Xin ông cho biết ai là người đă có sáng kiến lập ra Chương tŕnh Dạ Lan?
Nghe nói h́nh như người có giọng nói hớp hồn chiến sĩ và sau này cô Dạ Lan
đă trở thành bà Văn Quang một thời gian khá lâu?
(Vũ Thị Nhung -Fairfield)
Trả lời của nhà văn Văn Quang :
Về đề tài này đă có vài cuộc tranh căi qua internet. Dường như mỗi người
phát biểu theo nhận xét riêng của ḿnh. Người nh́n ở góc độ tham gia sáng
lập Chương tŕnh Dạ Lan, người nh́n theo góc độ điều hành chương tŕnh. Ở
đây, tôi trả lời bạn về những ǵ tôi biết.
Tôi không nhớ rơ năm đó là năm nào, có lẽ là những năm 1960. Khi đó, Đại
tá Trần Ngọc Huyến làm Giám đốc Nha Chiến Tranh Tâm Lư trực thuộc Bộ Quốc
Pḥng. Sau mới đổi tên là Cục Tâm Lư Chiến (TLC) thuộc Bộ Tổng Tham Mưu.
Có thể nhận định vị đại tá này là một vị Cục Trưởng trí thức, sáng giá
nhất. Chính ông là người có sáng kiến làm ra Chương tŕnh Dạ Lan trên Đài
Phát Thanh Quân Đội (PTQĐ) và lập tức được hầu hết quân nhân yêu thích.
Trước đó, ông đă họp Bộ Tham Mưu của Cục TLC để thảo luận về chương tŕnh
này. Ông cũng nói đây là một mô h́nh theo chương tŕnh địch vận và đồng
minh vận của Nhật Bản trong thế chiến. Và cũng dựa theo chương tŕnh binh
vận của Đài Loan. Những nữ xướng ngôn viên của quân đội Nhật và Đài Loan
đă rất thành công với giọng nói thánh thót, êm đềm và những bản nhạc quốc
tế rất hay.
Hồi đó trong cuộc họp tham mưu của Cục TLC thường mỗi tuần 1 lần, có các
trưởng khối và trưởng pḥng tham dự. Lúc đó, tôi c̣n là Trưởng pḥng Báo
Chí nên thường xuyên tham dự các cuộc họp này. Tất cả đều nhận thấy chương
tŕnh đó rất hay và sau đó giao cho Thiếu Tá Nguyễn Văn Nam t́m xướng ngôn
viên. Trong số một vài xướng ngôn viên (XNV) được đưa ra thử giọng qua máy
ghi âm, một nữ XNV của Đài Phát thanh Đông Hà được chọn và được điều
chuyển về Sài G̣n. Chương tŕnh Dạ Lan từ đó bắt đầu. Hai tiếng Dạ Lan có
thể hiểu đó là một loại hương thơm quyến rũ về đêm (chương tŕnh này được
phát vào buổi tối vào lúc 19g). Cũng có một sự trùng hợp, tên nữ XNV đó
cũng lại là Lan, nhưng là Hoàng Thị Xuân Lan nên có thể hiểu là một tên
chung và cũng là tên riêng.
Tất nhiên, chương tŕnh của Đài Phát thanh Quân Đội th́ do đài này phụ
trách phần nội dung. Tất cả bài vở, cách chọn nhạc, chọn tin do tiểu ban
Chương Tŕnnh Đặc Biệt của Đài này chịu trách nhiệm, tiểu ban này do Đại
Úy Nguyễn Thiệu Hùng tức nhà thơ Mai Trung Tĩnh phụ trách.
