Di chúc ông Tôn Vận Tuyển

(Viện trưởng trường QGHC Đài Loan)

 

 

 

Ấu thời


(Câu chuyện thật cảm động thời Québec cận đại,. Ảnh hưởng tốt của một người bạn ấu thời in sâu tâm hồn tác giả, đă giúp ông sống với tâm linh hưóng chân thiện mỹ).

                             
Khánh Giao phổ thơ

 

Thuở tôi c̣n bé, điện thoại hiếm,

nhưng cha tôi không kém người ta

có điện thoại ở trong nhà:

Đó là hộp gỗ bóng ḷa vẹc-ni

trên bờ tuờng lối đi vào bếp

có ống nghe, treo nép bên hông.

Tôi thấp quá chỉ đứng trông,

say sưa nghe mẹ nói dông nói dài,

như chuyện tṛ với ai trong máy.

Lâu ngày tôi nghiệm thấy rơ ràng :

Trong máy có người ẩn tàng

tên là ‘’dịch vụ  hỏi han, xin mời ‘’, 

 giống thần linh ẩn nơi b́nh cổ.

Thần và tôi gặp gỡ đầu tiên:

Trong dịp mẹ thăm láng giềng ,

tôi chơi lủi thủi, thói quen thường ngày,

ở tầng hầm loay hoay đục đóng,

vô ư búa đập trúng ngón tay. 

Đau thấu trời làm sao đây?

Máu tụ giần giật ngón tay sưng dần

Mút ngón đau, khổ thân muốn khóc.

Đi loanh quanh rồi bước lên lầu.

Đi ngang điện thoại ngẫng đầu,

nhớ ra ḿnh phải kêu cầu thần linh

T́m cái ghế tôi rinh gần máy

vội leo lên cầm lấy ống nghe,

bấm nút dịch vụ, rè rè :

-“Bạn cần ǵ, tôi đang nghe đây nầy »

-“Bị búa dập ngón tay đau lắm,

 ‘’phải làm ǵ để  giảm cơn đau?”

Đầu giây giọng nói lo âu:

-“Máu có chảy? người nhà đâu?một ḿnh?”

-“Mẹ cháu sang láng giềng, nhà trống

Máu không ra, đau đớn quá chừng”.

-“Có biết mở tủ lạnh không?

“Lấy cục nước đá rồi dùng ấp lên

“ngón tay đau liền liền em nhé!”

Tôi làm theo thấy nhẹ cơn đau.

Nước đá lạnh thật nhiệm mầu

tê ngón tay, giảm cơn đau dần dần.

Từ đó tôi kết thân với máy

Hàng ngày nhờ giảng dạy đủ điều:

Hỏi bài sử kư, địa dư,

Mộng lệ An thành phố to nơi nao?.

Cả chuyện nhỏ nhặt tầm phào:

Sóc con tôi mới lượm vào để nuôi

-“Sóc con ăn gi?”, tôi van vĩ

Bà trong máy tỉ mỉ giải bày:

-“Ăn hạt dẽ và trái cây

Nếu sóc c̣n yếu, uống ngay sửa ḅ.”

 

Lần đầu tiên tuổi thơ mất mát:

Chim họa mi thường hát trong lồng,

nổi vui gia đ́nh nức ḷng,

bỗng chết tức tưởi, đống lông lù xù.

Quá buồn thảm, tâm tư chùng xuống,

tôi giải bày đau đớn với bà.

Cảm thông thất vọng sâu xa

bà t́m mọi cách để mà ủi an:

Cuối cùng bà nói rằng: “Paul nhớ

“rằng bên kia thế giới chúng ta

“Ở đó chỉ có tiếng ca

“Chim hát không dứt, chan ḥa niềm vui”.

Nghe lời đó, ḷng tôi bớt tủi

Đau thương được an ủi vỗ về:

Họa mi tôi hát say mê

Bên kia thế giới tràn trề niềm vui.

 Lần chót bà giúp tôi viết đúng

chữ réparation lủng củng khó khăn,

kiên nhẫn dạy tôi đánh vần:

Bà đúng là  bạn thiết thân không rời.

 

Năm 9 tuổi gia đ́nh dời chỗ khác,

lên Baie Comeau, v́ công tác ba tôi.

