Cánh thiệp cuối năm
Tưởng Năng Tiến
Khi bạn đứng tần ngần trước một quầy hàng bầy thiệp giáng sinh, và tất cả đều đă “off” từ bốn đến sáu chục phần trăm th́ mọi chuyện (kể như) đă lỡ. Chúng ta lại chậm trễ mất rồi.
Năm ngoái, cũng vào khoảng thời gian này đây. Nghĩa là cái lúc mà Noel đă đến sát tận lưng, và tết Dương Lịch đang lù lù trước mặt th́ (không dưng) bạn nhận được dăm ba cánh thiệp muộn màng.
Thiệp có đặc tính chung là thường chuyên chở một thứ nội dung làm sẵn, và hoàn toàn đă nhẵn – đại loại như:”…một mùa giáng sinh tràn đầy ân sủng Chúa và một năm mới tràn đầy hạnh phúc.” Ân sủng Chúa, nếu có, e cũng khó mà có thể phân phát tùm lum cho toàn thể nhân loại được.
Chúng ta đông quá, và mỗi lúc một thêm đông. Sức Chúa, cũng như sức người, có hạn thôi chớ bộ.
C̣n hạnh phúc th́ sợ rằng chưa ai biết nó h́nh dáng hay mùi vị (thực sự) ra sao. Chúng ta chỉ đều hiểu (một cách mơ hồ) rằng hễ nói đến hạnh phúc th́ chớ dại mà mong cho nó “tràn đầy.” Mọi thứ đầy đều dễ đổ. Và hạnh phúc th́ (ôi thôi) cứ đổ bể rầm rầm, ở bất cứ thời nào, và bất cứ nơi đâu.
Bạn có thể không để ư đến nội dung hàm hồ của những tấm thiệp kiểu đó nhưng tên người gửi vẫn khiến bạn phải lưu tâm (chút đỉnh) chớ, đúng không? Ủa, có nhiều thằng cha lạ hoắc; tại sao chả lại gửi thiệp làm chi vậy cà? Có những con mẹ mà bạn tưởng rằng đă hoàn toàn và vĩnh viễn bước ra khỏi đời ḿnh rồi th́ (bỗng dưng) chiều cuối năm – khi nắng vàng dịu dàng đang nhẹ nhàng ôm ấp những thảm cỏ xanh mênh mông ở California – bạn lại nhận được một cánh thiệp (từ nơi xa xăm) của … cố nhân!
Mà không phải là loại thiệp dởm, mua hàng lố đâu. Thiệp loại (cực) chiến, kích thước dềnh dàng, mắc tiền là cái chắc. Cũng không phải chỉ có một chữ kư vội vàng (cẩu thả) bên dưới hàng chữ “Merry Christmas and Happy New Year,” hay vài câu viết thêm vừa vô nghĩa, vừa ngớ ngẩn – như thường thấy – đâu nha. Người ta tuy chỉ viết đôi ḍng ngắn ngủi nhưng thiệt là thấm đậm, nồng nàn và t́nh tứ hết biết luôn.
(Cố nhân ơi biết chiều nay ta buồn!)
Những cánh thiệp muộn màng (và bàng hoàng) cỡ đó, đôi khi, làm người nhận vô cùng bối rối. Nó là bằng chứng hùng hồn về cách cư xử (rất) thiếu văn minh của bạn. Nó khiến chúng ta lấy làm tiếc là tại sao ḿnh lại vô tâm đến thế, sao không nhớ gửi thiệp cho thiên hạ – như họ đă (đều đặn) gửi cho ḿnh – vào dịp cuối năm. Có lúc, yếu ḷng hơn, nó c̣n (dám) khiến bạn tự hứa là sang năm sẽ nhớ ghé qua hàng bán thiệp cho phải chuyện, và ghé sớm – cho xong chuyện.
Nếu đến đúng cái lúc gọi là “sang năm” đó mà chúng ta thực hiện được lời hứa một cách nghiêm chỉnh đàng hoàng th́ cuộc đời (rơ ràng) là ổn thỏa, và dễ sống biết chừng nào mà nói. Cuộc đời, than ôi, vốn cùng khó sống. Bởi vậy, khi mà bạn có đủ trí nhớ (và nghị lực) để dừng xe, tắp ngay vào một cửa tiệm nào đó th́ chuyện gửi thiệp (e) lại muộn mất rồi.
