Ông Hoàng Ngọc Thành: Tiến sĩ Sử học, Giáo sư kiêm Trưởng ban Sử Địa, Đại học Sư phạm Sài g̣n trước ngày 30/04/1975. Ông tạ thế vào đầu năm 2015 tại California - Hoa Kỳ.

Bà Thân Thị Nhân Đức (phu nhân của Gs Hoàng Ngọc Thành): cựu Giáo sư trường nữ trung học Trưng Vương Sài g̣n.

 

Những ngày cuối cùng của Tổng Thống Ngô Đ́nh Diệm

 

Hoàng Ngọc Thành & Thân thị Nhân Đức


 

 

 

VẤN ĐỀ NGÔ Đ̀NH DIỆM ĐƯỢC CỬ LÀM THỦ TƯỚNG

 

 

Có nhiều luận điệu nói về vấn đề ông Bảo Đại chọn ông Diệm làm thủ tướng. Một số người Việt và một số nhà báo, hay tác giả Tây phương cho rằng ông Diệm là người của Hoa Kỳ, và nước này dùng áp lực buộc Pháp và Bảo Đại đưa ông ra cầm quyền, chứ có ǵ lạ đâu? Hay Hồng Y Spellman, tổng giám mục Nữu Ước và giới Thiên Chúa giáo Mỹ hợp sức với ṭa Thánh Vatican vận động với chính phủ Mỹ và đảng Phong Trào Cộng Ḥa B́nh Dân thân Thiên Chúa giáo tại Pháp ủng hộ ông Diệm. Ngay cả tài liệu mật của Ngũ Giác Đài cũng không nói đúng về vấn đề này. Sự kiện lịch sử không xảy đến một cách đơn giản, như quan điểm chủ quan hay hời hợt của một số người, ủng hộ hay chống đối, ưa thích hay ganh ghét ông Diệm.

 

Trước t́nh thế quân sự, nội trị và đối ngoại năm 1954, có ai chịu ra làm thủ tướng của cái gọi là quốc gia Việt Nam không??? Pháp bại trận, suy yếu v́ chiến tranh và c̣n phải đối phó với các thuộc địa tại Phi Châu đang nổi dậy. Lănh thổ quốc gia VN gồm những vùng Pháp kiểm soát, và các nơi lâu nay dưới quyền chính phủ Hồ chí Minh và đảng cộng sản. Các vùng dưới quyền Pháp mục nát và hỗn loạn, trong khi đảng CS vẫn duy tŕ một thứ chính quyền trong bóng tối, c̣n các vùng lâu nay dưới quyền họ vẫn c̣n các cán bộ “nằm vùng” hay “đổi vùng”. Như thế quốc gia VN có thể tồn tại được không? Ông Hồ chí Minh với đảng CS có tổ chức và kỷ luật, cơ sở với cán bộ trung kiên, đầy kinh nghiệm tranh đấu và quân đội kháng chiến đă chíến thắng đang chờ thôn tính luôn miền Nam, với cuộc tổng tuyển cử dự trù năm 1956 trong bản tuyên ngôn của hiệp định Geneva.

 

Không có một bằng chứng nào cho thấy Hồng Y Spellman, Thiên Chúa giáo Mỹ, Thiên Chúa giáo Pháp, đảng phái chính trị nào tại Pháp, hay ṭa Thánh Vatican vận động với chính phủ Mỹ, hay với chính phủ Pháp, hay với ông Bảo Đại để ông Ngô Đ́nh Diệm được cử làm thủ tướng cả. Chính phủ Mỹ của tổng thống Eisenhower và ngoại trưởng John Foster Dulles không đặt vấn dề ǵ với chính phủ Pháp, hay quốc trưởng Bảo Đại, về chức vụ thủ tướng trong khi hội nghị Geneva nhóm họp và sau đấy cả. Về phần người Pháp, họ không quan tâm đến việc ai làm thủ tướng quốc gia VN cả, họ thờ ơ với vấn đề này. Họ không ưa ǵ ông Diệm, nhưng họ không cần ǵ chống đối ông lúc ban đầu, v́ tất cả quyền hành quân sự, kinh tế, chính trị tại miền Nam đều nằm trong tay họ cả mà. Thủ tướng Ngô Đ́nh Diệm sẽ làm được ǵ? Nước Pháp đă bại trận nay c̣n phải lo các thuộc địa Bắc Phi đang nổi dây. Miền Nam có hy vọng tồn tại lâu dài được không? Hồ chí Minh sẽ thắng cử năm 1956 và CS sẽ làm chủ miền Nam là lẽ chắc.

 

Nhiều nhà báo và học giả Tây phương sau này lên tiếng chỉ trích chính quyền ông Ngô Đ́nh Diệm và cả cá nhân ông, cũng thừa nhận rằng chẳng có cá nhân, tôn giáo, đảng phái hay chính phủ nào vận động đưa ông Diệm ra làm thủ tướng cả. Ông Ngô Đ́nh Diệm ra cầm quyền được v́ ông là một người yêu nước, dù là quan lại, lâu nay mơ ước đem lại độc lập và tự do cho dân tộc, để khỏi bị thực dân và CS áp bức và bóc lột. Lâu nay ông không bị tai tiếng ǵ cả, ông từ quan, không cộng tác với Pháp nữa, và cũng không dính líu đến Nhật, dù ông có nhờ Nhật bảo vệ chống sự truy nă của Pháp. Ông bác bỏ lời mời tham gia chính phủ CS Hồ chí Minh. Ông có uy tín là liêm khiết, trong sạch. Trong giai đoạn 1949-1953, ông Diệm có sự khôn ngoan chính trị là hai lần từ chối lời mời của Bảo Đại ra lập nội các. Nếu ông ra làm thủ tướng lúc bấy giờ, chắc chắn là ông bị thất bại v́ không có thực lực để chống cả CS và thực dân Pháp. Nhưng khi chính thức cầm quyền ngày 7/7/1954, ông Ngô Đ́nh Diệm nắm được thời cơ, ra cầm quyền đúng lúc, t́nh h́nh quốc tế thuận lợi dù c̣n có những trở ngại lớn lao.

 

Một trí thức Thiên Chúa giáo, luật sư Nguyễn văn Chức đă phân tích và tŕnh bày khá đầy đủ và công tâm về vụ ông Ngô Đ́nh Diệm được cử làm thủ tướng trong tác phẩm “Việt Nam Chính Sử” của ông (trang 35-41).

 

Chương này xin trích dẫn lại một số tác giả Tây phương và những lời phát biểu mới nhất của ông Bảo Đại về vấn đề này. Trước hết ông Denis Warner, một trong số tác giả chỉ trích chế độ ông Diệm, đă viết như sau:


“Quyết định mời ông làm thủ tướng miền Nam VN trước hết về căn bản là của Bảo Đại, chứ không phải là ư kiến của cố ngoại trưởng Foster Dulles như một vài tác giả đă gợi ư. Không giống như thẩm phán Tối Cao Pháp Viện William Douglas, người một hai năm trước đây đă viết sách ca tụng ông Diệm là người được dân VN sùng kính, bộ ngoại giao Mỹ lúc ấy cũng không cần gây áp lực. Nhóm cận thần Pháp của Bảo Đại trước đó đă từng “nhảy dù” xuống Saigon để vơ vét làm giàu, nhân danh chiêu bài độc lập giả tạo, v́ vậy họ đă hủy diệt uy tín của họ rồi. Chỉ c̣n hai giải pháp: hoặc là sắp xếp lại lũ con buôn nhơ nhớp đó, hoặc là mời Diệm. Và Bảo Đại đă chọn Diệm, bất chấp lời khuyên can của bạn hữu. Thật ra quyền lựa chọn của Bảo Đại rất hẹp. Như Diệm đă từng thẳng thắn nh́n nhận, lúc đó không có ai ra tranh với Diệm. Nhưng đấy là sự thật bởi v́ ngoài Diệm ra, không có ai muốn đứng ra gánh vác. . . !!!”