Thói quen cũ phải bỏ thôi,

v́ điện thoại mới sáng ngời tối tân,

không có nút hỏi han dịch vụ,

vắng bà tiên ngày cũ thân thương.

Tuy bằng i-nốc sáng choang

để trên bàn thấp dễ dàng với tay

máy mới ấy không gây hứng thú

Tôi  chỉ mơ máy cũ thân quen

 

 

Nhiều năm sau tôi phải lên

Mộng lệ An tiếp tục luyện rèn tương lai.

Chuyến máy bay ghé qua Québec,

hai ǵờ sau mới tiếp hành tŕnh.

Lang thang dăy phố một ḿnh,

bổng đâu t́m lại bóng h́nh ngày xưa:

Tiệm đồ cổ vẫn xài đồ cổ

có điện thoại hộp gỗ thô sơ.

Lại gần không chút đắn đo

bấm nút “chỉ dẫn”; bất ngờ đầu kia

giọng quen thuộc ngày xưa đáp lại:

“chỉ dẫn đây”. Tôi trả lời ngay:

-“Đánh vần giùm cháu chữ nầy

Réparation, cháu thấy vừa gay, vừa dài »

Một thoáng yên lặng trôi qua

rồi giọng trong trẻo thiết tha hỏi rằng:

“ngón tay em chắc lành rồi hẳn?”

Tôi vui mừng: -“Bà vẫn như xưa

“Bà ơi những năm ấu thơ,

“bà rất quan trọng với tôi nhường nào.

“Mỗi ngày cùng với bà tṛ chuyện

“hết cô đơn yêu mến cuộc đời,

“tự tin, tâm trí thảnh thơi

“tuổi thơ dệt mộng  nhẹ trôi êm đềm.

Bà trả lời:”rằng em có biết

“mỗi ngày tôi tha thiết trông chờ

“em gọi để được chuyện tṛ.

“Tôi không con cái bơ vơ giũa đời

“Điện đàm giữa em và tôi

“đem lại những phút vui tươi ấm ḷng.

“Tôi xem em như con ruôt thịt

“Bấy lâu nay  tha thiết trông chờ

“khắc khoải tiếng em trong mơ

“Hôm nay nghe lại: trời cho ơn lành.

Tôi trả lời:” Cháu hằng nghĩ đến

“Bà là Tiên thân mến tuổi thơ

“Khi nào có dịp bà cho

“Cháu gọi  bà để chuyện  tṛ thân thương”

Bà nói:-“Tôi  ước mong em gọi

“Hỏi gặp ai, em nói Sally”

 

Ba tháng sau trở về Québec

Nhấn điện thoại giọng khác trả lời:

- “Bà Sally đâu rồi” tôi hỏi

-“Tôi lấy làm buồn mà nói  ông rằng

“Sally làm bán thời gian

“V́ hay đau yếu những năm cuối đời

“Bà chết ba tuần rồi, tội nghiệp

 « chỉ bạn bè thu xếp ma tang

  « v́ bà không có thân nhân.

Nghe tin dữ, tôi bần thần ngất ngây

định gác máy, đầu giây tiếp nối:

« Ông là Paul, xin lỗi, phải không?

buồn bă tôi trả lời : »Vâng »

-« Thế th́ tôi đă trông ông lâu rồi.

« Sally trước khi qua đời gửi lại

« Một lá thư dặn phải mở ra

« Đọc cho ông nghe lời bà :

« Đây nầy : Paul nhớ lời ta tâm t́nh

« Bên kia thế giới ḿnh đang ở

« Có thiên đường, không đau khổ chia ly

« Ở đó tiếng chim họa mi

“hát không dứt, sống sướng vui vĩnh hằng”

 

Tôi cám ơn lời trối trăn đằm thắm

mà Sally gửi gắm cho tôi

Để tôi ghi nhớ trọn đời

Ảnh hưởng giao tiếp giữa người với nhau

Lời Sally khắc sâu tâm khảm

từ ấu thơ dấu ấn tâm linh

hướng tôi theo một hành tŕnh

chân, thiện, mỹ Sally dành riêng tôi.

