Nhớ lại Cuộc thảm sát Thanh Bồ - Đức Lợi, Đà Nẵng: 24/08/1964

 

(Phần 1/2)

 

Hàn Giang Trần Lệ Tuyền        

 

 

Đây, chứng tích: Ṭa Thị Chính Đà Nẵng đă bị "Lực Luợng Phật Giáo Cứu Quốc" đốt cháy vào ngày 24-8-1964. (Chú ư: Lá Quốc Kỳ Việt Nam Cộng Ḥa này đa đuợc cắm lên sau khi Ṭa Thị Chính đa bị đốt cháy, v́ lá Quốc kỳ truớc đó đa bị Phật Giáo đốt cháy cùng lúc với Ṭa Thị Chính).

 

Kể từ khi nước Việt Nam Cộng Ḥa rơi vào tay của đảng Cộng sản Việt Nam, th́ người Việt tỵ nạn chúng ta chỉ c̣n biết và tưởng niệm ngày 30/4/1975, là ngày Quốc Hận. Nhưng ngược thời gian trở về cuối thập niên 1950, và đầu năm 1960. Khi Tổng Thống Ngô Đ́nh Diệm, Người đă khai sáng nền Cộng Ḥa Việt Nam, th́ người dân miền Nam đă từng tưởng niệm Ngày Quốc Hận là ngày 20/7/1954. Ngày ấy, theo hiệp định Genève, đất nước đă bị Cộng sản Bắc Việt và Pháp chia cắt thành hai miền bởi gịng sông Bến Hải. Miền Bắc do Hồ Chí Minh cai trị, với những cuộc “cách mạng” máu đổ đầu rơi, con tố cha mẹ, vợ tố chồng. Rồi “cách mạng văn hóa” làm cho không biết bao nhiêu người đă phải chết thảm, hoặc bị tù đày, tàn hại đến cả một đời người!


Trong khi đó, tại miền Nam. Dưới sự lănh đạo của Tổng Thống Ngô Đ́nh Diệm đầy ḷng nhân ái, Người đă tận hiến đời ḿnh cho Quốc Gia và Dân tộc, Người không phải chỉ ưu tư riêng cho nhân dân miền Nam, mà là toàn dân Việt; trong đó, có cả đồng bào đang phải sống dưới chế độ Cộng sản ở bên kia vĩ tuyến. Thời kỳ ấy, Nền Cộng Ḥa Việt Nam c̣n non trẻ, không được đồng minh và quốc tế viện trợ như Việt Nam Cộng sản thời hậu chiến sau khi cưỡng chiếm xong cả nước Việt Nam Cộng Ḥa, 30/4/1975, mà vẫn để người dân đói nghèo. Nhưng Tổng Thống Ngô Đ́nh Diệm đă xây dựng được một nước Việt Nam Cộng Ḥa tự do, phồn thịnh. Từ thành thị cho đến thôn quê, nơi đâu cũng được sống trong cảnh thanh b́nh. Ngày đó, ở quê tôi mỗi đêm về, tôi thường được nghe những tiếng sáo trúc và tiếng đàn Mandoline, qua nhiều bài ca mà tôi vẫn c̣n nhớ, như bài: Khúc hát ân t́nh:

 

“Người từ (là) từ phương Bắc, đă qua gịng sông, sông dài, t́m đến phương này, một nhà thân ái. Ơi! ... T́nh Bắc duyên Nam t́nh chung muôn đời ta đắp xây.

 

Gặp nàng, nàng là thôn nữ, mắt duyên cười say môi hồng, t́nh thắm đôi ḷng, mộng vàng chung bóng. Ơi ... Mạch sống dâng hương (là hương) cần lao chung đời vai sánh vai.

 

Cùng góp bàn tay, thương yêu nhau rồi, ngô khoai hai mùa ngát một niềm vui, cho thơm hương đời lúa vàng t́nh ơi. Ngày mai hạnh phúc nơi nơi reo cười, quê hương thôi đau sầu ngăn sông núi cách chia, ta đem yêu thương về cho phương Bắc.

 

T́m về mănh vườn hoa thắm, hái bông tầm xuân trao nàng lời hát ân t́nh hồng hồng đôi má. Ơi ... đời sống yên vui. D́u nhau đi vào chung bóng mơ”.

 

Tuy nhiên, dẫu rằng được sống trong an b́nh, no ấm. Nhưng người dân miền Nam tự do vẫn biết, và hướng vọng đến những đồng bào ruột thịt, đang phải gánh chịu những khổ đau ở bên kia vĩ tuyến, như lời của con sông Bến Hải:

 

Con sông Bến Hải từ độ chia hai,

Đêm đêm nó khóc than hoài

Hờn căm cộng sản chia hai nhịp cầu

Lớn lên từng đợt u sầu

Bao giờ Nam-Bắc nhịp cầu sang ngang

Bên đây đời sống thênh thang

Bên kia kiếp sống điêu tàn xác xơ

Ruộng đồng lúa mọc lơ thơ

Máu pha nước mắt ngập bờ tre xanh!

 

Chính v́ thế, mà Tổng Thống Ngô Đ́nh Diệm đă có chủ trương Bắc Tiến. Nhưng tiếc rằng, con đường Bắc Tiến chỉ mới ở bước đầu, th́ vị Tổng Thống đă có công nghiệp khai sáng Quốc Gia Việt Nam Cộng Ḥa đă đi vào lịch sử! 

 

Đôi Ḍng Về Đồng Bào Miền Bắc Di Cư Tỵ Nạn Cộng Sản.

