Nhà cầm quyền huy động lực lượng công quyền vào khu vực Formosa

 

 

GNsP (08.10.2016) – Cộng tác viên GNsP có mặt tại khu vực Formosa cho biết, nhiều xe chuyên dụng chở các nhân viên công quyền tiến thẳng vào khu vực Khu Công nghiệp gang thép Hưng Nghiệp Formosa Hà Tĩnh, vào sáng này 08.10.2016.

 

Nhiều hàng rao, chốt chặn barie… được rào chắn và rào kẽm gai bao quanh tường để bảo vệ “sào huyệt” Formosa.

 

Một nguồn tin chưa được kiểm chứng cho GNsP biết, giới chức huy động lực lượng công quyền vào khu vực Formosa và có thể ra tay đàn áp bà con ngư dân xuống đường biểu t́nh ôn ḥa.

 

Nhiều xe chuyên dụng chở các nhân viên công quyền tiến thẳng vào khu vực Khu Công nghiệp gang thép Hưng Nghiệp Formosa Hà Tĩnh, vào sáng này 08.10.2016.

 

 

Nhiều hàng rao, chốt chặn barie… được rào chắn bảo vệ “sào huyệt” Formosa.

 

Rào kẽm gai bao quanh tường để bảo vệ “sào huyệt” Formosa.

 

 

 

Một nguồn tin chưa được kiểm chứng cho GNsP biết, giới chức huy động lực lượng công quyền vào khu vực Formosa và có thể ra tay đàn áp bà con ngư dân xuống đường biểu t́nh ôn ḥa.

 

Trong những ngày vừa qua, bà con ngư dân ở Hà Tĩnh và Nghệ An liên tục xuống đường yêu cầu nhà cầm quyền cấm vĩnh viễn Formosa tồn tại ở VN, bồi thường thiệt hại cho ngư dân Miền Trung, điển h́nh nhất là cuộc xuống đường của khoảng hơn 10.000 bà con ngư dân do Linh mục Phêrô Trần Đ́nh Lai hướng dẫn, ngay tại “sào huyệt” Formosa, vào ngày 02.10.2016.

 

Hàng ngàn ngư dân tại Quảng B́nh, Hà Tĩnh, Nghệ An đang trong giai đoạn tiến tŕnh khởi kiện Formosa và yêu cầu công ty này bồi thường thiệt hại đă gây ra thảm họa ô nhiễm môi trường biển vào tháng 4.2016 vừa qua.

 

 

Pv.GNsP

 

 

Hà Tĩnh: Ṭa án trả 506 đơn kiện Formosa

 

Chúa Cứu Thế

Thứ Bảy, 08-10-2016


Chiều 5/10, TAND thị xă Kỳ Anh đă tiến hành trả 506 đơn khởi kiện Công ty Formosa Hà Tĩnh.

 

Lư do TAND thị xă Kỳ Anh trả đơn – theo lời ông Nguyễn Văn Thắng, Chánh án TAND tỉnh Hà Tĩnh – là v́ “trong đơn và các tài liệu không đưa ra được tài liệu, chứng cứ chứng minh về những thiệt hại thực tế”(?).

 

“Hiện tại, TAND thị xă Kỳ Anh đă sao chụp toàn bộ 506 đơn khởi kiện và các tài liệu liên quan lưu tại ṭa án để làm căn cứ giải quyết khiếu nại, kiến nghị khi có yêu cầu” – ông Thắng cho biết.

 

Được biết, đó là các đơn và tài liệu kèm theo của người dân huyện Quỳnh Lưu khởi kiện Formosa và yêu cầu bồi thường thiệt hại do biến cố môi sinh, mà TAND thị xă Kỳ Anh, Hà Tĩnh đă tiếp nhận vào hai ngày 26 và 27/9,

 

Theo TAND thị xă Kỳ Anh, có 296 đơn yêu cầu bồi thường thiệt hại trong đánh bắt hải sản; 137 đơn yêu cầu bồi thường thiệt hại trong sản xuất muối; 68 đơn yêu cầu bồi thường thiệt hại trong nghề sản xuất nước; ba đơn yêu cầu bồi thường thiệt hại về nghề nuôi trồng thủy hải sản; hai đơn yêu cầu bồi thường thiệt hại nghề kinh doanh thủy sản ven biển. Tổng số tiền các hộ dân yêu cầu bồi thường thiệt hại là 56 tỉ đồng.

 

 

Thanh Tâm

--------------------------------------------------------

 

Đi kiện Formosa không dễ!