 

                                           Khánh Giao

 

 

DI CHÚC ÔNG TÔN VẬN TUYỂN

(viện trưởng trường QGHC Đài Loan)

                             Khánh Giao phổ thơ

 

Dù thương hay không, th́ kiếp sau

Cũng không c̣n dịp gặp nhau nửa rồi!

Các con thân mến đây lời

của cha căn dặn khi rời thế gian.

Lời cha dựa trên ba nguyên tắc”:

đời vô thường nào chắc trường tồn

nói sớm để hiểu hay hơn

Nếu cha không nói, chẳng c̣n có ai

dặn các con dông dài nhiều chuyện

dựa theo bao kinh nghiệm máu xương

cha đă thất bại, đau thương

ghi nhận lại, sáng soi đường quang minh,

giúp các con trưởng thành, chín chắn

Tránh hoang phí nhầm lẫn trong đời

Thứ nhất đối xử với người

nếu ai không tốt, ta thời lánh xa

đừng bận tâm, ôn ḥa, nhă nhặn

V́ trên đời nầy chẳng có ai

Có bổn phận tốt với ta

Ngoài cha mẹ ,ruột rà t́nh thâm

Nếu có ai đă làm chuyện tốt

Th́ biết ơn, mực thước giao t́nh

thận trọng đừng quá cả tin

v́ người đời nghĩ đến ḿnh phần đông

làm việc tốt để ḥng thủ lợi

Chớ vội vàng xem họ bạn thân

Thư hai, mọi người trên trần

có thể thay thế, dù rằng khác nhau

Cũng không có vật nào nhất thiết

phải sở hữu, bám riết không rời

Hiểu nguyên lư đó để rồi

Sau nầy nếu mất bạn đời trăm năm

hay những ǵ vô vàn trân quư

th́ con cũng nên hiểu cho là

không phải trời sập đâu mà

không nên bi lụy, xót xa, chán đời

Thứ ba nhớ đời người ngắn ngũi

Nếu hôm nay lăng phí th́ giờ

Mai đây mới hiểu, thôi rồi

vĩnh viễn đă mất quảng đời quí trân

nếu sớm biết thời gian quá quí

th́ tận hưởng dương thế nhiều hơn

Trông mong cho được sống trường

Chi bằng hiện tại sống trong đủ đầy

Thứ tư:trên đời nầy nhất thiết

Không có chuyện:bất diệt yêu thương

Ái t́nh chẳng qua b́nh thường

nhất thời cảm xúc môi trường gây ra

tuyệt đối đổi thay qua hoàn cảnh

biến thiên theo hướng dẫn thời gian

Nếu người yêu con sang ngang

th́ con nhẫn nại, dần dần sẽ quên

để tâm tư b́nh yên lắng đọng

đau khổ cùng thất vọng nhạt nḥa

Đừng ôm ấp những ngày qua

chỉ là ảo ảnh, gọi là yêu thương

Tội ǵ phải đau buồn bi lụy

Thất t́nh để uổng phí ngày xanh

Thứ năm có người công thành

nổi tiếng mà chẳng học hành bao nhiêu

chẳng có bằng cấp cao, chuyên biệt

không có nghĩa, hiểu biết không cần

Kiến thức đạt do học hành

Giáo dục vũ khí ta cầm trong tay

Có thể ta dựng xây sự nghiệp

với tay trắng, nhưng tiếp theo là

nên nhớ kỷ một điều nầy

phải có tấc sắt trong tay mới thành

Thứ sáu cha không cần phụng dưỡng

của các con trong quảng đời nầy

Ngược lại, cha cũng cho hay

không bao bọc nữa cả bầy các con

các con đă lớn khôn, độc lập

cha đă tṛn thiên chức của ḿnh

Các con nay đă thành danh

Xe nhà, xe buưt, hành tŕnh tùy nghi

Xúp vi cá, bánh ḿ, ăn tiệm

đều phải lấy trách nhiệm làm đầu

Thứ bảy cha có  yêu cầu

con giữ chữ Tín, làm sao vẹn ṭan

nhưng không bắt tha nhân giữ tín

Đối xử tốt thể hiện với người

Nhưng không kỳ vọng ở nơi

tha nhân xử tốt cười vui với ḿnh

Đừng nghĩ là công b́nh họ phải

Làm điều tốt trả lại cho ta

Phải hiểu rơ, khỏi xót xa

cho người vô cảm hay là vô ân

Thứ tám, xem thấy tha nhân

trong mười  mấy, hai chục năm kiên tŕ

mỗi tuần mua đúng kỳ, vé số

nhưng vẫn nghèo, chứng tỏ ra rằng :