Nhưng hơn một năm sau, v́ lư do riêng, nữ xướng ngôn viên Xuân Lan nghỉ
việc. Đài Phát thanh Quân Đội chọn một nữ XNV khác có giọng nói y hệt XNV
cũ khiến thính giả không thể phân biệt được đâu là người mới đâu là người
cũ. Người tiếp tục chương tŕnh Dạ Lan, cũng do một sự t́nh cờ, lại vẫn có
tên thật là Lan, Hồng Phương Lan, tức Mỹ Linh. Chị Mỹ Linh làm việc tại
Đài PTQĐ cho đến phút chót. Như thế, thời gian chị Mỹ Linh làm XNV Chương
tŕnh Dạ Lan khoảng 6-7 năm. Năm 1969, khi tôi về làm Quản Đốc Đài PTQĐ
th́ chị Mỹ Linh đă làm ở đây rồi. Sau đó anh Mai Trung Tĩnh giải ngũ, Đại
Úy Dương Ngọc Hoán làm trưởng ban chương tŕnh và là người phụ trách
Chương tŕnh Dạ Lan cũng như Chương tŕnh Đồng Minh Vận. Chị Mỹ Linh hiện
đang sống tại Mỹ và thường làm XNV cho các chương tŕnh ca nhạc.
HỒNG PHƯƠNG LAN - South Carolina
Nhưng theo tôi th́ Chương tŕnh Dạ Lan c̣n âm vang măi trong ḷng các "anh
trai tiền tuyến và em gái hậu phương" mới là quan trọng. Cả hai nữ XNV đều
đáng được ghi nhận thành tích như nhau. C̣n rất nhiều văn nghệ sĩ cũng đă
từng góp công góp sức cho chương tŕnh này như nhạc sĩ Ngọc Bích, Đan Thọ,
Anh Ngọc, Xuân Tiên, Xuân Lôi, Canh Thân, Nguyễn Đức, Văn Đô, Trần Thiện
Thanh, Trần Trịnh, Đào Duy, Thục Vũ... Các nhà văn, nhà thơ như Huy
Phương, Nguyễn Triệu Nam, Nhất Tuấn, Nguyễn Quốc Hùng (thầy khóa Tư),
Dương Phục, Phạm Huấn, Châu Trị, Lâm Tường Dũ, Nguyễn Xuân Thiệp, Tô Kiều
Ngân... Tôi không thể nhớ hết.
- Về vế thứ hai trong câu hỏi của Bà/Cô có nhiều điều tế nhị trong cuộc
sống và nay th́ mỗi người đă có cuộc sống và gia đ́nh riêng nên xin phép
tôi không nhắc lại.
CHÀO CÔ DẠ LAN, CÔ VẪN MẠNH KHỎE CHỨ?
Dạ Lan 1 (Hoàng thị Xuân Lan)
Trở lại đề tài về Dạ Lan.
Không phải chỉ một ḿnh tôi và anh em nhà binh ở Úc c̣n nhớ, c̣n nhắc nhở
tới Dạ Lan, mà là rất nhiều anh em lính chiến ở khắp nơi trên thế giới
cũng đều nhắc nhở tới cô. Điểm qua làng báo và websites trên toàn thế
giới, từ khi tôi viết bài đầu tiên về Dạ Lan “Lá thư chưa viết từ chiến
trường – Huyền thoại Dạ Lan”, đă có nhiều người nói tới Dạ Lan và chương
tŕnh Dạ Lan, mà tôi xin được tóm tắt như sau: Cha đẻ của chương tŕnh Dạ
Lan là Đại Tá Trần Ngọc Huyến.
(Đại Tá Huyến di tản sang Hoa Kỳ vào năm 1975. Ông qua đời Vào ngày 15
Tháng Mười Một, 2004, tại Houston Texas, v́ bệnh tim, hưởng thọ 80 tuổi.)
Sau năm 1963, ĐT Huyến đảm nhiệm chức vụ Thứ Trưởng Bộ Thông Tin, kiêm
Giám Đốc Nha Chiến Tranh Tâm Lư. Ông có rất nhiều sáng kiến thay đổi cách
thức tuyên truyền và nâng cao tinh thần binh sĩ. Từ đó, ông đă t́m hiểu,
sưu tầm những chương tŕnh tương tự của các quốc gia khác trên thế giới và
đă đặt ra những chương tŕnh phát thanh như sau:
Chương tŕnh Gia Binh, nhắm vào gia đ́nh của các chiến sĩ.
