Nguyễn Khắp Nơi

 

 

 

 

 

Xin ông cho biết ai là người đă có sáng kiến lập ra Chương tŕnh Dạ Lan? Nghe nói h́nh như người có giọng nói hớp hồn chiến sĩ và sau này cô Dạ Lan đă trở thành bà Văn Quang một thời gian khá lâu?

(Vũ Thị Nhung -Fairfield)


Trả lời của nhà văn Văn Quang :


Về đề tài này đă có vài cuộc tranh căi qua internet. Dường như mỗi người phát biểu theo nhận xét riêng của ḿnh. Người nh́n ở góc độ tham gia sáng lập Chương tŕnh Dạ Lan, người nh́n theo góc độ điều hành chương tŕnh. Ở đây, tôi trả lời bạn về những ǵ tôi biết.


Tôi không nhớ rơ năm đó là năm nào, có lẽ là những năm 1960. Khi đó, Đại tá Trần Ngọc Huyến làm Giám đốc Nha Chiến Tranh Tâm Lư trực thuộc Bộ Quốc Pḥng. Sau mới đổi tên là Cục Tâm Lư Chiến (TLC) thuộc Bộ Tổng Tham Mưu. Có thể nhận định vị đại tá này là một vị Cục Trưởng trí thức, sáng giá nhất. Chính ông là người có sáng kiến làm ra Chương tŕnh Dạ Lan trên Đài Phát Thanh Quân Đội (PTQĐ) và lập tức được hầu hết quân nhân yêu thích. Trước đó, ông đă họp Bộ Tham Mưu của Cục TLC để thảo luận về chương tŕnh này. Ông cũng nói đây là một mô h́nh theo chương tŕnh địch vận và đồng minh vận của Nhật Bản trong thế chiến. Và cũng dựa theo chương tŕnh binh vận của Đài Loan. Những nữ xướng ngôn viên của quân đội Nhật và Đài Loan đă rất thành công với giọng nói thánh thót, êm đềm và những bản nhạc quốc tế rất hay.


Hồi đó trong cuộc họp tham mưu của Cục TLC thường mỗi tuần 1 lần, có các trưởng khối và trưởng pḥng tham dự. Lúc đó, tôi c̣n là Trưởng pḥng Báo Chí nên thường xuyên tham dự các cuộc họp này. Tất cả đều nhận thấy chương tŕnh đó rất hay và sau đó giao cho Thiếu Tá Nguyễn Văn Nam t́m xướng ngôn viên. Trong số một vài xướng ngôn viên (XNV) được đưa ra thử giọng qua máy ghi âm, một nữ XNV của Đài Phát thanh Đông Hà được chọn và được điều chuyển về Sài G̣n. Chương tŕnh Dạ Lan từ đó bắt đầu. Hai tiếng Dạ Lan có thể hiểu đó là một loại hương thơm quyến rũ về đêm (chương tŕnh này được phát vào buổi tối vào lúc 19g). Cũng có một sự trùng hợp, tên nữ XNV đó cũng lại là Lan, nhưng là Hoàng Thị Xuân Lan nên có thể hiểu là một tên chung và cũng là tên riêng.


Tất nhiên, chương tŕnh của Đài Phát thanh Quân Đội th́ do đài này phụ trách phần nội dung. Tất cả bài vở, cách chọn nhạc, chọn tin do tiểu ban Chương Tŕnnh Đặc Biệt của Đài này chịu trách nhiệm, tiểu ban này do Đại Úy Nguyễn Thiệu Hùng tức nhà thơ Mai Trung Tĩnh phụ trách.