 

Hoa Kỳ không tiến cử ông Diệm làm thủ tướng nhưng ngoại trưởng John Foster Dulles không phản đối, v́ ông biết ông Diệm theo Thiên Chúa giáo và tích cực chống CS qua sự quen biết với Hồng Y Spellman tổng giám mục Nữu Ước. Nhưng ban đầu, người Mỹ vẫn chưa chấp nhận ông Diệm. Sau này, có lúc muốn t́m người khác thay thế ông nữa, họ chỉ ủng hộ lại ông Diệm sau khi thấy ông thành công.

 

Một tác giả khác, Stanley Karnow, trong quyển “Vietnam, a history” thiên Hà nội, chống phe quốc gia và ông Diệm, đă phát biểu như sau:


“Khi cuộc đàm phán tại Geneva gần kết thúc, Bảo Đại mới ư thức rằng sinh mệnh chính trị của ông treo mỏng manh như sợi tóc, ông ta bèn mời ông Diệm đến. Người ăn chơi và nhà đạo đức không thích hợp nhau, nhưng vẫn có ư dùng nhau. Diệm coi Bảo Đại là con đường đưa đến chính quyền. C̣n Bảo Đại nh́n thấy hai cái lợi ở Diệm. Thứ nhất Ngô Đ́nh Nhu, em ruột Diệm, đă thành lập được Mặt Trận Cứu Nguy Dân Tộc ở Saigon, một cơ cấu có thể chấp nhận như là một liên minh chính trị. Thứ hai Bảo Đại nghĩ rằng Diệm đă từng ở Hoa Kỳ, sẽ đưa được Mỹ vào chính t́nh VN để thay thế người Pháp mà sự có mặt sẽ chấm dứt trong những ngày gần đây. Nhưng trái với chuyện hoang đường cho rằng ngoại trưởng Foster Dulles, Hồng Y Spellman và nhiều người Mỹ khác vận động cho Diệm lên cần quyền, Hoa Kỳ lúc ấy vẫn chưa chấp nhận Diệm. Quả vậy các nhà ngoại giao Mỹ tại Geneva đă từ chối khéo ông Luyện, em ông Diệm, khi ông thúc đẩy họ tiếp kiến ông Diệm. ”

 

Một người Mỹ gốc Áo, ông Joseph Buttinger, đă viết nhiều sách lịch sử VN. Ông này đă từng đến Saigon và tích cực ủng hộ ông Diệm. Nhưng về sau ông thay đổi và chống lại ông Diệm. Ông Joseph Buttinger cho rằng ngay cả những người Việt cộng tác với Pháp và ghét ông Diệm hầu như cũng không chống đối việc cử ông Diệm làm thủ tướng. Lúc bấy giờ nhiều người, có thể là Bảo Đại nữa, nghĩ rằng một hiệp định sẽ được kư kết, miền Nam là phần chia cắt của một nước, đâu c̣n có tinh thần chiến đấu để tồn tại. Trong hoàn cảnh ấy, chỉ có điên khùng mới đứng ra gánh vác, và kẻ ấy chắc chắn sẽ chuốc lấy thảm bại về chính trị. Đây là số kiếp mà họ đều cầu mong cho ông Ngô Đ́nh Diệm gặp phải và ông Joseph Buttinger kết luận: “Sự việc c̣n đấy, những kẻ khởi xướng Việt cũng như Pháp, cũng như Thiên Chúa, cũng như Hoa Kỳ, không ai dọn đường cho Diệm lên cầm quyền. Diệm được đặt vào ghế thủ tướng là do những biến cố dồn dập của thời cuộc lúc đó. ”

 

Để kết thúc vấn đề ông Diệm được cử làm thủ tướng, xin trích dẫn lời của người đă cử ông Diệm vào chức vụ thủ tướng, tức quốc trưởng Bảo Đại. Trong hồi kư “Le Dragon d’Annam” do Plon tại Paris xuất bản năm 1980, ông Bảo Đại tŕnh bày t́nh h́nh chính trị và những lư do cá nhân khiến ông mời ông Diệm làm thủ tướng với toàn quyền quân sự và dân sự: “Chúng tôi không c̣n có thể trông cậy vào người Pháp được nữa. Tại bàn hội nghị Geneva, chỉ c̣n người Mỹ là đồng minh của chúng ta. Trước t́nh thế đang biến chuyển, họ muốn dựng nên một hệ thống pḥng thủ mới tại Đông Nam Á. Họ có thể giúp chúng tôi tiếp tục cuộc chiến đầu chống CS. Tại Saigon thủ tướng chính phủ gặp phải sự chống đối mănh liệt của những thành phần quốc gia được kết hợp lại trong phong trào Đoàn Kết Quốc Gia do Ngô Đ́nh Nhu lănh đạo. Những thành phần này tiên thiên chống lại những quyết định sẽ được đạt đến tại Geneva. Tôi bèn triệu tập đến Cannes lănh tụ của tất cả xu hướng chính trị và tôn giáo của VN để tham khảo ư kiến. Tôi giải thích cho họ những ǵ sẽ xảy ra, tôi cho họ biết tất cả đă được sắp xếp, kể cả việc phân chia đất nước. Tôi gợi ra sự cần thiết phải đem lại cho nước VN một hướng đi rơ rệt hơn, và đề nghị thay thế Hoàng Thân Bửu Lộc trong chức vụ thủ tướng bởi ông Ngô Đ́nh Diệm. Tất cả những người có mặt đă nồng nhiệt chấp thuận đề nghị của tôi”.

 

Như thế, ông Bảo Đại cho biết những động lực chính trị thúc đẩy ông mời ông Diệm làm thủ tướng là v́ hết trông cây vào Pháp, v́ chủ trương chống CS của Hoa Kỳ và việc họ sẵn ḷng giúp đỡ người Việt chống CS, cùng phong trào quần chúng của ông Nhu tại Saigon. Các lănh tụ chính trị tôn giáo cũng tán thành nồng nhiệt vụ cử ông Diệm làm thủ tướng.


Ông Bảo Đại cũng biết ông Diệm là người khó tính, quốc gia cực đoan, nhưng không có sự lựa chọn nào tốt hơn. Ông Diệm là nhân vật có tầm vóc, ông sẽ được sự ủng hộ của những người có tinh thần quốc gia quyết liệt, họ đă từng làm cho các thủ tướng trước như Nguyễn văn Tâm và Bửu Lộc thất bại trong chức vụ của họ. Ông Diệm là người của t́nh thế.

 

Luật sư Nguyễn văn Chức, một lần nữa, trong sách “VN Chính Sử” đă t́m hiểu đầy đủ sự thât về vấn đề ông Diệm được cử làm thủ tướng trong tháng 6/1954. Ông cũng bác bỏ sự xuyên tạc của một số tác giả như Hilaire du Berrier nói rằng ông Diệm thề trung thành với Bảo Đại và nhận ngân phiếu một triệu đồng. Ông Diệm chỉ thề trước Thánh giá Thiên Chúa giáo bảo vệ lănh thổ chống CS và nếu cần chống cả người Pháp nữa, và sau đấy nhận đạo chỉ dụ ban toàn quyền hành động về quân sự và dân sự.


Tài liệu mật Ngũ Giác Đài, ấn bản Gravel, quyển IV, trang 174 cũng sai lầm khi nói Bảo Đại bị Pháp và Hoa Kỳ thúc đẩy cử ông Diệm làm thủ tướng. Hoàn toàn không có sự thúc đẩy hay áp lực nào của Pháp và Hoa Kỳ về vấn đề này cả!.

Tóm lại, Bảo Đại cử ông Diệm làm thủ tướng là do những tính toán chính trị của ông về thời cuộc, c̣n ông Diệm nắm được thời cơ ra cầm quyền đúng lúc.

 

Người Mỹ đến VN trong thế kỷ thứ 19 v́ ngoại thương, trong đệ nhị thế chiến (1939-1945) v́ chiến tranh với Nhật Bản, rồi sau đấy can thiệp vào nội t́nh VN v́ nền an ninh chiến lược của họ. Sự thật là đến tháng 6/1954, các chính đảng và nhân vật quốc gia kể ông Ngô Đ́nh Diệm đều thất bại trong việc giành quyền lănh đạo dân tộc với Hồ chí Minh và đảng CS. Nay đất nước bị chia đôi: miền Bắc dưới quyền ông Hồ và đảng CS, c̣n Pháp nắm giữ chủ quyền tai miền Nam dù trên h́nh thức quốc gia VN dưới quyền Bảo Đại là “độc lập”. Hoa Kỳ cần một lănh tụ Việt có khả năng xây dựng miền Nam thành một tiền đồn ngăn chận sự bành trướng của CS. Trong khi ấy, ông Ngô Đ́nh Diệm cũng cần sự ủng hộ và viện trợ của Hoa Kỳ mới giành lại được chủ quyền dân tộc tại miền Nam từ tay người Pháp. Quyền lợi của Hoa Kỳ và quyền lợi của lănh tụ quốc gia Ngô Đ́nh Diệm cùng với đại đa số người Việt không muốn sống dưới chế độ CS trùng hợp với nhau. Hai bên cộng tác với nhau, cùng làm đồng minh trong một giai đoạn.