Chương tŕnh Đồng Minh Vận, nhắm vào các chiến sĩ đồng minh và gia đ́nh
của họ.
Chương tŕnh Dạ Lan, nhằm nâng cao tinh thần của các chiến sĩ.
Sau khi bàn bạc kỹ càng với Quản Đốc Đài Phát Thanh Quân đội thời đó là
Thiếu Tá Nguyễn Văn Văn Thúy, tức nhà văn Kỳ Văn Nguyên, chương tŕnh Dạ
Lan đă được ra đời (tên của chương tŕnh phát thanh cho lính được đặt là
Dạ Lan, trước khi t́m được xướng ngôn viên. Kế tục chức vụ quản đốc đài
Quân Đội là Thiếu Tá Phạm Hậu, tức nhà thơ Nhất Tuấn. Cuối cùng, từ năm
1969 cho đến khi tan hàng, quản đốc đài là Trung Tá Nguyễn Quang Tuyến tức
là nhà văn Văn Quang).
Xướng ngôn viên đầu tiên của chương tŕnh Dạ Lan, do một trùng hợp bất
ngờ, lại có tên là Lan. Cô không phải họ Nguyễn như tôi, mà là họ Hoàng,
Hoàng thị Xuân Lan (cũng có khi không phải họ Hoàng). Mặc dù giọng đọc của
cô là giọng Bắc Kỳ thứ thiệt, nhưng cô lại sinh quán ở Quảng Nam. Thời đó,
thời 1963, cô Lan đang làm xướng ngôn viên cho đài phát thanh Quân Đội ở
Đông Hà, phát về phía bên kia chiến tuyến, do Nhất Tuấn và Hà Huyền Chi
điều khiển. Nhờ giọng đọc (Bắc Kỳ) êm ấm ngọt ngào (do Hà Huyền Chi hướng
dẫn phát âm), cô đă lọt vào mắt xanh của các quan to và được đưa từ Đông
Hà về tới Sài G̣n để nói trong chương tŕnh Dạ Lan:
“Đây là chương tŕnh Dạ Lan, tiếng nói của những người em gái Hậu Phương,
gởi cho những anh trai Tiền Tuyến”
Những danh từ “Em Gái Hậu Phương” và “Anh Trai Tiền Tuyến” cũng là từ
chương tŕnh Dạ Lan mà ra, để rồi sau đó đă đi xâu vào ḷng người dân
Việt, vào tâm khảm những người Lính Việt Nam Cộng Ḥa. Các nhạc sĩ chuyên
viết nhạc Lính cũng theo đó mà lồng vào bài hát của ḿnh những danh từ kể
trên.
Chương tŕnh Dạ Lan bắt đầu vào buổi tối, từ 7 giờ tới 9 giờ, mỗi ngày,
gồm có những mục tin tức, thời sự, điểm báo, văn nghệ và thư tín.
Phần hấp dẫn nhất của chương tŕnh Dạ lan là phần nhạc và thư tín, do Dạ
Lan giới thiệu từng bản nhạc và trả lời từng bức thư của các anh trai tiền
tuyến gởi về. Cho đến bây giờ, những lời nói ngọt ngào của Dạ Lan hầu như
vẫn c̣n âm vang trong tiềm thức của các anh trai tiền tuyến.
Chương tŕnh Dạ Lan đă được anh em quân nhân chúng ta đón nghe một cách
say mê và ưa thích, nhất là những anh trai nào đóng quân ở xa nhà, những
tiền đồn hẻo lánh. Những người lính viết thư về cho Dạ Lan nhiều tới nỗi
đài Quân Đội phải tuyển thêm một số nữ nhân viên để phụ trách vấn đề trả
lời thư của các “anh tiền tuyến” hằng đêm. Một số thiệp chúc tết, chụp
h́nh cô Xuân Lan cũng được Nha Chiến Tranh Tâm Lư ấn hành để gởi tặng đến
các chiến sĩ tiền đồn (bức h́nh Dạ Lan ở đầu bài là trích trong cuốn báo
Xuân Cộng Ḥa năm 1965) .