 

Nhưng có phải tất cả người dân Việt sống trên mảnh đất miền Nam, cũng đều được sống trong yên lành như đă kể hay không? Tôi xin thưa ngay là KHÔNG! Và những người dân ấy là ai? Tôi cũng xin thưa: Họ là đồng bào miền Bắc, họ đă từng đứt ruột, nuốt nước mắt, rời bỏ nhà cửa, ruộng vườn lên đường vào Nam để trốn chạy cộng sản. Trong hơn một triệu người di cư đó, không phải tất cả đều là người Công Giáo, mà c̣n có Phật giáo, hoặc chỉ theo “đạo” thờ cúng ông bà. Họ đă vào Nam với đôi bàn tay trắng. Nếu so với sự giúp đỡ của các nước Âu-Mỹ đối với người Việt tỵ nạn Cộng sản sau 30/4/1975, th́ vào thời ấy, v́ đất nước c̣n nghèo, nên Tổng Thống Ngô Đ́nh Diệm chẳng giúp đỡ cho người Bắc di cư được bao nhiêu. Ngay cả nước Pháp, mà ngày xưa người Việt đă từng gọi họ là “thực dân”, từng chiến đấu chống họ. Nhưng những người Việt tỵ nạn CS tại Pháp, vẫn được hưởng những quyền lợi không kém người bản xứ. V́ thế, làm cho họ bực bội không ít. Tôi chỉ nói qua đôi chút khi người Việt mới đến Pháp như sau:

 

Khi đặt chân đến nước Pháp, bốn tháng đầu tiên, người Việt tỵ nạn cộng sản ở tại trung tâm tiếp nhận người tỵ nạn, được trợ cấp tiền bạc, nhà ở, điện, nước miễn phí. Sau bốn tháng, Văn Pḥng Xă Hội phải lo t́m thuê nhà, rồi c̣n đem xe chở người ḿnh đi xem nhà, được chọn lựa, khi nào vừa ư, ḿnh chấp nhận. Lúc đó họ phải lo mua sắm giường, tủ, bàn, ghế ... Nói chung, là họ trang bị tất cả các vật dụng cần thiết, mà là đồ mới. Khi ấy, người tỵ nạn mới chịu đến ở. Những người có mức thu nhập thấp bị bệnh tật, nếu bệnh nặng, đôi khi có trực thăng chở đi cấp cứu, nằm bệnh viện, kể cả bệnh viện tư, hoặc Bác sĩ đến tận nhà khám bệnh, chính phủ cũng trả tiền trăm phần trăm. Người già trên bảy mươi tuổi, nếu không tự lo cho bản thân được, th́ Văn Pḥng Xă Hội cho người hàng ngày đến tận nhà chích thuốc, tắm rửa, nấu nướng, rồi múc thức ăn, đưa tận miệng, cho ăn, uống ... Chính phủ cũng trả tất cả các chi phí.

 

Như vậy, so với đồng bào miền Bắc di cư vào Nam vào thời điểm 1954. Họ không được Tổng Thống Ngô Đ́nh Diệm ưu đăi quá nhiều, như một số người đă cố ư tuyên truyền. Như đă nói, họ vào Nam với khối óc và đôi bàn tay trắng, họ bắt đầu xây dựng lại tất cả. Trong đoàn người di cư ấy. Một số đông đă dừng chân tại thành phố Đà Nẵng. V́ mới vào vùng đất mới, họ đă t́m đến những khu đất rộng, thưa dân, để dựng lên những căn cḥi cùng chung sống với người dân xứ Quảng. Sau đó, là những mái tranh, rồi những căn nhà lợp ngói khang trang bởi óc sáng tạo, kèm theo sự chịu đựng khó nhọc, tảo tần như họ vẫn thường nói: “Buôn tàu bán bè, không bằng ăn dè hà tiện.” Và tại thành phố Đà Nẵng đă có nhiều khu định cư của đồng bào miền Bắc như: Thanh Bồ, Đức Lợi, Thanh B́nh, Tam Ṭa, Phước Tường và Sơn Trà. Trong những khu này không phải chỉ có người Bắc Công Giáo, mà có người Bắc Phật giáo, và cả người Quảng Nam cùng sống chung trong t́nh thân ái.

 

Nhưng ác hại thay, các ông thầy chùa vốn ḷng dạ bất nhân, nên cứ thường xuyên t́m mọi cách để tuyên truyền, xuyên tạc, bịa đặt ra những điều mà đến Trời Phật cũng phải sợ, nên tôi chẳng dám viết lên bất cứ ở nơi đâu. Trên đời này, ai cũng biết miệng người, đôi khi cũng độc hại chẳng kém miệng rắn. Nhưng miệng rắn hay độc dược, đôi khi cũng không độc hại bằng miệng của các thầy chùa Cộng sản!

 

 Để chứng minh, tôi xin tường thuật và nêu lên đầy đủ những sự kiện và nhân chứng về cuộc thảm sát tại Thanh Bồ-Đức Lợi, Đà Nẵng vào ngày 24/8/1964.

 

 

 Nguyên Nhân Của Cuộc Thảm Sát Thanh Bồ-Đức Lợi:

 

Thực ra, những nguyên nhân mà các “thầy” đưa ra đều không đúng với mục đích chính. V́ tất cả không hề có một chút ǵ dính dáng đến đồng bào miền Bắc di cư cả. Như tất cả quư vị, những ai có đọc sách, báo, hay đă từng theo dơi qua các biến cố trước ngày mất nước, đều đă biết đến cái nguyên nhân của cuộc tấn công Thanh Bồ-Đức Lợi là bởi cái “Hiến chương Vũng Tàu”. Do Tướng Nguyễn Khánh công bố. Nhưng thật vô cùng tàn ác, v́ Phật giáo đă mượn cái “Hiến Chương Vũng Tàu” để đánh giết và tiêu trừ đồng bào miền Bắc di cư. V́ đồng bào miền Bắc nói chung, và đồng bào Thanh Bồ-Đức Lợi nói riêng không hề dính dáng, và cũng không ủng hộ Tướng Nguyễn Khánh hay cái “Hiến Chương Vũng Tàu”. Nhưng cũng thật vô cùng phi lư, khi Phật giáo thành lập “Hội đồng Nhân dân Cứu quốc”, tại Đà Nẵng do Thích Đôn Hậu “lănh đạo”. Và nói là để “phản đối Hiến Chương Vũng Tàu”; nhưng rồi sau đó lại tấn công, đánh, giết ông Trần Sô và đồng bào miền Bắc di cư. Đồng thời đốt sạch nhà cửa của họ. Tôi cũng xin nói thêm, là cũng cùng thời gian, Phật giáo đă đồng loạt phong tỏa các khu định cư của đồng bào miền Bắc như: Thanh B́nh, Tam Ṭa, Phước Tường và Sơn Trà. Để chuẩn bị tấn công như Thanh Bồ-Đức Lợi. Nhưng, như người dân Đà Nẵng đă từng nói với nhau rằng: Có lẽ những tiếng kêu cầu đầy nước mắt, đau thương, tang tóc của đồng bào trong cơn máu lửa, đă thấu đến tận Trời cao. Nên ông Trời đă nhủ ḷng xót thương, mà cứu vớt những đồng bào trong các khu dân cư c̣n lại.

