|
Kỷ niệm 30 tháng Tư: Một chuyến đi thăm nuôi chồng
Hoàng Yến
Tiếng chuyển động ŕ ŕ của máy chiếc xe đ̣ loại nhỏ đang chạy trên tuyến
đường từ Qui nhơn đi Pleiku Kontum. Hành khách trên xe bắt đầu chập chờn
vào giấc ngủ. Dù có mệt mỏi cho một chuyến đi xa, tôi không thể nào ngủ
được, mắt nh́n ra khung cảnh ngoài cửa sổ xe, nhà cửa lui dần khỏi cảnh ồn
ào bụi bậm trong thành phố. Nh́n xa xa, những ngọn núi nối tiếp ẩn hiện
nhấp nhô, được bao phủ lớp sương mù như mây như khói. Xe bắt đầu tăng ga
để leo dốc, con đường dốc ngoằn nghèo thật cao, một bên là vách núi đá một
bên là vực sâu, chiếc xe như chênh vênh đang ḅ bên bờ vực, phía dưới vực
rừng cây mờ mờ thật sâu. Tôi không dám nh́n xuống phía dưới, đưa tay áp
lấy ngực miệng lâm râm cầu nguyện, cứ tưởng tượng không biết lúc nào chiếc
xe sẽ lao xuống vực. Xe leo gần tới đỉnh đèo, ngay khúc quẹo h́nh chữ V độ
dốc thẳng và cao. Đột nhiên xe khựng mạnh và dừng hẳn. Những người trên xe
bừng tỉnh nhốn nháo v́ đầu máy xe đang bốc khói mù mịt, sợ xe cháy ông tài
xế nhảy vọt ra khỏi cửa sổ xe. Chiếc xe không người lái lùi lại từ từ, mọi
người trong xe hoảng hốt t́m cách nhảy ra ngoài. Tôi ngồi hàng ghế bên
trong, kẹt cứng giữa đám người đang chen nhau thoát ra khỏi xe. Chiếc xe
lùi lại thật nhanh. Thất thần mắt nh́n thấy bờ vực cận kề tôi hét to “Lậy
Chúa tôi”. Trong lúc chú lơ xe cầm cái cục gỗ chận bánh xe lại, với đà đổ
dốc bánh xe trườn trên cục gỗ nẩy mạnh lên và càng lùi nhanh hơn, chú lơ
xe không kịp chạy theo. Tiếng la khóc, tiếng kêu cầu cứu Chúa và Phật, Tôi
nhắm mắt phó linh hồn trong tay Chúa, biết chắc sẽ chết nơi đây. Giây phút
cuối cùng, h́nh ảnh thân yêu của mẹ và chồng con tôi lóe nhanh trong đầu.
Một tiếng “ rầm” thật lớn cùng sức dội mạnh như muốn vỡ lồng ngực, mọi
người đổ ngă chụm vào nhau, mọi sự ch́m trong im lặng, nửa tỉnh nửa mê,
không biết ḿnh c̣n sống hay đă chết. Một phép lạ, chiếc xe đang lùi thật
nhanh th́ đuôi xe quay ngang đâm vào vách núi và khựng lại, bánh xe kẹt
vào khe rănh thoát nước. Nhờ ơn Trên, mọi người sống sót nhưng vẫn c̣n
thất kinh hồn vía biểu lộ trên khuôn mặt.
Chúng tôi được chuyển qua một chiếc xe khác. Qua cơn hiểm nghèo, ai cũng
nguyền rủa ông tài xế không có lương tâm, không có trách nhiệm, nắm giữ
hơn 50 sinh mạng, chỉ biết cho ḿnh, c̣n những người khác coi như cỏ rác.
Tôi không nguyền rủa ông ta mà tôi đau cho cả xă hội này, đă đào tạo con
người ông giống như CS. Nếu họ có trái tim, người dân đâu chịu khổ, chồng
tôi đâu bị đày ải tù tội như thế này. Nhớ tới chồng, tới giây phút vừa
thoát hiểm nguy, tôi bật khóc, nếu chiếc xe rớt xuống đèo, tôi không bao
giờ c̣n thấy chồng, đau thương hơn nữa, tôi chết ngay địa danh gần nơi
giam giữ chồng tôi, mà anh đang ngóng chờ mong mỏi được gặp tôi.
Xe qua khỏi mấy cái đèo nguy hiểm như đèo An Khê, đèo Măng Giang. Bớt lo
sợ, tôi đưa mắt quan sát những hành khách c̣n trong xe. Bốn người tôi mới
quen ở bến xe Qui nhơn tối hôm qua, cùng đồng cảnh đi thăm nuôi như tôi,
họ ngồi rải rác những hàng ghế phía khác, mắt tôi chăm chú nh́n một ông
lăo ngồi ngoài đầu hàng ghế bên kia, cách chỗ tôi ngồi là lối đi giữa của
hai hàng ghế. Ông trạc tuổi bố chồng tôi, dáng người nhỏ c̣m cơi trông rất
hom hem. Ông không ngủ, trên khuôn mặt khắc khổ, thỉnh thoảng môi ông
nhếch lên mỉm cười, ánh mắt lộ vẻ hân hoan như sắp nhận được món quà quí,
hoặc sắp gặp lại gia đ́nh sau một chuyến đi, đôi lúc lại thấy ông tư lự
đăm chiêu như đang suy nghĩ một vấn đề ǵ, hai bàn tay ông ôm chặt cái giỏ
vào ḷng như sợ nó vuột mất. Bất giác tôi cười thầm nh́n xuống tay ḿnh
th́ cũng như ông lăo thôi, tôi có hai cái giỏ lúc nào cũng bên cạnh không
dám rời xa nó, hở một tư là bị lấy cắp.
Bất chợt ông lăo nghiêng mặt qua phía tôi, bắt gặp ánh mắt tôi đang nh́n
ông. Tôi nhoẻn miệng cười chào hỏi làm quen:
- Dạ chào bác! Bác là người ở trên miền này hả bác?
Ông lăo quay hẳn qua phía tôi cười. Răng ông đă rụng gần hết, miệng móm
mém. Nh́n ông tôi có cảm t́nh ngay với đôi mắt và nụ cười hiền ḥa phúc
hậu của ông. Ông trả lời:
- Không! Tôi không phải người trên miền này cô à. Ông thân thiện. - “Tôi ở
xa lắm! Cô có biết Saigon không? Nhà tôi c̣n ở xa hơn nữa, măi tận Rạch
Giá cô à”. Thấy ông lăo vui vẻ, tôi ṭ ṃ hỏi tiếp:
- Vậy bác đi thăm con cháu ở trên này à?
Trong ánh mắt ông lăo thoáng buồn, nhưng môi ông lại mỉm cười tạo trên
khuôn mặt ông nét vừa buồn vừa vui, nửa khóc nửa cười. Tôi không thể nào
đoán được ông lăo đang nghĩ ǵ. Thấy ông im lặng, tôi than thở dùm ông
lăo:
- Trời ơi! Bác lớn tuổi rồi, sao không để con cháu về dưới thăm bác, đường
đi xa xôi, lại nguy hiểm bác ngồi xe như thế này mệt lắm.
Miệng ông đang cười, câu nói của tôi như chạm vào nỗi niềm riêng tư của
ông, mắt ông nhuốm màu sương khói ngấn lệ. Tôi cảm thấy áy náy cho câu hỏi
thăm tự nhiên nhưng vô ư của ḿnh, định ngỏ lời xin lỗi và an ủi ông, th́
ông cất lên lời tâm sự cùng tiếng thở dài:
- Cô ơi! Tôi già cả rồi, đi lại rất khó khăn, đâu muốn đi xa như thế này
đâu, v́ thương con tôi phải đi thôi.
Nghe tới đây tự nhiên trong ḷng tôi thật bất măn người con của ông, thầm
trách trong bụng: “ Bố già rồi không về thăm bố, lại để bố lặn lội đường
xa đi thăm ḿnh, loại con ǵ vô tâm bất hiếu vậy”. Tôi đang tức dùm cho
ông lăo. Ông đưa mắt ngó tôi, chép miệng thở than:
- Tội nghiệp thằng con tôi lắm cô ơi! Nó bị nhốt mấy năm nay rồi, nó là
lính VNCH cô à. Nói tới đây giọng ông nhỏ lại, đưa mắt lấm lét nh́n xung
quanh như sợ người khác nghe. Có thể ông cảm được tôi đồng cảnh đồng
thuyền nên ông dễ dàng tâm sự, nh́n tôi ông rỉ rả:
- Nó chưa vợ cô à, nên tôi cứ phải lê thân già đi từng trại tù thăm nó.
Tôi thật xúc động. Ông lăo cùng cảnh ngộ với tôi, như một luồng giao cảm,
tôi nghiêng người chồm hẳn gần ông lăo hỏi nhỏ
- Bác! Vậy chuyến đi này có phải bác đi thăm nuôi ở trại tù Gia trung
không ạ?
Mặc dù lần đầu tiên tôi đi đến vùng này, không biết con trai ông có cùng
chung trại tù với chồng tôi không? Vừa nghe đến tên trại tù Gia-trung từ
miệng tôi, ông lăo mở to mắt mừng rỡ:
- Đúng! Tôi đi thăm con tôi ở đó.