 

Mới đây, trong tạp chí Phụ Nữ Diễn Đàn số 104 từ 1/9/92 đến 30/9/92, xuất bản tại Burke, Virginia, một kư giả, ông Phan văn Trường, đă ghi lại câu hỏi và những điều ông Bảo Đại trả lời về vấn đề cử ông Diệm làm thủ tướng.

 

Câu hỏi: “Tại sao Ngài lại trao quyền cho ông Ngô Đ́nh Diệm để rồi bị ông ấy lật Ngài?”


Ông Bảo Đại trả lời ngay: “Ông Diệm là người tôi tín nhiệm. Lúc đó thế lực của Pháp đă thất bại. Phía CS đă được Liên Xô tích cực ủng hộ về mọi mặt, nên tôi khuyên ông Diệm nên t́m sự ủng hộ của Mỹ để ngăn chận sự bành trướng của CS. Việc ông ta lật đổ tôi là do sức ép của chính trị. Ông Diệm là người yêu nước, lúc trao quyền tôi có yêu cầu ông ấy cam kết với tôi hai điều trước bàn thờ Chúa v́ ông rất mộ đạo, là phải giữ miền Nam và nếu ông không làm được sứ mạng ấy th́ phải trao trả lại quyền cho tôi. Nhưng rồi ông ta chết khi thi hành nhiệm vụ. Dù sao ông ta cũng cố sức giữ những lời cam kết ấy mà không được”.

 

Trước kia ông Bảo Đại đả kích dữ dội ông Ngô Đ́nh Diệm, nhất là sau khi bị truất phế năm 1955. Nay ông Bảo Đại bày tỏ sự kính nể đối với ông Ngô Đ́nh Diệm, 38 năm sau khi bị truất phế, và độ hơn 30 năm sau ngày ông Diệm bị ám sát. Bảo Đại thừa nhận ông Diệm là người yêu nước, cố sức giữ vững miền Nam, và chết khi thi hành nhiệm vụ.

 

Quả vậy, để giữ vững miền Nam chống CS, trước hết ông Ngô Đ́nh Diệm phải giành lại chủ quyền từ tay thực dân Pháp.

 

("Những Ngày Cuối Cùng Của TT Ngô Đ́nh Diệm" - Hoàng Ngọc Thành & Thân Thị Nhân Đức, trang 53-61)

 

Thủ Tướng Ngô Đ́nh Diệm giành lại chủ quyền từ Thực Dân Pháp: Thử thách đầu tiên

 

 

Ông Ngô Đ́nh Diệm được Bảo Đại mời làm thủ tướng với toàn quyền dân sự và quân sự ngày 16/6/1954. Ba ngày sau, ông nhận lời. Độ 5 ngày nữa, tức là ngày 24/6/54, ông đáp phi cơ hăng Air France rời Ba Lê và hai ngày sau đến Saigon. Cùng đi với ông, có người em trai là Ngô Đ́nh Luyện, ông Trần Chánh Thành, ông Nguyễn văn Thoại, một giáo sư đại học tại Pháp, h́nh như là em chồng bà Nguyễn văn Lễ tức bà Cả Lễ, em ruột ông Diệm. T́nh cờ cô Thân thị Hồng, một cô em ruột của một trong hai người soạn tài liệu này, cũng đáp chuyến máy bay này về Saigon sau khi học xong thống kê tại Paris. Do có bà con với ông Trần Chánh Thành về phía bên ngoại, cô Hồng được giới thiệu với ông Diệm và phái đoàn. Ông Diệm và các ông Luyện, Thành, Thoại đều vui vẻ hân hoan ra mặt.

 

Ngày 26/6/54, phi cơ đáp xuống phi trường Tân Sơn Nhất. Ngoài số người đón tiếp tại phi trường, nhiều nhóm dân chúng chờ đợi hai bên các con đường mà đoàn xe chở thủ tướng Ngô Đ́nh Diệm đi qua, như nhân chứng đại tá Edward Lansdale thuật lại, chứ không phải họ tránh né như ông Joseph Buttinger đă viết. Nhưng đoàn xe chở thủ tướng Diệm chạy nhanh làm dân chúng không thấy rơ mặt thủ tướng, theo nhận xét của đại tá Lansdale. Ngày hôm sau, đại tá Lansdale đến dinh Gia Long gặp thủ tướng Ngô Đ́nh Diệm. Cuộc tiếp xúc đầu tiên này mở đầu sư cộng tác chặt chẽ giữa ông Diệm và chính quyền Mỹ lúc bấy giờ, trong những tháng đầu sau Hiệp Định Geneva tháng 7/1954.

 

Trong giai đoạn này, nếu thủ tướng Ngô Đ́nh Diệm tiêu biểu cho phe quốc gia VN cần sự ủng hộ của Hoa Kỳ để giành lại chủ quyền từ tay thực dân Pháp, th́ Hoa Kỳ cũng cần ông Ngô Đ́nh Diệm để thiết lập một chính quyền vững mạnh tại miền Nam, để làm tiền đồn chống cộng sản tại Đông Nam Á, có lợi cho nền an ninh chiến lược của Hoa Kỳ.

 

Chương này tŕnh bày thực trạng của quốc gia VN dưới quyền quốc trưởng Bảo Đại, những thử thách mà thủ tướng Ngô Đ́nh Diệm phải đối phó, từ tướng Nguyễn văn Hinh đến B́nh Xuyên và các giáo phái trong năm 1954, trong khi lấy lại dần chủ quyền trong các lănh vực sinh hoạt của xứ sở từ tay thực dân Pháp.

 

Về Saigon vài hôm, thủ tướng Ngô Đ́nh Diệm thấy rằng đạo chỉ dụ ban cho ông toàn quyền dân sự và quân sự không có giá trị ǵ cả. Ông chỉ có quyền với 12 người cảnh sát thay phiên nhau canh gác dinh Gia Long. V́ sao vậy? Quốc trưởng Bảo Đại và các nội các trước đă làm ǵ? Lâu nay quốc trưởng Bảo Đại có guồng máy dân sự và quân sự cai trị quốc gia VN không?

 

Trước hết, xin nói về quốc trưởng Bảo Đại. Cuộc sống quốc trưởng của ông Bảo Đại khác xa thời ông ở Côn Minh hay Hương Cảng. Pháp trả lương cho ông mỗi tháng 350000 mỹ kim tức mỗi năm trên 4 triệu mỹ kim. Ông có 4 phi cơ và gởi những món tiền khổng lồ tại các ngân hàng Pháp và Thụy Sĩ. Ông làm chủ nhiều bất động sản tại Pháp và xứ Ma rốc ở Bắc Phi Châu. Bảo Đại cũng nhận tiền do ṣng bạc Đại Thế Giới cung cấp. Ṣng bạc này được cao ủy Pháp, linh mục đô đốc Thierry d’Argenlieu cho phép mở trong năm 1946, mặc dầu bác sĩ Nguyễn văn Thinh cầm đầu chính phủ bù nh́n Nam Kỳ tự trị phản đối. Một số người Hoa ở Chợ Lớn đấu thầu được hai năm đầu. Nhưng sau đấy, người Hoa từ Áo Môn sang tranh thầu được, v́ họ chịu trả 400000 đồng một ngày thay v́ 200000 đồng. Những người này, một mặt trả thuế cho phe kháng chiến để khỏi bị phá hoại, mặt khác mở rộng và canh tân ṣng bạc với các hồ lỳ trẻ ăn mặc sang trọng, ca sĩ Việt Hoa, vũ nữ, gái điếm hạng sang và nhân viên bảo vệ. Đến năm 1950, Bảo Đại can thiệp vào vụ đấu thầu. Ông Nguyễn văn Viễn tức Bảy Viễn cầm đầu phe B́nh Xuyên lâu nay được người Pháp trả lương và ngự trị vùng Chợ Lớn, trúng thầu với sự hỗ trợ của quốc trưởng Bảo Đại. Bảy Viễn chịu trả mỗi ngày 100000 đồng cho Bảo Đại, số tiền như vậy cho bà Từ Cung, mẹ của Bảo Đại, 10000 đồng cho ông Nguyễn Đệ, bí thư của Bảo Đại và 10000 đồng cho một nhân vật không nêu tên (trong tài liệu của Cao ủy Pháp).