 

Trở lại với cái gọi là “Hội Đồng Nhân Dân Cứu Quốc”. Tại Đà Nẵng: Ngày 24/8/1964, Thích Đôn Hậu, Chánh đại diện Phật giáo miền Vạn Hạnh (miền Trung) đă đưa “Lực lượng Phật giáo Cứu quốc” từ Huế vào Đà Nẵng. Trong đó, có những tên quen thuộc như sau:

 

Bác sĩ Lê Khắc Quyến: Chủ tịch Trung ương Hội đồng Nhân dân Cứu quốc, Hoàng Phủ Ngọc Tường, Hoàng Phủ Ngọc Phan, Nguyễn Đắc Xuân, Lê Tuyên, Tôn Thất Dương Kỵ, Tôn Thất Hanh ... Và khoảng hai ngàn “Thanh niên Phật tử Cứu quốc” vào Đà Nẵng, kết hợp với “Lực lượng Phật giáo Cứu quốc Đà Nẵng” với những tên cầm đầu như: Phan Xuân Huy, La Thành Tỵ, Hà Xuân Kỳ, Phan Chánh Dinh, Vĩnh Kha, Vĩnh Linh, Hồ Công Lộ, Nguyễn Văn Lương, Lê Văn Tương, Nguyễn Văn Côn, Nguyễn Văn Tổng ...

 

 Phía thầy chùa gồm có:  

 

- Thích Minh Chiếu, “Thiếu tá Trưởng pḥng Tuyên úy Phật giáo Vùng 1 Chiến thuật, kiêm Chánh Đại diện Tỉnh hội Phật giáo Đà Nẵng”. (Hiện nay, là “Ḥa thượng viện chủ Chùa Phật giáo Việt nam” tại Hoa Kỳ, như tôi đă viết trong bài Những Mùa Xuân Qua ở số Báo Xuân Đinh Hợi.

 

- Thích Hạnh Đạo, “Đại úy Tuyên úy Phó Đại diện Tỉnh hội Phật giáo Đà Nẵng”. Thích Hạnh Đạo hiện đang có mặt tại Hoa Kỳ.

 

- Thích Minh Tuấn: Ngày 30/4/1975, là Hiệu trưởng trường Trung học Bồ Đề, Đà Nẵng, đă đích thân dẫn đầu “Lực lượng Ḥa hợp-Ḥa giải Phật giáo” đưa cả đoàn xe ra tận đèo Phú Gia để đón bộ đội Bắc Việt của Nguyễn Chơn tướng Việt cộng, vào thành phố Đà Nẵng mà tôi sẽ viết qua bài 30/4/1975: Máu và Nước Mắt. Thích Minh Tuấn, hiện nay, là “Ḥa thượng” qua “Đại hội” ngày 01/10/2003, tại Việt Nam, đă được “Suy cử” vào “Hội Đồng Giáo Phẩm Trung Ương Viện Tăng Thống GHPGVNTN”.

 

- Thích Long Trí, “Chánh Đại điện Tỉnh hội Phật giáo Quảng Nam”.

 

- Thích Như Huệ, “Đại úy Tuyên úy, phó Đại diện Tỉnh hội Quảng Nam”.Hiện nay, là “Ḥa thượng”qua “Đại hội Phật giáo hải ngoại” ngày 01/10/2003, Thích Như Huệ đă được “Suy cử” vào “Hội Đồng Giáo Phẩm Trung Ương Viện Tăng Thống kiêm Chủ tịch Giáo hội Phật Giáo tại Úc và Tân Tây Lan”.

 

 - Thích Thiện Duyên, “Chánh Đại diện Tỉnh hội Quảng Tín”.

 

 

Khủng Bố và Giết Người:

 

Từ sáng sớm ngày 24/8/1964, Các “Khuôn hội Phật giáo Quảng Nam-Đà Nẵng” đă ra lênh cho Phật tử tập trung về chùa Pháp Lâm ở số 500, đường Ông Ích Khiêm, Đà Nẵng. để đi biểu t́nh. Mặt khác, các thầy ra lệnh cho “Lực lượng Thanh niên Phật tử Cứu quốc” tay cầm gậy gộc, gạch, đá xông vào các chợ buộc đồng bào phải băi thị để đi biểu t́nh. Điều này, trong “Mùa Biển Động, tập 1” nhà văn Nguyễn Mộng Giác có viết, tôi xin được trích nguyên văn như sau:

 

