Mà nói cái gì cơ chứ?

 

Bùi Bảo Trúc

 

 

 

Bây giờ thì cả nước đã được nghe tài nói tiếng Anh của Nguyễn Xuân Phúc khi chàng kêu gọi phát triển kỹ nghệ để đem các sản phẩm của Việt Nam đến các thị trường thế giới. Nếu cứ tiếng ta, ta … xài thì chó nó cũng không biết chàng dốt tiếng Anh một cách tàn tệ như thế. Đẹp khoe ra, xấu xa đậy lại. Đọc tiểu sử thấy chàng khoe nhắng lên là có bằng cử nhân, nói thạo hai ngoại ngữ là Anh và Nga văn thì phải tin vào khả năng ngoại ngữ của chàng chứ. Chẳng gì nước ta cũng đã… lâu dài với Liên Bang Xô Viết thì việc chàng thông thạo Nga văn là thường tình. Tiếng Anh thì trong những năm gần đây cũng đã vùng lên trở lại, nên chắc chàng nói lưu loát cái thứ tiếng của đế quốc Mỹ cũng là chuyện dễ hiểu. Nhưng rồi tự nhiên, tự địa chàng khơi khơi… “MA ZÊ IN ZIỆC NAM” người ta mới thất kinh về tiếng Anh của chàng.

 

Mấy chữ “Made in Vietnam” thì có khó khăn lắm gì cho cam mà chàng hồn nhiên ra như thế để lòi cái dốt của chàng ra. Đến khổ! Chao ơi có mấy chữ đó nói còn không nên thân thì những câu khác còn ngọng đến đâu nữa.

 

Nhưng chàng không phải là đứa ngọng duy nhất ở Việt Nam bây giờ. Nhớ anh y tá chích đít bỏ học sớm theo cách mạng khoe có bằng cử nhân Luật cũng không khá gì hơn trong chuyến chàng đi Tây và gặp thủ tướng Pháp cũng biểu diễn cái dốt của chàng tại cuộc họp báo truyền hình mà một đài truyền hình ở Paris lôi ra diễu cho khán giả cười vỡ bụng. Ba Ếch không biết tiếng Tây là chuyện dễ hiểu. Chàng muốn đóng cái cửa sau lưng lại mà cứ ngọ lại nguậy, không biết nói nhỏ vào tai phụ tá để được thông dịch lại mà phăng phăng tiếng Việt, bất chấp các lễ nghi thông thường của cuộc họp báo. Nhưng thôi, quen sống trong rừng có thô lậu một chút cũng tạm tha cho chàng. Không nói được tiếng Pháp thì cứ nhận là chỉ… quen nói tiếng Anh là xong. Nhưng nói được ngoại ngữ không phải là điều tối quan trọng. Làm sao một người có thể biết được tất cả các thứ tiếng trên thế giới để đi đến đâu nói tiếng nước đó được. Phan Thanh Giản đi sứ sang Pháp có cần phải biết nói tiếng Pháp đâu. Những điều nói ra mới quan trọng. Cụ Phan đi đòi đất đai mà người Pháp chiếm của nước ta. Thông ngôn của cụ làm công việc chuyển những nguyện vọng của triều đình sang tiếng Pháp. Các cụ Phan Thanh Giản, Phạm Phú Thứ, Ngụy Khắc Đản… không cần phải nói tiếng Tây như đầm con, Tây con học Marie Curie hay Jean Jacques Rousseau…

 

Ý tưởng, điều muốn nói mới là quan trọng. Nhưng đó lại là điều tệ hại tại cuộc họp báo mặc dầu điều Ba Ếch nói chỉ là một câu xã giao rất bình thường nhưng chỉ một câu ấy, cái dốt nát ngớ ngẩn của chàng cũng lộ ra hết. Thay vì chỉ nói đại khái rất vui mừng được đến Pháp và có dịp gặp gỡ các giới chức chính phủ Pháp để thào luận về một loạt các vấn đề quan trọng song phương, hy vọng chuyến đi sẽ thành công và có lợi cho cả hai bên thì chàng nói một câu ngớ ngẩn nguyên văn thế này: “Thưa ngài thủ tướng… Pháp . Trước hết thay mặt đoàn đại biểu cấp cao chính phủ Việt Nam, tôi bầy tỏ vui mừng trở lại thăm nước Pháp ở Châu Âu và trên thế giới…”

 

Thế là thủ tướng Pháp được cho nghe mấy chi tiết về địa lý nước Pháp của ông. Thiếu điều lôi cuốn atlas mở ra trang có bản đồ Pháp ra chỉ cho thủ tướng nước chủ nhà xem cho đủ. Làm cứ như không có hai chi tiết “ở Châu Âu” và “trên thế giới” là chủ nhà không biết nước mình ở đâu mà về báo cáo lại cho tổng thống Hollande không bằng.

 

Vớ vẩn và thập phần ngớ ngẩn. Ăn với lại chả nói. Trông cái mặt nhâng nháo và tự mãn của anh ta mà muốn phát ói. Nhưng nhờ đó mà khán giả đài Canal Plus được một trận cười đã đời.

 

Tôi chợt nhớ một bài thơ rất ngắn của Prévert, bài Le Jardin:

Des milliers et des milliers d’années

Ne sauraeint suffire

Pour dire

La petite seconde d’éternité

Où tu m’as embrassé

Où je t’ai embrassé

Un moment dans la lumière de l’hiver

Au Parc Montsouris à Paris

À Paris

Sur la terre

La terre qui est un astre …

Hàng nghìn năm, hàng nhiều nghìn năm

Cũng không đủ

Để nói

lên cái giây phút ngắn ngủi vĩnh cửu

Khi em hôn anh

và anh hôn em

trong ánh sáng của mùa đông

ở công viên Montsouris ở Paris

ở Paris

trên trái đất

trái đất là một hành tinh…

 

Prévert viết bài thơ như một chứng cớ cho cái phút giây mầu nhiệm khi đôi tình nhân hôn nhau trong một ngày đông ở công viên. Muốn ghi nhớ thêm để giữ lại cái vĩnh cửu đó, Prévert làm rõ thêm cái nơi chốn mà hai người hôn nhau ở cái hành tinh rộng lớn nhưng lại rất riêng tư của hai người…

 

Thi sĩ thì viết như thế. Nhưng cái nhà anh Ba Ếch nói về vị trí của nước Pháp thì lại thành ra ngớ ngẩn. Vớ vẩn và ấm ớ.

 

Tôi không tin là anh ta muốn dẫn một chút Prévert vì chắc chắn là anh ta thì không thể biết Prévert được.

 

Vì thế, biết nói một hai ngoại ngữ là một chuyện. Còn nói lên điều gì thì lại là chuyện khác. Rất khác! Đầu óc của ếch nhái, cắc ké thì vẫn chỉ toàn ếch nhái và cắc ké mà thôi vì chúng nó được “MA ZÊ IN ZIỆC NAM.”

 

 

Bùi Bảo Trúc