 

Tại vùng Saigon-Chợ Lớn, Bảy Viễn không những chỉ làm chủ các ṣng bạc Đại Thế Giới và Kim Chung mà có thể nói là y nắm giữ độc quyền về cờ bạc, y thâu thuế các ṣng bạc nhỏ khác, y cũng làm chủ hay thâu thuế các nhà điếm như nhà thổ B́nh Khang ở Vườn Lài, y độc quyền mua bán thuốc phiện đưa từ Lào về, ăn chia với một số người Pháp gốc đảo Corse. Bảy Viễn cũng kiểm soát đuờng bộ Saigon – Vũng Tàu, đường thủy Saigon – Rừng Sát, thâu thuế việc mua bán củi và than, ḅ và heo và cả ḷ heo Chánh Hưng nữa. Phe B́nh Xuyên mở rộng sự kiểm soát tại vùng Cần Giờ, Cần Giuôc, Cần Đước (G̣ Công) và các toán công an B́nh Xuyên c̣n đứng thâu thuế tại các bên xe ở Vũng Tàu và Đà Lạt nữa. Bảo Đại c̣n cử một người tay chân của Bảy Viễn là ông Lai văn Sang làm tổng giám đốc công an và cảnh sát quốc gia nữa. Tháng 4/1952, Bảo Đại cho Bảy Viễn quân hàm thiếu tướng và qua năm sau Pháp thưởng cho người này là thiếu tướng Nguyễn văn Viễn huy chương Bắc Đẩu Bội Tinh nữa.

 

Về phần Bảo Đại với vô số tiền, ông chỉ chuyên ăn chơi hưởng lạc. Ông ở Pháp thời gian lâu hơn là ở trong nước. Trước hiệp định Geneva năm 1954, khi nào về nước, ông ít khi ở Hanoi hay Saigon lâu, v́ nơi nào Cao ủy Pháp cũng dành phủ toàn quyền cũ, tượng trưng cho uy quyền tối cao trong nước. Tại Saigon, Bảo Đại chỉ được ở và làm việc tại dinh Gia Long, c̣n Cao ủy Pháp làm chủ dinh Norodom, tức phủ toàn quyền cũ, mà sau này ông Diệm đổi tên là dinh Độc Lập. Ông Bảo Đại lên Đàlạt hay đi Ban Mê Thuột, suốt ngày đi săn bắn, chơi các môn thể thao, c̣n đêm th́ đánh bạc và chơi gái. Linh mục Cao văn Luận có lần đến tiếp xúc với Bảo Đại vào năm 1948 tại biệt điện cựu hoàng ở Đàlạt và ông thuật lại rằng: “Bảo Đại là con người chán chường và thấm mệt…. Câu chuyện kéo dài được vài phút th́ Bảo Đại có vẻ mệt nhọc lắm, nằm duỗi dài ra trên chiếc ghế bành”.

 

Tại Pháp, Bảo Đại say mê cờ bạc, đánh thua những món tiền rất lớn tại các ṣng bạc ở Monte Calo, tiểu xứ Monaco chẳng hạn, và tiền của, bất động sản cũng mất dần vào các ṣng bạc. Của phi nghĩa đâu có bền. Các báo chí Âu Mỹ đều gọi Bảo Đại và cựu Hoàng Farouk của Ai Cập, cũng ăn chơi như vậy, là “những ông vua của các hộp đêm”.

 

Bảo Đại kư kết một số thỏa ước và hiệp ước với Pháp như đă tŕnh bày, tại Vịnh Hạ Long, hiệp định Elysée năm 1949, và các thỏa ước tại Pau năm 1950. Chính phủ Pháp có tuyên bố nhiều lần trao trả “nền độc lập” cho VN, nhưng người Pháp vẫn nắm giữ mọi quyền hành về quân sự, kinh tế, ngoại giao, tài chánh, hối đoái, quan thuế. Đây chỉ là tṛ hề chính trị. Một chính khách thuộc đảng xă hộp Pháp, ông François Mitterand, sau này là tổng thống Pháp, đă từng nhận xét rằng từ 1949 đến 1954 Pháp đă trao trả “nền độc lập toàn vẹn” cho VN 18 lần, và có phải đến lúc này cần trao trả một lần mà thôi, nhưng là thật sự.

 

Chính quyền Bảo Đại trở nên một sự che đậy cho Pháp tiếp tục thống trị VN. Chính Bảo Đại cũng thừa nhận rằng giải pháp Bảo Đại không giải quyết được ǵ cả, không phục vụ quyền lợi của dân tộc VN, nhưng là một giải pháp của người Pháp phục vụ quyền lợi của nước Pháp. Các vùng do quân đội Pháp kiểm soát như thành phố Saigon chẳng hạn, đầy rẫy tham nhũng, cờ bạc, đĩ điếm, thuốc phiện và ma túy. Các nhân vật Pháp và Việt, các thương gia, những kẻ buôn lậu, tư sản mại bản làm giàu nhờ chuyển ngân, buôn bán đồng quan Pháp và đồng bạc Đông Dương, vàng lá, hối mại quyền thế, đấu thầu cung cấp cho quân đội Pháp, mậu dịch và bồi thường chiến tranh… Thí dụ, giá một gờ ram vàng nguyên chất tại Paris chỉ 586 quan nhưng tại Saigon là 1300 quan, chỉ cần t́m cách chuyển vàng từ Paris về Saigon cũng kiếm được một số tiền lớn. Một hội đồng điều tra của Quốc Hội Pháp cho rằng các tệ doan trên là do chính quyền Pháp gây ra, và dân Việt xem Bảo Đại và các tổng trưởng trong chính quyền của ông là công chức làm việc cho nước Pháp.

 

Trong t́nh trạng như thế, thủ tướng Ngô Đ́nh Diệm thực tế vô quyền. Người thật sự có quyền là tướng Pháp Paul Ely, cao ủy Pháp kiêm tổng tư lệnh quân đội Pháp, đóng tại dinh Norodom của toàn quyền Pháp ngày trước tại Saigon. Tướng Ely cầm đầu luôn cả guồng máy dân sự. Quân đội Pháp đóng giữ các vị trí chiến lược vớ́ sự yểm trợ của các lực lượng bổ sung, như các đơn vị B́nh Xuyên dưới quyền ông Bảy Viễn, lực lượng Cao Đài vùng Tây Ninh, các nhóm Ḥa Hảo tại tỉnh Cần Thơ và Châu Đốc, và số lính đánh thuê dưới quyền sĩ quan tây lai Leroy ở Bến Tre nữa. Người Pháp trả lương, huấn luyện, trang bị vũ khí và đạn dược cho những số lính này và cho các chỉ huy của họ thống trị tại các địa phương nơi họ đóng giữ. Người Pháp tổ chức các tiểu đoàn binh sĩ VN thành quân đội “Quốc Gia Việt Nam”. Họ tuyển mộ, huấn luyện, trang bị, trả lương và thăng thưởng các binh sĩ và sĩ quan Việt. Họ đào tạo rất ít sĩ quan Việt và rất ít người có cấp bực trên thiếu tá như đă từng nói trước đây. Dụng ư của Pháp là cần người Việt đi lính làm bia đỡ đạn và công cụ cho họ, dưới quyền chỉ huy của sĩ quan Pháp. Chỉ có bộ tư lệnh Pháp có quyền điều động “quân đội quốc gia VN” và chỉ huy tác chiến. Pháp cử ông Nguyễn văn Hinh, con ông Nguyễn văn Tâm, “Hùm Xám Cai Lậy” và cựu thủ tướng, làm tướng tham mưu trưởng “Quân đội Quốc Gia”. Ông Hinh được huấn luyện tại Pháp, có vợ đầm và Pháp tịch, và là sĩ quan hiện dịch của không quân Pháp. Nhiều nha, sở, pḥng của bộ tham mưu quân đội quốc gia cũng do sĩ quan Pháp phụ trách.