“Ban chủ biên tờ Lập Trường, Giáo hội Phật giáo miền Trung, cử cán bộ đi vào, đi ra đèo Hải Vân như thoi dệt cửi. Trong các địa phương, Mặt trận hy vọng tổ chức được các chi nhánh hùng hậu. Đà Nẵng là chỗ có nhiều hy vọng nhất. C̣n Quảng Nam, Quảng Ngăi ư? Thế lực Quốc Dân Đảng cực đoan mạnh quá, trong khi Phật giáo lại yếu kém rời ră ... Tường đích thân vào Đà Nẵng lo phát động phong trào là do vậy. Chàng không bao giờ xem thường thế lực Công Giáo ở đây, là các khu giáo dân bao quanh thành phố ... Đà Nẵng không phải là chỗ dễ bác sĩ Chủ tịch đă vỗ vai cẩn thận dặn ḍ Tường... Và Không thể chấp nhận được rằng: Trong lúc ḿnh thao thức với t́nh h́nh đất nước, lại có những người dân Đà Nẵng thản nhiên ngồi quán phở, thản nhiên ngồi quán chờ từng giọt cà phê rơi xuống cái ly sữa, thảnh thơi đi chợ, thảnh thơi đi bát phố. Họ cũng không chấp nhận cả những kẻ bỏ Đà Nẵng tất bật rối rít lên sân ga, bến xe, bến phà để đi làm ăn nơi khác ... Cho nên trước cuộc biểu dương thành h́nh. Nhiều toán học sinh lực lưỡng cầm gậy, đến các chợ buộc bạn hàng băi thị, lên bến xe buộc tài xế, lơ xe nghỉ việc. Giới chợ búa đâu có chịu nhượng bộ dễ dàng ...”

 

Đọc qua những ḍng của nhà văn Nguyễn Mộng Giác đă viết. Chắc mọi người đều biết các biến cố đă xảy ra tại miền Trung; đặc biệt tại Thành phố Đà Nẵng, đă có rất nhiều người bị đi “biểu t́nh” chứ không phải do t́nh nguyện.

 

Và người viết tự thấy, phải cần nói đến những hành vi khủng bố của “Thanh niên Phật tử Cứu quốc”. Khi đám này đă dùng gậy gộc lùa được một số đồng bào từ các chợ đến “chùa” Pháp Lâm, th́ tại sân chùa cũng đă đủ mặt “Lực Lượng Phật Tử Cứu Quốc”. Những tên côn đồ này là t́nh nguyện, v́ đă đi theo tiếng gọi của ... thầy chùa, nên tập trung tại “chùa” Pháp Lâm.

 

Người cầm đầu “Lực lượng Phật giáo Cứu quốc” là “Thượng tọa” Thích Minh Chiếu với chức Thiếu tá Trưởng pḥng Tuyên Úy Phật giáo Vùng 1 Chiến thuật. Y đă trang bị vũ khí cho “Thanh niên Phật tử Cứu quốc”. Thích Minh Chiếu đă ra lệnh cho đoàn biểu t́nh phải đi đến sân vận động Chi Lăng, tại đường Đông Kinh Nghĩa Thục để dự “mít-tinh”. Nhưng một điều đă làm cho người dân cả thành phố Đà Nẵng, đều phải kinh hoàng. Đó là lúc đoàn biểu t́nh đang đi từ “chùa” Pháp Lâm đến trước pḥng mạch của Bác Sĩ Thái Can (tức Thi sĩ Thái Can), ở ngă ba đường Hùng Vương-Triệu Nữ Vương, nh́n xéo sang rạp hát Chợ Cồn. Th́ cũng là lúc ông Trần Sô một Hạ sĩ quan thuộc chi khu Điện Bàn, Quảng Nam vừa dắt đứa con trai mười tuổi đi khám bệnh ở pḥng mạch của Bác Sĩ Thái Can. Lúc ông Trần Sô vừa ra khỏi pḥng mạch, một tay ông dắt chiếc xe đạp, tay kia dắt đứa con nhỏ. Vừa ra đến cổng, th́ trong đoàn “biểu t́nh” bỗng có nhiều tiếng la lớn:

 

“A... Cái thằng Cần Lao ác ôn... Nó là thằng Cần lao ác ôn... Bắt nó đi... Đánh cho chết nó đi...”  

 

 Đứa con nhỏ của ông Trần Sô sợ quá, nên chui vào phía trong cổng, và đă được cứu sống. C̣n ông Trần Sô không sao thoát được, v́ lũ côn đồ này quá đông. Chúng liền xông vào, túm lấy ông rồi dùng gậy gộc, gạch, đá, nắm đấm, chân giày, chúng thi nhau đánh, đấm, đạp cho đến khi ông đă chết hẳn, toàn thân và áo quần ông nhuộm đầy máu. Nhưng chúng vẫn chưa tha. Chúng c̣n xúm nhau bê một tảng đá lớn, đem giáng thẳng xuống mặt của ông, làm cho đầu ông bẹp dí sát mặt đường, máu và óc của ông ḥa lẫn thành một băi bầy nhầy trắng, đỏ, hồng, chẳng ai c̣n thấy mặt mũi của ông nữa cả!

 

Sau đó, khi đoàn “biểu t́nh” bỏ đi, nhờ những giấy tờ tùy thân trong túi áo của ông Trần Sô, nên đồng bào đă xác định tên họ của ông, và họ đă cho người nhắn tin cho thân nhân đi nhận xác. Nhận được hung tin, một người nỗi tiếng tại Quảng Nam, là Cụ Trần Thuyên, đă đến nhận xác. Ông Trần Sô là cháu gọi Cụ Trần Thuyên là chú. Khi nhận xác ông Trần Sô ông đă thốt lên: “Thật vô cùng dă man.”.

 

Trước cảnh thương tâm ấy, chính Bác Sĩ Thái Can đă giúp hai ngàn đồng (tiền VNCH), để chôn cái xác không đầu của ông Trần Sô. Điều này, trước đây khi Bác Sĩ Thái Can c̣n khỏe tôi đă có viết qua trên Bán Nguyệt San Văn Nghệ Tiền Phong. Song, không phải là một bài viết về cuộc Thảm sát Thanh Bồ-Đức Lợi, nên không đầy đủ. Cụ Trần Thuyên hiện đang có mặt tai Hoa Kỳ. Cụ đă cho xuất bản cuốn sách “Tôi Đă Chọn” Cụ đă chọn con đường vác Thánh Giá. Cái chết của ông Trần Sô, một quân nhân gương mẫu, một người hiền lương. C̣n ông có phải Cần Lao hay không, chẳng ai biết được. Nhưng nếu là Cần Lao th́ phải chết thảm như thế hay sao? V́ thế, cái chết đau thương của ông Trần Sô, th́ cho đến hôm nay, và măi măi không thể phai mờ trong tâm trí người dân Đà Nẵng.