Nhưng hơn một năm sau, v́ lư do riêng, nữ xướng ngôn viên Xuân Lan nghỉ việc. Đài Phát thanh Quân Đội chọn một nữ XNV khác có giọng nói y hệt XNV cũ khiến thính giả không thể phân biệt được đâu là người mới đâu là người cũ. Người tiếp tục chương tŕnh Dạ Lan, cũng do một sự t́nh cờ, lại vẫn có tên thật là Lan, Hồng Phương Lan, tức Mỹ Linh. Chị Mỹ Linh làm việc tại Đài PTQĐ cho đến phút chót. Như thế, thời gian chị Mỹ Linh làm XNV Chương tŕnh Dạ Lan khoảng 6-7 năm. Năm 1969, khi tôi về làm Quản Đốc Đài PTQĐ th́ chị Mỹ Linh đă làm ở đây rồi. Sau đó anh Mai Trung Tĩnh giải ngũ, Đại Úy Dương Ngọc Hoán làm trưởng ban chương tŕnh và là người phụ trách Chương tŕnh Dạ Lan cũng như Chương tŕnh Đồng Minh Vận. Chị Mỹ Linh hiện đang sống tại Mỹ và thường làm XNV cho các chương tŕnh ca nhạc.

 

HỒNG PHƯƠNG LAN - South Carolina

 

 

Nhưng theo tôi th́ Chương tŕnh Dạ Lan c̣n âm vang măi trong ḷng các "anh trai tiền tuyến và em gái hậu phương" mới là quan trọng. Cả hai nữ XNV đều đáng được ghi nhận thành tích như nhau. C̣n rất nhiều văn nghệ sĩ cũng đă từng góp công góp sức cho chương tŕnh này như nhạc sĩ Ngọc Bích, Đan Thọ, Anh Ngọc, Xuân Tiên, Xuân Lôi, Canh Thân, Nguyễn Đức, Văn Đô, Trần Thiện Thanh, Trần Trịnh, Đào Duy, Thục Vũ... Các nhà văn, nhà thơ như Huy Phương, Nguyễn Triệu Nam, Nhất Tuấn, Nguyễn Quốc Hùng (thầy khóa Tư), Dương Phục, Phạm Huấn, Châu Trị, Lâm Tường Dũ, Nguyễn Xuân Thiệp, Tô Kiều Ngân... Tôi không thể nhớ hết.


- Về vế thứ hai trong câu hỏi của Bà/Cô có nhiều điều tế nhị trong cuộc sống và nay th́ mỗi người đă có cuộc sống và gia đ́nh riêng nên xin phép tôi không nhắc lại.
 


CHÀO CÔ DẠ LAN, CÔ VẪN MẠNH KHỎE CHỨ?

 

Dạ Lan 1 (Hoàng thị Xuân Lan)

 



 

Trở lại đề tài về Dạ Lan.


Không phải chỉ một ḿnh tôi và anh em nhà binh ở Úc c̣n nhớ, c̣n nhắc nhở tới Dạ Lan, mà là rất nhiều anh em lính chiến ở khắp nơi trên thế giới cũng đều nhắc nhở tới cô. Điểm qua làng báo và websites trên toàn thế giới, từ khi tôi viết bài đầu tiên về Dạ Lan “Lá thư chưa viết từ chiến trường – Huyền thoại Dạ Lan”, đă có nhiều người nói tới Dạ Lan và chương tŕnh Dạ Lan, mà tôi xin được tóm tắt như sau: Cha đẻ của chương tŕnh Dạ Lan là Đại Tá Trần Ngọc Huyến.


(Đại Tá Huyến di tản sang Hoa Kỳ vào năm 1975. Ông qua đời Vào ngày 15 Tháng Mười Một, 2004, tại Houston Texas, v́ bệnh tim, hưởng thọ 80 tuổi.)

Sau năm 1963, ĐT Huyến đảm nhiệm chức vụ Thứ Trưởng Bộ Thông Tin, kiêm Giám Đốc Nha Chiến Tranh Tâm Lư. Ông có rất nhiều sáng kiến thay đổi cách thức tuyên truyền và nâng cao tinh thần binh sĩ. Từ đó, ông đă t́m hiểu, sưu tầm những chương tŕnh tương tự của các quốc gia khác trên thế giới và đă đặt ra những chương tŕnh phát thanh như sau:


Chương tŕnh Gia Binh, nhắm vào gia đ́nh của các chiến sĩ.


