính Phủ càng ngày mất thiện cảm với Tướng Nguyễn Thành Phương và đưa ông tới chỗ suy bại sau này…
Đă thế, cá nhân Hồ Hán Sơn lại phạm thêm một lỗi lầm ngoại giao khác nữa đối với Chính quyền, khiến bầu không khí càng thêm khó thở. Số là ngày mồng 3 tháng 8, Hồ Hán Sơn cùng đi với tôi vào Dinh Độc Lập thăm viếng Thủ Tướng Ngô Đ́nh Diệm. Câu chuyện đang vui vẻ, th́ chợt Hồ Hán Sơn buột mồm nói với Thủ Tướng Ngô Đ́nh Diệm một câu: “Xin Cụ cứ lo việc chính quyền, c̣n phần đại chúng xin cứ để mặc chúng tôi điều động”. Tôi chết sững trong ḷng trước câu nói quá sức vụng về này. Thủ Tướng Ngô Đ́nh Diệm sa sầm nét mặt. Ông có thói quen khi ngồi tiếp khách th́ chắp hai tay trước mặt, không bao giờ ngồi gác chân nọ lên chân kia hoặc dựa ngửa trên ghế. Và hễ găp chuyện bất b́nh, th́ đôi mắt lộ vẻ như chẳng nh́n ai, và ông nói lăng sang chuyện khác ngay.
“Thôi chẳng c̣n ǵ nữa. Thế này th́ rơ ràng là Ủy Ban Cách Mạng manh tâm khống chế quần chúng, đặt chính phủ vào địa vị bù nh́n, rồi có ngày sẽ cướp đoạt chứ chẳng sai”. Tôi chắc Thủ Tướng Ngô Đ́nh Diệm đă nghĩ như thế. Hồ Hán Sơn vô t́nh vẽ ra trong đầu óc của Thủ Tướng Ngô Đ́nh Diệm h́nh ảnh một Nguyễn Thành Phương “phản nghịch” mà Chính quyền cần phải đối phó. Lúc trở về, tôi thẳng thắn cự tuyệt Hồ Hán Sơn về câu nói vô trách nhiệm của anh. Sơn biết lỗi, ngồi im thin thít.
Do những bất trắc vừa kể ở trên, mối liên lạc giữa Chính quyền với Ủy Ban Cách Mạng càng ngày càng căng thẳng đến độ nghẹt thở. Trụ sở Cách Mạng đặt tại số 25, đường Phùng Khắc Khoan (nhà riêng của Lai Hữu Tài, Cố Vấn B́nh Xuyên, do Chính quyền tịch thu, và nhường cho Cách Mạng) bị Cảnh sát bao vây, khiến tôi phải gọi ông Nguyễn Bảo Toàn cùng tôi đích thân can thiệp, câu chuyện mới được yên. Nguyễn Bảo Toàn chán nản, bỏ sang Phi Luật Tân một dạo, rồi âm thầm rút khỏi Ủy Ban Cách Mạng. Hồ Hán Sơn cũng bị Tướng Nguyễn Thành Phương kéo về nằm yên một xó, chẳng hiểu v́ sao. Chỉ c̣n ḿnh tôi miễn cưỡng chống đỡ ṭa nhà đang suy sụp cho tới khi tôi bỏ nước ra đi.
Xin nói tiếp về cuộc họp nhân sĩ tại pḥng Khánh Tiết hôm 30 tháng 4. Sau khi cử tọa biểu quyết xong bản Quyết Nghị triệt để ủng hộ Ủy Ban Cách Mạng, th́ giải tán. C̣n phần chúng tôi th́ rủ nhau đi bộ vào Dinh Độc Lập để thông báo cho thủ Tướng Ngô Đ́nh Diệm biết các diễn tiến, nói đúng hơn là để giới thiệu với Thủ Tướng rằng ḷng dân nay đă hướng về một phía, không c̣n muốn thấy nước nhà dây dưa ǵ với Bảo Đại nữa cả. Phái đoàn có cả Tướng Nguyễn Giác Ngộ và Nguyễn Thành Phương.