Bạn lại đứng tần ngần trước trước một rừng thiệp giáng sinh, và tất cả đều đă “off” từ bốn đến sáu chục phần trăm – y như năm ngoái, hoặc năm kia vậy. Và t́nh trạng này (không chừng) đă xẩy ra từ năm kỉa, hay năm ḱa lận.
Chèng ơi, nếu duyên nợ của bạn đối với mấy tấm thiệp mà cứ nh́ nhằng (triền miên) từ năm này qua năm khác, hay từ thập niên nọ đến thập niên kia th́ cũng đừng v́ thế mà … bi lụy quá, rất hại cho sức khỏe. Như vậy, không chừng, c̣n là một điều may mắn nữa đó nha.
– Ủa, may sao?
– Dạ, đúng!
Nói t́nh ngay th́ bạn cũng không may ǵ mấy. Có điều, chắc chắn, là bạn vẫn may mắn hơn cả đống người Việt tha hương khác. Xin đơn cử một thí dụ, về một trường hợp rất không may, bằng cách tiếp tục câu chuyện đang bỏ dở.
Có kẻ ngay sau khi thấy rằng chuyện gửi thiệp giáng sinh không c̣n kịp nữa th́ họ quyết định ngay là mua thiệp xuân để gửi đi cho kịp Tết. Họ thua keo này (liền) bầy keo khác.
Họ suy tính một cái “rẹt” ; hành động một cái “rột.” Thấy mà đă mắt, nghe mà sướng tai. Trong sinh hoạt hàng ngày của họ không có những giờ phút (vớ vẩn) kiểu như “tần ngần,” “do dự” hay “nuối tiếc”… về bất cứ chuyện ǵ. Bạn thấy họ sống mà ham, đúng không?
Khoan, gượm một tí đi … Có nhiều chuyện (ngó) tưởng vậy chớ không phải vậy. Từ từ rồi bạn sẽ thấy là họ cũng khốn đốn thấy mẹ luôn …
Hăy h́nh dung ra chính bạn đang ngồi ngay ngắn nơi bàn viết, với một đống thiệp xuân – mua trước Tết cả tháng trời – và với địa chỉ của tất cả những người quen trên “toàn thế giới” đi. Rồi sao nữa? Không lẽ kư tên cái ào bên dưới câu “Cung Chúc Tân Xuân” rồi gửi (đại) đi sao ?
Đâu có được, cha nội! Làm như vậy th́ thà “làm biếng” c̣n hơn. Mỹ, Tây, Tầu, Đại Hàn, Ba Lan, Nhật Bổn, Miên, Lèo… th́ sao không biết, chớ người Việt mà nhận được một cái thiệp kư tên (xuông) như vậy là họ mích ḷng (cấp kỳ) à nha. Bạn phải viết vô đó vài chữ cho nó đàng hoàng chớ. Câu hỏi hỏi đặt ra là (Trời ơi) biết viết cái ǵ đây ?
Với bố mẹ, anh chị, cô d́, chú bác… đang c̣n (kẹt) ở Việt Nam th́ bạn tính sao? “Một mùa Xuân an b́nh” hay “con cầu chúc bố mẹ, anh chị, các em, các cháu luôn được vui tuơi và khỏe mạnh trong năm mới…”
Nghe đặng không?
Nè (tui nói cho mà hay nha) dù thân nhân ở quê nhà có thương yêu bạn cách mấy, và có xuề x̣a dễ tính đến đâu chăng nữa, họ cũng không chấp nhận được những lời cầu chúc vô tâm và vô trách nhiệm quá cỡ vậy đâu. Nếu ở Việt Nam mà có “một mùa xuân an b́nh,” hay một cuộc sống “vui tươi và khỏe mạnh” th́ đâu có lư do ǵ để cả nước phải chen chân đi lấy chồng xa, đi lao động xuất khẩu, hay băng băng chui đầu vào rừng núi xứ người để trở thành … một đám người rơm – hay c̣n gọi là người rừng, hoặc nouveaux boat people, những thuyền nhân mới của thế kỷ 21 – những kẻ tứ cố vô thân, bị trấn lột, bị cuỡng dâm, và bị coi như rác ruởi bên lề xă hội, ở đất lạ xứ người.
