“Cổ lai chinh chiến kỷ nhân hồi”

 

Bùi Đức Tính

 

 

Cang nhướng mắt ngó ra ngoài đường:

- Hết mưa rồi…

 

Mưa đến bất ngờ, ào ạt một lúc, giờ như hết nước, mưa dứt ngang. Nó đeo lại kính cho ngay ngắn. Tṛng kính dày cộm, đè nặng trên sóng mũi.

- Tao phải d́a trước,… làm bài.

- Ừ, d́a học đi Cang. Tụi tao ngồi thêm một lúc, cho mầy dễ học.

- Có sao đâu.Tụi bây d́a lúc nào cũng được….Tao không khóa cửa.

 

Cang dặn ḍ rồi đứng lên. Nói th́ vậy, nhưng khi nghe bạn ḿnh đi về, bọn tôi cũng muốn về. B́nh trà nhẹ bỗng, Vẹn để xuống:

- Thôi, ḿnh đi về với thằng Cang luôn đi!

 

Tối nay, bọn tôi không hứng thú ngồi quán hay đi lang thang đến khuya khoắt như mấy đêm trước. Phát gọi Cang:

- Chờ tao trả tiền. Tụi ḿnh cùng về!

 

Chẳng ai có ư kiến ǵ thêm, bạn bè lặng thinh, lục đục đứng dậy theo Cang, lững thững đi ra ngoài quán. Tôi đưa gói thuốc hút cho đám bạn. Bốn đứa đứng hút thuốc, chờ bạn ḿnh trả tiền cà phê.

Sau cơn mưa, buổi tối mát lạnh làm khói thuốc thêm nồng ấm. Cang hít hơi thuốc dài:

- Tụi mày nên về ngủ sớm … mai đi tŕnh diện.

- Ừ… sáng, tụi tao đi sớm.

 

Phát Thái (có hai đứa cùng tên Phát, chúng tôi gọi kèm họ để phân biệt) đồng ư bạn ḿnh. Cang là bạn của Phát Thái. Không như bốn đứa tôi, Cang c̣n được đi học tiếp. Nó được hoăn dịch v́ là con một và bị cận thị nặng.

.  .  .

 

Từ cuối năm học, luật động viên ban hành, đă chuẩn bị tinh thần cho gia đ́nh và cho các thanh niên trong hạng tuổi. Ba tôi đă từng nhập ngũ hai lần, trải qua chương tŕnh “Rừng-Núi-Śnh Lầy”ở Trung Tâm Huấn Luyện Dục Mỹ. Ba theo các đơn vị từ hải đảo Phú Quốc xa xôi, sau cùng về phục vụ tại Vùng 4. Có lần, tôi theo mẹ đi thăm ba; căn cứ nơi Đất Đỏ của Xuyên Mộc, bụi đỏ trên áo trắng đồng phục tiểu học. Tôi cho ba tôi biết ư định đi lính của ḿnh. Hôm sau, tôi báo cho đám bạn biết sẽ tŕnh diện nhập ngũ. Nghe vậy, hai thằng Phát và Vẹn gật gù:

- Tụi ḿnh tŕnh diện một lượt cho vui!

 

Phát Thái bày vẻ thêm chương tŕnh:

- Tao có thằng Cang, nó mướn nhà trọ trên đường Lê Văn Duyệt. Tao nói nó cho tụi ḿnh ngủ nhờ vài đêm. Ban ngày tụi ḿnh kéo nhau đi chơi, khi nào hết tiền hay chán phố phường th́ ḿnh đi tŕnh diện.

 

Thế là cả ba đứa kéo nhau lại nhà bạn ḿnh, để giúp bạn tŕnh bày với cha mẹ là… “con đi lính, hết giặc về… Ba Mẹ đừng lo!”.

 

Làm sao mà “đừng lo” cho được!

 

Cha mẹ cũng biết là mấy đứa con nó nói cho ḿnh an tâm, vậy thôi.

