Trong trí nhớ của tôi lúc nào cũng in đậm nét cảnh ngôi chùa nghèo tên Quang Tự, có thầy trụ trì đã già và hai chú tiểu nhỏ khoảng mười tuổi và mười hai tuổi trông hiền lành, gương mặt phảng phất nét buồn.  Ngôi chùa nhỏ xây bằng gạch, mái lợp gỗ nâu và chung quanh chùa được ngăn cách với bên ngoài bằng cái hàng rào bằng gỗ đóng sơ sài, trông siêu vẹo nhưng nó đứng vững được nhờ những cây hoa bông bụp đủ màu nở quanh năm trồng sát cạnh và nhờ vậy ngôi chùa trông có vẻ sáng sủa, xinh xắn một chút. Bên trong chùa rất ngăn nắp, sạch sẽ và thoáng mát.

 

Vào những ngày rằm và mùng một mẹ tôi hay cho tôi đi theo đến chùa để lễ Phật và nghe thầy giảng kinh, thuyết pháp.  Mẹ tôi đi lễ nhiều chùa như chùa Xá Lợi, chùa Vĩnh Nghiêm và một ngôi chùa nhỏ tên Quang Tự nằm sâu hút tận trong một xóm nghèo.

Ở vào tuổi mười ba của tôi ngày đó, tôi còn khờ dại và nhút nhát so với tuổi trẻ sau này. Tôi chỉ biết làm theo những gì cha mẹ ra lịnh. Nếu có thắc mắc cũng chỉ hỏi cho biết rồi thôi và đôi lúc cũng không dám hỏi luôn. Thế mà không hiểu sao, cứ gần đến ngày rằm hay mùng một là tôi lại nhắc mẹ và xin đi chùa Quang Tự mà thôi, tôi không thích đến những ngôi chùa lớn nào cả. Có lẽ mẹ tôi cũng cảm nhận thấy mỗi lần đến ngôi chùa nhỏ này, trông tôi có vẻ thích thú và vui hơn.

 

Tôi còn nhớ ngày rằm hôm đó mẹ tôi xách một cái giỏ mây nặng đựng đủ thứ trái cây, còn tôi thì mẹ chỉ giao cho một cái túi nhỏ đựng nhang, đèn cầy và ôm theo một bó hoa huệ trắng. Mùi thơm của hoa và nhang quyện vào nhau làm tôi cứ ngỡ như mình sắp sửa được đi đến một cõi riêng của Phật; nơi đó chỉ nghe tiếng chim hót với muôn hoa, tiếng chuông chùa ngân vang trong cõi bồng lai và an lạc không có dấu chân của người phàm tục lai vãng. Đầu óc non dại của tôi  đang miên man suy tưởng đến chuyện thần tiên nơi hạ giới mà chốc nữa đây tôi sẽ cùng mẹ  ngoạn cảnh nơi đó, chợt nghe tiếng mẹ nhắc: “Con phải ôm bó hoa huệ cho cẩn thận kẻo hoa bị dập.”.  Trí tưởng tượng của tôi lúc đó đang ngao du vụt thức tỉnh. Xe xích lô đã ngừng trước cổng chùa. Tôi theo mẹ vào chánh điện, mẹ tôi sắp trái cây ra thành mấy mâm ngũ quả trông thật đẹp mắt và đặt từng đĩa  lên trên các bàn Phật rồi đốt bó nhang thơm tôi đem theo. Tôi theo mẹ thắp nhang trước mỗi tượng Phật, còn bó hoa huệ mẹ tôi cắm vào bình đặt lên bàn Phật chánh điện. Tôi bắt chước mẹ vừa chắp tay lạy Phật vừa niệm câu “Nam Mô A Di Đà Phật”, tôi chỉ thuộc lòng có mỗi câu kinh này thôi.  Xong công việc thắp nhang, lạy Phật, tôi chắp tay ngồi xuống cạnh mẹ, các tăng ni và các nam nữ bạn đạo để nghe thầy thuyết pháp, giảng kinh. Tôi để ý thấy đa số là những Phật tử lớn tuổi. Có hai chú tiểu nhỏ ngồi sau lưng thầy, gõ chuông theo nhịp mõ của thầy khi xong một thời kinh. Hai chú tiểu đọc kinh theo thầy rất là nhuần nhuyễn và trông thật dễ thương.

 

Khi mọi người còn đang đọc kinh chưa xong,  tôi đã trốn ra sau chùa vào hậu liêu xem các cô, các bác nấu cơm chay và lang thang ra xem vườn rau của thầy trụ trì cùng hai chú tiểu trồng. Tôi đi quanh co theo những luống rau lang, rau cải bẹ xanh, một giàn khổ qua trái xanh mướt tòn teng xen lẫn những đóa hoa  màu vàng bé nhỏ, xinh xinh  có cả những con bươm bướm, chuồn chuồn  đủ màu sắc  bay lượn chung quanh trông giống như một bức tranh thủy mạc miền quê tuyệt mỹ với màu sắc hài hòa trông thật thanh bình, êm ả và tĩnh mịch. Đang thơ thẩn một mình đứng ngắm khoảng đất trồng rau xanh mướt  sau hậu liêu, tôi nghe tiếng mẹ tôi gọi tìm, tôi vội đi vào bên trong chùa. Lúc vào đến chánh điện, tôi thấy thầy trụ trì đang nói chuyện với mẹ tôi và một cô trông còn trẻ lắm, tôi đoán chừng độ tuổi mười tám, hai mươi. Gặp thầy, tôi chắp tay cúi đầu “A Di Đà Phật”, quay sang cô gái bên cạnh tôi cũng nói như vậy.