 

Lữ Giang

 

Ngày thứ ba mồng 6.9.2016, trên Youtube xuất hiện một đoạn clip dài hơn 7 phút của Linh Mục Antôn Đặng Hữu Nam thuộc giáo xứ Phú Yên, Nghệ An, kêu gọi tất cả các đảng phái, tổ chức dân sự, và người dân cùng nhau chung tay khởi kiện Formosa ra ṭa.

 

Linh mục cho biết Linh mục đang hoàn tất hồ sơ để khởi kiện Formosa và đưa ra bốn yêu cầu:

 

- Formosa phải đền bù thỏa đáng thiệt hại cho người dân.

- Formosa phải cải tạo, trả lại biển sạch cho nước Việt Nam.

- Formosa phải đóng cửa, ngưng mọi hoạt động ngay lập tức, rút khỏi Việt Nam

- Khởi tố Formosa và những cá nhân tập thể đă chung tay sát hại môi trường biển Việt Nam.

 

Các nạn nhân đứng trước Ṭa Án Thị Xă Kỳ Anh

 

Đây là những vấn đề đă được dư luận trong và ngoài nước nêu lên ngay sau khi lời thú tội của Công ty Formosa được công bố ngày 18.6.2016. Nội dung của lời thú tội đă coi vụ cá chết chỉ là một “sự cố” (incident), tức một việc bất ngờ xảy ra chớ không phải là một sự cố ư vi phạm luật pháp và xin chính phủ “giúp giữ uy tín của FHS và các Công ty cổ đông của FHS trên trường quốc tế.”

Có thể coi lời thú tội này như một  thỏa ước giữa thủ phạm là Công ty Formosa và đồng phạm hay đồng lơa là nhà cấm quyền. Thỏa ước này do hai bên cùng soạn thảo nhắm giải thoát cho Công ty Formosa vượt ra khỏi các vụ tranh tụng. Ṭa án đă bị đặt ra bên ngoài. Chính quyền đang giải quyết vụ Formosa theo chiều hướng này, bất chấp dư luận và mọi hậu quả. Tục giao "Nén bạc đâm toạc tờ giấy" từ xưa đến nay đều đúng!

 

Ngoài ra, khi quyết định đem rác đổ vào Việt Nam, Công ty Formosa biết chắc thế nào cũng sẽ xảy ra các vụ kiện tụng v́ vi phạm luật môi trường nên Formosa đă không dùng cơ sở chính ở Đài Loan mà chọn cơ sở chính ở đảo Cayman thuộc lănh thổ hải ngoại của Anh trong biển Caribbean như môt công ty ma. Giữa Việt Nam và đảo Cayman không hề có hiệp ước thương mại hay đầu tư nào, làm sao kiện ở đảo Cayman được?

 

Đây là những thủ đoạn rất tinh vi và phức tạp, những người không nắm vững về luật pháp và thủ đoạn chính trị khó có thể nhận ra. Do đó, việc đi kiện Formosa rất khó.

 

Từ ngày xảy ra vụ cá chết đến nay, chúng tôi đă viết 8 bài tŕnh bày về diễn tiến và phân tích những phức tạp của vụ án Formosa, trong đó bài thứ 4 ngày 14.7.2016 nói về “Trận đánh tới: đi kiện Formosa”. Trong bài này, chúng tôi đă so sánh vụ cá chết ở 4 tỉnh miền Trung với vụ tràn dầu ở vịnh Mexico năm 2010. Chúng tôi cũng đă dựa vào luật pháp Việt Nam để nêu ra những khó khăn khi kiện công ty Formosa. Trong bài thứ 7 phổ biến ngày 1.9.2016, chúng tôi đă dẫn chứng các văn kiện pháp lư cho thấy có thể “Đưa vụ Formosa ra Liên Hiệp Quốc” dựa vào Công ước Minamata về Thủy Ngân mà Việt Nam đă kư kết cùng với 140 nước khác ngày 11.10.2013 ở Kumamoto, Japan. Đó là những khái niệm căn bản cần nắm vững nếu muốn đi kiện Công ty Formosa. Bây giờ chúng tôi xin nêu lên một số khó khăn thực tế.

 

NỘP ĐƠN KIỆN FORMOSA

 

Linh mục Đặng Hữu Nam cho biết:

Hiện tại đă có 430 bộ hồ sơ đă hoàn thiện và những ngày như hôm nay vẫn c̣n rất nhiều người đến để làm hồ sơ tiếp. V́ thế từ hôm nay đến 26 th́ chưa biết sẽ thêm bao nhiêu nữa. Sẽ tổ chức đi vào ngày 26 tháng 9 tới đây, đệ đơn lên toà án. Trước mắt th́ cũng xin ba luật sư cùng đi nhưng không biết là có hiện diện được không.”