Chương tŕnh Đồng Minh Vận, nhắm vào các chiến sĩ đồng minh và gia đ́nh của họ.

Chương tŕnh Dạ Lan, nhằm nâng cao tinh thần của các chiến sĩ.


Sau khi bàn bạc kỹ càng với Quản Đốc Đài Phát Thanh Quân đội thời đó là Thiếu Tá Nguyễn Văn Văn Thúy, tức nhà văn Kỳ Văn Nguyên, chương tŕnh Dạ Lan đă được ra đời (tên của chương tŕnh phát thanh cho lính được đặt là Dạ Lan, trước khi t́m được xướng ngôn viên. Kế tục chức vụ quản đốc đài Quân Đội là Thiếu Tá Phạm Hậu, tức nhà thơ Nhất Tuấn. Cuối cùng, từ năm 1969 cho đến khi tan hàng, quản đốc đài là Trung Tá Nguyễn Quang Tuyến tức là nhà văn Văn Quang).


Xướng ngôn viên đầu tiên của chương tŕnh Dạ Lan, do một trùng hợp bất ngờ, lại có tên là Lan. Cô không phải họ Nguyễn như tôi, mà là họ Hoàng, Hoàng thị Xuân Lan (cũng có khi không phải họ Hoàng). Mặc dù giọng đọc của cô là giọng Bắc Kỳ thứ thiệt, nhưng cô lại sinh quán ở Quảng Nam. Thời đó, thời 1963, cô Lan đang làm xướng ngôn viên cho đài phát thanh Quân Đội ở Đông Hà, phát về phía bên kia chiến tuyến, do Nhất Tuấn và Hà Huyền Chi điều khiển. Nhờ giọng đọc (Bắc Kỳ) êm ấm ngọt ngào (do Hà Huyền Chi hướng dẫn phát âm), cô đă lọt vào mắt xanh của các quan to và được đưa từ Đông Hà về tới Sài G̣n để nói trong chương tŕnh Dạ Lan:


“Đây là chương tŕnh Dạ Lan, tiếng nói của những người em gái Hậu Phương, gởi cho những anh trai Tiền Tuyến”


Những danh từ “Em Gái Hậu Phương” và “Anh Trai Tiền Tuyến” cũng là từ chương tŕnh Dạ Lan mà ra, để rồi sau đó đă đi xâu vào ḷng người dân Việt, vào tâm khảm những người Lính Việt Nam Cộng Ḥa. Các nhạc sĩ chuyên viết nhạc Lính cũng theo đó mà lồng vào bài hát của ḿnh những danh từ kể trên.


Chương tŕnh Dạ Lan bắt đầu vào buổi tối, từ 7 giờ tới 9 giờ, mỗi ngày, gồm có những mục tin tức, thời sự, điểm báo, văn nghệ và thư tín.


Phần hấp dẫn nhất của chương tŕnh Dạ lan là phần nhạc và thư tín, do Dạ Lan giới thiệu từng bản nhạc và trả lời từng bức thư của các anh trai tiền tuyến gởi về. Cho đến bây giờ, những lời nói ngọt ngào của Dạ Lan hầu như vẫn c̣n âm vang trong tiềm thức của các anh trai tiền tuyến.


Chương tŕnh Dạ Lan đă được anh em quân nhân chúng ta đón nghe một cách say mê và ưa thích, nhất là những anh trai nào đóng quân ở xa nhà, những tiền đồn hẻo lánh. Những người lính viết thư về cho Dạ Lan nhiều tới nỗi đài Quân Đội phải tuyển thêm một số nữ nhân viên để phụ trách vấn đề trả lời thư của các “anh tiền tuyến” hằng đêm. Một số thiệp chúc tết, chụp h́nh cô Xuân Lan cũng được Nha Chiến Tranh Tâm Lư ấn hành để gởi tặng đến các chiến sĩ tiền đồn (bức h́nh Dạ Lan ở đầu bài là trích trong cuốn báo Xuân Cộng Ḥa năm 1965) .