 

Thầy khen tôi còn nhỏ mà đã biết theo mẹ đến chùa nghe kinh, thuyết pháp là tốt lắm. Thầy đâu có biết tôi chỉ ngồi nghe thầy giảng kinh và thuyết pháp thôi còn đến phần tụng kinh chưa dứt là tôi đã trốn ra sau hậu liêu để thăm thú mảnh vườn vì lẽ tôi không thuộc kinh, phần bắt chước mẹ tôi ngồi theo kiểu bán già, ngồi lâu tôi chịu không nổi vì mỏi quá.

 

Thầy còn nhắc ngày rằm tháng sau thầy sẽ làm lễ quy y tam bảo cho tôi theo lời xin của mẹ tôi. Tôi nhìn thầy mà lòng vô cùng kính mến. Thầy tu khổ hạnh, mỗi buổi sáng thầy đi khất thực với hai chú tiểu. Thầy và hai chú tiểu mặc áo cà sa màu vàng đã cũ, đi chân trần.  Buổi trưa trở về chùa ăn những thức ăn của bá tánh thập phương cúng dường. Thầy và hai chú tiểu tự đào đất cuốc vườn trồng rau trái để ăn. Các Phật tử cúng  dường cho chùa: gạo, muối, tương chao. Tôi không trông thấy ai cúng tiền và cũng chẳng bao giờ thấy tay thầy cầm đồng tiền của bá tánh. Ai mang gạo, muối, tương, chao cúng chùa thì tự mang xuống hậu liêu cất. Nếu chùa có hư hỏng chỗ nào,  Phật tử chung nhau sửa chữa. Trông thầy cỡ bảy mươi trở lại nhưng vì tu khắc khổ nên thấy thầy lụm khụm, đi đứng chậm chạp.

 

Ngày xưa, chùa sư nữ dành riêng cho sư bà và sư cô tu. Chùa của các thầy chỉ dành riêng cho sư ông và chú tiểu tu. Tôi không thấy sư bà, sư nữ và  sư ông, chú tiểu  tu chung một chùa bao giờ.

 

Nhìn hai chú tiểu đi khất thực sao tôi cảm thấy thương quá. Tôi tự hỏi:

- Hai chú tiểu còn quá nhỏ, chắc chưa được hưởng trọn vẹn hạnh phúc và niềm vui của tuổi thơ mà đã vào chùa theo thầy tu khổ hạnh, mưa cũng như nắng phải ôm bình bác đi khất thực.

 

Tôi có nghe mẹ tôi kể về sự tích cuộc đời của Đức Phật Thích Ca:  

- Ngài là thái tử Tất Đạt Đa, con vua Tịnh Phạn. Ngài thường hay trốn vua cha để ra khỏi hoàng cung quan sát cuộc sống của dân chúng. Ngài đã tận mắt nhìn thấy chung quanh ngài toàn cảnh khổ nghèo đói, người già cả bịnh tật và cái chết không chừa một ai từ kẻ nghèo khổ đến người giàu sang phú quý. Chính vì những lẽ đó mà Ngài quyết định xin vua cha từ bỏ ngai vàng, từ bỏ cả đời sống vương giả, vợ đẹp con ngoan để được đi tu và tìm con đường giải thoát khỏi kiếp sinh tử luân hồi.

 

Tôi thắc mắc: thế còn hai chú tiểu nhỏ này vì lẽ gì mà đi tu?

 

Vì tò mò, tôi hỏi mẹ tôi về hai chú tiểu. Mẹ tôi kể: thầy nhận nuôi hai chú là hai anh em ruột, cha mẹ chết khi làm rẫy đạp phải mìn của việt cộng gài. Người ta đem hai chú đến chùa gởi thầy nuôi từ lúc còn nhỏ mới 5 và 7 tuổi, thầy nuôi hai chú đã 5 năm rồi. Vì chùa nghèo quá không có tiền cho hai chú đi học nên thầy dạy hai chú tiểu học chữ những lúc làm xong công quả và Phật sự. Ban ngày hai chú theo thầy tụng kinh và học kinh Phật.

 

Kể cho tôi nghe xong, mẹ tôi nói: - Đời là bể khổ. Đi tu sớm được là tốt. 

 

 

Tôi hỏi lại mẹ tôi:  - Hai chú tiểu đâu đã biết đời là gì, cũng giống như con vậy. Con chỉ nghe nói hai chữ “cuộc đời” mà không hiểu đời như thế nào hở mẹ? Tại sao lại phải khổ? Đã biết đời là khổ thì tại sao mẹ lại sinh ra con làm chi để rồi sau này đời con lại sẽ bị khổ?