 

Về an ninh, sở tổng nha công an cảnh sát ở dưới quyền ông Lai văn Sang, một tay chân đắc lực của Bảy Viễn như đă tŕnh bày trước đây, người ta đồn rằng Bảo Đại đă bán chức vụ này cho B́nh Xuyên.

 

Về guống máy hành chánh, không có ǵ đáng kể gọi là tự chủ hay độc lập được. Nhiều chức vụ quan trọng trong các bộ do người Pháp hay người Việt dân Tây, lâu nay có thành tích phục vụ Pháp nắm giữ. Cho đến năm 1954, khi ông Diệm về làm thủ tướng, ngôn ngữ dùng trong các chính phủ Nguyễn văn Xuân và Trần văn Hữu là tiếng Pháp. Các tỉnh trưởng, tỉnh phó và quận trưởng là các cựu công chức thời Pháp thuộc, hay những kẻ xu thời theo Pháp từ 1945-46.

 

Người Pháp vẫn điều hành tài chánh, tư pháp và ngoại thương. Ngân hàng Đông Dương của Pháp phát hành bạc giấy cho cả VN, Lào và Miên và phụ trách việc hối đoái nữa. Một số ṭa án hỗn hợp Pháp – Việt được thiết lập để xét xử các vụ án liên quan đến người Pháp với một số thẩm phán Pháp hay Việt có Pháp tịch. Các viên chức Pháp cũng điều hành ngành quan thuế và hải cảng Saigon nữa. Ngoài ra từ 1950, số viện trợ Mỹ cho VN cũng phải chuyển qua trung gian Pháp.

 

Chính quyền cũng không cai trị được phần lớn lănh thổ nữa. Công an B́nh Xuyên lộng hành tại vùng Chợ Lớn, và Saigon, vùng Tây Ninh dưới quyền phe Cao Đài, c̣n các nhóm Ḥa Hảo kiểm soát một số tỉnh miền Tây. Những nơi khác lâu nay do chính quyền Hồ chí Minh cai trị như Cà Mâu và các tỉnh Phú Yên, B́nh Định, Quảng Ngăi và một phần tỉnh Quảng Nam tại miền Trung, đang được tiếp thu dần với sự rút lui của các đơn vị kháng chiến về Bắc. Nhưng đảng CS để lại nhiều cán bộ “nằm vùng” hay “đổi vùng” sau các buổi học tập, và chỉ thị phải hoạt động tranh đấu ra làm sao trong giai đọan sắp đến. Trong một số đô thị, nhất là Saigon, một số người, đảng viên CS hay thân cộng hay nhẹ dạ nghe lời tuyên truyền ngon ngọt đă tổ chức các loại mặt trận, hội, nhóm, nói là để bảo vệ ḥa b́nh, dân chủ và thi hành hiệp định Geneva kiểu như luật sư Nguyễn hữu Thọ, một trí thức miền Nam theo CS và vận động dân chúng biểu t́nh nữa.

 

Trong khi ấy chiến tranh đă phá hủy, làm hư hại nhiều đường sá, cầu cống, hệ thống sông đào, kênh, đường xe lửa, hệ thống viễn thông, bưu điện. Tại nhiều vùng, đồng ruộng bị bỏ hoang, vô số nông dân phải rời thôn xóm về cư trú tại các thị trấn và bị thất nghiệp hay bán thất nghiệp. Cùng lúc ấy, đồng bào miền Bắc bắt đầu di tản vào miền Nam.

 

Trong t́nh thế như vậy, làm sao có thể đối phó được hiểm họa CS, với chính quyền Hồ chí Minh có quân đội đă từng đánh thắng quân đội Pháp tại Điện Biên Phủ, và đảng CS với cán bộ đă được rèn luyện trong chiến đấu? Bất cứ lănh tụ nào thật sự yêu nước đều phải lập ra một chính quyền có khả năng cai trị toàn miền Nam, từ Nam vĩ tuyến 17 đến tận mũi Cà Mâu, có quyền chỉ huy quân đội, công an, cảnh sát, và có đầy đủ chủ quyền trong mọi lănh vực chính trị, kinh tế, tài chánh, ngoại thương, quan thuế v. v… và không c̣n bị chi phối bởi tàn tích thực dân nào cả. Miền Nam cần một chính quyền thực sự có nền độc lập quốc gia, mới có thể lôi cuốn được sự ủng hộ của dân chúng để chống CS.

 

Thủ tướng Ngô Đ́nh Diệm biết quá rơ điều này, và cố gắng làm hết ḿnh để đạt mục đích ấy. Các anh em ông, nhất là hai ông Ngô Đ́nh Luyện và Ngô Đ́nh Nhu và các cộng tác viên như các ông Trần chánh Thành, Trần trung Dung, Nguyễn văn Châu và nhiều vị khác nữa vận động các giới, các tôn giáo, các nhân sĩ cùng các giai tầng trong nước, để ủng hộ thủ tướng Diệm. Hoa Kỳ cũng cho rằng miền Nam phải thực sự độc lập, Pháp phải từ bỏ các đặc quyền thực dân, chính thể miền Nam mới được dân chúng ủng hộ trong sự nghiệp bảo vệ tự do chống CS. Trong giai đoạn này họ tích cực ủng hộ ông Diệm.

 

Ngoài sự ủng hộ của nhiều tầng lớp dân chúng và Hoa Kỳ, thủ tướng Diệm cũng gặp may là các thuộc địa Pháp tại Bắc Phi nổi dậy và nước Pháp phải lo đối phó, như cần rút quân về để đánh dẹp kháng chiến Angêri. Ông căn cứ vào các thỏa ước đă kư kết, thừa nhận và hoàn thành nền độc lập của VN, để đ̣i Pháp trao trả các quyền tự chủ và tài sản của một quốc gia độc lập mà Pháp c̣n sử dụng hay nắm giữ. Hai tháng sau ngày chính thức nắm quyền, chính quyền của thủ tướng Diệm được Pháp chịu giao trả dinh Norodom, từng tượng trưng cho chính quyền Pháp tại VN và Đông Dương lâu nay, cũng như phủ toàn quyền tại Hanoi. Thủ tướng Diệm tiếp nhận và ông đổi tên là dinh Độc Lập. Bốn ngày sau, tức 11/9/54, Pháp đồng ư hủy bỏ các ṭa án hỗn hợp Pháp – Việt và cũng chấp nhận trên nguyên tắc chuyển sự điều hành tư pháp, cảnh sát, an ninh công cộng và hàng không dân sự cho chính phủ Ngô Đ́nh Diệm. Giới thực dân Pháp phải chuyển lại quyền hành mà lâu nay họ nắm giữ, nhưng họ đâu có vui ḷng. Đây có lẽ là một trong những nguyên ngân chính đưa đến vụ thử thách đầu tiên mà thủ tướng Diệm phải đối phó: vụ tướng Nguyễn văn Hinh, tham mưu tưởng quân đội quốc gia c̣n phụ thuộc quân đội Pháp, bất tuân lệnh và chống lại thủ tướng.

 

Bất cứ nguyên thủ quốc gia nào, ông Diệm cũng vậy, phải nắm toàn quyền chỉ huy và kiểm soát quân đội. Nếu không có quyền chỉ huy quân đội và hệ thống an ninh, thủ tướng chỉ làm bù nh́n và chính quyền không thể nào tồn tại được. Ban đầu, ông Diệm và các anh em ông cố t́m cách kêu gọi và lôi cuốn tướng Hinh ủng hộ chính phủ. Nhưng ông Nguyễn văn Hinh là hạng người bảo hoàng hơn nhà vua, hướng về nước Pháp hơn người Pháp chính cống, lâu nay chỉ biết phục vụ nước Pháp. Nay một vị quan cũ từ miền Trung được làm thủ tướng như cha y, Nguyễn văn Tâm trước kia, mà lại đ̣i nước Pháp trả lại quyền hành? Mặt khác có thể Hinh cũng muốn cha ông ta Nguyễn văn Tâm làm thủ tướng trở lại, hoặc đă bị thực dân Pháp xúi dục hay mua chuộc, nên ông lên tiếng chỉ trích thủ tướng Diệm và đ̣i có một chính quyền mạnh và được dân chúng ủng hộ. Tướng Hinh công khai cho biết đang chuẩn bị đảo chánh, và nói chỉ cần ông cầm ống điện thoại lên là lật đổ được thủ tướng Ngô Đ́nh Diệm.