 

Sau khi giết chết ông Trần Sô. Thích Minh Chiếu ra lệnh cho đoàn “biểu t́nh” tiếp tục đi đến sân vận động Chi Lăng dự “mít-tinh”. Với khẩu hiệu: “Đả đảo Mỹ-Khánh”. Đến cuối cuộc “mít-tinh”, số đồng bào đă bị lùa ở các chợ đi “biểu t́nh” cứ tưởng rằng sẽ được cho về. Không ngờ, Thích Minh Chiếu lại ra lệnh tất cả phải xuống Ṭa Thị Chính Đà Nẵng. Khi đến trước Ṭa Thị Chính ở đường Bạch Đằng, “Lực Lượng Phật Giáo Cứu Quốc” đă dùng loa phóng thanh kêu gọi Hải quân Đại tá Lê Quang Mỹ, Thị trưởng Đà Nẵng phải ra tŕnh diện, và phải bàn giao chức Thị trưởng Đà Nẵng cho Phan Xuân Huy. Đại tá Lê Quang Mỹ không chấp nhận, nên ông đă trốn ra cửa sau, rồi chạy ra Duyên Khu Hải Quân Tiên Sa, để tỵ nạn Phật giáo.

 

 Sau cả giờ gào thét ră hơi, mà vẫn không thấy bóng dáng của Đại tá Lê Quang Mỹ ở đâu cả, bọn Tăng Phỉ như: Thích Minh Chiếu, Thích Như Huệ, Thích Hạnh Đạo, Thích Long Trí, Thích Thiện Duyên, Thích Từ Mẫn, Thích Minh Tuấn ... cùng Phan Xuân Huy, La Thành Tỵ... là những tên hạ bộ của thầy chùa, đă ra lệnh cho “Lực Lượng Phật Giáo Cứu Quốc” xông vào Ṭa Thị Chính lục soát. Chúng đă lùng xét từng pḥng, nhưng không t́m thấy Đại tá Lê Quang Mỹ, nên lũ lục lâm này tưởng rằng Đại tá Lê Quang Mỹ đang trốn một chỗ bí mật nào đó, chứ không thể chạy ra ngoài được. V́ vậy, chúng đă đập phá hết các vật dụng, rồi dùng xăng tưới vào các pḥng và châm lửa đốt cháy Ṭa Thị Chính. Duy có một điều đă khiến mọi người dân Đà Nẵng đều phải khiếp sợ Phật giáo Ấn Quang. Ấy là tất cả các cuộc “biểu t́nh”, các “thầy” đều ra lệnh cho “Phật tử ruột” khi đi “biểu t́nh” phải đem theo đầy đủ gậy gộc, gạch, đá... và bắt buộc phải mang xăng theo. V́ thế, tất cả những cuộc “biểu t́nh” cũng đều có lửa và máu!!!

 

 

Xin đọc tiếp phần 2/2

----------------------------------------------

 

PHỤ CHÚ:
 

Chú Ư: Phần tài liệu dưới đây để nh́n rơ bộ mặt của Nguyễn Đắc Xuân và những tên Cộng Sản Phật giáo, trí thức dính máu đồng bào vô tội. Xin đừng quên những nạn nhân vô tội đă chết oan ức .
 

Ai gây ra vụ đốt phá Thanh Bồ Đức Lợi ở Đà Nẵng 45 năm trước?

 

Nguyễn Đắc Xuân

tác giả gửi ngày 27 tháng 1, 2009

 

NguyenDacXuanBốn mươi lăm năm trước, ai gây ra vụ đốt phá xóm đạo Thanh Bồ Đức Lợi ở Đà Nẵng vào ngày 25-8-1964 ? Đây là một câu hỏi những người trong cuộc hiện c̣n tại thế cần phải trả lời cho lịch sử Phong trào đấu tranh đô thị ở miền Nam Việt Nam.

Ông Lê Công Cơ - một người lănh đạo bí mật thanh niên sinh viên học sinh Giải phóng ở các đô thị Đà Nẵng-Huế trong hồi kư Năm Tháng Dâng Người (Nxb Phụ Nữ, 2006) kể lại rằng:

Tiếp sức với Huế (đấu tranh chống Nguyễn Khánh với Hiến Chương Vũng Tàu do Khánh nặn ra), lực lượng của ta tại Đà Nẵng đă chủ động tổ chức băi khóa và xuống đường. Hàng vạn học sinh Đà Nẵng giương cao biểu ngữ:

- Đả đảo Hiến chương Vũng Tàu !

- Đả đảo Nguyễn Khánh!

[...]

 

Ḍng biểu t́nh cứ kéo qua các phố chính tại Đà Nẵng không dứt, càng về trưa ḍng người càng đông nghịt, ngăn tất cả các lối đi trong thành phố. Sơn Hải và Cẩm Nhung cùng một số cốt cán của ta dẫn đ̣an biểu t́nh đến thẳng khách sạn Đà Nẵng, nơi mà các gia đ́nh cố vấn Mỹ ở.