Ông bỏ lửng câu nói, mắt nh́n tôi ngập ngừng, e dè nói khẽ: “Cô là người ở
đây hay sao mà biết trại tù đó”?
Tôi mỉm cười với tay xoa nhẹ vào tay ông: “Thưa bác! Cháu không phải người
trên này mà là cháu đi thăm nuôi nhà cháu ở trại tù đó”.
Mắt ông lăo sáng lên. Thế là một già một trẻ cùng cảnh ngộ như nhau trở
nên thân thiết. Nhích người chụm đầu vào nhau rủ rỉ chuyện thăm nuôi,
chuyện gia đ́nh, thời cuộc đất nước, chuyện khổ cực nghèo đói của mọi
người sau ngày mất nước.
Ông tâm sự, người con của ông hiện giờ bị giam ở K3. Tôi đoán chắc không
xa nơi giam giữ chồng tôi,v́ chồng tôi ở K1. Đă mấy năm trời ông lăn lội
đi từng trại tù thăm nuôi con trai ông. Trước ngày miền Nam mất vào tay
CS, người con ông có vị hôn thê sắp làm đám cưới. Thời điểm đó đất nước
trong cơn hỗn loạn, nơi con ông đóng quân đánh nhau dữ dội nên không thể
về làm đám cưới. Ngày 29/4/1975 người vợ chưa cưới theo gia đ́nh xuống tàu
trốn chạy CS. Vài tuần sau con ông bị đưa đi tù cải tạo. Bà cụ th́ quá ǵa
yếu bệnh tật liên miên, muốn đi thăm để nh́n thấy mặt con trai mà cũng
không sao đi được. Ông chỉ lo bà cụ chờ không được tới khi con ông về.
Giọng ông run run thở dài lo sợ: “Hoặc là con ông không bao giờ có ngày
về” . Lời ông đều đều bên tai như muốn tôi chia sẻ nỗi buồn niềm đau với
ông. Ông cứ kể , tôi vẫn nghe để cho những ǵ đang chất chứa trong ông ḥa
vào với khổ đau tủi cực của tôi. Cùng một cảnh đời, ḷng tôi nhói lên theo
từng lời kể của ông. Ông lại chép miệng nỉ non:
- C̣n hai người con gái lớn đă có gia đ́nh. Thời buổi cuộc sống khó khăn,
tất bật kiếm miếng ăn chưa đủ nuôi mấy cháu ngoại của ông, làm sao có thể
giúp đỡ ông hoặc đi thăm con trai ông. Ông bà chỉ c̣n tí mảnh vườn sau
nhà, trồng mấy liếp rau nuôi bầy gà lấy trứng, sống lây lất rau cháo qua
ngày. Nước mắt ông rưng rưng ứa tràn khóe mắt, giọng ông đứt quăng nghẹn
lại. Ông nhận được giấy thăm nuôi của con ông mấy tuần rồi nhưng ông không
thể đi thăm con ông sớm được, v́ không có tiền, ông biết con ông rất mong
ông. Vừa kể ông vừa lấy tay áo chấm nước mắt làm tôi cũng mủi ḷng. Hoàn
cảnh gia đ́nh ông và gia đ́nh tôi đều giống nhau. Sống trong một xă hội
mới không tự do, bơi lội trong khổ đau khốn nghèo và người thân bị đày ải
trong lao tù chẳng biết ngày về.
Ông chỉ vào cái giỏ đang ôm trong tay, bờ vai vẫn c̣n rung nhẹ theo cảm
xúc:
- Cô biết không! Tôi phải chờ thêm vài tuần lễ để bầy gà lớn thêm lên mới
bán được, rồi mua đồ thăm con, c̣n tiền xe đi đường tôi được người hàng
xóm tốt bụng cho mượn. Lồng ngực của ông hít thật sâu, thả mạnh trong
tiếng thở dài như xả những ưu phiền khổ đau, giọng ông năo nuột: “Không
biết về nhà xoay đâu ra tiền mua lại bầy gà”.
Giấu nỗi buồn lo, ông quay mặt qua hướng cửa sổ, nh́n nghiêng khuôn mặt
ông, tôi thấy khóe mắt ông ươn ướt. Tôi cảm được những lo lắng, buồn phiền
nhớ thương trong đôi mắt ấy.
Chợt ông quay sang cười với tôi, miệng ông móm mém kéo theo những đường
nhăn nhúm hai bên má như thể những nhăn nhúm của cuộc đời hằn nặng trên
khuôn mặt ông. Ông lại rỉ rả :
- Tội nghiệp con tôi! Chắc là đang mong và mừng lắm khi thấy tôi đi thăm .
Ông ngó xuống cái giỏ nhỏ để trên đùi, tay vẫn nắm chặt hai quai giỏ. Ông
gật gù cái đầu: - Vợ chồng tôi chỉ lo liệu ít đồ ăn trong cái giỏ này
thôi, dọc đường phải đổi mấy lượt xe, tôi lo lắm chẳng dám ngủ nghê, sợ bị
giật giỏ con tôi chẳng có ǵ ăn. Ông chép miệng: -“Khổ quá nỗi, thời buổi
làm ăn khó khăn mà trộm cắp mọc lên như rươi, chỗ nào cũng có”.
Ông nói giọng Bắc như tôi, cách nói chuyện thật thà miền quê. Tôi cảm thấy
thật gần gũi với ông và tội nghiệp cho ông, đường sá xa xôi, thân già lặn
lội đi thăm con. Tôi lại nghĩ tới tôi có khác ǵ ông đâu.
Xe chạy xuống khỏi mấy cái đèo. Ông cụ thấm mệt mắt lim dim, có lẽ ông
đang nghĩ đến người con trai mà ông sắp được gặp, và niềm vui con ông nhận
được những món quà nhỏ nhoi mà ông dành dụm chắt chiu như một gia tài của
ông. Nh́n ông ḷng tôi thương chồng, như ông đầy vơi nghĩ đến người con
của ḿnh. Quang cảnh hai bên đường đồi núi chập chùng, con đường đến trại
tù xa vời vợi. Nghĩ tới chồng, tới sự thoát chết vừa qua, cùng nỗi khổ
hiên tại của tôi, nước mắt tôi ứa ra…
Nếu không có ngày đen tối quái ác 30 tháng 4 năm 1975, mọi người dân đâu
phải khốn khổ đói rách, chồng tôi đâu bị đi tù cải tạo khổ nhục xa xôi như
thế này mà không biết ngày về. nếu đừng có xă hội như thế này, nếu tôi có
tiền, nếu tụi du kích CS đừng tịch thu hàng mua bán của tôi. Nếu tôi đừng
dùng phương tiện bằng xe lửa đi thăm chồng và c̣n nhiều cái nếu trong đầu
làm ḷng tôi quặn đau, khổ thương quay quắt.
Hơn 4 năm rồi,chồng tôi đă chịu bao tủi nhục khổ cực qua hai trại tù, bây
giờ Cộng sản lại đưa chồng tôi đi trại khác. Gần một năm bặt tin tức của
anh, tôi chẳng ḍ hỏi được ǵ về anh và chẳng biết t́m kiếm anh ở đâu.
Phần sống trong một xă hội khốn khổ chẳng chút tự do, chỗ nào cũng chận
bắt tịch thu giam giữ. Trong khó khăn lầm than, tôi bôn ba vật lộn t́m
miếng ăn cho gia đ́nh và cho chính ḿnh thật gian nan vất vả, c̣n tâm trí
lúc nào cũng nghĩ và lo sợ cho số phận chồng trong lao tù CS chẳng biết
giam giữ nơi đâu. Tâm hồn tôi bất an phập phồng không thôi, đôi khi tưởng
rằng ḿnh đang rơi xuống đáy vực thẳm của cuộc đời. Nhờ t́nh yêu anh tôi
cố bám víu ngoi lên, mong nh́n thấy tia hy vọng về anh dù chỉ là mong
manh.
Ngày nhận được thư chồng, không chỉ ḿnh tôi mà cả gia đ́nh và hàng xóm,
ai cũng vui mừng, cả xóm huyên náo ồn ào v́ biết chồng tôi vẫn c̣n sống,
mọi người đến nhà hỏi thăm, họ cũng như tôi nôn nao mong được gặp anh. Tất
cả đều khó khăn nghèo khổ, họ không có ǵ làm quà để gửi cho chồng tôi,
nhưng sự ân cần quan tâm lo lắng của họ đối với chồng tôi cả là niềm an ủi
xúc động cho gia đ́nh tôi.
Địa chỉ trại tù giam chồng tôi thật xa lạ và quá xa xôi. Đọc thư chồng
nước mắt tôi ngắn dài đầy vơi. Tội nghiệp chồng tôi, trong thơ vỏn vẹn vài
câu kín đáo hỏi thăm gia đ́nh và cho biết đă được phép thăm nuôi. Thơ anh
viết ngắn, tôi đọc và cảm được biết bao t́nh cảm của anh gói ghém trong đó
dành cho tôi. Anh không dám xin những thứ mà anh cần, mặc dù anh rất cần.
Tôi biết anh rất thương tôi. Bố mẹ anh đă già, mọi việc ḿnh tôi cáng đáng
lo liệu với hoàn cảnh và xă hội hiện tại. C̣n tôi dù cuộc sống khó khăn
vất vả, tôi cũng cố xoay sở lo cho chồng, chút an ủi giúp anh thêm nghị
lực, và cho tôi chút niềm vui hạnh phúc trong t́nh nghĩa vợ chồng.