Tuy vậy, nhân vật “Em Gái Hậu Phương Dạ Lan” chưa bao giờ xuất hiện trên
truyền h́nh, báo chí hay ngoài đời, mà chỉ duy nhất qua làn sóng điện mà
thôi. Cũng v́ thế mà có người nói tấm h́nh trên chỉ là h́nh một cô gái...
nào đó. Tấm h́nh Dạ Lan không rơ mặt, tóc thề ngang vai, mặc áo dài tím,
mà tôi đă nhắc tới trong bài viết đầu tiên “Huyền Thoại Dạ Lan” cũng thuộc
loại... cô gái nào đó mang tên Dạ Lan. Cũng chính v́ thế mà Dạ Lan mới trở
thành huyền thoại. Để tôn trọng cái huyền thoại này, mà đă có người không
đồng ư khi tôi đăng h́nh Dạ Lan lên báo. Theo những anh em này, Dạ Lan nổi
tiếng là v́ cô hư hư thực thực, không ai biết cô là ai. Chứ khi biết rồi,
th́ cô chỉ là một người trần gian như chúng ta thôi, th́ mất vui đi rồi.
Sau biến cố 30 tháng Tư, chương tŕnh Dạ Lan không c̣n nữa, đa số nhân
viên làm việc cho đài phát thanh Quân Đội đều đuợc di tản. Trong thời gian
đầu tiên ở đất khách quê người, ai cũng phải lo cuộc sống gia đ́nh trước
hết. Đến khi cuộc sống tạm ổn định, mọi người mới bắt đầu t́m kiếm nhau.
Kiếm tới kiếm lui mới thấy thiêu thiếu một cái ǵ đó.
Cái ǵ đó là cái chương tŕnh Dạ Lan mà hằng đêm chúng ta vẫn thường nghe,
dù là ở tiền tuyến hay là ở hậu phương. Từ đó, anh em mới đặt câu hỏi: Dạ
Lan đâu?
Sau khi bài viết “Lá thư chưa viết từ chiến trường – Huyền Thoại Dạ Lan”
của tôi đuợc đăng trên Việt Luận và Vietluanonline, đă rất nhiều độc giả
tiếp xúc với tôi để cùng nhau t́m Dạ Lan.
Một độc giả đă t́m ra trong website của nhà văn Hoàng Hải Thủy cũng có đề
cập tới Dạ Lan. Ông HHT cho biết, Dạ Lan quen biết với gia đ́nh ông từ
trước 1975, cho tới khi gia đ́nh ông qua Mỹ vào năm 1995, vợ ông vẫn
thường gọi điện thoại về nói chuyện với Dạ Lan. Chỉ sau này, tức là vào
khoảng 1998, Dạ Lan v́ lư do ǵ đó, đă vắng bóng giang hồ. Ông hứa sẽ nhờ
những bạn bè c̣n lại ở Sài G̣n ráng t́m cho ra Dạ Lan.
Đầu tháng Muời 2008, ông HHT đă email cho tôi, báo tin: Một người quen đă
t́m ra Dạ Lan và đă có địa chỉ điện thư cũng như số điện thoại của cô. Ông
không biết đúng hay sai, nhưng nói cũng sẽ thử liên lạc, và nói tôi cũng
thử như vậy, biết đâu sẽ đúng là người muốn t́m.
Tôi cũng thử gởi email cho Dạ Lan, kèm theo bài viết của tôi về cô và buổi
tối hôm đó, vợ chồng tôi hồi hộp ngồi gọi điện thoại về Việt Nam. Tôi gọi
hai ba lần mà vẫn không được. Tổng đài điện thoại cho biết, số điện thoại
này đă bị cắt từ lâu rồi. Suy nghĩ măi tôi mới nhớ rằng, gọi ra ngoại
quốc, phải bỏ đi số 0 đầu tiên của số điện thoại muốn gọi. Tôi lại h́ hục
quay số theo cách thức này. Sau vài giây chờ đợi, đầu giây bên kia đă có
người nhắc lên. Tôi lên tiếng ngay:
-“Dạ, tôi tên Nguyễn Khắp Nơi, ở bên Úc, muốn nói chuyện với Cô Dạ Lan...
