|
CHỊ HỒNG LƯU
Quốc lộ Một hoàn toàn bị cắt đứt. Anh Thân chồng chị Lưu bị kẹt ngoài Huế kể từ ngày tháng đó. Chị trông ngóng tin tức mỏi ṃn. Một năm, hai năm rồi bảy năm chị chờ đợi.
- Ba ngày nữa con sẽ đi Huế t́m chồng con.
Mẹ tôi hỏi: - T́nh h́nh ngăn sông, cấm chợ và lạ cảnh lạ người làm sao con đi?
- Quyết tâm là đi được. Con sẽ theo chân những người đi buôn, rồi ḍ đường
ra - Nhưng con ơi, Bác tôi tiếp, thân gái dặm trường, từ đây ra Huế xa hàng mấy trăm cây số làm sao con chịu đựng nổi. Thôi th́ ở nhà chờ đợi vài năm nữa rồi hẵng hay. Bác tôi vừa khuyên nhủ vừa vuốt mái tóc cháy nắng của con gái.
Thư chị viết: “ Kính thưa Mẹ và thím Ba, từ lúc con ra đi đến nay đă trên một tháng. Con theo mấy người đi buôn lậu vừa trốn tránh công an Việt Minh vừa phải đi bộ suốt mấy ngày mới tới khu giáp ranh. Từ quê ḿnh đi bộ đến An Tân đợi đêm xuống mới lên chuyến đ̣ dọc. Từ đây đi suốt đêm mới ra đến chợ Được, Quảng Nam. Từ chợ Được đi bộ men theo những con đường làng đầy đụn cát mất trên nửa ngày th́ đến Tiên Đơa. Tại đây, bên bờ Nam sông Faifoo (Hội An) ban đêm Việt Minh kiểm soát ngăn chặn “Bọn Dinh Tề ” (Danh từ Việt Minh gọi những người trốn sang vùng Quốc Gia). Bờ Bắc trở ra do lực lượng của Pháp và Nghĩa Dũng Đoàn của chính phủ Bảo Đại đóng đồn trấn giữ. Trong lúc chờ đợi để lấy thêm tin tức về đường đi nước bước, con tận dụng số tiền mẹ cho mua hết hàng hóa rồi theo đoàn người trở vào An Tân bán lại cho con buôn đi tuyến đường trong Bồng Sơn thuộc tỉnh B́nh Định. May mắn là những chuyến hàng của con đi trót lọt nên kiếm được một số tiền khấm khá. Nay con gởi lại số tiền mẹ đă cho con để pḥng khi đau yếu. Đồng thời con biếu các em một ít để mua giấy bút đến trường. T́nh h́nh ranh giới hiện nay rất căng thẳng, công an Việt Minh kiểm soát gắt gao lắm. Lư do là những ngày vừa qua có một số người từ Quảng Ngăi trốn qua vùng Tề tại địa điểm nầy, như thầy Nguyễn Ngọc Ngư (1), Ông Phạm Văn Diêu (2), ông Hồng Tiêu(3) và bác sĩ Huỳnh Tấn Đối (4) người huyện B́nh Sơn. Con biên thư nầy cho mẹ và thím Ba trước khi con thực hiện chuyến đi. Hy vọng ơn trên độ tŕ cho con thoát được. Cuối thư, con cầu chúc Mẹ và Thím cùng mấy em luôn được khỏe mạnh. Mong một ngày nào đó chúng ta sẽ đ̣an tụ. Con gái của mẹ.".
Nghe chúng tôi đọc xong thư, bác Cả và mẹ tôi nước mắt chảy ṛng. Đêm đó và những đêm kế tiếp, bác tôi không ngủ được cứ trằn trọc măi, hết than vắn thở dài lại ngồi dậy nhai trầu. Bác thắp hương lên bàn thờ rồi bó gối ngồi trên giường lâm râm khấn nguyện.