Số tiền tôi cực khổ dành dụm chắt chiu để đi thăm nuôi chồng, số tiền đó
cũng bao lần đă muốn lấy mạng sống của tôi. Trong một chuyến hàng tuần
trước, tôi đă trở thành trắng tay, cũng may mạng sống tôi vẫn c̣n. Những
lần bị bắt bị tịch thu, chị em bạn chúng tôi thường than thở với nhau: “
Kư ca kư cóp cho cọp nó tha”, rồi lại lăn lộn bôn ba bất chấp nguy hiểm
làm lại từ đầu, được tư vốn lại bị tịch thu, cứ xoay ṿng trong cuộc sống
XHCN. Vậy mà chỗ nào cũng thấy cái bảng tô đỏ hàng chữ “không có ǵ quư
hơn độc lập tự do”.
Trại tù giam chồng tôi măi tận Pleiku - Kontum có tên là trại Gia Trung,
một địa danh tôi chưa bao giờ biết đến. Trước ngày đi thăm chồng, tôi ḍ
hỏi được biết mỗi ngày bến xe Saigon - Miền Trung có hai chuyến chạy suốt
về Pleiku. Giá chính thức được bán ra từ 15 tới 20 vé, c̣n lại bán với giá
chợ đen rất mắc, mà phảỉ đứng xếp hàng từ đêm tới sáng may ra mới mua được
vé. Tôi ở miền quê ngu ngơ làm sao mua được. Thật khó khăn và tốn kém. Tôi
đành chọn giải pháp đi bằng tàu lửa, giá rẻ mà dễ đi . Ga xe lửa tôi đi
gần chợ Long Khánh cách nhà tôi khoảng gần 30 cây số.
Nhớ tới giây phút giành giật chen nhau để lên toa xe lửa, bất giác tôi cảm
thấy sau gáy và bả vai vẫn c̣n đau, đưa tay lên rờ phía sau đầu cục sưng u
vẫn c̣n, v́ tôi bị những bó củi họ quăng ném vào người. Trời ơi! Tôi không
thể nào tưởng tượng được cảnh chen lấn hỗn loạn tại ga xe lửa lúc bấy giờ.
Không giống như ga xe lửa trong phim ảnh, kẻ đi người về, kẻ tiễn đưa
người đi đón sao êm đềm cảm động nên thơ đến thế. Ga xe lửa này cũng người
lên kẻ xuống nhưng trong cảnh xô đẩy chen lấn giành giật cùng tiếng chửi
thề xen lẫn tiếng la hét inh ỏi hỗn loạn. Bao nhiêu hàng hóa vừa bao vừa
túi, bao than, giỏ đựng gà vịt, bất cứ vật ǵ cũng đều quăng ném vào toa
theo lối cửa sổ, có người quăng cả đứa con nít như quăng một món đồ, kẻ
tung lên người ném xuống. Tôi chen lấn trong đám người xô đẩy, kéo lê hai
giỏ đồ tới gần cửa lên xuống, tay cố bám vào thành cửa, hy vọng đu được
người vào bên trong,nhưng thân người tôi như tàu lá chuối vật vờ đong đưa
giữa đám người hỗn độn. Tay tôi bị giật thốc ra khỏi thành cửa làm tôi ngă
chúi theo đà xô đẩy, tôi ngồi xuống ôm lấy hai giỏ đồ vừa khóc vừa năn nỉ
mọi người:
- Bà con ơi! Tôi có mua vé mà, hăy để tôi lên toa đi.
Mặc cho tôi khóc năn nỉ, họ chẳng để ư, cứ vô t́nh bước đạp trên hai giỏ
đồ và cánh tay tôi làm đà bước lên toa xe, c̣n quay lại mắng tôi:
- Bộ tưởng một ḿnh cô có vé thôi sao, tụi tui cũng có vé vậy.
Người họ khỏe bám trèo lên bằng lối cửa sổ, tôi thân đàn bà chân yếu tay
mềm nên không thể bám và leo lên như họ, c̣n hai giỏ đồ thăm nuôi tôi làm
cách nào đưa lên bằng lối đó. Tiếng c̣i xe lửa hú lên từng chập như báo
hiệu sắp khởi hành, tôi càng quưnh quáng, mọi người càng vội vă chen lấn
hơn trước. Sợ lỡ chuyến tàu sẽ trễ ngày thăm chồng, tiếng c̣i xe lửa hú
lên càng làm tôi hốt hoảng. Ôm hai giỏ đồ, mắt đỏ hoe ngó lên toa xe, tôi
hết hy vọng v́ bánh xe lửa bắt đầu chuyển động trên đường sắt cùng những
người c̣n đang chạy theo bám lấy.
Trong những người xô đẩy vô lương tâm đó, cũng c̣n một người có chút lương
tri. Người đó là một thanh niên, ngồi trên nóc xe nh́n cảnh hỗn loạn phía
dưới, thấy tôi ngồi khóc, mặc cho xe lửa đang chuyển bánh, nhảy xuống đất
cầm vội hai giỏ đồ của tôi quăng vào lối cửa sổ, không cần biết có trúng
ai bên trong hay không và nâng người tôi lên đẩy vào cửa sổ. Tôi chưa kịp
cám ơn, người thanh niên đă xa tấm mắt của tôi, ngoái cổ nh́n với theo bên
hông tàu, người thanh niên đang t́m cách nhảy lên toa xe và rồi những tàng
cây bên đường làm khuất mất h́nh ảnh người thanh niên đó.
Tôi vui mừng không bị lỡ chuyến tàu, thở phào nhẹ nhơm, nhưng nghĩ tới
người thanh niên trong ḷng tôi lại áy náy, thấp thỏm không biết người
thanh niên tốt bụng đó đă lên được tàu chưa hay là đă lỡ chuyến?
T́m một chỗ dưới sàn tàu ngồi xuống, người tôi mỏi mệt đau nhừ, nhất là
trên đầu phía sau ót và bả vai, tôi bị những bó củi ném trúng làm đau
buốt. Thấy mặt tôi nhăn nhó, tay xoa xoa phía sau đầu, một bác ngồi gần
bên lấy hộp dầu cù là đưa cho tôi xoa bóp.
Yên trí ngày mai gặp chồng làm tôi nôn nao, những mỏi mệt đau nhừ tan biến
nhanh, nhường cho tâm tư sắp đặt những ǵ muốn nói với anh. Đừng như những
lần trước, gặp được anh mừng quá chẳng nói được ǵ, hết giờ thăm lúc đó
mới ngẩn người nuối tiếc. Ừ nhỉ! Nếu ngày mai tên cán bộ có đứng xa xa nơi
vợ chồng tôi như ở trại tù Hốc môn, những người đi thăm nuôi như tôi cùng
tâm trạng, họ cũng biểu lộ t́nh cảm như tôi. Tôi sẽ ngả đầu vào vai anh,
thủ thỉ với anh bao nỗi nhớ niềm thương, bao buồn phiền tủi cực, bao vất
vả đắng cay và biết bao điều muốn nói với anh. Nhưng tôi biết anh không
cần nghe tôi nói, chỉ cần nh́n thấy tôi là anh hiểu và nghe nặng cả bao
nghĩa ân t́nh yêu thương, giúp anh thêm nghị lực vượt qua tất cả. Tôi vẫn
biết rằng ư chí của anh rất mạnh.
Theo lịch tŕnh 6 giờ chiều xe lửa sẽ tới ga Nha trang, và chuyến xe lửa
từ Nha trang đi Qui nhơn khởi hành lúc 6 giờ 45 phút. Tôi thở phào yên trí
đủ thời gian mua vé đi Qui nhơn và tôi cũng không lo ngại nếu có cảnh chen
lấn như ở ga Long khánh.
Quá mỏi mệt, tôi t́m cách tựa lưng vào thùng đồ của ai để bên cạnh nhắm
mắt thiu thiu v́ chuyến đi c̣n dài, chân tôi gác lên kẹp lấy một giỏ đồ
c̣n một giỏ tôi lấy khăn tay cột quai giỏ vào cánh tay của ḿnh, lỡ ngủ
mệt sợ có người lấy cắp. Nhắm mắt để đó chứ không ngủ được, phấn ồn ào,
phần háo hức sắp được gặp chồng làm tôi nôn nao. Không biết khi vợ chồng
tôi gặp nhau, sự mừng rỡ sẽ như thế nào? Con người tôi rất t́nh cảm và xấu
tính, buồn cũng khóc vui cũng khóc. Cả hai nhập lại không biết lúc đó tôi
như thế nào? C̣n h́nh dáng chồng tôi có khác lạ không? Gần một năm trời
rồi, tôi chưa được nh́n thấy anh. Trong đầu tưởng tượng về anh, về nơi
giam giữ anh. Họ đưa anh đi xa xôi thế này chắc là thăm nuôi đễ dăi và
được ở lại đêm với chồng như là trại tù Phước-long mà chị Thái cùng xóm đi
thăm chồng đă kể lại cho tôi nghe. Nếu lần thăm này mà giống như trạị tù
Phước-long, không biết tôi có trải được t́nh cảm yêu thương với chồng tôi
không, mặc dù tôi rất yêu anh, rất nhớ anh. Tôi không muốn bị CS xỉ nhục
bằng cách đê tiện này, càng nghĩ trái tim tôi càng bị bóp nghẽn. Tôi hy
vọng rằng chồng tôi cùng quan điểm với tôi, thông cảm cho tôi nếu đúng như
điều tôi đang nghĩ.