- Thưa anh... Dạ Lan đang nghe đây.
- A! Dạ Lan đó hả?
- Chào cô Dạ Lan, cô vẫn... mạnh khỏe chứ?
- Cám ơn anh, Dạ Lan vẫn khỏe. Lan đă nhận được meo (email) của anh và của
anh Hoàng Hải Thủy... KHÔNG NGỜ RẰNG, CHO ĐẾN BÂY GIỜ, VẪN C̉N CÓ NGƯỜI
NHỚ...
Nói đến đây th́ Dạ Lan đă không ḱm được nước mắt, cô bật lên tiếng khóc,
nhưng vẫn cố gắng nói tiếp:
- ĐẾN BÂY GIỜ MÀ C̉N CÓ NGƯỜI NHỚ TỚI DẠ LAN HAY SAO?
- Đúng vậy, anh em chúng tôi ở bên này vẫn luôn luôn nhớ tới Dạ Lan, người
bạn năm xưa đă cùng tâm sự nói chuyện với chúng tôi hằng đêm.
- Lan đă đọc được bài viết của anh, Lan cảm động quá...
Rồi cô lại rơm rớm nước mắt. Vợ tôi ngồi kế bên cũng... góp phần nước mắt.
- Hơn bốn mươi năm qua rồi, phải không anh?
- Hơn bốn mươi năm rồi, nhưng giọng nói của Dạ Lan vẫn không có ǵ thay
đổi, vẫn trong trẻo, vẫn... như xưa, không khác ǵ cả. Cuộc sống của Dạ
Lan hiện tại ra sao? Lư do nào mà cô vẫn c̣n ở Sài G̣n?
Dạ Lan đă cho tôi biết vắn tắt như sau:
Cô họ Hoàng, làm việc với chương tŕnh Dạ Lan từ ngày đầu tiên vào năm
1963-1964. Sau đó, v́ lư do gia đ́nh, cô đă đổi về làm ở đài phát thanh Đà
Lạt. Tới năm 1968, cô trở lại Sài G̣n, làm cho đài phát thanh Sài G̣n về
công việc hành chánh. Tới ngày 30 tháng Tư 1975, sau khi TT Dương Văn Minh
tuyên bố đầu hàng, cô là người phụ nữ cuối cùng c̣n ở lại đài phát thanh,
để cùng những anh em khác đốt bỏ những tài liệu cần phải bỏ. Trước đó, cô
cũng được mời di tản, nhưng không hiểu tại sao, cô không đi.
Cuộc sống của những người ở lại, bạn và tôi, cũng đều đă trải qua: Ai nấy
đều lo cho mạng sống, lo cho miếng ăn hàng ngày, lo né tránh bắt bớ, rồi
cuối cùng là tù đầy... chẳng ai c̣n có bụng dạ nào mà t́m ai, kiếm ai. Sau
đó, người th́ tiếp tục bị tù đầy, người th́ vượt biên ra ngoại quốc, người
th́ bôn ba ngược xuôi t́m sống, cố gắng t́m đường vượt biên.
Cuộc sống của Dạ Lan đầy những điều mà cô cho là không được như mong ước.
Cho đến bây giờ, cô cũng vẫn c̣n là một người đàn bà độc thân. Trước đó,
cô có một đứa con gái, nay đứa con đă yên bề gia thất ở Pháp, c̣n cô th́
vẫn độc thân, vẫn một ḿnh một bóng, không nhà không cửa, không thân nhân.
Dạ Lan đang ở... chùa.