* * *
Suốt tuần lễ qua, một người đàn bà điên quần áo xốc xếch không biết từ đâu tới, miệng cứ nói lầm bầm không ra lời, đi nghều nghễu qua lại trên quăng đường từ làng Tiên Đơa đến chợ trời Kiến Tân nằm về tả ngạn con sông Hội An thuộc tỉnh Quảng Nam. Đêm nay dưới cơn mưa rả rích của những ngày vào Đông, người đàn bà điên lại ra đi trong bóng tối mịt mùng. Cơn mưa dần dần nặng hạt từ lúc xế chiều kéo dài đến khuya và cũng có thể đến ngày mai.. Nước đă ngập trắng xóa cánh đồng dọc theo con sông trước mặt. Người đàn bà điên đi trong đêm tối không mấy người để ư đă vượt qua đoạn đường của lực lượng canh pḥng Việt Minh. Bỗng, một loạt súng nổ vang, bà điên phóng người xuống ḍng sông. Đêm đen cùng với ḍng nước đục ngầu đang chảy xiết đă cuốn người đàn bà điên mất dạng trong thoáng chốc.
Ba ngày sau, người đàn bà điên xuất hiện trong đoàn người đi nhận cơm của trại Quy-Thuận-Hội-An. Bà ta hoàn toàn tươi tỉnh với bộ áo quần rộng thùng th́nh của trại cấp phát. Trong danh sách tiếp nhận những thường dân bỏ vùng Việt Minh trốn sang vùng Quốc Gia, người đàn bà giả điên ấy khai tên Nguyễn Thị Hồng Lưu, sinh quán tại Quảng Ngăi. Trời Phật ạ, đó là chị Hai con của Bác tôi. Gia đ́nh tôi biết được tin này do người đi buôn ở chợ trời Kiến Tân bên này sông Hội An thông báo. Cả nhà như trút được gánh nặng suốt hai tháng liền. Bác tôi th́ luôn miệng cảm ơn Trời Phật. Chị Lưu khai với Ủy Ban Tiếp Nhận rằng, chồng chị hiện ở thành phố Huế. Anh ấy bị kẹt bảy năm không về nhà được. Nay chị xin chính phủ cho phép ra Huế thăm chồng.
* * *
Gần nửa tháng trôi qua, chị Nguyễn Thị Hồng Lưu lơ ngơ, láo ngáo trên thành phố Huế như mang lạc xuống đồng. Ban đêm vào chùa xin nghỉ, ban ngày chị đi khắp hang cùng ngơ hẻm hỏi thăm tên Vơ Hoàng Thân học sinh trường Khải Định nhưng chẳng một ai biết cái tên học tṛ xa lạ cách nay đă sáu, bảy năm, không gốc gác, không địa chỉ. Quả thật, chị Lưu như đang làm công việc ṃ kim đáy biển. Chị tỉnh táo lắm nhưng người ta nh́n chị như nh́n kẻ thất chí. Cuối cùng tiền hết, sức khỏe ṃn mỏi, chị Lưu đành phải đi xin việc làm để nuôi sống bản thân và tiếp tục t́m chồng.
Sự may mắn đến với chị là được một gia đ́nh ở gần cửa Đông Ba nhận vào làm việc nhà và trông coi hai đứa bé. Chủ nhà là một thiếu phụ c̣n khá trẻ sinh trưởng tại Huế nên bà luôn giữ nếp sống và cung cách của người phụ nữ chốn kinh thành. Vẻ mặt dịu dàng thuần hậu, một nét đẹp đài các nhưng b́nh dị, lại nói năng từ tốn, điềm đạm khiến cho người người mến phục. Chồng bà là một sĩ quan thuộc lực lượng Việt- Binh- Đoàn của chính phủ Bảo Đại. Hai đứa bé có khuôn mặt bầu bĩnh, hồng hào trông rất khôi ngô. Đứa trai 3 tuổi, đứa gái lên 2. Ngay từ giờ phút đầu, chị Lưu đă cảm thấy quyến luyến với cái gia đ́nh này và đặc biệt là hai đứa nhỏ. Chị âm thầm làm việc, giữ kín tông tích của ḿnh. Lợi dụng những ngày lễ lạc, chị xin phép chủ nhà đến các nơi hội hè trà trộn vào đám đông may ra t́m được manh mối về anh Thân, chồng chị.