Tôi giật ḿnh bởi tiếng nổ lớn do xe lửa bị đứt ống hơi, thỉnh thoảng cứ
phải nghe như vậy v́ mấy người đi buôn họ dựt đứt để xe lửa ngừng lại, lần
đầu tiên tôi đi xe lửa nên không biết cảnh này, cũng v́ vậy tôi thật lo sợ
muốn khóc tại ga Nha trang.
Xe lửa ngừng tại ga Nha trang là lúc tôi không biết phải làm sao xoay sở
v́ quá trễ, chuyến xe lửa đi Qui nhơn đă khởi hành trước đó 1 giờ. Trời đă
tối, mọi người trong sân ga lần lượt đi mỗi người mỗi ngả, càng lúc càng
thưa thớt người. Tôi định ở lại sân ga chờ chuyến xe lửa khác. Khung cảnh
sân ga trở nên vắng vẻ im ĺm. Tôi bơ vơ lạc lơng nơi xa lạ, lo sợ nh́n tứ
phía, nước mắt rưng rưng, thật sự hoảng hốt không biết đi ngă nào, lạ
người lạ cảnh. May quá từ xa một người đạp xích lô đang đến. Tôi hỏi thăm
được biết ngày mai mới có chuyến xe lửa đi Qui nhơn. Nh́n tôi c̣n trẻ và
giọng nói người khác miền, chú xích lô khuyên tôi không nên ở lại sân ga
ban đêm vắng vẻ không người, sợ điều không tốt xảy đến cho tôi. Nghe chú
nói người tôi run lên v́ sợ, tôi cố trấn tĩnh nhưng sao giọng tôi run như
muốn khóc. Chú gợi ư chở tôi tới nhà trọ nghỉ đêm chờ sáng ngày mai đi Qui
nhơn. Nghe tới nhà trọ tôi càng sợ thêm v́ nghĩ không biết chú ấy có tà ư
ǵ, nơi lạ lẫm với gịng đời đầy lừa lọc gian trá liệu tôi có tin chú ấy
không? Ánh đèn vàng vọt, sân ga không đủ sáng cho khung cảnh vắng vẻ như
thế này. Tôi nh́n chung quanh rồi lại nh́n chú xích lô lưỡng lự. Không c̣n
cách lựa chọn, đánh bạo tôi đành nhờ chú ấy chở đến bến xe đ̣ Qui nhơn,
nơi đó có lẽ an toàn cho tôi hơn. Ngồi trên xe xích lô tôi vẫn lo sợ,
miệng lâm râm cầu nguyện cho tôi được b́nh an.
Tôi ngồi ngay trước quày bán vé đi Qui nhơn, hy vọng sáng sớm hôm sau tôi
là người đầu tiên mua vé. Khung cảnh nơi đây sáng sủa hơn, có người qua
lại bán quà rong, những gian hàng nhỏ đèn điện c̣n sáng. Tôi an tâm khoan
khoái đặt lưng nằm xuống đất, đầu gối lên hai giỏ đồ để ngủ. Trời đă về
khuya sao mặt nền đất vẫn c̣n nóng bỏng, hâm hâm dưới lưng tôi, mùi khen
khét xông cả vào mũi thấm tận trong bụng tôi, quá mệt tôi cố chịu để dỗ
cho đôi mắt nhắm lại. Chưa kịp nhắm mắt th́ một tiếng thét thất thanh vang
trong đêm. Tôi nhổm dậy, một người đàn bà đang chạy theo một người thanh
niên c̣n rất trẻ ngang qua chỗ tôi, tay bà với với phía trước, tiếng thất
thần kêu cầu cứu của bà “bắt lấy nó …, ăn cướp, ăn cướp bà con ơi”. Nhưng
tiếng kêu cầu cứu ấy rơi trong đêm, giữa bao con mắt nh́n theo hờ hững.
Người thanh niên tung cái giỏ cho một người khác hứng lấy chạy vào ngơ
tối, rồi nhẩn nha đi như người đi dạo, làm như không có chuyện ǵ xẩy ra.
Người đàn bà ngồi bệt xuống đất ̣a khóc tức tưởi cách tuyệt vọng. “Trời
ơi! Nó lấy hết của tôi rồi, cả giấy tờ nữa, làm sao tôi về nhà được đây hở
trời? Sao thất nhơn thất đức quá nè, Trời ơi!”. Tiếng than năo ḷng của bà
như xé ḷng Trời mà không làm động ḷng người.
Nh́n bà tôi lại nghĩ đến tôi, tay rờ nhanh vào bụng, cái ví nhỏ bọc nhựa
vẫn c̣n nằm trong lưng quần. Tôi chỉ có ít tiền đi đường và tờ giấy đi
thăm nuôi trong đó, nếu bị mất, không biết sự đau khổ của tôi như thế nào,
v́ sẽ không được thăm chồng, lại lo lắng hai giỏ đồ thăm nuôi, thời buổi
này bất cứ cái ǵ cũng sợ. Tôi khệ nệ vừa rê vừa xách tới gần hàng bán
cháo ở góc xa, mua một chén cháo để làm quen và như là một nơi an toàn cho
ḿnh, mặc dù tôi chẳng thấy đói.
Gần về sáng ngoài đường bắt đầu nhộn nhịp, xe chạy qua chạy lại trong bến,
xích lô máy xích lô đạp chạy tới chạy lui, hàng quán mở cửa. Bóng người
qua lại tiếng cười tiếng nói ồn ào. Nh́n về phía quầy bán vé đă có vài
người đứng xếp hàng ở đó. Tôi chào cảm ơn bà bán cháo cho tôi một đêm an
toàn bên cạnh bà, rồi đến quày bán vé đi Qui nhơn, vậy mà tôi cũng chẳng
mua được vé chuyến đầu tiên v́ ở đó người ta đă đặt từng gói đồ, từng khúc
củi, cả cái sô nước theo hàng dài để giữ chỗ. Cuối cùng tôi cũng đi tới
Qui nhơn.
Tiếng chú lơ xe la to: Tới Gia Trung rồi bà con ơi, ai xuống Gia Trung
chuẩn bị đồ đạc đi bà con ơi. Tôi giật ḿnh trở về hiện tại. Xe từ từ vào
sát lề đường. Tiếng của chú lơ xe đơn độc hai chữ Gia Trung mà không thêm
tiếng trại cải tạo. Tôi tưởng tên gọi Gia Trung là tên của một thành phố,
ngơ ngẩn ngó ra ngoài, chẳng thấy nhà cửa hoặc trại tù, chỉ thấy rừng cây
cao vút, chung quanh hoang vắng. Tôi nh́n quanh quẩn tự hỏi trại cải tạo ở
đâu. Trên xe mọi người lục đục kẻ kéo người xách, lách người xuống xe. Ông
cụ ngồi gần bên ôm giỏ đồ đứng lên, thấy tôi c̣n ngơ ngác, gục gặc đầu
nói:
-Tới nơi rồi cô ơi! Họ xuống xe cả rồi, ḿnh cũng xuống đi thôi kẻo không
kịp, từ đây vô tới trại c̣n xa lắm.
Tôi lật đật xuống xe theo mấy người đó. Số người đi thăm nuôi khoảng 12
người. Tôi thật bỡ ngỡ, khung cảnh chung quanh vắng vẻ quạnh hiu không
bóng người, ngoài tốp người mới xuống khỏi xe, đang đi trên con đường đất
vào sâu hút bên trong.
Vừa đi tôi vừa ngó hai bên đường, những cây cao cây thấp, chỗ dầy chỗ thưa
làm ánh sáng chỗ âm u chỗ sáng rực. Tôi lẹt đẹt đàng sau xa nhóm người đi
phía trước. Họ đă đi thăm nuôi nhiều lần, nên họ có người nhà đi theo để
phụ giúp xách đồ, c̣n tôi vướng hai giỏ loay hoay tay xách đầu đội, lúc
mỏi cổ đau tay tôi lại hất cái giỏ trên đầu xuống bả vai để vác. Vai tôi
vẫn c̣n đau v́ hai ngày trước bị củi ném trúng ở ga xe lửa Long-khánh, vừa
đi vừa nghiêng cổ vẹo người, dáng người tôinghiêng nghiêng như bóng nắng
dưới đường, mồ hôi đổ theo thấm chung từng giọt nước mắt. Xa xa phía
trước, ông già lúp xúp đi như chạy để theo kịp họ, ông vừa đi vừa ngoái cổ
ra phía sau, tay vời vời ra hiệu cho tôi đi nhanh lên. Những người phía
trước bỏ tôi khoảng cách thật xa và khuất hẳn vào khúc đường cong.
Qua khỏi khúc đường quẹo, một trạm kiểm soát với tên công an mặc áo vàng
ngồi bên trong. Tôi giật ḿnh theo phản xạ tự nhiên - “chết rồi lại gặp
công an”, giữ b́nh tĩnh tôi thầm nghĩ - “ḿnh đi thăm nuôi chứ buôn bán ǵ
mà sợ tịch thu”. Tấm bảng nhỏ ghi hàng chữ “ Tŕnh giấy tờ tại đây”. Tôi
bước đến, tên công an nh́n c̣n rất trẻ tươi cười chào thân mật:
- Chị đi thăm người nhà phải không?