Chùa đây có đầy đủ ư nghĩa của nó: Cô ở trong một ngôi chùa ở vùng ngoại ô
đèn vàng. Cô làm công việc từ thiện cho chùa, do đó, cô ăn ở ngay tại
đây... không phải trả tiền, tức là... ăn ở chùa. Cô không mặc áo cà sa, và
chưa có ư định mặc áo này, nhưng cô vui vẻ với cuộc sống hiện tại.
Dạ Lan ngày nay như vậy hay sao?
Người em gái ngày xưa đem tiếng nói của ḿnh đi tâm sự, an ủi những anh
trai tiền tuyến, những người vợ hiền đang chờ chồng trở về từ miền xa, bây
giờ sống một cuộc sống cô độc như vậy hay sao?
Ngày xưa, cô an ủi mọi người đang ở những chốn cô đơn, mưa gió, đạn bay
súng nổ.
Ngày nay, người em gái hậu phương sống cô đơn hiu quạnh, có ai biết tới cô
để an ủi cô hay không?
Chúng ta thật sự c̣n nhớ đến cô hay không?
Dạ Lan cho biết, cô hàng ngày đi làm việc thiện nguyện. Nhà chùa quyên
được cái màn, tấm chăn, miếng cơm, manh áo, th́ cô và những người thiện
nguyện khác chất đầy những món quà cần thiết này lên xe, lái tới tận nơi
có những người cần dùng nó mà phát cho họ. Rừng nào cô cũng đi, suối nào
cô cũng tới, làng xă xa xôi tới đâu, chiếc xe từ thiện của cô cũng lăn
bánh tới. Đi như vậy, tuy cực nhưng mà vui, v́ ḿnh đă đem lại niềm vui
cho họ.
Th́ ra, tâm nguyện của Dạ Lan là như vậy! Ngày xưa, cô đem lại niềm vui
cho mọi người, đối tượng của cô lúc đó là những chàng trai chiến tuyến,
nay cô cũng làm công việc đó, chỉ khác đi cái đối tượng làm việc của cô mà
thôi. Đối tượng ngày nay của cô là những người nghèo đói, nghèo hơn cô
nữa, đói hơn cô nữa, mặc dù cô chỉ có mỗi manh áo mặc trên người, c̣n mọi
thứ khác, đều... của chùa hết.
Tương lai của Dạ Lan ra sao?
- Lan cũng không biết nữa, anh ạ! Danh sách những nơi bị nạn hỏa hoạn, lụt
lội, hạn hán... c̣n rất nhiều, chương tŕnh của nhóm cứu trợ của Lan viết
trên lịch kéo dài cả mấy tháng trời nữa. Lan chỉ mong trời cho có sức
khỏe, để giúp đỡ mọi người.
Cũng có thể một ngày nào đó, Lan sẽ... mặc áo tu hành! Biết đâu được!
Cám ơn các anh đă c̣n nghĩ đến Dạ Lan,
Nếu tôi ở trong hoàn cảnh của Dạ Lan, tôi sẽ làm gỉ? Tôi cũng chẳng biết
nữa.
Nếu bạn ở trong hoàn cảnh của Dạ Lan, bạn cũng sẽ làm sao?
Lặn lội đường xá xa xôi, công lao cực khổ để t́m ra người bạn quư năm xưa.
T́m ra rồi, bạn sẽ làm ǵ bây giờ?
Tôi cũng chẳng biết làm ǵ nữa? Chỉ biết rằng người bạn năm xưa của chúng
ta đang ở t́nh trạng cô đơn, tứ cố vô thân, đang cần sự an ủi của những
người mà năm xưa, cô đă từng an ủi họ.
- Chúng tôi, những người bạn của Dạ Lan, muốn tâm sự, muốn giúp đỡ Dạ Lan,
th́... làm sao bây giờ?
- Thôi anh ạ! Nhớ tới nhau th́ cứ nhắc nhở là được rồi! Lan cũng nhớ tới
các anh lắm, đi đâu, nh́n thấy những ǵ c̣n lại năm xưa, cũng làm cho Lan
nhớ lại thời gian đẹp của những ngày làm cho chương tŕnh Dạ Lan. Có nhũng
lúc buồn tủi, chỉ đứng khóc một ḿnh. Cuộc sống của Lan bây giờ rất là đơn
giản, cứ như thế cũng được rồi. Nói thế th́ cũng không đúng, phải không
anh? Phải nói như thế này:
- Cần th́ Dạ Lan cần nhiều thứ lắm, nhưng rồi lại chẳng biết ḿnh cần ǵ!