Một buổi sáng, bà chủ đi chợ, chị Lưu tắm cho hai đứa nhỏ. Chị đang mặc áo quần cho bé trai, bất ngờ bé gái chạy lững thững mang cả ḿnh nước vào pḥng ngủ của bố mẹ nó. Chị Lưu vội chạy theo vào buồng. Th́nh ĺnh, chị nh́n thấy một bức ảnh lồng trong khung đặt trên đầu tủ đối diện với cửa ra vào. Một chàng Sinh viên Sĩ quan mặc bộ lễ phục ôm vai bà chủ nhà. “Một cặp vợ chồng đẹp như tranh vẽ, thật xứng đôi vừa lứa”, chị Lưu tấm tắc khen và nghĩ thầm trong bụng, “Ông Tơ bà Nguyệt khéo xe”. Tấm ảnh như thu hút cả tâm hồn và t́nh cảm của chị. Người chồng trong bộ quân phục uy nghi cùng với nét mặt cương nghị kề bên là khuôn mặt trái soan hiền ḥa của người vợ với ánh mắt sáng rực t́nh yêu. Chị ngắm ảnh say sưa quên cả hai đứa nhỏ bên ngoài. Bất chợt, chị phát giác ở khuôn mặt người đàn ông trong ảnh có nét ǵ rất quen thân. Chị đến sát bức h́nh xem kỹ hơn. Và để nh́n được rơ ràng hơn nữa, chị mở tung cánh cửa sổ cho ánh sáng ùa vào pḥng. Bỗng, tim chị nhói đau, đôi mắt mờ dần rồi đôi chân khuỵu xuống. Chị gục đầu trên chiếc giường nệm trước mặt. Không khóc, nhưng ḷng chị đớn đau, tê dại. Chị kêu lên : “Sao con tạo lại trớ trêu thế này, hở trời!” Lồng ngực chị như muốn vỡ ra. Những cơn đau dồn dập như bóp nát quả tim chị. Như hàng trăm mũi dao thi nhau rạch nát ruột gan. Chị ngất lịm...Chị Lưu đă nhận ra chồng chị trong ảnh, anh Vơ Hoàng Thân! Người chồng đă xa cách bảy năm. Người mà chị có thể hy sinh mang sống của ḿnh để t́m đến. Người đă khiến cho chị mất bao nước mắt nhớ thương đêm ngày. Người mà chị đă dành cả tuổi đời thanh xuân dâng hiến và đợi chờ. Ngày từ biệt vợ lần cuối cùng ra Huế tiếp tục học, anh Vơ Hoàng Thân c̣n mang dáng nét thư sinh. Giờ đây khuôn mặt rắn rỏi, đĩnh đạc hơn nhưng làm sao chị quên được chấm nốt ruồi bên dưới đôi môi đầy đặn đó. Làm sao chị quên được chiếc mũi cao và to thể hiện tính kiên cường của đấng nam tử. Bà chủ đi chợ về thấy người làm bị bất tỉnh liền gọi bác sĩ đến cấp cứu kịp thời. Ngày hôm đó chị Lưu cáo bệnh và xin bà chủ được nghỉ vài ngày. Chị nằm trong pḥng không đoái hoài đến ăn uống. Chị để mặc cho nước mắt trào ra, để mặc cho nỗi đau đớn từng đợt đến cào xé trái tim chị. Trái tim của người đàn bà nhân hậu, nhưng không tránh được nỗi ghen tức điên cuồng. Mặc dầu bà chủ nhà rất quan tâm đến chị nhưng chị từ chối tất cả những ân cần mà bà dành cho.
Ngày hôm sau, với đôi mắt sưng húp v́ khóc, chị Lưu xin nghỉ việc. Bà chủ nhà nh́n đôi mắt chị, ngạc nhiên hỏi:
- Có chuyện ǵ đă xảy ra cho chị vậy ? - Tôi vừa nhận được tin chồng của tôi chết rồi.