Tuy vậy, nhân vật “Em Gái Hậu Phương Dạ Lan” chưa bao giờ xuất hiện trên truyền h́nh, báo chí hay ngoài đời, mà chỉ duy nhất qua làn sóng điện mà thôi. Cũng v́ thế mà có người nói tấm h́nh trên chỉ là h́nh một cô gái... nào đó. Tấm h́nh Dạ Lan không rơ mặt, tóc thề ngang vai, mặc áo dài tím, mà tôi đă nhắc tới trong bài viết đầu tiên “Huyền Thoại Dạ Lan” cũng thuộc loại... cô gái nào đó mang tên Dạ Lan. Cũng chính v́ thế mà Dạ Lan mới trở thành huyền thoại. Để tôn trọng cái huyền thoại này, mà đă có người không đồng ư khi tôi đăng h́nh Dạ Lan lên báo. Theo những anh em này, Dạ Lan nổi tiếng là v́ cô hư hư thực thực, không ai biết cô là ai. Chứ khi biết rồi, th́ cô chỉ là một người trần gian như chúng ta thôi, th́ mất vui đi rồi.


Sau biến cố 30 tháng Tư, chương tŕnh Dạ Lan không c̣n nữa, đa số nhân viên làm việc cho đài phát thanh Quân Đội đều đuợc di tản. Trong thời gian đầu tiên ở đất khách quê người, ai cũng phải lo cuộc sống gia đ́nh trước hết. Đến khi cuộc sống tạm ổn định, mọi người mới bắt đầu t́m kiếm nhau.


Kiếm tới kiếm lui mới thấy thiêu thiếu một cái ǵ đó.


Cái ǵ đó là cái chương tŕnh Dạ Lan mà hằng đêm chúng ta vẫn thường nghe, dù là ở tiền tuyến hay là ở hậu phương. Từ đó, anh em mới đặt câu hỏi: Dạ Lan đâu?


Sau khi bài viết “Lá thư chưa viết từ chiến trường – Huyền Thoại Dạ Lan” của tôi đuợc đăng trên Việt Luận và Vietluanonline, đă rất nhiều độc giả tiếp xúc với tôi để cùng nhau t́m Dạ Lan.


Một độc giả đă t́m ra trong website của nhà văn Hoàng Hải Thủy cũng có đề cập tới Dạ Lan. Ông HHT cho biết, Dạ Lan quen biết với gia đ́nh ông từ trước 1975, cho tới khi gia đ́nh ông qua Mỹ vào năm 1995, vợ ông vẫn thường gọi điện thoại về nói chuyện với Dạ Lan. Chỉ sau này, tức là vào khoảng 1998, Dạ Lan v́ lư do ǵ đó, đă vắng bóng giang hồ. Ông hứa sẽ nhờ những bạn bè c̣n lại ở Sài G̣n ráng t́m cho ra Dạ Lan.


Đầu tháng Muời 2008, ông HHT đă email cho tôi, báo tin: Một người quen đă t́m ra Dạ Lan và đă có địa chỉ điện thư cũng như số điện thoại của cô. Ông không biết đúng hay sai, nhưng nói cũng sẽ thử liên lạc, và nói tôi cũng thử như vậy, biết đâu sẽ đúng là người muốn t́m.


Tôi cũng thử gởi email cho Dạ Lan, kèm theo bài viết của tôi về cô và buổi tối hôm đó, vợ chồng tôi hồi hộp ngồi gọi điện thoại về Việt Nam. Tôi gọi hai ba lần mà vẫn không được. Tổng đài điện thoại cho biết, số điện thoại này đă bị cắt từ lâu rồi. Suy nghĩ măi tôi mới nhớ rằng, gọi ra ngoại quốc, phải bỏ đi số 0 đầu tiên của số điện thoại muốn gọi. Tôi lại h́ hục quay số theo cách thức này. Sau vài giây chờ đợi, đầu giây bên kia đă có người nhắc lên. Tôi lên tiếng ngay:


-“Dạ, tôi tên Nguyễn Khắp Nơi, ở bên Úc, muốn nói chuyện với Cô Dạ Lan...