 

Nhưng có mặt cái đám bạn bè của con ḿnh, rầy rà thằng con không tiện cho lắm. Mà nói hay rầy, th́ rầy nói ǵ bây giờ. Lại nghe tụi nó nói tỉnh queo, giống như là mấy lúc tụi nó kéo lại nhà, xin phép rủ nhau đi chơi một chútrồi về. Chuyện đi lính đâu phải một chút rồi về. Mẹ nào nghe vậy cũng nước mắt lưng tṛng. Tôi bấm bụng, lấy chuyện đi lính của ba tôi mà an ủi các bậc sinh thành: “Dạ… Ba của cháu cũng có đi lính. Ông cũng được giải ngũ. Sau này lại nhập ngũ và rồi cũng giải ngũ ….”

 

Bài hát “Anh Đi Chiến Dịch” của Phạm Đ́nh Chương nghe hoài. Hồi nhỏ chưa biết chữ “chiến dịch” nghĩa là ǵ. Rồi lớn lên, tôi hiểu chữ nghĩa lời nhạc, nhưng chưa hề biết thấm thía, dù là hai chữ giản dị “anh đi” như bây giờ.

 

“Cổ lai chinh chiến kỷ nhân hồi”

 

Thời này, đi lính mà. Biết chừng nào về!

 

Đứa nào cũng biết, nói th́ nói vậy; chọn làm lính trận, thời này, mấy ai dám hẹn ngày về. Súng đạn vô t́nh. May với rủi. Coi như, số phận đă an bài.

 

Ba tôi đă biết hết mọi chuyện từ cuối năm học. Chỉ lo cho mẹ tôi mà thôi. Biết là, mỗi lần báo tin với các bậc sinh thành, đều có kinh nghiệm hơn. Tôi nhờ bạn bè đến nhà tôi sau cùng, cho êm xuôi hơn.

- Chừng nào mấy đứa con… đi?”

 

Mấy hôm nay, đă ba lần nghe câu hỏi này và ba lần trả lời. Vậy mà, khi mẹ tôi hỏi, tôi không trả lời được. Ba tôi phải nói giùm.

 

Nhà tôi nằm trên đường bay của trực thăng đến Bệnh viện Dă chiến. Gọi là “dă chiến” nhưng bệnh viện có tường vách kiên cố, nằm ở đây từ cả chục năm và không biết sẽ đến bao giờ. Trong ḷng trực thăng sắp đáp xuống, hầu hết đều chở về những thân thể không vẹn toàn, hay poncho đă phủ kín đời người lính trận. Từ hôm tôi và bạn bè báo tin, khi có tiếng trực thăng bay xuống bệnh viện, không như trước đây, mẹ tôi thường dừng tay làm công chuyện, lắng nghe tiếng trực thăng.

 

Đêm đấu tố, và thủ tiêu. Đêm săn bắt cho đầy chỉ tiêu!

 

Đêm và bạo tàn không phải chỉ ở xa xôi, nơi miền Bắc. Tuổi trẻ đă sớm chứng kiến thân xác của đồng bào miền Nam ḿnh trong những hố chôn người, từ Tết mậu Thân 1968. Chiến tranh, từ biệt, tử sinh đă rất thực, lần bước vào bên trong khung cửa yên ấm của gia đ́nh; hiện hữu, măi măi.

 

Đêm Việt Nam như thế đấy!

Việt Nam nước tôi buồn tênh!

 

Rồi ngày hẹn nhau cũng đến. Dù đă biết, phải có lúc con ḿnh rời tổ ấm. Bạn bè và tôi đă tập tành rời tổ ấm từ lúc mới học lớp Đệ Ngũ, lớp 8 bây giờ; chúng tôi xa nhà, sống với nhau trong Kư Túc Xá. Thế nhưng, bây giờ là rời nhà để đi lính, nhập ngũ ṭng chinh, chứ không phải đi học. Mấy đứa em của chúng tôi đều đi học từ sáng, chỉ c̣n từ biệt mẹ cha. Thấy con ḿnh rời nhà, đi lính cùng với đám bạn từ thời tiểu học, cha mẹ chừng như có phần yên tâm hơn. Tuy vậy, chứng kiến ánh mắt buồn hiu của người cha và mẹ th́ quay đi để dấu nước mắt. Đám con trai cũng bối rối, chỉ lập bập mấy tiếng:

- Dạ… tụi con đi…

 

Vậy rồi, chúng tôi đi.