Sự thật là tôi không có thiện cảm với những người mặc bộ đồ công an, tôi
đă khổ nhiều với họ rồi, họ không cùng giới tuyến với tôi và họ là người
đang giam giữ chồng tôi. Tôi không cười, đưa tŕnh tờ giấy thăm nuôi để ra
khỏi chỗ này thật nhanh, v́ tôi dị ứng không muốn nh́n họ. Khi nh́n vào
thẻ Chứng minh nhân dân của tôi, tên công an mặt hớn hở reo lên:
- Ồ! Quê chị ở Đông Phú - Tiền Hải - Thái B́nh, vậy là cùng quê với em.
C̣n thân mật như là người nhà của tôi: “Gia đ́nh thầy mẹ em c̣n đang ở
ngoài ấy, mà chị cùng họ Đinh với em, chả nhẽ chị em ḿnh có họ hàng với
nhau.”
Tôi lườm thầm trong bụng: “Họ hàng ǵ với chú mà chú nhận, tôi bên Quốc
Gia, chú là CS, không thể họ hàng được”. Không muốn mất đi vẻ lịch sự của
người miền Nam, tôi hơi mỉm cười nói mát:
- Tôi người miền Nam c̣n chú miền Bắc sao mà có họ hàng được.
Tên công an ngẩn người như suy nghĩ câu nói của tôi. Cử chỉ vồn vă, nét
mặt vui tươi thân thiện của hắn khi biết tôi cùng quê cùng họ, làm như
trong tôi có vết thương đang bị muối xát vào. Cùng mẹ VN một ḍng máu, một
màu da, nhưng không cùng lư tưởng. Biết đâu người công an này có họ hàng
với tôi và cũng có thể những người coi tù là bà con với chồng tôi. Với
nghiệt cảnh hiện tại, làm sao tránh khỏi anh em cốt nhục tương tàn.
Tôi được chỉ đường tới K1 là nơi giam giữ chồng tôi, đường vẫn c̣n dài,
tôi đến ngồi dưới bóng mát gốc cây bên vệ đường. Phía xa cùng con đường,
một người đàn bà đầu đội tay xách như tôi c̣n dẫn theo một bé gái, vừa đi
bé gái vừa khóc, người đàn bà rất trẻ, đứa bé gái khoảng tuổi con tôi.
H́nh như bé gái không chịu đi bộ nên người mẹ cúi xuống vừa đỡ con vừa kéo
lết giỏ đồ trông khó nhọc lê thê. Có lúc người mẹ bỏ giỏ đồ bên vệ đường,
gập lưng xuống để cơng con, một tay đưa ra phía sau đỡ lấy con trên lưng
ḿnh c̣n một tay xách giỏ đồ, dáng xiêu xiêu bước đi nặng nề mỏi mệt giữa
trưa nắng như lửa đốt. Đi được vài bước, người mẹ lại xốc đứa con trên
lưng để khỏi bị tuột xuống, lưng người mẹ c̣ng hẳn xuống, tay vuốt mồ hôi
trên mặt và quay lại vuốt nhè nhẹ vào má đứa bé như thể dỗ đành vỗ về.
Người mẹ cơng đứa con tới gốc cây tôi đang ngồi, thả con xuống và nhờ tôi
trông chừng rồi trở lại chỗ cũ xách giỏ đồ c̣n lại. Cứ như vậy suốt con
đường, thay phiên cơng con và xách đồ từng chặng, thật vất vả khổ sở. Nếu
không cùng hoàn cảnh, không thể nào cảm được cái cảnh đi thăm chồng. Trên
thân người đàn bà đó đă chịu bao nỗi khổ trong cuộc sống, giờ đây đang cố
gắng gồng giữ niềm yêu thương của ḿnh..
Đứa bé gái trông thật xinh, mặt bé đỏ au dưới ánh nắng mặt trời, tóc ướt
mồ hôi dính chặt trên vầng trán, mắt bé tṛn như hai ḥn bi, thơ ngây nh́n
tôi an tâm không khóc. Đến khi nh́n thấy một người công an gánh hai thùng
nước đang đến gần, những giọt nước sóng sánh toát ra ngoài theo nhịp bước,
mắt tôi và bé gái đều sáng lên, tôi c̣n chịu đựng được nhưng bé gái gào
khóc lên gọi mẹ v́ thấy nước. Người mẹ ngước về phía con lo lắng, chân
bước thật nhanh đến con ḿnh, thấy mẹ, đứa bé vừa khóc vừa chỉ về hướng
người công an:
- Mẹ! Con muốn uống nước, con khát nước quá mẹ ơi.
Người mẹ liếc nh́n tên công an như thể thấy một hung thần, cúi xuống dỗ
con.
- Đừng khóc nữa con, gần tới chỗ bố rồi, tha hồ uống nước con ạ.
Nhưng v́ quá khát nước, đứa bé càng khóc to hơn.
- Không! Mẹ ơi con muốn uống nước bây giờ, không có nước con sẽ chết.
Người mẹ không c̣n biết làm sao dỗ con, đành bứt mấy lá cây rừng, cuốn
tṛn lại thành cái phễu, đánh bạo đến gần người công an để xin nước cho
con ḿnh.
- Xin cán bộ cho con tôi tư nước.
Mặt người công an lạnh lùng cau mày gắt lên:
- Chị là vợ của những tên ngụy quân ngụy quyền, là loại phản động phản
quốc, được nhà nước khoan hồng cho đi thăm nuôi, mà c̣n đ̣i thế nọ thế
kia, ở đây không có nước cho các chị.
Người mẹ nh́n về phía con đang gào khóc đ̣i nước, cố nén tủi nhục, nhẫn
nại năn nỉ:
- Không! Tôi không xin nước cho tôi. Người mẹ chỉ tay về đứa con đang
khóc, hầu mong khơi dậy một chút t́nh người. “Cán bộ nh́n thấy đứa bé đang
khóc đàng kia ḱa, từ sáng đến giờ nó chưa được uống nước. Cán bộ làm ơn
cho tí nước đi cán bộ”. Người mẹ giở cái phễu lá rừng năn nỉ:
- Tôi chỉ xin một chút nước đựng trong này thôi, không nhiều đâu cán bộ.
Tên công an đứng bật lên, gánh nước bước đi, trút đổ bao hận thù xuống
người mẹ.
- Toàn là thứ phản động, theo đế quốc Mỹ, sống sung sướng quen rồi, nóng
một tư mà cũng không chịu được. Chị tưởng tôi là đầy tớ gánh nước cho chị
hả, đồ thứ phản quốc..
Người mẹ chạy lại ôm chặt con ḿnh, ép nỗi uất đau ̣a theo tiếng khóc của
con. Tiếng khóc hai mẹ con vang trong rừng vắng không làm vơi thù hận của
những kẻ không trái tim không t́nh người..
Ôi quê hương tôi không c̣n chiến tranh, không c̣n nghe tiếng súng mà vẫn
c̣n đè nặng bởi thù hận và khổ đau. H́nh ảnh vừa rồi thật trái ngược với
h́nh ảnh năm nào của những người lính Sư đoàn 18 VNCH trong một buổi chiều
dừng quân nơi thôn làng tôi ở. Họ chỉ có một vài giờ nghỉ chân mà c̣n t́m
cách giúp đỡ những người dân trong thôn làng, người gánh nước người chẻ
củi, cứ thấy công việc nào người dân đang làm là họ xúm lại phụ giúp. H́nh
ảnh thân thương đầy t́nh người, gần gũi với đồng bào đă ở măi trong tim
tôi.
Con đường đi ṿng trên sườn đồi, nh́n xa xa phía dưới, những dăy nhà lợp
tôn lẫn lợp lá hiện ra thấp thoáng. Trong ḷng tôi vừa mừng vừa hồi hộp
biết là nơi đó có chồng tôi, tự dưng đầu tôi quay ṃng ṃng, chân tôi muốn
quỵ xuống. Măi tận rừng núi hoang vu, hàng hàng lớp lớp nhà tù, đang giam
giữ chồng tôi và những người sống v́ chính nghĩa, chịu bao nhục h́nh của
bầy thú dữ, nước mắt tôi lại chảy, chỉ biết gọi thầm tên anh. Mong rằng
anh cảm nhận được tiếng gọi của tôi và biết rằng tôi đang đến gần anh.
Căn nhà thăm nuôi của K1 nằm bên phải con đường phía dưới chân đồi, nh́n
rất rơ v́ cây rừng đă được phá hoang, thỉnh thoảng c̣n lại ít cây to rải
rác. Thấy con đường ṿng hơi xa, nóng ḷng gặp chồng, tôi t́m cách đi lối
khác. Tôi thả hai giỏ đồ đă được cột chặt lăn xuống theo sườn đồi, c̣n tôi
th́ cột hai ống quần vào cổ chân rồi ngồi tụt xuống, v́ độ dốc rất cao.
Cũng may tôi mặc cái quần vải thun dầy nên không bị rách, chỉ bị trầy chút
da chân và tay v́ vướng vào cành chà.