Đ̣an biểu t́nh vừa đến th́ một số lính Mỹ đứng trên tầng cao khách sạn ném chai lọ xuống và to mồm chửi tục. Lập tức, ḍng người biểu t́nh ào vào xông lên khách sạn, lính Mỹ nổ súng, cuộc ẩu đả xảy ra mỗi lúc một ác liệt. Cuộc biểu t́nh lui về phía Thanh Bồ Đức Lợi để tránh đạn, th́ từ phía sau nhiều tóan thanh niên được trang bị gậy gộc xông vào đánh túi bụi đám đông đang cố thủ dọc đường rầy xe lửa. Thế là một cuộc đánh nhau đă diễn ra giữa đ̣an biểu t́nh với khu Thanh Bồ Đức Lội, cho măi tới xế chiều đ̣an người được tăng viện mỗi lúc một đông hơn và cơn giận đă biến thành ngọn lửa đốt rụi nhiều nhà tại đây.

Tôi đến tận nơi lúc trời gần tối, gặp Sơn Hải và anh Đồng đang gào thét :“đả đảo Mỹ” với hàng ngàn người biểu t́nh. Tôi kéo anh Đồng lại và nói ngay:

- Hăy hướng dẫn đ̣an biểu t́nh về ngay Ṭa Thị chính Đà Nẵng bên bờ sông Hàn.

Hàng vạn người tràn qua đường Bạch Đằng nối theo không dứt và tràn vào chiếm ṭa Thị chính”. (tr. 208-209).

 

Qua đọan trích trên chứng tỏ ông Lê Công Cơ (CS) đă lănh đạo các cơ sở Giải phóng ở Đà Nẵng mà chủ chốt là Sơn Hải, Cẩm Nhung và sau đó có thêm anh Đồng hô hào quần chúng Đà Nẵng chủ động đến khách sạn Đà Nẵng chống Mỹ, chủ động chống lại thanh niên Thanh Bồ Đức Lợi và cũng chủ động gây lên cuộc đốt phá khu Thanh Bồ Đức Lợi và chủ động hô hào đồng bào rút khỏi Thanh Bồ Đức Lợi để về chiếm ṭa thị chính Đà Nẵng.

 

Có đúng như vậy không ?

 

Trong lúc đó, Phạm Văn Liễu, trước năm 1966, từng đứng đầu ngành công an cảnh sát Việt Nam Cộng Ḥa , trong hồi kư Trả Ta Sông Núi lại cho rằng cuộc bạo động ở Thanh Bồ Đức Lợi do sự hiềm khích giữa Phật tử và thanh niên Thiên chúa giáo Đà Nẵng gây ra:

Ngày 25-8, bạo động đổ máu ở xă Thanh Bồ, Đà Nẵng. Khi một đ̣an biểu t́nh đi ngang qua trạm tự vệ của xă Thanh Bồ, một số tự vệ có thái độ khiêu khích. Những người đi biểu t́nh bèn tấn công trạm tự vệ trên. Tự vệ Thiên chúa giáo nổ súng khiến 11 người chết, 42 người khác bị thương. Hàng ngàn Phật tử bèn tràn vào đốt phá xă Thiên chúa giáo nầy. Khỏang 500 căn nhà trong xă chỉ c̣n ít chục căn nguyên vẹn”. (Phạm Văn Liễu, Trả Ta Sông Núi tập 2, Nxb Văn Hóa tại Hoa Kỳ, 2003, tr.143).

 

Cái dư luận “Phật tử gây ra vụ đốt phá khu Thanh Bồ Đức Lợi” đă qui trách nhiệm cho ông Ḥang Văn Giàu - người đứng đầu đ̣an Sinh viên Phật tử Huế lúc ấy. Nhiều người hỏi tôi (một Sinh viên Phật tử của Ḥang Văn Giàu những năm 1963-1964) dư luận ấy có đúng không ? Tôi đă kể lại rằng:

- Lần đầu tôi nghe chuyện Thanh Bồ Đức Lợi bị đốt phá ở pḥng riêng ông Ḥang Văn Giàu (Đ̣an trưởng đ̣an SVPT Huế), trên dăy lầu sau Morin. Hôm ấy ông tiếp sinh viên ban sử địa Đại học Văn khoa Lê Đ́nh Cai. Không biết hai người đă trao đổi với nhau trước đó những ǵ, tôi đến sau chỉ nghe ông Giàu phê b́nh Lê Đ́nh Cai đă gây ra vụ đốt phá Thanh Bồ Đức Lợi trái với đường lối bất bạo động của Phật giáo. Lê Đ́nh Cai ngồi chống cằm nghe rất buồn. Lê Đ́nh Cai vốn có họat động với Đ̣an SVPT nhưng từ sau ngày bị ông Giàu phê b́nh như thế Lê Đ́nh Cai xa dần chúng tôi. Có người giải thích rằng Lê Đ́nh Cai bị SVPT bỏ rơi nên mới chuyển qua họat động cho đảng Đại Việt. Người khác lại bảo Lê Đ́nh Cai đă là đảng viên Đại Việt trà trộn vào họat động với Phật tử sau khi bị khuyết điểm với Phật giáo Lê Đ́nh Cai ra mặt họat động cho Đại Việt thế thôi. Lê Đ́nh Cai có thời là bạn học sử với tôi nhưng chưa bao giờ tôi hỏi chuyện ấy thực hư như thế nào.

 

Biết chắc Phật tử không gây ra vụ Thanh Bồ Đức Lợi cho nên trong Nhật kư của tôi viết ngày 25-8-1964, (do Nhận Thức xuất bản tháng 11-1964), có đọan:

“Ngày hôm qua đă nói h́nh như có đến ba bốn người chết và mấy người bị thương. Máu đă chảy th́ không có nước sông biển nào rửa sạch. Máu của những người yêu nước chỉ có lịch sử mới đánh giá được. Người ta đă tự tạo ra những đối lực dùng người VN trị người VN những người VN ở Đànẵng và ở Thanh Bồ ơi, ai là người VN của người VN ai là người VN không phải của người VN?

Dù sao ḿnh cũng phải nhận rằng: đó là một bài học của những người thiếu kỹ thuật và ít sành tâm lư. Con người vốn có mặc cảm có tội dù cái mặc cảm không phải do con người thời đại đă tạo nên mà do khúc quanh của lịch sử.