Bà chủ nhà đến nắm tay chị, với tâm trạng của người bạn, bà chia sẻ nỗi đau mất mát của người vợ. Bà tỏ ư tiếc rẻ một người giúp việc lúc nào cũng làm tṛn bổn phận như chị và một mực thương yêu con trẻ, bà tiếp:
- Rất tiếc là anh Thân chồng tôi không có nhà để giúp đỡ được phần nào cho chị.
Nghe nhắc đến tên Thân, chị Lưu ̣a lên khóc rồi ôm mặt chạy vào pḥng tức tưởi.
Sáng ngày hôm sau chị Lưu lên đường về lại quê nhà.
* * *
Ngày xưa, cái sân lót gạch bát tràng trước nhà, gia đ́nh tôi làm nơi đập lúa, phơi bắp, đâu và phơi đường mía. Nay nhờ cái sân rộng thênh thang ấy mà bác Cả và mẹ tôi biến thành khoảnh vườn tự túc trồng các loại rau quả dư ăn c̣n mang ra chợ bán. Cái hồ sen nay trở thành hồ nuôi cá, nhờ đó mà gia đ́nh tôi không lâm vào cảnh thiếu thốn . Thi hành quốc sách của nhà nước “Tiêu thổ kháng chiến, vườn không nhà trống” căn nhà thờ ba gian cũng được tháo gỡ xuống chỉ c̣n trơ lại nền nhà để rồi chúng tôi cũng tận dụng cuốc lên trồng đậu phụng..
Chiều nay, chị em tôi phụ giúp mẹ và bác Cả gánh nước tưới vườn rau vừa mới bón phân. Th́nh ĺnh chị Lưu xuất hiện ngoài ngơ. Chị ôm gói quần áo ủ rũ vào nhà. Bác tôi buông chiếc b́nh ṿi sen chạy đến ôm chị vào ḷng. Vốn có thể chất khỏe mạnh, tinh thần cứng cỏi, thế mà nay chị lại mềm nhũn, rũ xuống trong ṿng tay mẹ chị. Chúng tôi đến giúp bác Cả đưa chị vào nhà. Đoán biết là việc t́m chồng của chị bị thất bại nên chẳng ai dám hỏi han điều ǵ. Chị tịnh dưỡng được vài ngày rồi kể lại những ngày tháng mà chị đă trải qua nơi kinh thành Huế. Đến ngày thứ ba, công an địa phương đến nhà áp giải chị đến cơ quan huyện làm việc. Chị khai rơ ràng là chị đă ra Huế t́m chồng, nhưng khi biết được chồng đă chết th́ chị quay về sống với gia đ́nh. Giới chức an ninh của Việt Minh nghi chị làm gián điệp cho Pháp, v́ vậy họ chuyển chị đến nhà giam tỉnh.
Từ ngày biết chắc anh Thân đă có vợ và hai đứa con ở Huế, chị Lưu xem như chồng chị đă chết. Chị không muốn cảnh hạnh phúc của gia đ́nh đó bị xáo trộn, bởi vợ con anh hoàn toàn vô tội. Ngay cả anh Thân, chị cũng không hề có một lời trách móc. Chị cho đó là hoàn cảnh tạo nên , là định mệnh an bài.
Qua mấy tháng bị điều tra, khai thác liên tục, tinh thần chị Lưu hoàn toàn bị suy sụp. Những lần chúng tôi vào nhà giam thăm, chị cứ nói lầm bầm trong miệng. Nhiều lúc chị ngồi một ḿnh hướng tầm mắt vô hồn về nơi cơi xa xăm. T́nh trạng nầy khiến cho những người làm công tác điều tra đặt thêm nghi vấn: “Giả điên là nghề của gián điệp địch để qua mắt cán bộ an ninh của ta”. Từ nghi vấn đó đă trở thành kết luận trong hồ sơ phúc tŕnh lên thượng cấp : “Nguyễn Thị Hồng Lưu là điệp viên của Pháp”.