 

Ngày 11/9/1954, thủ tướng chánh phủ cho tướng Hinh nghỉ phép 6 tuần và được lệnh rời khỏi xứ trong ṿng 24 giờ. Tướng Hinh chống lại lệnh này bằng cách lái xe mô tô đi chơi trên các đường phố Saigon. Phe đảng Nguyễn văn Hinh điều hành đài phát thanh quân đội lên tiếng đả kích kịch liệt thủ tướng Ngô Đ́nh Diệm hàng ngày cho đến khi đại tá Lansdale thuyết phục và cả mua chuộc được trung uư Nguyễn văn Minh phụ trách đài phát thanh này, th́ sự đả kích mới giảm bớt rồi chấm dứt.

 

Các lănh tụ B́nh Xuyên và các giáo phái Cao Đài, Ḥa Hảo, cũng ra mặt ủng hộ tướng Hinh, và chỉ trích chính phủ. Ngày 16/9/54, họ đưa ra một bản tuyên ngôn với lời lẽ rất đạo đức, đ̣i chấm dứt t́nh trạng thối nát và giải thoát xứ sở ra khỏi sự thống trị của ngoại bang. Họ cũng phái Bảy Viễn mang bản tuyên ngôn này sang Pháp tŕnh cho Bảo Đại nữa. Ba ngày sau tức 19/9/1954, tướng Hinh cũng đưa ra lời tuyên bố với báo chí là chống đối thủ tướng Diệm, và bản sao điện tín tướng Hinh đánh qua Pháp thỉnh cầu quốc trưởng Bảo Đại can thiệp. Cũng trong ngày này, thủ tướng Diệm ra thông cáo buộc tội tướng Hinh là bất tuân lệnh chính phủ, là phiến loạn. Tướng Hinh liền dùng một số quân nhân tin cẩn bảo vệ ngôi nhà ông ở. Vài ngày sau, Hinh lại cho chiến xa đậu bao quanh dinh Độc lập. Ba sĩ quan thân tín của Hinh cũng đến bộ quốc pḥng đ̣i bắt tổng trưởng Lê Ngọc Chấn nữa, như đại tá Lansdale đă chứng kiến, khi ông đến bộ quốc pḥng hôm ấy.

 

Vào ngày 20/9/54, 9 trong số 15 tổng trưởng trong chính phủ Ngô Đ́nh Diệm từ chức. Những vị này nghĩ rằng chính phủ Ngô Đ́nh Diệm khó ḷng tồn tại v́ tướng Hinh tuyên bố rằng chính phủ này và quân đội không thể song song tồn tại được. Trong số 9 vị này có kỹ sư Phan khắc Sửu, ông Hồ thông Minh và bác sĩ Pham hữu Chương. Bác sĩ Chương bỏ trốn đi Pháp và bị kết tội là tham nhũng và thâm lạm công quỹ. Thủ tướng Diệm lập chính phủ mới với một số người thân tín. Ông vận động các giáo phái, kêu gọi ḷng yêu nước của họ và cũng t́m cách mua chuộc họ khi nào có thể. Vào lúc này, ông Diệm đă được Hoa Kỳ cấp cho một số tiền dùng làm mật phí. Người Mỹ nói chung, kính trọng ông Diệm về vấn đề tiền bạc, v́ ông Diệm coi thường của cải vật chất, và có thể nói Ông không giữ riêng cho ḿnh tài sản ǵ đáng kể.

 

Trong khi ấy, tướng Hinh chờ lệnh quốc trưởng Bảo Đại để đảo chánh thủ tướng Diệm. Hinh tiếp tục cho xe tăng và binh sĩ bao vây dinh Độc Lập với lư do là để ngăn ngừa CS khai thác vụ khủng hoảng. Không những phe Hinh mà c̣n nhiều người cũng cho rằng chính phủ Ngô Đ́nh Diệm chắc sẽ bị lật đổ. Nhưng ông Diệm kiên tŕ và vững tâm đối phó. Bảy Viễn ở Pháp về, sau khi được Bảo Đại tiếp kiến ở Cannes và bắt đầu điều đ́nh với các giáo phái Cao Đài và Ḥa Hảo để lập chính phủ do y làm thủ tướng. Đại diện của tướng Hinh và các giáo phái mưu đồ với nhau và thỏa thuận tấn công lật đổ chính phủ Ngô Đ́nh Diệm vào ngày 26/9/1954. Nhưng th́nh ĺnh, các giáo phái tin cho Bảy Viễn biết rằng họ không đồng ư chấp nhận y cầm đầu một chính phủ mới, và họ cũng chống lại việc tướng Hinh và Bảy Viễn yêu cầu Bảo Đại về nước. Ngày 21/9/54, phe ủng hộ ông Diệm, do bà Ngô Đ́nh Nhu cầm đầu th́ phải, tổ chức một cuộc biểu t́nh và tuần hành lớn để ủng hộ thủ tướng Diệm và đả đảo Pháp. Đoàn biểu t́nh bị công an xung phong B́nh Xuyên chận ngay tại bùng binh chợ Bến Thành, bắn chết 6 người và làm bị thương hàng chục người. Cảnh hỗn loạn xảy ra nhiều nơi trên các đường phố lớn ở Saigon.

 

Theo linh mục Cao văn Luận, sau vụ này, ông Diệm chán nản, mất tin tưởng, nét mặt buồn thảm, thiểu năo, ông cho biết người Pháp không thành thực, họ vẫn dựa vào bọn B́nh Xuyên và hai cha con ông Nguyễn văn Tâm/ Nguyễn văn Hinh và phá ông, gây ra những khó khăn, ông không làm được ǵ, mọi mấu chốt quyền hành đều nằm trong tay bọn này hết. Nhiều người gần ông Diệm khuyên ông ra đi, nhưng ông ở lại và t́m cách đối phó. Việc công an B́nh Xuyên bắn vào đoàn biểu t́nh cho thấy cần phải có lực lượng quân sự. Lúc bấy giờ, các giai tầng trong xă hội và dân chúng nói chung, có thiện cảm với ông Diệm, ḷng họ hướng về ông. Ngay cả những người không ưa thích ông, vẫn chấp nhận và ủng hộ ông, v́ ông tượng trưng cho tinh thần yêu nước và tự chủ, trong khi Bảy Viễn và hai cha con Nguyễn văn Tâm/ Nguyễn văn Hinh là những kẻ làm tay sai cho Pháp!

 

Để đối phó, thủ tướng Diệm cho chuyển một số tiểu đoàn từ Bắc và Trung vào Nam, ông cho thay thế một số chỉ huy trưởng, không qua hệ thống Pháp và tướng Hinh, và chỉ thị mật cho một số tỉnh trưởng và quận trưởng tổ chức những cuộc biểu t́nh quy mô ủng hộ ông, chống thực dân Pháp và Bảo Đại. Tại các thành phố như Nha Trang, Huế và Saigon, nhiều cuộc biểu t́nh được tổ chức rầm rộ và liên tiếp, cho thấy phong trào dân chúng ủng hộ thủ tướng Diệm quá mạnh và công an B́nh Xuyên không c̣n dám đàn áp nữa.

 

Dĩ nhiên ông Diệm cũng bắt đầu tổ chức một hệ thống công an – cảnh sát riêng, khác với công an B́nh Xuyên dưới quyền Lai văn Sang. Ông cũng có t́m sự cộng tác của một số người trước kia phục vụ trong hàng ngũ chống Pháp. Một số sĩ quan trong quân đội quốc gia cũng ra mặt ủng hộ ông và chống tướng Hinh, như thiếu tá Thái Quang Hoàng tại Phan Rang.