Chắc mẹ tôi cảm thấy khó trả lời cho cái đầu rắc rối của tôi nên bà phải nói:
- Thôi đừng hỏi vớ vẩn nữa, con đi tìm đôi dép của mẹ mang lại đây rồi sửa soạn đi về.

Tự nhiên câu nói “Đời là bể khổ” của mẹ tôi đã gieo vào đầu tôi một thắc mắc về cuộc đời trần ai khổ não này sẽ ra sao về sau cho cuộc đời tôi.

Khi sửa soạn ra về, tôi gặp lại cô gái mà mẹ tôi gọi tên là Lan.

Tôi đứng cạnh mẹ nên được biết qua câu chuyện chị vừa kể với mẹ tôi xong:
Chị vào chùa để xin thầy làm lễ quy y tam bảo và chị có ý định xuống tóc đi tu luôn nhưng thầy nói chỉ làm lễ quy y cho chị thôi, còn chuyện xuống tóc đi tu phải cần thời gian  học về giáo lý Phật pháp, nhất là chùa của thầy không thể nhận sư nữ ở chung.

Vừa ra khỏi chùa là tôi hỏi mẹ tôi  ngay:

- Tại sao trông chị Lan có vẻ buồn và tại sao chị lại muốn đi tu hở mẹ? Mẹ nói tôi còn nhỏ, không nên tìm hiểu chuyện của người lớn. Tôi im lặng không dám hỏi thêm nhưng trong lòng vẫn cảm thấy buồn và thắc mắc khi nghĩ đến chị Lan.

Hôm đó đi chùa tôi được biết  hoàn cảnh của hai chú tiểu và chị Lan, cả hai hoàn cảnh này đều mang đến cho tôi một nỗi buồn mà đáng lý ra cái tuổi của tôi còn nhỏ vô tư, không nên nghĩ đến.

 

Sau khi nghe mẹ tôi kể về hai chú tiểu, tôi thấy thương hai chú tiểu như em mình nên mỗi lần được theo mẹ đến chùa là tôi hay mua bánh in có nhân đậu xanh, bánh ít chay nhân đậu  mang lên cúng bàn thờ Phật. Tôi canh chừng nhang vừa tàn là tôi lạy Phật rồi mang đĩa bánh xuống đưa cho hai chú tiểu dặn cất riêng để tối pha trà mời thầy ăn chung. Mẹ tôi không để ý và tôi cứ âm thầm làm như vậy mà không ai biết. Hai chú tiểu rất vui khi thấy tôi đến chùa lễ Phật. Hai chú quấn quít bên tôi mỗi khi làm xong Phật sự và dẫn tôi ra sau vườn khoe luống rau cải vừa trổ hoa để dành hột cho mùa sau gieo tiếp.

 

***

 

Về đến nhà rồi mà tôi vẫn còn trầm ngâm, nghĩ ngợi. Hình ảnh thầy trụ trì khắc khổ, hình ảnh hai chú tiểu ngây thơ ngồi tụng kinh gõ chuông, cộng thêm hình ảnh buồn ảo não của chị Lan đã đưa tôi vào cái vòng lẩn quẩn với nhiều ý tưởng hơi triết lý vụn của tuổi thơ dại:

Mẹ nói: Đời là bể khổ.

- Không lẽ cái bể khổ của cuộc đời chỉ dành riêng cho hai hoàn cảnh này hay sao? Cả hai đều còn trong tuổi trẻ, sao lại bị đời bắt khổ sớm quá vậy?  Người nào cũng mất cha mẹ, không nơi nương tựa và con đường duy nhất chỉ có cổng chùa là từ bi rộng mở.

 

- Không lẽ cuộc đời có nhiều khổ lụy nên mỗi khi nghe tiếng chuông chùa vang vọng đâu đó là lòng tôi cảm thấy buồn hiu hắt và ngay cả khi nghe tiếng tụng niệm trầm buồn trong tiếng chuông, tiếng mõ thì tâm hồn tôi như đang bước vào cõi tĩnh lặng vô ưu, trầm tư yếm thế. Có lẽ vì vậy mà khi bước chân vào chùa ai cũng mang theo tấm lòng từ bi và bác ái.

- Còn đời tôi mai sau sẽ ra sao? Ôi, sao cõi đời này lại quá nhiêu khê, nhiều khổ đau và phiền toái như vậy?

 

Với cái tuổi mười ba của tôi khi đó đúng ra tôi chẳng nên để ý và suy tư  về hoàn cảnh của người khác. Tuổi đời của tôi còn quá ngây thơ, khờ dại nhưng không hiểu vì sao trong tâm tôi lại cảm thấy bất an  khi trực diện với bất kỳ điều gì không được hoàn mỹ như tôi mong muốn.

 

Sau này tôi cũng tự thắc mắc tại sao cái tuổi non dại của tôi ngày đó lại có nhiều âu lo đến ngoại cảnh cuộc đời sớm như vậy. Càng tìm hiểu biết sớm, càng mang vào tâm trí nhiều đa đoan và bận rộn trong cuộc đời trầm luân. 