Muốn nói chuyện với Lan, th́ phải đợi khi nào Lan không đi cứu trợ, về lại
nhà chùa. Lúc trước, Lan có một cái Laptop, thỉnh thoảng vào net liên lạc
với mọi người, nhưng đi rừng đi núi hoài, cái máy rớt mất lúc nào không
biết, Lan đang cố gắng dành dụm để mua lại cái khác, nhưng chắc là cũng
phải c̣n lâu lắm. Hiện tại, mỗi lần muốn liên lạc với bạn bè, Lan phải ra
phố, vào Internet cafe, nên cũng khá bất tiện. Thôi th́, nếu ai có muốn
liên lạc với Lan, xin anh cứ nhận rồi khi nào tiện th́ chuyển dùm cho Lan.
C̣n, nếu anh bận... th́ thôi.
- Bạn và tôi, chúng ta có... “Th́ Thôi” hay không?
Ở phần đầu, tôi có nói với bạn rằng, Dạ Lan chỉ làm với đài phát thanh
Quân Đội tới năm 1966 thôi. Vậy th́ ai tiếp tục mà chúng ta vẫn nghe
chương tŕnh Dạ Lan hằng đêm?
Người tiếp tục chương tŕnh Dạ Lan, cũng do một sự t́nh cờ, lại vẫn có tên
thật là Lan, Hồng Phương Lan, tức Mỹ Linh. Lúc đó, cô Mỹ Linh cũng vẫn
đang làm việc cho đài phát thanh Quân Đội, ở chương tŕnh nhạc ngoại quốc
yêu cầu. Cô là người Bắc rặt, và v́ cô có giọng nói giống hệt như Xuân
Lan, nên đă được chọn thay thế để tiếp tục chương tŕnh Dạ Lan mà không ai
biết cả. V́ nhân viên đài phát thanh không nói ra ngoài, nên ai cũng tưởng
chỉ có một Dạ Lan mà thôi.
Mỹ Linh tiếp tục chương tŕnh Dạ Lan cho tới ngày 29 tháng Tư 1975 th́ di
tản sang Hoa Kỳ và định cư tại South Carolina. Cô có tham gia nhiều chương
tŕnh cộng đồng và đă giới thiệu nhạc cho băng nhạc Hoàng Oanh 2 “Thương
Người Chiến Sĩ”.
Khi biết được là có tới hai Dạ Lan, có người đă trách các cấp chỉ huy cũ
của đài phát thanh Quân Đội, là, tại sao không nói ra cho mọi người biết?
Tôi không phụ trách đài phát thanh Quân Đội, nên không biết điều này.
Nhưng nếu tôi ở trong hoàn cảnh đó, chắc tôi cũng không nói ǵ cả. Lư do
rất dễ hiểu: Không ai biết mặt, biết tên Dạ Lan cả, Dạ Lan là bất cứ người
nào cơ mà! Bởi thế mới gọi là huyền thoại. Đối với tôi, Dạ Lan nào cũng là
Dạ Lan.
Cũng đă có người nói với tôi: Đă là huyền thoại th́... chỉ nói thôi, chứ
đừng h́nh ảnh làm chi cho mệt, cứ để ai muốn hiểu, muốn tưởng tượng Dạ Lan
như thế nào cũng được.
Điều này cũng đúng!
Ai nói ǵ cũng đúng hết, Dạ Lan là Dạ Lan, là một h́nh ảnh đẹp của chúng
ta ở quá khứ, đừng ai phiền trách ai cả.
Chỉ ước mong rằng, một ngày đẹp trời nào đó, chúng ta sẽ lại được nghe lại
giọng nói của cả hai Dạ Lan.