Tôi tới nhà thăm nuôi đă gần chiều, có mấy người cùng chuyến xe tới trước
cũng đang ở đó. Nhà thăm nuôi hẹp và dài, được chia ra nhiều ngăn, mái lợp
lá, vách đắp bằng đất trộn rơm. Ngăn đầu có một lối ra vào không cánh cửa,
ở giữa kê một cái bàn gỗ dài, hai cái ghế dài hai bên, có lẽ là chỗ gặp
thân nhân. Gần lối ra vào, một cái bảng nội qui ghi những điều luật
cấm.Những điều luật cấm th́ trại tù nào cũng như nhau, nhưng thời gian
thăm nuôi th́ tôi như hụt hẫng với bao mơ ước dự tính trong đầu khi nh́n
con số 15 phút thăm gặp. Ḷng tôi sôi quặn, trời ơi ba ngày đường xa xôi,
lặn lội rừng sâu mà chỉ được gặp chồng có 15 phút thôi sao. Chưa gặp mặt
chồng mà nước mắt tôi đă ứa bờ mi.
Trước sân nhà thăm nuôi là con suối nhỏ, bên kia con suối, những dăy nhà
tù thật xa, dù thấy bóng người tù cũng không thể nhận diện được ai v́ quá
xa. Tôi mon men đến gần sát bờ suối, mắt hướng về phía trại tù mong ngóng
h́nh bóng yêu thương của ḿnh qua thần giao cách cảm.
Trời gần nhá nhem tối, thêm được hai chị đi thăm chồng ở K4 và K5 đến tạm
ngủ chung với chúng tôi cho qua đêm, chờ sáng hôm sau trở lại chỗ cũ để
gặp chồng. Chúng tôi chẳng ai biết ai, nhưng cùng hoàn cảnh nên dễ thân
thiết, ngồi chụm chung lại với nhau nói chuyện. Thật là khủng khiếp kinh
sợ khi nghe các chị kể chuyện, ngay tại nhà thăm nuôi K1 này, đêm đêm có
một bóng ma, hiện lên lơ lửng phía sau nhà, chỗ cây cao nhiều cành lá.
Ngôi nhà này vách sau có những cửa sổ không cánh, chấn song bằng những
cành tre nhỏ nên có thể nh́n qua lại rất rơ. Tin đồn có một chị đi thăm
chồng, không biết v́ vấn đề ǵ đă treo cổ tự tử ngay cây cao phía sau nhà,
nên bây giờ hồn chị luẩn quẩn quanh đây, hiện ra với âm thanh rên rỉ khóc
than theo tiếng gió vi vu thật rợn người. Trời chưa tối hẳn, tôi đă thấy
sờ sợ, ngồi chen vào giữa các chị. Có chị quả quyết là chị không tin người
đàn bà đó tự tử, trong khi cực khổ đi thăm chồng, đă đến tới nơi sắp gặp
được chồng, cớ ǵ lại tự tử. Có thể người đó tới đây, không có ai cùng
thăm nuôi, đêm vắng vẻ bị tụi công an hăm hiếp, rồi giết treo cổ chị trên
cây để không chứng cớ và gán cho chị là tự tử. Hai chị thăm nuôi K4 và K5
đều nói cũng nghe tin đồn đó, nên hai chị t́m đến với chúng tôi để không
bị nguy hại. Phần tôi, nếu không nghe được chuyện này, lần đầu tiên đến
đây, một ḿnh đêm vắng, có thể cũng như người đàn bà bị treo cổ trên cây
kia.
Ngoài sân màn đêm đă bao phủ một màu đen đặc, ếch nhái ngoài bờ suối ́ ộp
kêu. Đàng xa, có ánh đèn bin đang rọi đi tới nhà thăm nuôi, một chị khều
tay nói khẽ, “kiến vàng đang đến” ( ư nói Công An). Chờ trời tối, công an
mới đến kiểm tra có bao nhiêu người ở đó để phát mùng mền. Tới lượt tôi,
tên công an cầm súng chỉa thẳng vào tôi, sợ trường hợp bất cẩn, tôi nói
với tên công an:
- Cán bộ làm ơn đưa họng súng qua hướng khác, đừng chỉa vào tôi lỡ tay rất
nguy hiểm.
Tên công an sừng sộ:
- Vợ tụi ngụy không tin được, phải cảnh giác.
Và họng súng vẫn hướng về phía tôi. Tôi là người sau cùng vô tới trại,
công việc nấu cơm theo thứ tự, tới phiên tôi là chót. Ở đây có một cái bếp
và một cái nồi móp méo, người này nấu xong dỡ cơm ra rồi đến người kế
tiếp. Cũng có người không nấu cơm, họ mua các loại bánh đưa vào ăn, c̣n
tôi tiền bạc eo hẹp, mua được hai lon gạo, nấu ăn đêm nay và ngày hôm sau,
cũng may tôi c̣n một quả trứng luộc mua dọc đường chưa kịp ăn..
Nấu cơm xong đă quá nửa đêm, tôi dỡ cơm vào chiếc khăn tay ướt nắm lại cho
chắc và chia thành hai nắm, một nắm ăn ngay, c̣n một nắm dành cho ngày
mai. Tôi cạo vét những hạt cơm cháy dưới đáy nồi để c̣n rửa sạch cho người
khác nấu. Nh́n những hạt cơm bất chợt ḷng tôi nhói buốt xót xa. H́nh ảnh
hai người tù cải tạo hồi chiều đă làm tôi rơi nước mắt, ruột co thắt và
tim gan như xé ra từng mảnh.
Lúc tôi đứng bên bờ suối nh́n sang trại giam. Một chị đưa nồi ra suối rửa,
những hạt cơm theo nước trôi, nằm đọng dưới nước lẫn lộn đất cát và sỏi
đá. Một người tù cải tạo lao động gần đó, đưa mắt liếc nhanh, chờ cho chị
ấy bước hẳn lên bờ, người tù vội vàng bước thật nhanh xuống ḷng suối, giả
bộ cúi xuống rửa mặt, nhanh tay ṃ nhặt những hạt cơm lẫn chung với đất
cát bỏ vội vào miệng của ḿnh. H́nh ảnh đó thu nhanh vào mắt tôi, vào đáy
ḷng của tôi. Ôi! Thật đau khổ dường nào, xót xa dường nào. Trời ơi! Chồng
tôi cũng như thế sao?
Khi tôi ra b́a rừng nhặt mấy nhánh củi khô để nấu cơm, một người tù cải
tạo đang chặt cây rừng, mon men lại gần phía tôi lấm lét nói nhỏ, ánh mắt
như cầu khẩn:
- Chị ơi! Khi nào chị nấu cơm xong, chị đừng đưa nồi ra suối rửa, chị làm
ơn dấu cái nồi trong bụi rậm này cho chúng tôi chị nhé.
Hai h́nh ảnh đó làm tôi như chết lặng. Trời ơi! Những người tù cải tạo,
những con người khốn khổ sao ra nông nỗi này? Sao biến đổi như thế này?
Cộng sản quá ti tiện bẩn thỉu, hành hạ người tù bằng cách này.
Hai nắm cơm trắng nằm trong chiếc khăn tay. Tự nhiên h́nh ảnh chồng tôi
qua h́nh ảnh hai người tù cải tạo ấy làm tôi chẳng thấy đói. Một nắm tôi
gói lại cho chồng, một nắm tôi bỏ lại trong nồi cùng ít cơm cháy, chờ trời
sáng tôi dấu vào bụi rậm, không biết người tù nào may mắn được ăn nắm cơm
này.
Đặt lưng xuống chiếc giường tre, tôi không ngủ được, trằn trọc thao thức
đếm từng tiếng chim cú kêu ngoài rừng, đếm từng tiếng gà rừng gáy. Chỉ c̣n
vài giờ đồng hồ là tôi được gặp người chồng yêu thương của tôi. Thời gian
trôi qua chậm ḷng tôi bồn chồn nôn nao khó diễn tả, bao nhiêu h́nh ảnh
của chồng, bao nhiêu tâm t́nh muốn nói với chồng đầy ắp trong đầu, không
biết sắp xếp câu nào trước câu nào sau, v́ chỉ có 15 phút. Mắt cứ mở lớn
nh́n trên nóc mùng, từng bầy rệp, họ hàng nhà rệp, phải nói là cả xă hội
rệp lớn nhỏ có đủ, vừa ngửi thấy hơi người, thi nhau ḅ theo hàng theo lớp
thật nhanh xuống chỗ tôi nằm để hút máu, cái mền cũng vậy, rệp ḅ lổn ngổn
lúc nhúc, mùi tanh tanh ngai ngái đến lợm giọng. Bỏ mền ra th́ lạnh, cái
lạnh của miền núi rừng cao nguyên tê buốt thấu xương, ra ngoài ngồi th́ bị
muỗi rừng chích, tôi đành chịu để rệp hút máu. Nh́n đoàn rệp ḅ như hội
chợ, con no máu bụng căng phồng chậm chạp ḅ lên nóc mùng, con nào c̣n
thèm thuồng lại ḅ xuống, cứ như vậy ḅ lên ḅ xuống suốt đêm. Tôi thương
tôi bị rệp hút máu, tôi lại đau xót cho đất nước và đồng bào tôi, chịu để
bị tàn phá rỉa róc đến tận xương tủy.