 

***

 

Vài hôm sau chị Lan đến nhà thăm mẹ tôi. Mẹ tiếp chị ngoài phòng khách, tôi ngồi học bài bên cạnh cửa sổ thông qua nên tôi nghe rất rõ câu chuyện giữa mẹ tôi và chị. Không hiểu sao khi nhìn thấy chị Lan lần đầu tiên tôi đã có cảm tình và thấy thương chị ngay. Có lẽ gương mặt chị trông hiền hậu và phảng phất nét buồn liêu trai cộng thêm giọng nói nhẹ nhàng dễ mến của chị chăng? Tôi tò mò muốn biết hoàn cảnh của chị ra sao nên tôi làm bộ mở sách ra xem nhưng thật sự cái đầu đã để vào câu chuyện giữa mẹ tôi và chị.

Tôi nghe mẹ tôi hỏi thăm chuyện gia cảnh của mẹ chị Lan. Tôi chỉ nghe tiếng khóc sụt sùi của chị mà chẳng nghe chị nói gì cả. Một lúc lâu, có lẽ nước mắt đã làm vơi bớt đi niềm xúc cảm nên chị bắt đầu kể cho mẹ tôi nghe:

- Bác ạ, mẹ cháu mất chưa đầy hai năm sau khi di cư vào Nam năm 1954. Khi di cư, chỉ có hai mẹ con trốn thoát được thôi, còn bố cháu và người anh bị kẹt lại vì gia đình cháu phải chia ra làm hai. Mẹ cháu và cháu đi ngõ khác qua đường làng vào ban đêm để ra Hải Phòng. Bố cháu và anh cháu đi sau bị việt cộng giữ lại. Trước khi đi, bố mẹ cháu có dặn nhau là ai lên tàu được cứ đi trước, khi vào Nam sẽ tìm nhau sau. Nhờ vậy mà mẹ cháu và cháu mới đi thoát. Nhưng Bác ơi, mẹ cháu nhớ gia đình và thương cho chồng con nên mẹ cháu cứ đau ốm hoài. Ngày vào đến trong Nam, cháu mới có mười lăm tuổi. Cháu thương mẹ cháu quá nhưng không thể giúp mẹ cháu được gì hơn. Mẹ cháu bắt cháu phải đi học lại, còn mẹ cháu theo người bạn ra chợ buôn bán đắp đỗi qua ngày. Một ngày kia, cháu thấy mẹ cháu đau nặng quá mới đưa mẹ vào nhà thương thí để chữa bịnh, còn cháu xin đi làm trông con nít cho người quen để có chỗ ở và có cơm ăn. Gia đình ông bà đó cũng tốt, cho cháu được nghỉ buổi chiều đi thăm nuôi mẹ cháu và trả tiền lương hàng tuần để cháu mua thuốc cho mẹ. Nhưng mẹ cháu đã chết trong nhà thương sau hơn một tháng nằm chữa bịnh. Kể đến đây chị lại sụt sùi khóc làm mẹ tôi cảm động, thương xót cho hoàn cảnh của chị. Tôi nghe mẹ tôi khuyên chị nên can đảm, cố gắng lo cho bản thân mình trước và đừng có quẩn trí. Chị cũng làm cho tôi  âm thầm khóc theo câu chuyện thương tâm này, tôi vội đi xuống nhà sau để tránh khỏi nghe tiếp.

 

Khi tôi đi trở lên nhà, tôi thấy mẹ tôi đang cầm tay chị Lan và nhét vào túi chị một nắm tiền, tôi vội vàng đứng vào sau cánh cửa nhìn ra.  Mẹ tôi đưa chị Lan ra xe xích lô, xe chạy rồi mà mẹ tôi vẫn còn đứng nhìn theo chị một lúc rồi mới vào nhà. Tôi cố giữ bình tĩnh, không dám hỏi mẹ tôi về chuyện chị Lan.

 

 

***

 

Hơn mười năm sau, tình cờ tôi gặp lại chị Lan khi vào tiệm bán quần áo con nít ở chợ Saigon để mua cho con tôi một vài thứ. Tôi nhận ra chị ngay vì trông chị không khác xưa là mấy. Chị vẫn còn nét hiền hậu và xinh xắn nhưng gương mặt lẫn cặp mắt vẫn còn thoáng vẻ buồn tuy chị bây giờ trông khoẻ mạnh và hồng hào hơn xưa. Gặp lại chị lần này tôi nhất định phải tìm hiểu thêm về  cuộc đời của chị sau ngày mẹ chị mất như thế nào.

 

Tôi đến đứng bên cạnh chị và khẻ gọi:

- Chị Lan.

 

Chị đang lay hoay xếp lại đống quần áo mà khách hàng vừa lựa mua xong, nghe tiếng gọi nhỏ của tôi, chị vội ngửng lên nhìn, chắc chị không nhớ ra tôi nên chỉ cười rồi hỏi:

- Cô có cần mua món gì ở đây không? À mà sao cô biết tên tôi?

 

Tôi nhìn kỹ chị một lúc rồi nói:

- Chị Lan trông vẫn xinh đẹp như xưa, nếu em có nói tên chắc chị cũng chẳng nhớ ra em đâu. Bé Ngọc ngày xưa hay theo mẹ lên chùa Quang Tự đó, chị nhớ không nào? Pháp danh của mẹ em là bác Diệu Điền.