Rồi chúng ta viết điều ǵ trên cánh thiệp giáng sinh gửi cho một đứa em, hay đứa cháu, đi lấy chồng xa (nhưng không ở nhà chồng) và đang ở trong …nhà thổ? Và chúng ta nói sao với một người thân đi xuất khẩu lao động nhưng chưa được trả một đồng tiền lương nào, kể từ tháng Sáu năm ngoái đến nay? “Một năm mới tràn đầy hy vọng”chắc?
Thôi bỏ đi Tiến ơi. Hết năm rồi, nói chuyện ǵ khác (một bữa) được không? Sao không gửi cho nhau đôi lời chúc mừng may mắn và vui vẻ cho rồi. Mệt mỏi nguyên năm rồi (bộ) chưa đủ hay sao, cha nội?
O.K. That’s fine! Như vậy, giữa chúng ta – những kẻ may mắn, không ít đứa c̣n được coi như “thành đạt” nữa là khác (dù là “thành đạt trong thời buổi nhiễu nhưong) và đều đang sống an b́nh phú túc ở hải ngoại – sẽ gửi cái ǵ “cho nhau” qua cánh thiệp cuối năm ?
Những lời chúc tụng truyền thống đều quá date hết trơn rồi, đâu c̣n sài được nữa? “Chúc ông bà, anh chị…làm ăn phát tài gấp năm, gấp mười năm ngoái” nhe? Đ… mẹ, nói vậy có đứa dám tưởng là ḿnh xúi nó đi ăn cướp nhà băng hay bán cocaine lắm à.
Cũng chớ có quen miệng mà “boong” một câu, kiểu như “đầu năm sinh con trai cuối năm sinh con gái” nha, má non. Cái ǵ chớ phá thai là chuyện rất phiền, và tốn tiển dữ lắm. Đừng có nói năng lạng quạng mà gây thù chuốc oán như không.
Hay là cũng bỏ qua luôn mấy chuyện lẻ tẻ đó đi. Phang đại một lời cầu chúc cho quê hương và đại cuộc cho nó …ngon lành. Tới luôn bạng vàng, đâu có chết thằng Tây nào mà sợ:
“Chúc đất nước sớm tai qua nạn khỏi” nhá.
Hay:
“Hăy giữ vững niềm tin để mai này chúng ta sẽ cùng về xây dựng lại Việt Nam.”
Nghe th́ cũng vui nhưng nghĩ lại (e) hơi khó. Với hiện trạng (nát như tương) ở ngoài này, ngó bộ, mốt (hay ngày kia) cũng chưa chắc về nổi chớ đừng nói chi mai; trừ khi, bạn được mời về tham dự Đại Hội Việt Kiều (vào năm tới, nếu có) hay giả dạng làm du khách “chơi lén” một chuyến th́ không kể.
Khó há. Lờ tít chuyện thiệp Xuân, thiệp Tết đi th́ cũng hơi kỳ, nhưng nhào vô cái vụ này th́ phiền phức quá. Đời sống, tự nó, đă phiền phức quá rồi mà. Bầy thêm chuyện để phiền ḿnh (và phiền lẫn nhau) làm chi nữa, đúng không?
Nói như vậy không có nghĩa là phủ nhận hoàn toàn vai tṛ trang nhă, có tính cách truyền thống, rất đáng giữ ǵn, của những cánh thiệp trao đi gửi lại – vào dịp cuối năm. Rơ ràng là nó đẹp, và vô cùng lịch sự nhưng chỉ e nó không hợp (mấy) trong lúc này thôi. Cái lúc mà chúng ta vẫn c̣n đang sống giữa nhũng mùa xuân ly loạn đó mà.
Tưởng Năng Tiến