 

Đi nhanh như chạy trốn. Trốn nh́n mẹ nh́n cha, của ḿnh và của bạn bè. Trốn sợ đối diện với lo buồn. Sáng nay, cả bốn đứa, không đứa nào dám ngồi lại ăn sáng với gia đ́nh, trước khi đi. Sợ rằng kéo dài lúc chia tay, càng thêm quyến luyến, nát thêm trong ḷng. Ra bến xe, không bụng dạ nào muốn ăn sáng. Ly cà phê sáng hôm ấy đắng nghét, khét lẹt.

 

Cà phê tối nay cũng đắng nghét!

 

Phát trở ra, đưa cho mỗi đứa một gói Bastos Xanh.

- Em nói, chúc mấy anh đi lính b́nh an!

 

Thừa biết “em” đây là ba chị em trong quán cà phê. Phát Thái cầm gói thuốc lắc lắc, trêu chọc:

- Hèn chi, mày dành trả tiền!

- Tao dành hồi nào đâu!... Đúng là làm ơn cho tụi mày c̣n bị mắc oán!

Phát than trách mà miệng cười tươi, trông như đang bay trên chín tầng mây. Thế là, chúng tôi có dịp ùa vào tra khảo:

- Làm sao mà “em” biết “mấy anh”này đi lính!

- Th́ tao nói: anh phải d́a ngủ sớm, mai đi tŕnh diện…

- Trời ạ! Chưa thấy ai tán gái như mày! Ở đây thêm vài ngày, mấy em trong thành phố Sài G̣n này thấy mặt tụi ḿnh là chúc “mấy anh đi lính b́nh an”! Mày làm như chỉ có tụi ḿnh đi lính!

- Th́ có sao tao nói vậy!

- Rồi, cũng được… Mà mày hẹn ḥ xong hết chưa?

- Đi lính… biết ǵ mà hẹn.

Tôi có hai người cậu cũng học ở Thủ Đức, nên biết chút ít:

- C̣n trong quân trường th́ hẹn gặp ở Khu Tiếp Tân.

- Lên tới Thủ Đức xa quá!

- Xa ǵ! Sài G̣n – Thủ Đức mà xa ǵ!

- Mày làm như đă là… người t́nh trăm năm!

- Th́ phải có một ngày, mới có tới trăm năm chứ!

 

Tôi mằn ṃ bao thuốc hút xem c̣n được bao nhiêu điếu. Thấy được bốn đầu thuốc lá. Chia thuốc trong gói cho đám bạn. Lấy điếu cuối cùng cho ḿnh xong, tôi rút tờ giấy bạc lót trong bao thuốc ra. Xếp trang giấy trắng ra ngoài, tôi đưa tờ giấy cho Phát, nửa đùa nửa thật:

- Ghi địa chỉ quán đi. Cất để dành mà gởi thư hẹn ḥ.

- Mày có biết tên em chưa?

- Tên th́ tụi mày cũng biết, nhưng…quên hỏi họ!

- Vậy th́ trớt quớt rồi! Mày trở vô hỏi đi.…Tụi tao chờ cho.

 

Phát ngó vô quán, rụt vai:

- Có ông già!

- Tiệm quán th́ thiếu ǵ ông già vào uống cà phê… Ông già mà mày sợ à!

- Không… không phải ông già, mà là… “ông già”, đó mà!

- Coi vậy mà nhát há!

- Tội cho mày quá! Không cần họ đâu… có tên là được rồi. Chỉ cần ghi cho đúng địa chỉ là ngon lành. Thư tới em ngay.

 

Vẹn hù dọa thêm:

- Mấy em đi học. Thư tới “ông già” là cái chắc rồi!