- Thưa anh... Dạ Lan đang nghe đây.

- A! Dạ Lan đó hả?

- Chào cô Dạ Lan, cô vẫn... mạnh khỏe chứ?

- Cám ơn anh, Dạ Lan vẫn khỏe. Lan đă nhận được meo (email) của anh và của anh Hoàng Hải Thủy... KHÔNG NGỜ RẰNG, CHO ĐẾN BÂY GIỜ, VẪN C̉N CÓ NGƯỜI NHỚ...


Nói đến đây th́ Dạ Lan đă không ḱm được nước mắt, cô bật lên tiếng khóc, nhưng vẫn cố gắng nói tiếp:

- ĐẾN BÂY GIỜ MÀ C̉N CÓ NGƯỜI NHỚ TỚI DẠ LAN HAY SAO?

- Đúng vậy, anh em chúng tôi ở bên này vẫn luôn luôn nhớ tới Dạ Lan, người bạn năm xưa đă cùng tâm sự nói chuyện với chúng tôi hằng đêm.

- Lan đă đọc được bài viết của anh, Lan cảm động quá...


Rồi cô lại rơm rớm nước mắt. Vợ tôi ngồi kế bên cũng... góp phần nước mắt.
- Hơn bốn mươi năm qua rồi, phải không anh?

- Hơn bốn mươi năm rồi, nhưng giọng nói của Dạ Lan vẫn không có ǵ thay đổi, vẫn trong trẻo, vẫn... như xưa, không khác ǵ cả. Cuộc sống của Dạ Lan hiện tại ra sao? Lư do nào mà cô vẫn c̣n ở Sài G̣n?


Dạ Lan đă cho tôi biết vắn tắt như sau:


Cô họ Hoàng, làm việc với chương tŕnh Dạ Lan từ ngày đầu tiên vào năm 1963-1964. Sau đó, v́ lư do gia đ́nh, cô đă đổi về làm ở đài phát thanh Đà Lạt. Tới năm 1968, cô trở lại Sài G̣n, làm cho đài phát thanh Sài G̣n về công việc hành chánh. Tới ngày 30 tháng Tư 1975, sau khi TT Dương Văn Minh tuyên bố đầu hàng, cô là người phụ nữ cuối cùng c̣n ở lại đài phát thanh, để cùng những anh em khác đốt bỏ những tài liệu cần phải bỏ. Trước đó, cô cũng được mời di tản, nhưng không hiểu tại sao, cô không đi.


Cuộc sống của những người ở lại, bạn và tôi, cũng đều đă trải qua: Ai nấy đều lo cho mạng sống, lo cho miếng ăn hàng ngày, lo né tránh bắt bớ, rồi cuối cùng là tù đầy... chẳng ai c̣n có bụng dạ nào mà t́m ai, kiếm ai. Sau đó, người th́ tiếp tục bị tù đầy, người th́ vượt biên ra ngoại quốc, người th́ bôn ba ngược xuôi t́m sống, cố gắng t́m đường vượt biên.


Cuộc sống của Dạ Lan đầy những điều mà cô cho là không được như mong ước. Cho đến bây giờ, cô cũng vẫn c̣n là một người đàn bà độc thân. Trước đó, cô có một đứa con gái, nay đứa con đă yên bề gia thất ở Pháp, c̣n cô th́ vẫn độc thân, vẫn một ḿnh một bóng, không nhà không cửa, không thân nhân.

Dạ Lan đang ở... chùa.


Chùa đây có đầy đủ ư nghĩa của nó: Cô ở trong một ngôi chùa ở vùng ngoại ô đèn vàng. Cô làm công việc từ thiện cho chùa, do đó, cô ăn ở ngay tại đây... không phải trả tiền, tức là... ăn ở chùa. Cô không mặc áo cà sa, và chưa có ư định mặc áo này, nhưng cô vui vẻ với cuộc sống hiện tại.