Trời hừng hừng sáng, tiếng kẻng lanh lảnh phát ra từ trong trại tù, hàng
loạt vang dội vào tai tôi đến nhức óc, tiếng kẻng báo hiệu những người tù
đi làm khổ sai. Mọi người lăng xăng háo hức xếp đồ thăm nuôi gọn gàng chờ
gặp người thân, có người sắp đồ để bên cạnh cái bàn như thể chồng ḿnh
đang ở đó. Tôi cũng nôn nao hồi hộp, mắt hướng về bên kia bờ suối mong
ngóng. Từ đàng xa, người công an dẫn những người tù đi đến, tất cả mọi
người chúng tôi chạy ùa ra đứng cạnh bờ suối, chỉ mong nh́n thấy chồng
ḿnh trước, nhưng những người tù đó rẽ ra hướng khác làm mọi người hụt
hẫng ngơ ngác. Tôi không ngạc nhiên, biết chắc tốp tù đó không có chồng
tôi, v́ họ mắc bộ đồ tù màu xám nhạt, trước ngực và sau lưng đều đeo bảng
số, người nào cũng như bộ xương biết đi được khoác lên bộ đồ tù rộng thùng
th́nh, vạt và tay áo phất phơ như h́nh thằng bù nh́n mà nông dân thường
treo ngoài ruộng rẫy để đuổi chim. Thêm hai lớp tù nữa đi qua, họ đi bên
kia bờ suối khoảng cách hơi xa, nhưng họ cứ ngoái lại nh́n chúng tôi,
trông thật tội nghiệp. Mặt người nào cũng c̣m cơi hốc hác. Tôi đoán họ là
tù h́nh sự, chắc bị hành hạ tra tấn dữ lắm nên thân xác họ tiều tụy như
vậy. Tiếng các bác các chị nhao nhao:
- Đang ra ḱa! Đang đến nữa ḱa, chắc lần này đúng rồi.
Tôi bước ra chỗ khác để nh́n cho rơ, vẫn thấy hai người công an mặc áo màu
vàng cầm súng đi chung với tù cải tạo, nhưng tốp này ít người tù hơn. Họ
cũng mặc áo tù màu xám có bảng số. Tôi nh́n dửng dưng, người tôi đang mong
đợi là chồng tôi, chứ không phải những người tù h́nh sự đó. Những người tù
đến gần bờ suối, người nào cũng hướng về chúng tôi, mắt tôi nh́n về một
người v́ người ấy nh́n tôi mỉm cười. Tôi thấy tội nghiệp v́ bộ đồ tù quá
rộng phủ lên người đó, c̣n tóc cắt ngắn gần như trọc nhẵn. Mắt tôi vẫn
trông theo người đó, tôi hơi ngạc nhiên, người đó xa lạ tôi không quen tại
sao cứ nh́n thẳng vào tôi. Quay sang chị bên cạnh, tôi chỉ vào người tù
đó:
- Chị ơi! Tôi không quen người tù đó, mà sao nh́n tôi cười.
Chị ta nh́n theo hướng tay tôi chỉ:
- Chắc người nhà chị, cười với chị, chứ tui đây sao không cười với tui.
Chị ta cười nói đùa:
- Trời ơi! Nh́n thấy chồng mà mặt làm bộ tỉnh queo.
Tôi căi lại : “Chồng tôi nh́n đâu như vậy”. Những người tù qua hẳn bên này
suối, khoảng cách thật gần, cách tôi chừng 5 bước. Bỗng mắt tôi hoa lên,
chân đứng không vững, bầu trời như sập xuống. Tôi mở to mắt nh́n, như
không vào mắt ḿnh, tim tôi đập mạnh trong lồng ngực. Ôm lấy ngực, cắn
chặt môi để không thét thành tiếng, tim tôi đau nhói.
Ôi! Chồng tôi, chồng tôi đấy ư! Chồng tôi ra nông nỗi này sao? Không lẽ là
anh, lúc này tôi nhận rơ anh qua ánh mắt. Ánh mắt ngày xưa nh́n tôi yêu
thương nồng nàn, bây giờ cũng ánh mắt ấy nằm trong một hốc sâu trông thật
xót xa. Đôi mắt to tṛn đầy cương nghị chỉ c̣n là hai hố sâu hoắm trên cái
đầu lâu được bọc da. Đau xót thương cảm tôi nghẹn ngào, nước mắt cuồn cuộn
thi nhau chảy. Trời ơi! H́nh dạng chồng tôi hao ṃn biến đổi ra thế này ư.
Tôi đưa tay bụm chặt lấy miệng để tiếng khóc không thoát ra ngoài, mặt tôi
dàn dụa nước mắt, tim nhói đau theo nhịp tiếng khóc trong cổ họng. H́nh
ảnh chồng tôi lung linh qua làn nước mắt. Anh nh́n tôi đau khổ, đầy nước
mắt khô,môi anh khẽ mấp máy:
- Nín đi em, nín đi em. Anh đây! Anh không sao, anh c̣n sống!
Tôi đứng nh́n anh chết sững, Tôi biết những ḍng nước mắt của tôi sẽ làm
anh khổ, nhưng tôi không thể nào cầm ḷng được khi nh́n thấy chồng như thế
này. Tôi muốn chạy lại ôm chặt lấy anh, ôm lấy h́nh hài như da bọc xương
của anh, san sẻ cho anh chút sinh lực hơi ấm nơi tôi. Nhưng tôi không làm
được, cặp mắt hai tên công an cầm súng trừng trừng nh́n chúng tôi như ngầm
bảo “không được lại gần những người tù”, chúng tôi thật gần mà khoảng cách
thật xa bởi quyền lực.
Sáu người tù đứng theo hàng trước nhà thăm nuôi. Tôi chờ tiếng nói của 2
tên công an cho phép gặp gỡ người tù, sẽ chạy đến bên anh, đưa anh vào chỗ
nơi tôi để sẵn giỏ đồ thăm nuôi. Nhưng tên công an ra lệnh mấy người tù
thứ tự theo hàng đứng vào một bên hàng ghế, c̣n một bên hàng ghế đối diện,
tên công an hất mặt lại phía những người đi thăm nuôi.
- Này! Ai là người nhà, chỉ được một người thôi, ngồi phía bên kia người
nhà của ḿnh.
Chúng tôi lần lượt như một cái máy bước nhanh vào chỗ ngồi đối diện. Những
người tù ngồi bất động, xót đau nh́n người thân của ḿnh, kiên nhẫn chờ
đợi. Người công an đứng ở đầu bàn hắng dặng, gằn giọng nói:
- Trước khi người nhà tâm sự với nhau, phải tuân theo điều luật, động viên
các anh ấy học tập tốt, nhất là không được khóc làm nản chí học tập các
anh ấy. Phải biết là nhà nước cách mạng đánh đuổi Mỹ- Ngụy ra khỏi nước,
nhà nước đă khoan hồng cho các anh ấy học tập để không c̣n theo Mỹ-Ngụy
đánh đổ nhà nước, bây giờ đă ḥa b́nh, xă hội chủ nghĩa là xă hội tự do
vv…Ôi chao, tên công an cứ như con vẹt đọc bài thuộc ḷng, những lời tên
công an không lọt vào tai chúng tôi. Mắt và đầu óc tôi chỉ chăm chú vào
chồng tôi, nước mắt tôi vẫn không ngừng rơi.
Trong pḥng thăm nuôi im lặng, ngoài tiếng nấc, tiếng sụt xịt nghẹn ngào
trong cuống họng và tiếng giảng thuyết lên lớp của tên công an, kéo dài
như cố t́nh quên 15 phút thăm gặp. Những giọt nước mắt của tôi như động
lực đưa bàn tay anh về phía tôi, như muốn vỗ về an ủi mà trước đây mỗi lần
tôi khóc. Bàn tay anh rướn gần tới bàn tay tôi th́ ngừng lại, v́ tên công
an cầm súng tiến gần phía sau lưng tôi, ngón tay anh run rẩy như những
lóng xương đang động đậy. Ḷng tôi đau như cắt, chẳng nói được ǵ ngoài
hai hàng nước mắt, tôi muốn vươn tới nắm lấy bàn tay xương xẩu của anh,
nhưng cặp mắt của tên công an vừa nói vừa liếc nh́n chúng tôi. Dưới gầm
bàn, tôi cảm được bàn chân chồng tôi đang động đậy kiếm bàn chân tôi, trút
vội cái dép khỏi chân tôi đưa chân ḿnh lần ṃ đặt lên chân anh, để chồng
tôi nhận hơi ấm và t́nh cảm của tôi lén lút gửi qua bàn chân anh. Bàn chân
chồng tôi đang lạnh từ từ ấm lên, tôi khóc mà cảm được hạnh phúc qua đôi
bàn chân. Cho tới khi tên công an cho phép trao đổi tâm t́nh, thời gian
chỉ c̣n 5 phút ngắn ngủi, tôi chẳng nói được ǵ với chồng tôi, ngoài tiếng
nấc nghẹn ngào, gật đầu và lắc đầu theo tiếng hỏi thăm của chồng tôi về bố
mẹ và hàng loạt người thân mà chồng tôi nhớ tới. Hết giờ thăm nuôi.