- Ừ! Th́… cầu may vậy!

- Cầu may chi !... cầu“chú” Cang đây nè.

 

Cang nghe vậy, ra giá:

- Mỗi thư là một chầu cà phê, tao cho “ghi sổ”.

Cang đồng trang lứa. Có lẽ v́ Cang mang kiếng cận, nói ít, ít đùa giởn, trông chững chạc, đạo mạo hơn bọn tôi, nên thường bị các cô gọi là “chú”. Phát chịu ngay:

- Cà phê th́ cà phê…. Thôi, ḿnh đi, cho “chú” Cang d́a học bài!

 

Quấy rầy chỗ ở trọ của Cang đêm nay là ba đêm.

 

Tối nay, bạn bè gom ra ngoài “hàng ba”, cái thềm nhà phía trước; để yên cho Cang làm bài. Xị rượu hôm qua, c̣n chút ít trong chai. Tối nay, không mời, không ép; năy giờ chưa ai đụng tới. Bốn đứa ngồi ngó trời, ngó nhau, hồn ai nấy thả. Ba ngày qua, đây đó vô định, tùy hứng, tùy thích, bất cần biết ngày mai, hay sẽ làm ǵ kế tiếp. Cũng phố phường thân yêu, cũng áo tiểu thư, và vẫn c̣n đó nét thơ ngây, nụ cười hồn nhiên, ánh mắt vô tư... Định rong chơi ít nhất một tuần. Thế nhưng, ba ngày nay, tất cả chừng như bị cái ǵ đó vô h́nh pha trộn; mọi thứ mù mờ, biến dạng, hương vị nhạt nhẽo. Những ngày rong chơi sau cùng, ngày càng vô vị. Chưa hết tuần, chúng tôi quyết định, sáng mai này đi tŕnh diện cho xong.

 

Tôi lấy gói thuốc hút ra xem.Khác với Bastos gói màu xanh, màu đỏ bán cho dân chúng. Bao thuốc này có màu trắng, có chữ J. BASTOS trên băng ngang màu xanh gần bên dưới. H́nh người lính xung phong với lá quốc kỳ vàng sọc đỏ, thật sáng đẹp trên nền trắng của bao thuốc lá. Bastos “xanh” Quân Tiếp Vụ đấy!

 

Hăng thuốc lá MIC có tiếng và đă có mặt hơn trăm năm ở miền Nam Việt Nam; nằm trên đường Nguyễn Hoàng, trong khu Chợ Lớn. MIC nhắm vào giới trẻ, trung lưu, và gồm các hiệu như: Cotab, Ruby, Capstan. Vài năm sau, có thêm hăng Bastos, Juan Bastos. Hăng này nằm trên đường Bến Vân Đồn, Quận Tư. Quận Tư Khánh Hội, nơi có đường Tôn Đản trong truyện của Duyên Anh; những truyện mà một thời tuổi trẻ đam mê, đầy ngưỡng mộ với Đại Cathay “Điệu ru nước mắt”, “Sa mạc tuổi trẻ”, “Vết thù trên lưng ngựa hoang”…. Bastos nhắm vào giới b́nh dân, với loại thuốc lá sợi đen, khói nặng, gắt, không thơm bằng Ruby Quân Tiếp Vụ, nên giá rẻ hơn. Quân Tiếp Vụ là cơ quan cung cấp hàng hóa, các nhu yếu phẩm như thuốc lá, bia, rượu, sữa, đường… cho quân nhân miền Nam ḿnh với giá thấp hơn giá thị trường.

 

Bastosso với Pall Mall, th́ rơ ràng là khác nhau một trời một vực, từ giá tiền đến hương vị. Tôi mê hàng chữ trắng Pall Mall thanh lịch kiêu sa, trên bao thuốc màu rượu chát đỏ sậm quư phái. Pall Mall dài hơn các loại thuốc hút khác đến một đầu lọc. Nhưng Pall Mall “đỏ” không có đầu lọc. Đoạn thuốc dài thêm này, có tác dụng độc đáo như là đầu lọc, làm bớt hơi khói nóng gắt từ đầu lửa, nhưng tăng thêm hương vị đậm đà. Kéo nhẹ điếu thuốc ra khỏi bao, hương thơm nồng nàn, h́nh dáng thon dài, quyến rũ, mê hoặc.