Dạ Lan ngày nay như vậy hay sao?


Người em gái ngày xưa đem tiếng nói của ḿnh đi tâm sự, an ủi những anh trai tiền tuyến, những người vợ hiền đang chờ chồng trở về từ miền xa, bây giờ sống một cuộc sống cô độc như vậy hay sao?


Ngày xưa, cô an ủi mọi người đang ở những chốn cô đơn, mưa gió, đạn bay súng nổ.

Ngày nay, người em gái hậu phương sống cô đơn hiu quạnh, có ai biết tới cô để an ủi cô hay không?


Chúng ta thật sự c̣n nhớ đến cô hay không?


Dạ Lan cho biết, cô hàng ngày đi làm việc thiện nguyện. Nhà chùa quyên được cái màn, tấm chăn, miếng cơm, manh áo, th́ cô và những người thiện nguyện khác chất đầy những món quà cần thiết này lên xe, lái tới tận nơi có những người cần dùng nó mà phát cho họ. Rừng nào cô cũng đi, suối nào cô cũng tới, làng xă xa xôi tới đâu, chiếc xe từ thiện của cô cũng lăn bánh tới. Đi như vậy, tuy cực nhưng mà vui, v́ ḿnh đă đem lại niềm vui cho họ.


Th́ ra, tâm nguyện của Dạ Lan là như vậy! Ngày xưa, cô đem lại niềm vui cho mọi người, đối tượng của cô lúc đó là những chàng trai chiến tuyến, nay cô cũng làm công việc đó, chỉ khác đi cái đối tượng làm việc của cô mà thôi. Đối tượng ngày nay của cô là những người nghèo đói, nghèo hơn cô nữa, đói hơn cô nữa, mặc dù cô chỉ có mỗi manh áo mặc trên người, c̣n mọi thứ khác, đều... của chùa hết.


Tương lai của Dạ Lan ra sao?


- Lan cũng không biết nữa, anh ạ! Danh sách những nơi bị nạn hỏa hoạn, lụt lội, hạn hán... c̣n rất nhiều, chương tŕnh của nhóm cứu trợ của Lan viết trên lịch kéo dài cả mấy tháng trời nữa. Lan chỉ mong trời cho có sức khỏe, để giúp đỡ mọi người.
Cũng có thể một ngày nào đó, Lan sẽ... mặc áo tu hành! Biết đâu được!

Cám ơn các anh đă c̣n nghĩ đến Dạ Lan,


Nếu tôi ở trong hoàn cảnh của Dạ Lan, tôi sẽ làm gỉ? Tôi cũng chẳng biết nữa.


Nếu bạn ở trong hoàn cảnh của Dạ Lan, bạn cũng sẽ làm sao?


Lặn lội đường xá xa xôi, công lao cực khổ để t́m ra người bạn quư năm xưa. T́m ra rồi, bạn sẽ làm ǵ bây giờ?


Tôi cũng chẳng biết làm ǵ nữa? Chỉ biết rằng người bạn năm xưa của chúng ta đang ở t́nh trạng cô đơn, tứ cố vô thân, đang cần sự an ủi của những người mà năm xưa, cô đă từng an ủi họ.


- Chúng tôi, những người bạn của Dạ Lan, muốn tâm sự, muốn giúp đỡ Dạ Lan, th́... làm sao bây giờ?