 

Tuy nói vậy nhưng tôi chắc chắn chị vẫn không hình dung nổi tôi là ai. Chị trầm ngâm một lúc rồi mới “à” một tiếng và nắm tay tôi  mừng rỡ,  chị dẫn tôi vào chiếc ghế bên trong, mời ngồi. Chị gọi người giúp việc ra phụ bán hàng.

 

Chị nói:

- Trời ơi, trông cô lớn và khác hẳn hơn xưa nên nhìn không ra. Cô cho chị xin địa chỉ nhà cô để hôm nào rỗi chị sẽ ghé thăm Bác và cô. Chị còn nhiều điều muốn kể với Bác nhưng ngày đó không có dịp và nhất là chị còn phải bương chải lo cho cuộc sống. Sau này chị có đến nhà nhưng bác đã không còn ở chỗ cũ nữa, phải không cô?

 

Tôi biết chị đang bận rộn với khách hàng nên cũng chẳng nói chuyện gì dài dòng. Chắc chị nghĩ tôi còn đang tiếp tục đi học nên không hỏi thăm về gia cảnh.

 

Sau khi ghi địa chỉ nhà đưa cho chị, tôi nói cho chị biết để khi đến chị không bỡ ngỡ:

- Em đã lập gia đình và đã có hai con rồi. Chị ghé nhà em chơi rồi em sẽ đưa chị đến nhà mẹ em sau. Mẹ em đã dọn đi nơi khác lâu rồi chị ạ.

 

Chị Lan vui vẻ nhận lời và hẹn thứ hai chị sẽ đến nhà tôi vào buổi sáng. Có lẽ chị tránh không muốn gặp ai ngoài tôi. Tôi cũng mừng khi gặp lại chị. Tôi mong tìm hiểu thêm về người đã làm cho tôi khóc về câu chuyện buồn lẫn khuôn mặt cũng buồn héo hắt  của chị. Câu chuyện của chị  lâu lâu nó lại khơi dậy trí tò mò của tuổi thơ trong tôi tận mãi đến bây giờ khi gặp lại chị.

 

Tôi đã chuẩn bị sẵn thức ăn nhẹ cho buổi trưa để tiếp chị Lan. Chị Lan đến sớm hơn dự tính của tôi. Mới có gần chín giờ sáng chị đã gõ cửa. Tôi mời chị vào phòng khách uống tách trà nóng tôi vừa pha xong và ăn bánh choux à la crème tôi đã làm sẵn hôm qua.

 

Thấy chị vừa uống trà, nói chuyện vui vẻ và còn khen bánh choux xốp,  kem bên trong tôi làm vừa ăn ngon lắm. Tôi chụp ngay cơ hội để khởi đầu câu chuyện trước. Tôi muốn tìm hiểu cơn giông bão tàn nhẫn nào đã vùi dập cuộc đời son trẻ của chị để đến nỗi chị phải xin vào cửa Phật xuống tóc đi tu:  

- Chị Lan ơi, em vẫn không quên cái ngày chị đến chùa xin thầy cho quy y tam bảo và xin xuống tóc đi tu. Hôm đó trông chị buồn quá làm em buồn lây cho đến lúc về nhà.

 

Nói xong tôi ân hận vì chị đang ăn và đang vui, tôi sợ chị nhớ lại chuyện cũ và lại khóc như xưa nên tôi vội quàng vai chị cười thật vui như thể câu hỏi chỉ vu vơ chứ không có mục đích khêu lại dĩ vãng buồn của chị. Thế nhưng câu hỏi của tôi không phải lúc. Chị hơi trầm ngâm sau khi nghe tôi nói. Tôi vội rót thêm nước trà vào tách của chị và ép chị ăn thêm cái bánh nữa để chị khuây khỏa.

 

Chị nhìn tôi một lúc rồi chậm rãi nói:

- Cô Ngọc khéo lắm, chắc chồng cô yêu thương cô nhiều lắm phải không?

 

Chị vừa hỏi vừa quan sát nhà cửa. Chị không chờ câu trả lời của tôi mà chị đứng lên đi qua đi lại ngắm nghía từng món đồ tôi trang trí một lúc như thể để lấy lại bình tĩnh. Tôi cũng nhìn chị không nói gì vì sợ lại nói lỡ lời. Ngắm xong, chị đến ngồi cạnh tôi, nhỏ nhẹ hỏi:

- Cô Ngọc, tôi biết cô muốn tìm hiểu lý do vì đâu mà tôi muốn đi tu ngày đó phải không?

 

Tôi còn ngần ngừ chưa dám trả lời muốn nghe hay không. Tim tôi cũng cảm nhận được nỗi đau của người khác, tôi không phải là người vô cảm, trái lại  tôi là người rất dễ xúc cảm.

 

- Chị Lan à, chị có biết em là người mau nước mắt lắm không? Do đó em không muốn khơi lại niềm đau của chị dù lòng em rất muốn vì tính tò mò. Chị có hứa với em là không khóc khi kể chuyện được không? Chị mà khóc là em khóc theo đó nghe!