 

Trong khi ấy đại tá Lansdale và phái đoàn quân sự Mỹ dưới quyền ông cũng hoạt động rất tích cực. Một toán do thiếu tá Lucien Conein cầm đầu sẽ gặp lại nữa vào năm 1963 phụ trách công tác phá hoại và tâm lư chiến tại Hà nội, Hải Pḥng và miền Bắc trước khi quân đội Pháp rút đi theo hiệp định Geneva. Họ huấn luyện các điệp viên nằm vùng và chôn dấu vũ khí, họ tuyên truyền và vận động đồng bào Bắc di cư vào Nam. Mặt khác, đại tá Lansdale lo ủng hộ thủ tướng Diệm với các công tác công khai, như giúp thành lập một tiểu đoàn pḥng vệ phủ thủ tướng với các sĩ quan Phi Luật Tân, và nhất là những vụ vận động, lôi cuốn và mua chuộc bí mật. Trong khi ấy, những người đại diện ông Diệm tiếp xúc với các lănh tụ chỉ huy các lực lượng quân sự của các giáo phái, kêu gọi ḷng ái quốc của họ và cũng điều đ́nh hay mua chuộc, đại tá Lansdale cũng liên lạc không sót một ai, từ Trịnh minh Thế, Trần văn Soái tức Năm Lửa, Lâm thành Nguyên, Nguyễn giác Ngộ, Nguyễn thành Phương, Ba Cụt. . vv. .

 

Việc người Mỹ ủng hộ thủ tướng Diệm chống lại phe thân Pháp gây ra sự bất măn, rồi sự va chạm giữa các giới thực dân Pháp và người Mỹ. Tuy đă bị đại bại tại Điện Biên Phủ và thừa nhận nền độc lập của quốc gia VN, nhiều người Pháp như các nhà kinh doanh, một số người Việt có Pháp tịch và lâu nay phục vụ Pháp, các chủ đồn điền cao su, trà, cà phê, các công chức Pháp tại các công sở, nhiều sĩ quan Pháp vẫn c̣n muốn duy tŕ sự thống trị của Pháp tại miền Nam để khai thác đến tận cùng, bằng cách lật đổ chính phủ Ngô Đ́nh Diệm và thay thế bằng một chính quyền tay sai như kiểu nội các Nguyễn văn Xuân, Trần văn Hữu, Nguyễn văn Tâm và Bửu Lộc. Số người Pháp thực dân, v́ quyền lợi của họ, ra sức ủng hộ phe chống đối ông Diệm, điển h́nh là tướng Hinh, phe B́nh Xuyên với Bảy Viễn.

Nhưng chính phủ và người Mỹ vận động có kết qUẢ hơn. Ngày 24/9/54, một số nhân vật Cao Đài và 4 lănh tụ Ḥa Hảo tham gia chính phủ Ngô Đ́nh Diệm. Trong khí ấy, mối bang giao Mỹ – Pháp đem lại những biến chuyển có lợi cho việc ông Diệm đ̣i Pháp trả lại các quyền tự chủ cho VN. Tháng 9/1954, Pháp đồng ư tham gia tổ chức Liên Pḥng Đông Nam Á do Hoa Kỳ thành lập, để ngăn chận sự bành trướng của phe CS tại ĐNA. Việc Hoa Kỳ lâu nay viện trợ cho quân đội viễn chinh Pháp tại Việt, Miên, Lào, và nay Pháp phải đối phó với các thuộc địa Bắc Phi đ̣i độc lập hay đang nổi dậy, làm cho người Mỹ có thể dùng áp llực đ̣i Pháp loại bỏ dần các chính sách hay biện pháp thực dân c̣n lại tại VN, ví dụ như việc Pháp c̣n chỉ huy quân đội quốc gia VN, c̣n đài thọ cho B́nh Xuyên và các lực lượng giáo phái bổ sung cho quân đội Pháp, và ngay cả việc dùng ông Bảo Đại làm quốc trưởng nữa. Các đại diện của Pháp và Hoa Kỳ họp tại thủ độ Hoa Thịnh Đốn từ ngày 27 đến 29/9/54 và thỏa thuận với nhau nhiều vấn đề quan trọng: Pháp đồng ư để VN có quyền phát hành tiền tệ bắt đầu ngày 1/1/1955, nghĩa là chấm dứt các hoạt động của ngân hàng Đông Dương, và từ nay VN nhận trực tiếp viện trợ Mỹ không qua trung gian Pháp nữa. Ngoài ra, Pháp cũng chịu hủy bỏ các thỏa ước kư kết tại Pau, Pháp quốc, giữa Bảo Đại và Pháp, cho người Pháp quyền kiểm soát kinh tế, ngoại thương và tài chánh của VN, chuyển quyền chỉ huy quân đội quốc gia cho chính phủ VN, để người Mỹ huấn luyện quân đội Việt, và rút đoàn quân viễn chinh về nước khi nào chính phủ VN yêu cầu.

 

Những thỏa thuận trên vẫn được giữ kín cho đến khi thủ tướng Pháp Menès France đến viếng Hoa Thịnh Đốn (HTĐ) ngày 20/11/54. Vài tuần lễ sau khi thủ tướng Mendès France về nước, Hạ Viện Pháp thảo luận về những nhượng bộ của Pháp tại HTĐ và và nội các Mendès France bị chỉ trích là đă bán đứng các quyền lợi của Pháp tại VN bằng cách chấp nhận một “giải pháp Mỹ” về VN. Tổng trưởng các xứ lliên kết Guy de la Chambre đứng lên bênh vực các thỏa thuận ở HTĐ. Ông nói rằng hai nươci Pháp và Hoa Kỳ hiệp sức với nhau tại Việt-Miên-Lào và chính phủ VN cam kết không đụng chạm đến các quyền lợi kinh tế, thương mại của Pháp tại VN. Điều này cũng đúng thôi. Hoa Kỳ can thiệp vào VN v́ nền an ninh chiến lược của Hoa Kỳ, chứ không phải đến tranh giành các quyền lợi kinh tế của Pháp lâu nay có sẵn tại VN.

 

Chính phủ Ngô Đ́nh Diệm cũng kư hai thỏa ước về kinh tế với Pháp ngày 30/12/54 và 30/3/55 bảo đảm các quyền lợi kinh tế của Pháp tại VN, nhất là các đồn điền cao su. Mục đích của thủ tướng Diệm là giải quyết các vấn đề chính trị trước đă. Về chính trị, Pháp phải từ bỏ mọi tàn tích thực dân. VN phải ḥan toàn tự chủ và độc lập mới có thể giành được sự ủng hộ và tham gia của dân chúng chống mối đe dọa của CS từ miền Bắc. Về quân sự, Nam VN cần viện trợ quân sự của Hoa Kỳ khi nào bị miền Bắc tấn công với sự trợ giúp của Liên Xô, Trung Cộng và các xứ CS khác, v́ nước Pháp không c̣n có khả năng làm được việc này nữa.

 

Các điều thỏa thuận tại HTĐ làm cho Pháp không c̣n có thể đài thọ các lực lượng thân Pháp như từ lâu nay. Pháp sẽ chấm dứt trả lương cho họ. Bắt đầu từ 1955, thủ tướng Diệm nhận viện trợ Mỹ trực tiếp và ông có ngân sách điều hành xứ sở như đài thọ quân đội quốc gia. Như thế, các đơn vị của quân đội quốc gia cũng như các lực lượng quân sự khác phải được đặt dưới quyền chỉ huy của thủ tướng, nếu muốn được đài thọ.