Khi tới nơi vào khoảng 6 giờ chiều. Chúng tôi bắt gặp một số đông Sĩ quan “Quân Đội Quốc Gia” ước chừng 50 người đang ngồi chật cả pḥng khách ở tầng dưới Dinh Độc Lập. Trên lầu, chúng tôi lại thấy Thiếu Tướng Lê Văn Tỵ đang ngồi trong một pḥng khách nhỏ với một tướng khác mà tôi không biết tên. Thấy hơi lạ, tôi bèn nhờ Đại Úy Tùy Viên Tạ Thành Long kín đáo đi ḍ xét t́nh h́nh xem tại sao Thủ Tướng Ngô Đ́nh Diệm lại định tiếp kiến với quá nhiều Sĩ quan như vậy. Tạ Thành Long t́m hiểu được lư do, vội vàng hốt hoảng trở lại cho hay là Tướng Nguyễn Văn Vỹ (người cùng ngồi với Tướng Tỵ) đă thừa lệnh Bảo Đại cướp đoạt quyền bính trong tay của Tướng Tỵ từ lúc chiều, và được Tướng Tỵ cùng các Sĩ quan kia hộ tống vào Dinh Độc Lập để cướp nốt quyền lănh đạo chính phủ trong tay của Thủ Tướng Ngô Đ́nh Diệm. Như thế, có nghĩa là số người này hoàn toàn đồng lơa với Tướng Vỹ, kéo nhau vào đây tuy không gươm không đao, nhưng rơ ràng là muốn lấy số đông gây áp lực, bao vây Thủ Tướng Ngô Đ́nh Diệm như bao vây một con chim nhỏ, để bắt buộc Ông đàng nào cũng phải nhượng bộ, rời khỏi chính quyền. Cần nhắc lại rằng, Bảo Đại không những triệu thỉnh thủ Tướng Ngô Đ́nh Diệm sang Pháp, mà c̣n đ̣i hỏi cả tướng Lê Văn Tỵ cũng phải bỏ cả nhiệm vụ đi theo. Mặt khác, Bảo Đại đặc phong cho Tướng Nguyễn Văn Vỹ làm “Tổng Tư Lệnh Quân Đội Quốc Gia”, một điều khác mà các tướng Tŕnh Minh Thế, Nguyễn Giác Ngộ và Nguyễn Thành Phương đă công khai phản đối bằng một Quyết nghị chung.
Hành động như trên, quả thực Bảo Đại đă vượt ra ngoài phạm vi thể chế đương thời. V́ một chế độ với Quốc Trưởng, với Thủ Tướng, th́ chức Tổng Tư Lệnh phải thuộc về tay Quốc Trưởng, c̣n người cầm đầu Quân đội chỉ có thể là Tổng Tham Mưu Trưởng mà thôi. Gia chí dĩ, Thủ Tướng Ngô Đ́nh Điệm khi lănh đạo chính quyền với điều kiện “Thừa lệnh Đức Quốc Trưởng” tức là mặc nhiên đă là người thay mặt Quốc Trưởng một cách hợp pháp, và mặc nhiên nắm quyền Tổng Tư Lệnh Tối Cao. Vậy tại sao Bảo Đại c̣n phong chức “Tổng Tư Lệnh” cho Tướng Nguyễn Văn Vỹ nữa?
Khi nghe biết về biến cố trọng đại như trên, ai nấy bàng hoàng sửng sốt. Biết được người đeo lon tướng lạ mặt kia là Tướng Nguyễn Văn Vỹ, tôi liền nảy ngay ư kiến bắt ông ta tại chỗ. Tôi chỉ kịp bàn qua vài câu với các Tướng Tŕnh Minh Thế và Nguyễn Thành Phương, và cả hai ông đồng ư gật đầu cho tôi ra tay. Thế là tôi lặng lẽ tiến ra hành lang phía sau Dinh Độc Lập, khi tới chỗ pḥng khách nơi tướng Nguyễn Văn Vỹ đang ngồi tư lự, tôi nhanh nhẹn rút khẩu súng Colt-45 trong chiếc cặp ra, chỉa thẳng vào người tướng Vỹ, ra lệnh:
- Dơ tay lên! Không tôi bắn!
![]()
Trướng Lê Văn Tỵ trông thấy trước, vội đứng ngay lên, và Tướng Vỹ cũng hoảng hốt đứng lên theo, hai tay dơ cao khỏi đầu. Tướng Tỵ liền liều mạng chạy lại ôm lấy tôi, năn nỉ can thiệp để cứu Tướng Vỹ, nhưng tôi sợ ông ta thừa cơ đoạt súng, nên đưa tay trái gạt ông ra và bảo:
- Việc này không có liên hệ tới Thiếu Tướng, xin đừng làm trở ngại.