 

Nói xong tôi thấy chị cười vui, tôi vào đề ngay:

- Rồi, em sẵn sàng nghe chị kể chuyện kẻo thì giờ qua nhanh lắm chị Lan à. Mới đó mà thấm thoát muời năm trôi qua như gió thoảng, như mây bay, như tên bắn, như…như…. Nói đến đây tôi bật cười thành tiếng làm chị Lan cũng cười theo và nói:

- Trông cô Ngọc vui và tính tình còn trẻ con quá nhỉ?

 

Tôi chạnh  nghĩ thầm:

- Trời ơi, tôi đâu đã già, cái tuổi hai mươi ba của tôi đáng lý ra vẫn còn tung tăng, nhí nhảnh vui chơi  với bạn bè mà. Chuyện buồn của chị đã chắc gì buồn hơn chuyện của tôi. Chưa chắc chị đã chịu đựng được như tôi …và tuy rằng không hẳn tôi có nhiều nghị lực hơn chị nhưng có lẽ vì tôi còn dại khờ, chưa đủ trí khôn để suy tính cặn kẽ nên đành chấp nhận và chịu đựng đó thôi; nhất là cuộc đời tôi còn nằm dưới quyền điều khiển của cha mẹ, áo mặc sao cho qua khỏi đầu!

 

***

 

Chị bắt đầu kể với giọng nói trầm buồn:

- Cô Ngọc biết không, sau khi mẹ tôi chết rồi, lúc đó tôi vừa mười bảy tuổi. Tôi không có tiền để chôn cất mẹ tôi. Tôi về nhà người quen mà tôi làm việc để xin được nghỉ ba ngày và hỏi mượn trước hai tháng lương để chôn cất mẹ. Hai ông bà này cũng rất tốt. Họ thấy tôi còn nhỏ nên đi theo tôi lên nhà xác và đề nghị  xin hỏa thiêu rồi đem tro gởi ở chùa Quang Tự. Xong việc ma chay, tôi trở lại tiếp tục làm việc nhà cho ông bà Thông này để trả nợ và trả cái ơn giúp đỡ tôi.

 

Tôi làm cho ông bà Thông vừa được hơn nửa năm thì người con trai lớn du học ở Pháp về nghỉ hè ba tháng. Sau ba tháng hè, anh  Khanh trở lại Pháp. Trước ngày lên máy bay, anh có đưa riêng cho tôi một lá thư và dặn giấu kỹ, khi nào anh đi rồi hãy đọc lá thư này. Tôi sợ ông bà Thông biết nên giấu kỹ trong bao gối. Tôi không nghĩ  anh Khanh yêu tôi mà tôi nghĩ anh ấy chỉ tội nghiệp vì tôi còn nhỏ mà gặp cảnh khổ mất mẹ, sống bơ vơ không có ai là người thân thuộc nên trước khi đi viết thư an ủi, thế thôi. Khi đọc xong lá thư, tôi đã khóc cả đêm.

 

Trong thư anh Khanh nói đã thương yêu tôi vì thấy tôi ngoan, hiền và vì hoàn cảnh mà phải đi làm cho gia đình anh. Anh nói tôi đã học đến lớp đệ tam rồi mà phải bỏ học, anh thương lắm nên muốn giúp đỡ tôi tiếp tục đi học lại. Anh sẽ ra trường trong ba năm nữa. Với mảnh bằng bác sĩ, anh sẽ lo cho tôi học thành danh để tương xứng là người vợ tương lai của anh sau này. Đây là điều anh đã suy nghĩ kỹ vì yêu thương tôi thật lòng. Anh sẽ đi làm thêm sau giờ học để gởi tiền về cho tôi đi học tiếp và ráng chờ đợi anh đến ngày anh trở về. Anh dặn tôi cho anh địa chỉ của một nơi nào an toàn để nhận thư từ qua lại, anh không muốn gia đình biết sớm lúc này.

 

Cô Ngọc biết không, đọc xong thư của anh Khanh, tôi cảm thấy như mình ôm được cái phao cứu rỗi linh hồn cũng như cứu cuộc đời thơ dại của tôi vậy đó! Tôi chẳng còn ai là người thân thích, ruột thịt ở trong Nam cả. Nếu nói rằng tôi đã yêu thương anh Khanh thì chưa hẳn đúng, nhưng tôi có cảm tình với anh vì gặp mặt nhau hằng ngày, ra vào sống chung cùng một nhà trong ba tháng hè anh về chơi. Anh ít nói chuyện với tôi nhưng qua ánh mắt và cử chỉ, tôi biết anh để ý đến tôi nhiều. Anh  rất nghiêm nghị và đứng đắn lắm.  

 

Chị Lan kể đến đây, tôi thấy hình như chị có vẻ đăm chiêu, suy tư về một dĩ vãng buồn. Tôi lại vội châm thêm nước trà vào tách và bưng tách trà đưa tận tay ép chị phải uống  ngay kẻo để trà nguội. Đây là cách tôi muốn để chị tạm ngưng cảm xúc một lúc, tôi chỉ sợ nhìn cảnh nước mắt chảy dài thay cho lời nói lắm. Tôi muốn nghe tiếp câu chuyện của chị ngay vì sợ chị không có thì giờ ở chơi với tôi lâu hơn và biết đâu chừng cơ hội lần sau không có nữa. Tôi hỏi tiếp:

- Thế rồi chị có dọn ra ở riêng và tiếp tục đi học như lời anh Khanh dặn không?