- Thôi anh ạ! Nhớ tới nhau th́ cứ nhắc nhở là được rồi! Lan cũng nhớ tới các anh lắm, đi đâu, nh́n thấy những ǵ c̣n lại năm xưa, cũng làm cho Lan nhớ lại thời gian đẹp của những ngày làm cho chương tŕnh Dạ Lan. Có nhũng lúc buồn tủi, chỉ đứng khóc một ḿnh. Cuộc sống của Lan bây giờ rất là đơn giản, cứ như thế cũng được rồi. Nói thế th́ cũng không đúng, phải không anh? Phải nói như thế này:
- Cần th́ Dạ Lan cần nhiều thứ lắm, nhưng rồi lại chẳng biết ḿnh cần ǵ!
Muốn nói chuyện với Lan, th́ phải đợi khi nào Lan không đi cứu trợ, về lại nhà chùa. Lúc trước, Lan có một cái Laptop, thỉnh thoảng vào net liên lạc với mọi người, nhưng đi rừng đi núi hoài, cái máy rớt mất lúc nào không biết, Lan đang cố gắng dành dụm để mua lại cái khác, nhưng chắc là cũng phải c̣n lâu lắm. Hiện tại, mỗi lần muốn liên lạc với bạn bè, Lan phải ra phố, vào Internet cafe, nên cũng khá bất tiện. Thôi th́, nếu ai có muốn liên lạc với Lan, xin anh cứ nhận rồi khi nào tiện th́ chuyển dùm cho Lan. C̣n, nếu anh bận... th́ thôi.


- Bạn và tôi, chúng ta có...  “Th́ Thôi” hay không?


Ở phần đầu, tôi có nói với bạn rằng, Dạ Lan chỉ làm với đài phát thanh Quân Đội tới năm 1966 thôi. Vậy th́ ai tiếp tục mà chúng ta vẫn nghe chương tŕnh Dạ Lan hằng đêm?


Người tiếp tục chương tŕnh Dạ Lan, cũng do một sự t́nh cờ, lại vẫn có tên thật là Lan, Hồng Phương Lan, tức Mỹ Linh. Lúc đó, cô Mỹ Linh cũng vẫn đang làm việc cho đài phát thanh Quân Đội, ở chương tŕnh nhạc ngoại quốc yêu cầu. Cô là người Bắc rặt, và v́ cô có giọng nói giống hệt như Xuân Lan, nên đă được chọn thay thế để tiếp tục chương tŕnh Dạ Lan mà không ai biết cả. V́ nhân viên đài phát thanh không nói ra ngoài, nên ai cũng tưởng chỉ có một Dạ Lan mà thôi.


Mỹ Linh tiếp tục chương tŕnh Dạ Lan cho tới ngày 29 tháng Tư 1975 th́ di tản sang Hoa Kỳ và định cư tại South Carolina. Cô có tham gia nhiều chương tŕnh cộng đồng và đă giới thiệu nhạc cho băng nhạc Hoàng Oanh 2 “Thương Người Chiến Sĩ”.


Khi biết được là có tới hai Dạ Lan, có người đă trách các cấp chỉ huy cũ của đài phát thanh Quân Đội, là, tại sao không nói ra cho mọi người biết?


Tôi không phụ trách đài phát thanh Quân Đội, nên không biết điều này. Nhưng nếu tôi ở trong hoàn cảnh đó, chắc tôi cũng không nói ǵ cả. Lư do rất dễ hiểu: Không ai biết mặt, biết tên Dạ Lan cả, Dạ Lan là bất cứ người nào cơ mà! Bởi thế mới gọi là huyền thoại. Đối với tôi, Dạ Lan nào cũng là Dạ Lan.


Cũng đă có người nói với tôi: Đă là huyền thoại th́... chỉ nói thôi, chứ đừng h́nh ảnh làm chi cho mệt, cứ để ai muốn hiểu, muốn tưởng tượng Dạ Lan như thế nào cũng được.


Điều này cũng đúng!


Ai nói ǵ cũng đúng hết, Dạ Lan là Dạ Lan, là một h́nh ảnh đẹp của chúng ta ở quá khứ, đừng ai phiền trách ai cả.


Chỉ ước mong rằng, một ngày đẹp trời nào đó, chúng ta sẽ lại được nghe lại giọng nói của cả hai Dạ Lan.

 


Nguyễn Khắp Nơi

 

 

Tin Tức - B́nh Luận     Vinh Danh QLVNCH     Audio Files     Tham Khảo     Văn Học Nghệ Thuật     Trang Chính