Muốn phát đạt, phải siêng năng

Cho không vật dụng thế gian chối từ

Thứ chín gia đ́nh sum họp được

là duyên phận, phúc đức từ đâu

Kiếp nầy chung sống với nhau

Như thế nào, được bao lâu, phúc phần

Hăy trân quư, quảng thời gian gần gũi

Dù có thương hay đổi không thương

Kiếp sau chắc ǵ cùng đường

chắc ǵ gặp lại, tiếc thương muộn rồi!!!

 


LỜI BÀN:

 

Văn hóa của một dân tộc có những nét đặc sắc, chịu ảnh hưởng địa lư, lịch sử, tôn giáo, cùng nhiều yếu tố khác nữa  Xuyên qua hai câu chuyện trên đây (“ấu thời” và “ chúc thư của một người cha” ) chúng ta thấy những sự khác biệt giữa Đông và Tây mà các nhà văn Lin Yu Tang, Rudyard Kipling, đă từng nói đến. Chuyện “ấu thời” của một nhà văn Québec cận đại mà tôi phổ thơ trên đây, chịu ảnh hưởng Thiên Chúa Giáo sâu đậm. Tuy câu chuyện mang nặng dấu ấn bi thảm của cuộc đời, nhưng vẫn có một niềm lạc quan của một thiên đường vĩnh hằng mai sau, một niềm tin vào ḷng tốt vô vị lợi của con người, chấp nhận những thiệt tḥi cho ḿnh để đem lại hạnh phúc cho kẻ khác. Bà Sally cô đơn, không con cái gia đ́nh, thân nhân luôn đem lại an ủi, giúp đỡ cho người khác và đặc biệt đă dem lại cho một em bé một ấu thời ấm cúng, tự tin, vui vẻ.

 

Trái lại di chúc của viện trưởng trường Quốc gia hành chánh Đài Loan mang nặng ảnh hưỏng luân lư Khổng Mạnh, và Phật Giáo. Ông tin ở luân hồi và không hi vọng ông và con cái gặp nhau ở kiếp sau. C̣n kiếp nầy ông nhắn nhũ những điều thực tế, đôi khi ích kỷ , như phải cẩn thận đối với người làm điều tốt cho ta. T́nh cảm lúc nào cũng mực thước, xem chuyện mất người thân yêu nhất không phải là trời sập, vv..Nói chung quan niệm ông về cuộc sống rất thực tế, không nặng về tâm linh có một đời sau, mà chỉ làm sao cho đời nầy được thoải mái, có lợi cho cá nhân mà không phương hại đến người khác  Không trông mong ở tha nhân một sự hi sinh thiệt tḥi ǵ cho ḿnh. Và ngay chính ḿnh cũng không làm điều tốt cho tha nhân, chỉ trừ giữa cha con ruột thịt  Ông không đặt nặng t́nh yêu thương vô vị lợi như phương Tây, Nói chung t́nh cảm nghèo nàn, mực thước, thực tế  Giữa cha con có thể thương hay không thương. T́nh yêu chỉ nhất thời, thay đổi với hoàn cảnh và thời gian:


“Ái t́nh chẳng qua b́nh thường

 nhất thời cảm xúc môi trường gây ra

 tuyệt đối đổi thay qua hoàn cảnh

 biến thiên theo hướng dẫn thời gian".

 

Tâm trạng ấy cho ta hiểu được phần nào v́ sao thế giới tân tiến văn minh sợ Trung Quốc, v́ họ sống cho chính họ nhiều hơn là cho tha nhân  Sự ích kỷ đó đưa đến thị trường cướp giật, giả mạo, lấy sức mạnh áp bức xâm chiếm láng giềng và các dân  tộc khác.

 

Khánh Giao

 

 

 

Tin Tức - B́nh Luận     Vinh Danh QLVNCH     Audio Files     Tham Khảo     Văn Học Nghệ Thuật     Trang Chính