 

Chị ngập ngừng một lúc rồi nói:

 

- Mong cô Ngọc đừng nghĩ tôi là người ham tiền và danh vọng nhé. Thú thật tôi chỉ cần có một điểm tựa tinh thần lẫn vật chất trong lúc đó và anh Khanh đã đến đúng lúc nên tôi phải nghe lời dẫn dắt của anh ấy. Anh có cho biết là anh hơn tôi năm tuổi.

 

Tôi cũng mừng cho chị:

- Chị chấp nhận sự giúp đỡ của anh Khanh như vậy là đúng lắm. Anh Khanh ở mãi tận bên tây chứ đâu có ở đây mà nghĩ anh lợi dụng tình cảm nhẹ dạ của chị và chị cũng đâu có gì phải đánh đổi mà xấu hổ.

 

Chị kể tiếp:

- Sau vài ngày suy tính, tôi đến chùa Quang Tự, gặp thầy trụ trì để xin thầy giúp đỡ chứ tôi không quen biết ai cả. Thầy biết hoàn cảnh của tôi nên đồng ý cho tôi mượn địa chỉ của chùa để anh Khanh gửi thư. Thế là tôi trả lời thư cho anh Khanh biết và cũng nói rõ là tôi rất mang ơn anh đã cứu giúp cuộc đời tôi. Tôi xin anh cứ xem tôi như người em gái cũng đủ rồi và cũng đừng đi làm quá sức lỡ ốm đau bên đó không có ai lo. Tôi cho anh biết tôi sẽ tìm việc làm thêm sau giờ học, anh đừng lo lắng nhiều cho tôi.

 

Kể đến đây, chị Lan nhìn đồng hồ rồi nói:

- Cô Ngọc ơi, chị ngồi chơi với em thêm một chút nữa thôi vì chị phải ra tiệm.

Tôi quýnh lên vì câu chuyện chị kể chưa ngã ngũ ra sao mà đã muốn đi về rồi. Thấy chị đổi cách xưng hô “chị” và “em” nghe có vẻ thân tình nên tôi nhõng nhẽo với chị ngay:

- Thôi, chị cứ kể cho em biết là chị và anh Khanh có lấy nhau sau này không đã, em sốt ruột muốn biết chuyện tình “Lan và Điệp” của chị đến phần kết thúc ra sao.  

- Chuyện còn dài lắm em ạ. Nhưng thôi, thấy em và bác thương nên mới theo dõi cuộc sống của chị. Chị cũng tóm tắt để em biết là chị và anh Khanh không lấy được nhau trên danh chính ngôn thuận nhưng vì tình nghĩa quá nặng, chị không thể một sớm một chiều rời xa người đã yêu thương chị thật lòng. Chị đã sống chung với anh Khanh không cưới hỏi sau khi anh đậu bác sĩ và trở về. Bố mẹ của anh không chấp nhận cho anh cưới chị dù lúc đó chị vừa ra trường, là cô giáo dạy trung học đệ nhất cấp.

 

Khi anh dẫn chị về để xin phép gia đình chấp nhận thì chính mẹ của anh đã xua đuổi chị không cho vào nhà. Chị còn nấn ná đứng ngoài cửa chờ xem phản ứng của anh Khanh như thế nào. Chị thấy anh Khanh quỳ gối,  nắm lấy tay của mẹ anh để xin gia đình chấp nhận chị nhưng mẹ anh quyết liệt đòi từ anh. Tuy nhiên bố của anh lại rất trầm tĩnh, ôn hòa. Ông cụ đỡ anh Khanh đứng lên và khuyên anh chờ lúc khác hẵng nói chuyện này. Mẹ anh bỏ đi lên lầu. Lúc đó vì tủi thân và quá đau lòng khi để người mình yêu thương phải khổ nên chị bỏ chạy ra khỏi nhà anh, không dám quay lại.

 

Chị cũng chẳng dám trở về nhà chị thuê vì không muốn anh bỏ gia đình cha mẹ trở về sống với chị. Lúc đó chị như người quẩn trí nên vào chùa Quang Tự xin xuống tóc đi tu như em và Bác thấy đó.

 

Vì thầy nghĩ chị còn nhỏ, chưa biết kinh kệ Phật pháp nên không làm lễ xuống tóc chứ thực ra ngày đó chị đã hơn hai mươi mốt tuổi rồi và vừa học xong Đại Học sư phạm. Chị ghé lại nhà mẹ em chào để ra Nhatrang dạy học cho xa anh Khanh, mẹ em tội nghiệp nên có cho tiền để chị tiêu dùng trong lúc đi xa và mẹ em  dặn chị có chuyện gì cần cứ viết thư cho bà biết. Khi chị trở về nhà để thu xếp đồ đạc thì anh Khanh đã có mặt ở đó lâu rồi vì chị có đưa riêng cho anh chìa khoá nhà. Vừa bước vào nhà trông thấy anh là chị quỵ xuống, không đứng vững nữa. Anh bế chị lên giường rồi xoa dầu bóp chân tay cho chị tỉnh. Khi  chị tỉnh lại, anh ôm chị vào lòng và  anh khóc. Anh nói đời anh không thể bỏ chị bơ vơ một mình, anh yêu thương chị thật lòng. Anh mong chị cố gắng sống với anh. Thế nào rồi cũng có ngày bố mẹ anh nghĩ lại.