 

Nói th́ nghe rất giản dị, những thực tế không dễ dàng như vậy. Luật Việt Nam không dự liệu tố quyền tập thể (class action), tức những người cùng bị chung một tai nạn và có những thiệt hại tương đối giống nhau, có thể đứng cùng chung đơn khởi tố để kiện. Ở Mỹ, trong những trường hợp như thế này, mỗi tổ hợp luật sư có thể đại diện cho vài trăm hoặc vài ngàn nạn nhân để kiện.

 

Trong vụ tràn dầu ở vịnh Mercico, số nạn nhân khoảng 220.000, Công ty Bristish Petrol (BP) đă phải chấp nhận bồi thường hơn 20 tỷ USD sau 5 năm kiện cáo. Tại Việt Nam, tài liệu của nhà cầm quyền cho biết sau vụ cá chết có hơn 100.000 người không có việc làm ổn định, thu nhập thấp và 176.285 người phụ thuộc, tính chung là khoảng 276.285 nạn nhân. Chúng tôi tin rằng con số nạn nhân có thể cao hơn.

 

Như vậy nếu mỗi cá nhân phải nộp đơn kiện riêng, ṭa sẽ phải xử ít nhất 20 năm, ngoại trừ trường hợp đại diện Công ty Formosa và đại diện các nạn nhân đồng ư thương lượng và chấp nhận một số bồi thường khoán định cho mỗi loại nạn nhân.

 

T̉A CÓ THỂ TRẢ LẠI HAY BÁC ĐƠN

 

Sáng ngày 26.9.2016, dưới sự hướng dẫn của Linh mục Đặng Hữu Nam, 540 người đứng đơn kiện và vài ngàn giáo dân đi theo yểm trợ đă vươt 200km đến thị xă Kỳ Anh, Hà Tĩnh để nộp đơn kiện Formosa. Lúc đầu họ bị công an ngăn chận, nhưng đến gần trưa họ cũng vào được thị xă. Họ biến ṭa án thành một nơi cầu nguyện, vừa hát Kinh Ḥa B́nh vữa hát nhạc đấu tranh. Anh Trần Minh Nhật cho biết lúc đầu nhân viên ṭa không chịu nhận đơn,nhưng những người đi kiện nói rằng đây mới là giai đoạn nộp đơn, chưa phải là giai đoạn thụ lư nên họ mới chịu nhận.

 

 Chúng tôi tin rằng ṭa có thể trả lại đơn hoặc sau khi Công ty Formosa phản biện, có thể bác đơn kiện, viện lư do hôm 28.6.2016, Công ty Formosa Hà Tĩnh đă nhận trách nhiệm và cam kết “bồi thường xử lư ô nhiễm và phục hồi môi trường biển tại 4 tỉnh miền Trung của Việt Nam với tổng số tiền tương đương trên 11.500 tỷ đồng (500 triệu USD).” Chính phủ đă chấp nhận khoản bồi thường này, do đó không có ǵ phải kiện cáo nữa.

 

Ngày 15.9.2016 chính quyền Hà Tĩnh đă tổ chức buổi họp với người dân ở đây để phổ biến thông tin và mẫu đơn kê khai thiệt hại, nhưng các nạn nhân đă phản đối không chịu khai theo mẫu của chính quyền và bỏ ra về. Cần lưu ư đây là tiền bồi thường, không phải là tiền trợ cấp nên không thể giải quyết theo kiểu quyền trợ cấp được.

 

Nếu chính phủ và ṭa quyết định như trên th́ đó là một sự vi phạm luật pháp trắng trợn: Thứ nhất là chính phủ không có quyền đại diện cho các nạn nhân để đ̣i Công ty Formosa bồi thường thiệt hại, chỉ các nạn nhân hay đại diện của họ mới có quyền đó. Thứ hai, số tiến bồi thường phải ngang với số thiệt hại thật sự (actual damages) và sẽ xảy đến, chính phủ và Công ty Formosa không thể muốn định bao nhiêu cũng được.

 

Số nạn nhân của vụ tràn dầu ở vịnh Mexico cũng tương đương với vụ cá chết ở Vũng Áng, thế mà Công ty BP đă phải đồng ư bồi thường 20 tỷ USD, c̣n Công ty Formosa chỉ trả có 500 triệu USD, làm sao có thể chấp nhận được? Nhiều nạn nhân và tổ chức đă từ chối nhận số tiền này.

 

Hôm 22.9.2016 văn pḥng của Luật sư Trần Vũ Hải cho biết đă hoàn tất hồ sơ cho người dân hơn 1.100 hộ gia đ́nh thuộc giáo xứ Đông Yên xă Kỳ Lợi, huyện Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh, gửi lên Quốc Hội và chính phủ Việt Nam yêu cầu trích cho họ 2.000 tỷ, trong số tiền 11.500 tỷ mà Formosa đă bồi thường. Nếu không được bồi thường sẽ khởi kiện.