 

Chúng ta phải đổ máu để tranh đấu cho nước VN nhưng chúng ta đừng làm vấy máu của người VN”. (Nguyễn Đắc Xuân, Chứng Nhân Của Miền Trung Tranh Đấu, Nxb Nhận Thức, Huế 11-1964, tr. 38 và 39)

 

Mới đây trên Website tại địa chỉ “www.giaodiemonline.com/thuvien/mluc/ mluc_II06/606_khaiphong- hvg.htm-63k” Thêm một nạn nhân của nạn lộng quyền ở trại tị nạn Songkhla: Hoàng Văn Giàu” của Trường Giang. đăng lại tờ Khai Phóng - một tạp chí của cư sĩ Phật giáo đầu tiên trên đất Mỹ, xuất bản năm 1981, mở đường cho tiếng nói giải hoặc lịch sử, trong số 4, tháng 6/81 có đề cập đến tai ương chính trị mà ông Ḥang Văn Giàu đă gặp phải trên bước đường “lưu đày” trong bài mang tựa đề :

 

Trong bài viết ấy có một đọan đề cập đến vụ Thanh Bồ Đức Lợi như sau:

Biến cố này xảy ra năm 1964, và khởi sự từ một cuộc biểu t́nh do Đảng Đại Việt Cách Mạng tổ chức để phản đối Thủ tướng Nguyễn Khánh trong việc tranh chấp quyền lực giữa lănh tụ đảng này với Thủ tướng Nguyễn Khánh.

Kẻ tổ chức cuộc biểu t́nh này là Lê Đ́nh Cai, đặc trách Thanh niên, Sinh viên Học sinh của Đảng này tại miền Trung v́ thiếu tổ chức và lănh đạo cho nên sự việc đă xảy ra như sau : Đám biểu t́nh được hướng dẫn qua một khu dân cư, một bên kia là khu các bar, các room-for-rent cho lính Mỹ thuê ở. Đám biểu t́nh bị các cô bán bar trêu ghẹo diễu cợt. Một số người biểu t́nh phản đối, đấu khẩu, một số lấy đá ném các cô. Các cô ấy hoảng hốt kêu cứu các ông bạn Mỹ. Những người Mỹ này tưởng lầm bị biểu t́nh tấn công, lấy súng bắn. Dân biểu t́nh hoảng hốt dạt về phía bên làng Công giáo. Vốn sẳn mặc cảm bị đàn áp sau khi chế độ Ngô Đ́nh Diệm đổ, nhưng người dân nơi đây tưởng là đám biểu t́nh tấn công, nên họ đă nổ súng vào đám biểu t́nh khiến có người chết và người bị thương. Quân đội và Cảnh sát phải đến can thiệp và đ̣i giải giới dân Thanh Bồ Đức Lợi. Họ không chịu. Quân đội phải nổ súng thị uy và tiến vào. Trong lúc đó, một số nhà bị cháy, một số do chính dân trong khu đốt để vu cáo cho quân đội theo phe biểu t́nh đàn áp họ. Tướng Nguyễn Chánh Thi là người biết rơ vụ này. Ngoài ra, một nạn nhân khác của vụ Thanh Bồ Đức Lợi đă viết sách có nói đến vụ này, đó là nhà văn Lệ Hằng và quyển “Bản Tango Cuối Cùng”, sách đă được tái bản ở Hoa Kỳ. Tác giả là người Công giáo và ở Thanh Bồ Đức Lợi. Phật tử Huế cũng như Hoàng Văn Giàu không dính líu ǵ đến vụ này” .

 

Tiến sĩ Quán Như Phạm Văn Minh tại Úc châu, trực tiếp hỏi chuyện lịch sử Ḥang Nguyên Nhuận (tức Ḥang Văn Giàu), c̣n lưu lại trên Website tại địa chỉ

www.giaodiem.com/doithoai/phongvanhvg.htm, đă đặt câu hỏi :

Có những điều không sáng tỏ và đă trở thành mục tiêu để người ta công kích anh như vụ đem bàn thờ Phật xuống đường, vụ Thanh Bồ, các hành động chống Mỹ như đốt xe, đốt pḥng thông tin, thư viện, đ̣i Mỹ rút quân... Hypothetically nếu làm lại th́ theo anh nên làm thế nào?”

 

Ḥang Nguyên Nhuận (tức Ḥang Văn Giàu) đáp:

[...] Thanh Bồ Đức Lợi ở Đà Nẵng là một biến cố xảy ra ngoài ư muốn của chúng tôi và cũng không do chúng tôi tự ư gây ra trước. Sự việc xảy ra là v́ giáo dân trong vùng đă bị tẩy năo nên quá lo sợ sẽ bị trả thù. Họ đă phản ứng quá đáng rồi gây đổ máu v́ trong tay họ sẵn súng đạn mà họ đă thủ đắc một cách hợp pháp qua chính sách Ấp Chiến Lược và âm mưu thành lập các đặc khu yễm trợ cho chiến dịch xâm nhập Miền Bắc của Mỹ. Giáo dân trong vùng đă nổ súng và ném lựu đạn vào đoàn biểu t́nh tay không. Lệ Hằng đă nói lư do nào gây ra vụ này trong quyển Bản Tango Cuối Cùng. Lệ Hằng là người Thanh Bồ Đức Lợi và đă sống ở đó trong thời gian xảy ra vụ nầy. Tướng Thi lúc đó là Tư Lệnh Khu XI Chiến Thuật hẳn cũng c̣n nhớ vụ này khi ông cho lệnh tước khí giới của những toán dân quân tự vệ trong Thanh Bồ.[...]”

 

Ḥang Văn Giàu đề cập đến “giáo dân Thanh Bồ Đức Lợi có sẵn súng đạn” và tướng Nguyễn Chánh Thi “cho lệnh tước khí giới” các giáo dân.