Ṭa án Nhân dân Liên khu Năm mở phiên xử đặc biệt dành cho một “nữ gián điệp của Pháp” đă xâm nhập từ vùng Tề vào vùng Tự Do. Bản án kết luận như sau : “Nhờ mạng lưới t́nh báo nhân dân của ta chặt chẽ nên đă bắt được tên nữ điệp viên nguy hiểm của địch tại địa đầu ranh giới. Nay, Hội đồng xét xử tuyên án tử h́nh tên phản quốc Nguyễn thị Hồng Lưu đă manh tâm làm gián điệp cho giặc”..
Mười lăm ngày sau, chị Lưu bị xử bắn tại Rừng Cầy.
* * *
Hiệp định Geneve 1954, chia đôi đất nước. Tất cả các lực lượng Việt Minh tập kết ra Bắc. Chính phủ Quốc Gia tiếp thu vùng Liên khu Năm. Khi t́nh h́nh đă ổn định, Anh Thân nghe tin vợ trước đă mất, vội vă đưa vợ sau từ Huế về Quảng Ngăi đến nhà Bác tôi để tạ lỗi. Vợ chồng anh chị ấy đến trước bàn thờ chị Hai thắp hương khấn lễ. Bỗng chị vợ anh Thân thất thanh kêu lên: “Ḱa , Chị Lưu!” Gương mặt thất thần tái mét, hai tay run lẩy bẩy như người lên đồng, chị chỉ vào khung ảnh người quá cố trên bàn thờ rồi quỵ xuống. Anh Thân vội vàng đỡ vợ đứng lên mà chẳng biết việc ǵ đă xảy ra. Bà chủ nhà gần cửa Đông Ba ở Huế đă nhận ra người giúp việc cho ḿnh ba năm về trước là vợ trước của chồng. Bà quỳ bên bàn thờ khấn vái: “ Chị Lưu ơi, giờ đây em mới vỡ lẽ chị đă liều chết đi t́m chồng. Khi phát giác chồng ḿnh đă yên bề gia thất, chị lại âm thầm quay về mà không hề có một lời trách móc kẻ đă giật hạnh phúc của ḿnh. Ngày ấy chị đă khóc đến sưng húp cả đôi mắt, bỏ luôn ăn uống. Thế mà chị nói dối với em rằng: “Nghe tin chồng chết nên chị phải trở về quê”. Ôi, tâm hồn chị cao thượng quá, tấm ḷng chị bao dung quá. Chúng em xin chịu tội trước linh hồn chị”. Chị Thân quỳ mọp trước bàn thờ một hồi lâu đến khi Mẹ tôi đỡ dậy th́ khuôn mặt chị đă đầm đ́a nước mắt. Chị ôm Bác tôi nói trong nghẹn ngào: “Mẹ ơi, xin mẹ tha lỗi cho con. Từ nay con sẽ thay chị Lưu như là con đẻ của mẹ. Vợ chồng con sẽ lo phần phụng dưỡng mẹ già”.
Sau đó, vợ chồng anh Thân xin phép Bác tôi được để tang, xây mộ và hàng năm về lo ngày giỗ của chị. Riêng phần đề nghị đưa bác Cả về Huế sống với anh chị và các cháu th́ Bác tôi từ chối bởi Bác c̣n phải lo mồ mả của ông bà.
Hạo Nhiên Nguyễn Tấn Ích
Ghi Chú: (1) Nguyễn Hữu Ngư sau vào Sài G̣n, bút hiệu Nguyễn Ngu Í. (2) Phạm Văn Diêu tác giả “Việt Nam Văn Học Giảng B́nh”. (3) Hồng Tiêu em ruột ông Bút Trà (báo Sài G̣n Mới). (4) Huỳnh Tấn Đối, Bác sĩ Quân y trưởng viện Quân y Liên khu Năm bỏ Việt Minh trốn ra Đà nẵng mở pḥng mạch.
|