 

Chúng tôi tin rằng chính phủ sẽ không chấp nhận đ̣i hỏi này. Giả thiết các nạn nhân đồng ư số tiền bồi thường là 11.500 tỷ $VN th́ sau khi trừ phần tiền làm sạch môi trường, số c̣n lại phải chia cho tất cả 276.285 nạn nhân tùy theo loại, chứ không thể bồi thường xé lẻ như nhóm Luật sư Trần Vũ Hải đ̣i hỏi.

 

Quan điểm chung vẫn là không chấp nhận số tiền bồi thường 500 triệu USD.

 

T̉A SẼ DỰA VÀO PHÚC TR̀NH NGỤY TẠO

 

Chúng tôi xin nhắc lại, trong cuộc họp ngày 22.8.2016 tại Quảng Trị, Bộ trưởng Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà đă công bố một bản phúc tŕnh ngụy tạo cho biết:

- Các thông số lư hóa, dinh dưỡng, kim loại nặng trong giới hạn cho phép, đảm bảo với vùng băi tắm, thể thao dưới nước, nuôi trồng thủy sản.

- Biển sẽ sạch trở lại như trước v́ đó là quy luật và “sau những quy trình đánh giá khoa học, khách quan cho thấy biển sẽ sạch là hoàn toàn tự nhiên”.

- Người dân miền Trung sẽ có cả thép, cả cá và cả một môi trường biển sạch, đẹp, an toàn.

 

Với bản phúc tŕnh ngụy tạo này, chính phủ đă chứng minh rằng vụ cá chết do Công ty Formosa gây ra không có ǵ nghiêm trọng để đến nỗi phải truy tố các viên chức Formosa về các tội vi phạm luật môi trường, cũng chẳng cần phải tẩy sạch ô nhiễm tại vùng biển thuộc bốn tỉnh Hà Tĩnh, Nghệ An, Quảng B́nh và Quảng Trị v́ “biển sẽ sạch là hoàn toàn tự nhiên”, Công ty Formosa có thể tiếp tục hoạt động b́nh thường và số tiền bồi thường 500 triệu USD là đủ rồi!

Ṭa án có thể căn cứ vào bản phúc tŕnh ngụy tạo này để bác bỏ tất cả các đơn khiếu nại của các nạn nhân.

 

PHÁ VỠ MÊ HỒN TRẬN

 

Để loại bỏ bản phúc tŕnh ngụy tạo này, ngoài các áp lực chính trị, cần phải áp dụng Công ước Minamata về Thủy Ngân mà Việt Nam đă kư kết cùng với 140 nước khác ngày 11.10.2013 tại Kumamoto, Japan, để yêu cầu Liên Hiệp Quốc can thiệp.

 

Công Ước nói rằng Thủy ngân là một chất gây ô nhiễm độc hại có ảnh hưởng thần kinh và môi trường khắc nghiệt khi phát thải vào không khí và nước. Chương tŕnh Môi trường Liên Hợp Quốc (The United Nations Environment Programme - UNEP) có nhiệm vụ kiểm soát việc phát thải thủy ngân dựa theo Công ước Minamata về Thủy ngân. Chương tŕnh này do ông Phó Tổng Thư Kư LHQ làm Giám Đốc Điều Hành.

 

Chúng tôi nghĩ rằng một số luật sư và chuyên viên môi trường có thể họp với nhau, soạn thảo một tờ trường tŕnh các sự việc đă xảy ra, chứng minh sự ngụy tạo của chính quyền trong bản phúc tŕnh được công bố ngày ngày 22.8.2016, rồi gởi cho Chương tŕnh Môi trường Liên Hợp Quốc yêu cầu mở cuộc điều tra. Chúng tôi tin chắc bản phúc tŕnh điều tra của Chương Tŕnh này sẽ loại bỏ tất cả các kết luận của bản phúc tŕnh của Bộ Tài Nguyên và Môi trường đă nói trên.

 

Có bản phúc tŕnh của Chương tŕnh Môi trường, chúng ta sẽ yêu cầu truy tố các viên chức Formosa và chính quyền có trách nhiệm, chấm dứt hoạt động của Công ty Formosa tại Hà Tỉnh, bắt buộc Công ty Formosa phải tẩy sạch môi trường biển và trả cho các nạn nhân những số tiền bồi thường thỏa đáng.

 

Tranh đấu về luật phải dựa theo luật pháp, không thể đánh vơ tự do được.

 

Ngày 29.9.2016

Lữ Giang

 

 

Tin Tức - B́nh Luận     Vinh Danh QLVNCH     Audio Files     Tham Khảo     Văn Học Nghệ Thuật     Trang Chính