 

Vậy tướng Nguyễn Chánh Thi c̣n nhớ vụ Thanh Bồ Đức Lợi như thế nào ?

 

Trong hồi kư Việt Nam Một Trời Tâm Sự, Nguyễn Chánh Thi viết:

Đ̣an biểu t́nh được một số người quá khích và Cộng sản xúi giục có ư định đốt phá các làng di cư Tam Ṭa, Thanh Bồ và Đức Lợi. Tôi nhận được kêu cứu của vị tham mưu trưởng Quân đ̣an, cho biết là t́nh trạng rất nguy hiểm mà thiếu tướng Tôn Thất Xứng và ông Thị trưởng Đà Nẵng là Lê Quang Mỹ vắng mặt (Tin cho biết, tướng Xứng đi sài G̣n, c̣n Lê Quang Mỹ lánh mặt v́ được tin dân chúng có ư định đốt ṭa Thị chính và bắt ông ta làm con tin). (Nguyễn Chánh Thi, Việt Nam Một Trời Tâm Sự, Anh Thư xuất bản tại California, 1987, tr.245).

Qua các tư liệu hiện có ta có thể khái quát sự kiện Thanh Bồ Đức Lợi như sau:

 

Nhân kỷ niệm một năm Pháp nạn, (21.8.1963-21-8-1964) Sinh viên học sinh và đồng bào Phật tử xuống đường tranh đấu chống độc tài Nguyễn Khánh và Hiến chương Vũng tàu. Không khí tranh đấu ở Huế lan vào các tỉnh miền Trung. Lê Đ́nh Cai - đặc trách Thanh niên, Sinh viên Học sinh của Đảng Đại Việt, mượn danh nghĩa Sinh viên Phật tử Huế vận động quần chúng Đà Nẵng (trong đó có nhiều người là Phật tử), đi biểu t́nh “phản đối Thủ tướng Nguyễn Khánh”, một phần v́ mục đích chống độc tài của quần chúng và một phần thể hiện “việc tranh chấp quyền lực giữa lănh tụ đảng này với Thủ tướng Nguyễn Khánh”. Thấy quần chúng Đà Nẵng xuống đường tranh đấu chống Nguyễn Khánh và Hiến chương Vũng Tàu, ông Lê Công Cơ-người lănh đạo bí mật thanh niên sinh viên học sinh Giải phóng, chưa biết đó là cuộc xuống đường do đảng Đại Việt giật dây cũng vận động cơ sở hợp pháp tham gia. Đoàn biểu t́nh diễu qua khách sạn Đà Nẵng - nơi có các bar, các room-for-rent cho Cố vấn quân sự Mỹ thuê ở. Đoàn biểu t́nh bị các cô bán bar diễu cợt. Một số người biểu t́nh phản đối, đấu khẩu, một số lấy đá ném các cô. Các cô ấy sợ hăi bèn kêu cứu với “cố vấn” Mỹ. “Cố vấn” Mỹ tưởng lầm là ḿnh bị biểu t́nh tấn công nên xách súng ra bắn tứ tung. Đoàn biểu t́nh tay không hoảng hốt chạy dạt vào các làng Thiên chúa giáo di cư Thanh Bồ, Đức Lợi ở bên kia đường sắt. Thanh niên Thiên chúa giáo trong các làng di cư nầy, vốn có mặc cảm là người của chế độ Ngô Đ́nh Diệm vừa bị lật đổ, nghĩ rằng họ bị Phật tử tấn công, nên sẵn vũ khí đă thủ đắc một cách hợp pháp qua chính sách Ấp Chiến Lược và âm mưu thành lập các đặc khu yễm trợ cho chiến dịch xâm nhập Miền Bắc của Mỹ, đă nổ súng và ném lựu đạn vào đoàn biểu t́nh tay không.

 

Thông tin đồng bào và Phật tử bị giết phát tán khẩn cấp khắp thành phố Đà Nẵng, dân chúng các nơi đổ về, một cuộc xung đột đốt phá đẫm máu diễn ra ở Thanh Bồ Đức Lợi. Cuối cùng ông Nguyễn Chánh Thi -tư lịnh khu 11 chiến thuật của Quân đội VNCH phải đưa một tiểu đ̣an Biệt động quân và một Tiểu đ̣an bộ binh đi kèm theo đến tước khí giới của những toán dân quân tự vệ trong Thanh Bồ mới dẹp yên được. Theo Đ̣an Thêm (1945-1964, Việc từng Ngày, Nam Chi Tùng Thư, 1966, tr. 402) cuộc xung đột ấy đă có “11 người chết, 42 bị thương, nhiều nhà bị đốt”. Những con số của Đ̣an Thêm ghi được nhỏ hơn con số thực tế nhiều lần.

 

Sự kiện gọi là “vụ Thanh Bồ Đức Lợi” là một việc đáng tiếc do sự hiểu lầm từ nhiều phía (“Cố vấn” Mỹ, Thanh niên tự vệ Thiên chúa giáo ở Thanh Bồ Đức Lợi, quần chúng trong tay những người thiếu kinh nghiệm tổ chức đấu tranh). Nguyên nhân gây ra sự kiện nầy do tâm lư bất ổn của các thành phần tham gia, không một ai muốn nó xảy ra như thế cả.

Đính chính sự kiện nầy để cho nó đúng với thực tế đă xảy ra, đồng thời ghi lại một sự kiện không vui trong lịch sử đấu tranh chống Mỹ và chống các chính quyền tay sai ngọai bang ở các đô thị miền Nam 45 năm trước.

 

Gác Thọ Lộc, đầu năm 2009

 

Nguồn: Tạp chí Lịch sử Quân sự Việt Nam (CSVN), số Xuân 205 (1-2009) từ tr.51 đến tr.54

 

 

Tin Tức - B́nh Luận     Vinh Danh QLVNCH     Audio Files     Tham Khảo     Văn Học Nghệ Thuật     Trang Chính