Mặt khác, tôi gọi Hồ Hán Sơn và bảo:
- Hăy bóc hộ ga lông của ông này cho tôi!
Hồ Hán Sơn tức khắc thi hành theo lệnh, mà hai tay run lẩy bẩy, v́ anh chỉ sợ tôi nóng giận nổ súng bắn nhầm anh.
Một phóng viên ngoại quốc – nếu tôi nhớ không lầm là Francois Sully – không biết chờ chực từ lúc nào ngoài hành lang, đă nhanh nhẹn đẩy một chiếc ghế tới trước cửa, rồi nhảy phóc lên, bấm vội một bức ảnh duy nhất về cái khung cảnh Tướng Nguyễn Văn Vỹ đang giơ tay đầu hàng, xong lại biến đi tức khắc cũng v́ sợ tôi bắn phải anh ta. Bức ảnh hiếm hoi này sau đó đă xuất hiện trên nhiều tờ báo ngoại quốc, đáng kể là tờ LIFE, trong số phát hành hồi tháng 7 năm 1955, đă đăng một loạt những tấm h́nh sống động về việc tôi bắt Tướng Vỹ.
Thủ Tướng Ngô Đ́nh Diệm cũng được báo tin. Ông tất tả chạy vào ôm lấy tôi ngay trước mũi súng, và hổn hển nói:
“Tôi xin ngài! Tôi xin ngài đừng làm đổ máu tại đây. Việc ǵ c̣n có tôi đây giải quyết, xin ngài đừng nóng giận!”
Thủ Tướng Ngô đ́nh Diệm miệng nói, tay ông dơ lên che chở cho Tướng Vỹ, rồi đẩy dần Tướng Vỹ ra khỏi gian pḥng, đưa thẳng về chỗ ngủ riêng của Thủ Tướng ở đàng cuối Dinh Độc Lập trông ra đường Hồng Thập Tự. Tướng Lê Văn Tỵ bị tôi cưỡng bức ngồi yên một chỗ, c̣n các Sĩ quan theo ông đang ngồi đợi dưới lầu đều không hay biết ǵ cả. Tướng Thế và Tướng Phương dùng điện thoại liên lạc về Tổng Hành Dinh, ra lệnh cho các đơn vị vơ trang sẵn sàng ứng chiến. Phần tôi, ở cái thế “cưỡi đầu voi dữ”, tôi ra lệnh cho mọi người trong Dinh Độc Lập tuyệt đối không được xuất nhập.
Một lát sau, Thủ Tướng Ngô Đ́nh Diệm cho mời tôi và Hồ Hán Sơn vào gặp ông với Tướng Vỹ ngay tại pḥng ngủ. Cả Tướng Lê Văn Tỵ cũng đi theo. Tôi khóa trái cửa pḥng lại, và bỏ ch́a khóa vào túi áo. Chúng tôi năm người ngồi chung quanh một bộ xa lông thấp nhỏ, trước giường nằm của Thủ Tướng Ngô Đ́nh Diệm, trên đầu có treo Thánh Giá. Cuộc điều đ́nh gay go bắt đầu. Tướng Vỹ thấy được thủ Tướng Ngô Đ́nh Diệm ra tay che chở, th́ lấy làm yên tâm lại tỏ vẻ cứng đầu, c̣n nuôi cái mộng sẽ quật ngược t́nh thế. Tôi vẫn giữ nguyên lập trường cứng rắn, là bắt giữ tướng Vỹ đưa ông về Núi Bà giam giữ, v́ ông đă đi ngược lại con đường Cách Mạng, âm mưu cướp quyền Tham Mưu Trưởng trong tay Tướng Lê Văn Tỵ giữa lúc Đô Thành đang có biến. Tôi quay hỏi Tướng Tỵ xem có phải như vậy không, Tướng Tỵ gật đầu xác nhận. Ông c̣n nói thêm, là ông đă tự ư nhường quyền Tham Mưu Trưởng cho Nguyễn Văn Vỹ chiều nay, và ông với các Sĩ quan Tham mưu đă hộ tống Nguyễn Văn Vỹ vào Dinh Độc Lập theo lời của Nguyễn Văn Vỹ.
(C̣n tiếp)
Nhị Lang