 

Trong khi ấy, vụ khủng hoảng giữa thủ tướng và tướng Hinh vẫn tiếp diễn. Tướng Hinh và phe thực dân Pháp do phó cao ủy Jean Daridan cầm đầu, t́m mọi cách chỉ trích, đả phá chính phủ và cá nhân thủ tướng Ngô Đ́nh Diệm trên các báo chí tại Pháp, tại Saigon, trên đài phát thanh, trong dư luận. Họ không dám đảo chánh ngay lúc ban đầu, khi thủ tướng Diệm chưa có lực lượng quân sự để bảo vệ chính phủ, v́ sợ Hoa Kỳ cúp ngay viện trợ nếu lật đổ chính phủ bằng bạo lực. C̣n thủ tướng Diệm vẫn chưa đủ sức trục xuất tướng Hinh ra khỏi xứ. Tướng Hinh cứ dọa đảo chánh hết ngày này đến ngày khác. Có lần đại tá Lansdale phải sắp xếp mời các sĩ quan thân tín của tướng Hinh đáp phi cơ sang Manila, Phi Luật Tân, quan sát và du hí để ngăn ngừa tướng Hinh đảo chánh nếu muốn. Có hôm, sau ngày tướng Hinh dọa đảo chánh, đại tá Lansdale đến dinh thấy chẳng có ai canh pḥng cả, c̣n thủ tướng Diệm vẫn thản nhiên làm việc trên lầu. Sau đấy đại tá Lansdale nhờ tổng thống Magsaysay phái đại tá Arellano, chỉ huy trưởng tiểu đoàn pḥng vệ phủ tổng thống Phi, sang giúp việc lập tiểu đoàn pḥng vệ cho phủ thủ tướng và huấn luyện quân nhân của tiểu đoàn này như đă nói trước đây.

 

Ngày 1/10/54, Bảo Đại khuyến cáo thủ tướng Diệm chấp nhận các ông Nguyễn văn Hinh, Bảy Viễn và Nguyễn văn Xuân vào chính phủ. Ông Diệm từ chối. Tướng Hinh nhiều lần yêu cầu quốc trưởng Bảo Đại ủng hộ ông, chống lại thủ tướng Diệm, nhưng Bảo Đại không dám, hay cả không muốn, v́ thấy Pháp suy yếu rồi, nay cần Hoa Kỳ giúp. Hơn nữa, tuớng Ely sau khi đi họp ở HTĐ về, cũng cho Bảo Đại biết rằng Pháp đă theo chính sách của Mỹ ủng hộ ông Diệm, và Bảo Đại không nên làm ǵ gây ra sự bất b́nh với người Mỹ.

 

Trong giai đoạn này, Hoa Kỳ hết ḷng ủng hộ thủ tướng Ngô Đ́nh Diệm. Người Mỹ cho biết họ sẽ can thiệp nếu ông Diệm bị lật đổ. Ngày 15/10/54, trong một báo cáo gởi cho ủy ban ngoại giao thượng viện Mỹ, thượng nghị sĩ Mike Mansfield đả kích những âm mưu lật đổ thủ tướng Diệm tại Saigon và nói rằng nếu ông Diệm bị đảo chánh, Hoa Kỳ nên xét tức khắc việc ngưng tất cả các viện trợ cho VN và các lực lượng liên hiệp Pháp tại Đông Dương, ngoại trừ viện trợ nhân đạo. Chín ngày sau, tức ngày 24/10/54, TT Mỹ Dwight Eisenhower gởi một thông điệp đến thủ tướng Ngô Đ́nh Diệm xác nhận lại sự ủng hộ của Hoa Kỳ, các lời hứa viện trợ và tin cho ông Diệm biết rằng từ đầu năm 1955, Hoa Kỳ sẽ viện trợ trực tiếp cho chính phủ Ngô Đ́nh Diệm, không qua trung gian của Pháp nữa. Trong văn thư này, tổng thống Mỹ cũng hy vọng ông Diệm sẽ thực hiện những cải cách cần thiết.

 

Đầu tháng 11/1954, TT Eisenhower cử một chiến hữu là tướng Lawton Collins làm đại diện tổng thống và đặc sứ thay thế đại sứ Donald Heth. Tướng Collins đến Saigon ngày 8/11/54 và tuyên bố rằng ông đến VN để mang viện trợ Mỹ có thể có được cho chính phủ Ngô Đ́nh Diệm và chỉ chính phủ Diệm mà thôi. Ngày hôm sau, ông đáp phi cơ lên Đàlạt gặp tướng Ely, cao ủy và tổng tư lệnh quân đội Pháp. Hai ông đồng ư chấm dứt vụ tướng Hinh. Ngày 18/11/54, Bảo Đại triệu tập tướng Hinh sang Pháp tham khảo ư kiến. Dĩ nhiên tướng Hinh đâu có muốn đi. Nhưng Pháp đă thỏa thuận với Mỹ rồi, tướng Hinh không thể cưỡng lại được. Sáu ngày sau, tướng Hinh đáp phi cơ đi Pháp và đến cuối tháng 11/1954, Bảo Đại ra chỉ dụ giải chức tướng Hinh. Thủ tướng Diệm cử tuớng Lê văn Tỵ, một quân nhân ủng hộ ông, làm tham mưu trưởng ngày 10/12/54, nhưng c̣n phải chấp nhận một người thân Pháp là Nguyễn văn Vỹ làm tổng thanh tra.

 

Như thế, với sự ủng hộ của Hoa Kỳ, thủ tướng Ngô Đ́nh Diệm đă vượt qua thử thách đầu tiên trong khi giành lại dần chủ quyền từ tay Pháp thực dân, ông cũng loại trừ được một người Việt dân Pháp (Nguyễn văn Tâm/ Nguyễn văn Hinh), mà lâu nay cả gia đ́nh làm tay sai đắc lực cho Pháp, ra khỏi chức vụ tham mưu trưởng quân đội, và lôi cuốn được một số sĩ quan lâu nay phục vụ trong hàng ngũ Pháp về với chính nghĩa dân tộc, dù đa số có lẽ c̣n ở trạng thái lưng chừng hay chờ đợi.

 

Ngày 3/12/54, thủ tướng kư sắc lệnh lập Ngân Hàng Quốc Gia VN một cách gấp rút để có thể hoạt động từ 1/1/55, khi Hoa Kỳ viện trợ trực tiếp cho VN. Trong hai ngày 29 và 30/12/54, ông cũng cho kư kết các thỏa ước về kinh tế và thương mại với Pháp, hủy bỏ các sự phụ thuộc vào Pháp trong hai lănh vực này, dù thỏa ước ngày 30/12/54 có bảo đảm các quyền lợi kinh tế của Pháp, thí dụ các đồn điền cao su như đă nói đến trước đây. Ông Diệm cũng cho lập ngay Viện Hối Đoái để phụ trách các giao dịch về ngoại tệ của Ngân Hàng Đông Dương mà Pháp đồng ư đóng cửa ngày 29/12/54.

 

Những thành tích trên làm tăng uy tín, sự kính trọng và ḷng tin tưởng của dân chúng vào thủ tướng Diệm rất nhiều. Ông đă tỏ ra là một người yêu nước quyết tâm giành lại chủ quyền dân tộc, và tận diệt các tàn tích thực dân Pháp c̣n sót lại tại miền Nam. Nhưng sự thử thách từ 7/7/54 chỉ là những trở ngại đầu tiên. Pháp tuy đă nhượng bộ Hoa Kỳ, vẫn t́m cách đánh đổ thủ tướng Diệm. Tháng 12/1954, khi họp với ngoại trưởng Foster Dulles và ngoại trưởng Anh Anthony Eden, thủ tướng Pháp Mendes France c̣n đề nghị rằng Hoa Kỳ có thể thay thế thủ tướng Diệm bằng hai cách: hoặc Bảo Đại cử Trần văn Hữu hay Nguyễn văn Tâm hay bác sĩ Phan huy Quát làm phó vương, toàn quyền giải quyết sự xung đột tại Saigon, hoặc Bảo Đại về nước lập chính phủ với Trần văn Hữu làm thủ tướng, Nguyễn văn Tâm phụ trách nội vụ và bác sĩ Phan huy Quát quốc pḥng. Chính phủ Pháp Menes France muốn tái diễn lại tṛ thống trị VN, nhưng bị bác bỏ.

Năm kế tiếp đem lại những khó khăn mà đa số quan sát viên cho rằng thủ tướng Diệm khó ḷng vượt qua nổi, nhưng làm nổi bật ḷng yêu nước nồng nàn, đức tính can đảm và gan dạ và sự tin tưởng vào khả năng của ông…

 

("Những Ngày Cuối Cùng Của TT Ngô Đ́nh Diệm", chương hai, trang 65-83)

 

 

Hoàng Ngọc Thành & Thân Thị Nhân Đức

 

 

 

Tin Tức - B́nh Luận     Vinh Danh QLVNCH     Audio Files     Tham Khảo     Văn Học Nghệ Thuật     Trang Chính