Tới lúc kiểm tra đồ thăm nuôi, có món mẹ tôi cố công làm gửi cho anh và
vài món khác không hợp lệ bị gạt ra. Tôi hồi hộp nh́n những món đang kiểm
tra, tới món mỡ chưng hấp với đường cát trắng, tôi nặn óc nghĩ măi cách
qua mặt tên công an, mở gói mỡ ra, những miếng mỡ trong veo bọc với đường
cát trắng trông giống như miếng mứt bí, tên công an cầm từng miếng lên
ngửi, thắc mắc hỏi tôi:
- Cái này là thứ ǵ?
Tôi trả lời nhanh để hắn khỏi nghi ngờ:
- Thưa cán bộ, thứ này là mứt bí, Tết qua lâu rồi sợ bị hư, tôi gởi cho
chồng tôi để ăn tết muộn ạ.
Như thể tên công an chưa bao giờ nh́n và nghe nói mứt bí, vẫn thắc mắc:
- Mứt bí là cái thứ ǵ?
Có lẽ người ngoài Bắc không hiểu tiếng người trong Nam. Tôi lại giải
nghĩa:
- Mứt này cứ vào dịp tết, chúng tôi lấy quả bí đao cắt lát, ướp với đường
phơi khô thành mứt , gọi là mứt bí.
Tôi thở phào khi tên công an bỏ miếng mỡ heo vào gói và đẩy về phía chồng
tôi, anh nhanh tay bỏ vào giỏ của ḿnh, chỉ sợ bị lấy lại. Tên công an giả
lả:
- Mất bí đao th́ cứ gọi là mất bí đao. nói là mứt..mứt …,ai mà biết.
Vài tiếng cười khúc khích nho nhỏ của mấy người đi thăm nuôi đứng gần đó.
Tên công an quay lại gừ lên: - Các chị cười cái ǵ vậy. C̣n nắm cơm, tôi
gói vào tờ giấy đă nguội ngắt, hắn cầm lên sừng xỏ với tôi:
- A! Chị này giỏi thật. Dám xỉ nhục cách mạng. Chị tưởng nhà nước chúng
tôi bỏ đói chồng chị hả, tôi bỏ lại hết đồ thăm nuôi của chị bây giờ.
Lúc đó tôi run quá, v́ thương chồng mà làm hại tới anh. Sợ chồng tôi không
được nhận những món đồ thăm nuôi, tôi định lấy lại nắm cơm và xin lỗi tên
công an, nhưng thấy ánh mắt chồng tôi nh́n vào nắm cơm. Tôi thật đau ḷng
và xấu hổ cho sự hèn nhát yếu đuối của ḿnh khi phải nói những ǵ không
đúng sự thật, giọng tôi run run uất ức:
- Thưa cán bộ! Tôi biết nhà nước cách mạng khoan hồng cho chồng tôi, được
đi học tập cải tạo như vậy là tốt, để chồng tôi thông suốt đường lối, sống
tốt với nhà nước với nhân dân. C̣n tôi đâu dám xỉ nhục nhà nước, nắm cơm
này tôi nắm để ăn, c̣n thừa đă hơn một ngày rồi, nó bắt đầu hơi thiu, bỏ
đi th́ tiếc. Tôi để lại cho chồng tôi ăn, nếu không c̣n ăn được, chồng tôi
vất đi cũng được mà.
Những lời tôi nói làm dịu ḷng tên công an, cầm cuốn sổ tay, tên công an
gơ vào cạnh bàn, nói.
- Chị hiểu được nhà nước như vậy là tốt, thôi được, cho phép chồng chị lấy
nắm cơm thiu này. Chồng tôi chỉ chờ có vậy, cầm vội nắm cơm bỏ vào giỏ và
bước nhanh vào hàng đi theo hai tên công an vào lại trại.
Chúng tôi nước mắt tiễn đưa những người thân tới bờ suối, ranh giới của
chia cách. Những người tù ngoái lại nh́n chúng tôi trông rất thương cảm
xót xa, không biết có lần sau gặp lại vợ ḿnh, người nhà của ḿnh nữa
không?
Mọi người trở vào thu xếp để đi về. Bóng chồng đă khuất hẳn, tôi thẫn thờ
nán lại bên bờ suối, nh́n về hướng trại giam như để hy vọng c̣n nh́n thấy
anh. Tiếng các chị gọi ơi ới:
- Không gặp lại nữa đâu, đi về đi.
Bước vào nhà thăm nuôi, nh́n từng chỗ vẫn thấy h́nh ảnh chồng tôi, từ chỗ
anh đứng xếp hàng, chỗ ngồi vào ghế, lúc anh đứng nhích tới để xếp đồ vào
giỏ, từng h́nh ảnh một hiện lại trong mắt tôi. Tôi ngồi vào ngay chỗ anh
ngồi, tưởng tượng anh c̣n đang ngồi với tôi, tay tôi xoa xoa mặt bàn t́m
chút hơi ấm c̣n đọng lại của anh. Nước mắt tôi lại trào ra, chỉ là tưởng
tượng, mặt bàn trống trải lạnh tanh, hơi lạnh chuyền vào tay thấm tới tim
tôi, ngơ ngác tôi như c̣n muốn kiếm t́m.
Mặt trời đă lên cao. Tôi ra về mà ḷng trĩu nặng xót đau, h́nh ảnh tù tội
khốn khổ của chồng luẩn quẩn quanh tôi là hành trang yêu thương theo tôi
suốt cả cuộc đời. Từng bước chân nặng nề bước trên con đường dốc ven đồi,
đầu tôi ngoái lại như hồn c̣n ở giữa núi rừng hoang vu.
Từ xa, nơi ngă ba đường, h́nh dáng như quen thộc đang tiến vào con đường
tôi đang đi. Ồ! Th́ ra ông cụ cùng chuyến xe sáng hôm qua. Tôi đứng lại
chờ, dáng ông thất thểu lom khom từng bước chậm chạp, không c̣n vẻ nhanh
nhẹn như hôm qua. Thấy tôi ông chỉ hơi nhếch mép, vẫn cái miệng móm mém
của ông, tôi nhanh nhẩu chào:
- Chào bác! Hai bác cháu ḿnh có duyên gặp lại nhau, sao bác? Con trai bác
có khỏe không?
Tôi chào hỏi để có chuyện nói chứ cùng cảnh thăm tù, thấy người thân nỗi
đau như xé ruột gan. Ông cụ ̣a lên khóc, tiếng khóc nỉ non ai oán.
- Tôi khổ quá cô ơi! Lặn lộn đường xa mong gặp con mà chẳng được gặp.
Tôi cầm lấy tay ông lắc lắc, lo sợ!
- Sao vậy bác! Anh ấy bị làm sao?
Như cào vào nỗi đau thương của ông, mếu máo ông càng khóc to hơn:
- Tội nghiệp cho con tôi, nếu tôi đi thăm một tuần trước đây th́ đâu đến
nỗi này, con tôi bị giam vào nhà đá mấy bữa nay rồi cô ơi. Ông khóc hu hu,
giọng nghẹn ngào đứt quăng: “ Khổ thân con tôi! Sao con khổ vậy, con làm
ǵ nên tội mà họ hành hạ con”!
Nước mắt tôi chảy theo nước mắt ông, cùng hoàn cảnh và tâm trạng. Kẻ khổ
không gặp được con, người đau nh́n chồng thân xác hao ṃn xác xơ. Một già
một trẻ chung niềm đau, chậm chạp lê bước trên đường.…
Sau này, những đêm nằm gối đầu trên cánh tay chồng, tôi thường nghĩ đến
những năm tháng sống trong đen tối khổ đau, những tủi nhục khổ cực mà
chồng tôi chịu đựng trong nhà tù khổ sai mà Cộng sản gọi là “ tập trung
cải tạo”. Tôi th́ thầm hỏi anh nghĩ ǵ mỗi lần nh́n thấy tôi và ngày đó ở
trại tù Gia Trung, cảm giác của anh khi bàn chân tôi t́m để trên bàn chân
anh dưới gầm bàn, anh bóp nhè nhẹ bờ vai tôi cách âu yếm. Ngày mất nước,
anh mất tất cả. Ngày vào tù, coi như anh đă chết. Những lần thấy tôi, nh́n
tôi tàn tạ héo úa, anh rất khổ. Anh bất lực trong hoàn cảnh không thể an
ủi xoa dịu tôi, anh không khóc được như tôi đă khóc, anh dồn nén niềm đau
của ḿnh càng làm anh đau hơn. Nhưng anh vẫn nh́n thấy nơi tôi một vùng
trời đầy hy vọng, giúp anh thêm niềm tin và nghị lực. Và lần đó, anh không
nhận được hơi ấm từ bàn chân tôi, có thể chân anh và tôi khoảng cách hơi
xa, nên chân tôi đặt lên bàn chân người bạn tù ngồi kế bên.. Thôi th́
người bạn tù đó cũng cảm được sự an ủi, hạnh phúc nghĩ đó là chân của vợ
ḿnh.
Anh quàng tay ôm chặt lấy tôi, như thể bàn tay anh c̣n quá hẹp, không đủ
ôm cả niềm yêu thương hạnh phúc của ḿnh. C̣n tôi, rúc vào cổ vào ngực
anh, hạnh phúc nghe được nhịp tim và hơi ấm, như đang nghe điệu nhạc dịu
êm, ru tôi vào giấc ngủ trong ṿng tay ấm áp của anh, mà trước đây tôi
thường phập phồng lo sợ tưởng rằng ḿnh không bao giờ c̣n có những giây
phút này.
24/4/2014
Hoàng Yến
|