 

Ngó tôi ngắm nghía gói thuốc hút. Phát cười cười, thân mật:

- Tao mua đó!...Hồi năy, tao đùa cho có chuyện nói…. Không có em nào tặng đâu. Tụi mày biết tao mà, không tán tỉnh ai hết…Tập làm quen với Bastos Quân Tiếp Vụ là vừa!

 

Chúng tôi tin Phát. Không đứa nào muốn vướng víu thêm t́nh cảm. Phát nói đúng: “tập làm quen với Bastos Quân Tiếp Vụ là vừa.”Tối nay, gói thuốc hút màu trắng, có h́nh người lính và lá quốc kỳ, thật gần gũi, không c̣n xa lạ.

 

Quân vụ Thị trấn cũng nằm trên đường Lê Văn Duyệt, không xa nơi ở trọ mấy hôm nay. Thủ tục giấy tờ tŕnh diện nhanh, dễ dàng. Từ đây, xe GMC chở bốn đứa tôi cùng các chàng tuổi trẻ tới Trung tâm 3 Tuyển mộ Nhập ngũ. Và từ con đường Quang Trung nắng đổ, tuổi trẻ chúng tôi được đưa vào quân trường; nơi có đàn anh chào đón và tận t́nh hướng dẫn, để vượt qua những tuần đầu ṭ te, ngố ngáo. Hai thằng Phát và Vẹn vào khác Trung đội, nhưng cùng chung Đại đội 32 với tôi. Trong đây, đỏ, hồng, vàng, xanh haytím, không phải là màu áo tiểu thơ để mấy chàng tuổi trẻ đứng ngẩn trông vời. Màu áo thiên thanh Thánh Linh giờ là màu trời ngày không gợn mây, nắng nóng bỏng sỏi đá Vũ Đ́nh Trường,… Bây giờ, không c̣n là thời để thả hồn về áo trắng học tṛ hay mộng mơ màu hồng của áo dài trường Thiên Phước. Qua rồi cái tuổi mới lớn, đụng đâu yêu đó; thấy áo nàng vàng anh về yêu hoa cúc, áo nàng xanh tự dưng mến lá sân trường, hay tần mẩn pha mực cho vừa màu áo tím … Nó là các màu khăn danh dự của đàn anh và của đàn em. Để nhớ mà kịp chào kính, từ khi đàn anh c̣n xa đến sáu bước, và chỉ được đem tay xuống khi đi qua đàn anh trọn ba bước. Khởi đầu, nó là màu của hăi hùng, suốt cả ngày và trong đêm; khi c̣n tập tễnh làm Tân khóa sinh.Nó trở thành màu thương kính, biết ơn; khi đàn anh đứng kề bên, mang cho đàn em cặp alpha trên đôi vai áo; trong Lễ Gắn Alpha.

 

Thao trường đổ mồ hôi, nắng băi tập nung cháy màu học tṛ, hung đúc tuổi trẻ. Tuổi trẻ đă nhanh chóng trưởng thành, thành người lính đứng thẳng nhận lănh Trách Nhiệm. Để rồi, người lính biết tủi nhục trong ngục tù và đă biết xót đau tận cùng khi mất cả quê hương.

 

Anh đi!

 

Xưa nay chinh chiến, ḿnh chọn ngày đi, mấy ai chọn được lúc về.

 

Đàn anh ra đi.

 

Đàn em không quên lời xưa đă ước thề.

 

 

19-6, 2020.

Bùi Đức Tính

 

 

Tin Tức - B́nh Luận     Vinh Danh QLVNCH     Audio Files     Tham Khảo     Văn Học Nghệ Thuật     Trang Chính