 

Chị biết không thể bỏ nhau trong lúc này được. Chị cũng cần có anh vì chị đang bơ vơ. Anh cũng cần có chị vì tình yêu chân thật, trinh nguyên của tuổi thơ dại chị đã trao hết trọn vẹn cho anh. Anh và chị sống vào niềm tin yêu nhau.

 

Cám ơn trời Phật đã cho anh và chị còn có nhau. Anh chị cần nhau và cùng mang ơn nhau. 

 

Chị chấp nhận lấy anh ngoài lễ nghi vì đời chị chỉ còn có anh Khanh mà thôi. Chị có với anh hai đứa con, một gái đầu lòng sáu tuổi  và một con trai ba tuổi. Anh hay đem hai cháu đến thăm bố mẹ và ông bà rất thương hai cháu vì chúng nó giống anh Khanh nhiều lắm, chẳng giống chị tý nào.

 

Tôi lại buột miệng hỏi không kịp nghĩ:

- Chị Lan ơi, em hỏi câu này có vẻ tò mò thật đấy. Anh Khanh đã là bác sĩ du học từ Pháp trở về nước, thế anh có mở phòng mạch không?  Và tại sao chị không ở nhà lo cho con cái mà phải mở tiệm buôn bán chi cho vất vả vậy?

 

Tôi hỏi dồn dập như vậy vì sợ rằng chị lại đòi đi về để ra tiệm bán hàng. Nếu mẹ tôi có mặt ở đây chắc thế nào bà cụ cũng la cho một trận vì cái tính tò mò, cái gì cũng muốn biết có ngọn có ngành.

 

Chị Lan vẫn vui vẻ, từ tốn nói:

- Anh Khanh về nước là tìm địa điểm mở phòng mạch ngay. Còn chị, anh Khanh không cho đi dạy học vì anh muốn chị quay lại học dược. Anh nói anh sẽ nuôi chị học tiếp. Tuy nhiên, em nghĩ xem chị đâu còn đầu óc nào  mà học được  nữa cơ chứ. Anh muốn chị ở nhà để tịnh dưỡng cho khoẻ rồi sẽ tính sau khi anh biết chị đã xảy thai cháu đầu lòng lúc thai khoảng gần ba tháng. Sau khi có với anh được hai cháu, chị không muốn đi dạy học vì phải gò bó giờ giấc nên mở tiệm bán quần áo con nít cho vui. Chị không muốn cho mẹ của anh Khanh nghĩ là chị quyết lấy anh Khanh vì anh là bác sĩ, có danh vọng lẫn tiền tài. Chị muớn người trông các cháu. Lúc nào khoẻ và rảnh rỗi chị mới ra tiệm, còn không thì chị chỉ ra một chút rồi giao cho người làm trông coi.

 

Anh Khanh độ này không được khoẻ lắm vì anh bị bịnh đau tim. Có lẽ chị cũng phải dẹp tiệm sớm để ở nhà chăm sóc cho anh kỹ hơn.

 

Tôi nghe xong cũng mừng cho chị. Tôi đã thật sự thoả mãn cái óc tò mò chỉ vì thương hoàn cảnh của chị nên mới hỏi cho ra lẽ.

 

Thấy chị có vẻ muốn về nên tôi vào nhà lấy hộp bánh đã gói sẵn dành riêng biếu chị:

- Em gửi biếu anh chị và hai cháu ít bánh em làm từ hôm qua, em cất trong tủ lạnh. Thôi thế là em mừng cho chị và anh Khanh thật hạnh phúc nhé và nhớ giữ Hạnh Phúc cho đến cuối đời nhe chị. Em cám ơn chị đã ghé thăm em và còn vui lòng kể chuyện tình “Lan và Khanh” cho em nghe nữa. Chuyện tình “Lan và Khanh” hạnh phúc hơn chuyện tình “Lan và Điệp” đấy nhé!

 

Chị ôm tôi và cũng chúc lại gia đình tôi có nhiều hạnh phúc như tôi chúc chị vậy. Chị hẹn một ngày khác sẽ đến thăm bố mẹ tôi.

 

Tiễn chị ra cửa xong tôi quay vào nhà, vừa sửa soạn qua nhà mẹ tôi để đón hai đứa con vừa nghĩ đến buổi tiếp chuyện chị Lan. Tôi mới nhận ra là mình vừa học được một bài học từ chị Lan cái tính nhẫn nại, biết chấp nhận hoàn cảnh khổ đau để đánh đổi lấy cái hạnh phúc vĩnh cửu trong kiếp sống của một đời người ngắn ngủi.