Phùng Quán: Thèm được làm Người

 

Trần Mạnh Hảo

 

 

Sau vụ “Nhân Văn giai phẩm” (1955-1957), Phùng Quán (1932-1995) bị đuổi khỏi quân đội, đuổi khỏi Hội Nhà Văn, bị kiểm điểm quy tội đại phản động v́ dám viết bài thơ “Lời mẹ dặn” in trên báo “Nhân Văn” năm 1956 và bài thơ “Chống tham ô lăng phí” viết năm 1957 cũng in trên báo “Nhân Văn”; cả gan dám quần tam tụ ngũ với bọn “đại phản động, đám chống đảng ḍi bọ xấu xa, đám hút xách, đĩ điếm gián điệp cho Mỹ Diệm” (lời thóa mạ của báo “Nhân Dân”) gồm: Phan Khôi, Văn Cao, Nguyễn Hữu Đang, Thụy An, Trần Dần, Lê Đạt, Hoàng Cầm, Phùng Quán, Trần Đức Thảo… Xin chép ra đây tên của “đám phản động chống đảng”:

 

Một số văn nghệ sĩ tham gia phong trào “Nhân Văn giai phẩm”, hoặc không tham gia nhưng từng viết bài đăng trên báo của phong trào này:

 

Hoàng Yến

Huy Phương

Hữu Loan

Hữu Thung

Lê Đại Thanh

Lê Đạt

Nguyễn Bính

Nguyễn Hữu Đang

Nguyễn Mạnh Tường

Nguyễn Thành Long

Nguyễn Tuân

Bùi Xuân Phái

Cao Xuân Huy

Chu Ngọc

Đào Duy Anh

Đặng Đ́nh Hưng

Đỗ Đức Dục

Hoàng Cầm

Hoàng Công Khanh

Hoàng Huế

Hoàng Tích Linh

Hoàng Tố Nguyên

Nguyễn Văn Tư

Như Mai

Phan Khôi

Phan Vũ

Phùng Cung

Phùng Quán

Quang Dũng

Sĩ Ngọc

Thanh B́nh

Thụy An

Trần Công

Trần Dần

Trần Duy

Trần Đức Thảo

Trần Lê Văn

Trần Thiếu Bảo

Trần Thịnh

Trương Tửu

Tử Phác

Văn Cao

Vĩnh Mai

Xuân Sách

Yến Lan

 

nhiều văn nghệ sĩ phản đối nhân văn giai phẩm, viết bài “đánh” phong trào “Nhân văn giai phẩm”:

 

Chính Hữu

Đặng Thai Mai

Đoàn Giỏi

Hằng Phương

Hoài Thanh

Hoàng Trung Thông

Hồ Đắc Di

Hồng Cương

Huy Cận

Lương Xuân Nhị

Ngụy Như Kontum

Nguyễn Công Hoan

Nguyễn Đ́nh Thi

Nguyễn Huy Tưởng

Nguyễn Lân

Nguyễn Văn Bổng

Phạm Huy Thông

Tố Hữu

Trần Hữu Tước

Vũ Đức Phúc

Xuân Diệu

 

..... Nhiều người khác

 

Trong tập tài liệu "Bọn Nhân Văn Giai Phẩm trước ṭa án dư luận" in tháng 6/1959 tại Hà Nội đă tập hợp bài viết lên án phong trào của 83 văn nghệ sỹ, với những tên tuổi như: Tố Hữu, Nguyễn Đ́nh Thi, Phạm Huy Thông, Trần Hữu Tước, Đặng Thai Mai, Nguyễn Huy Tưởng, Hồng Cương, Nguyễn Văn Bổng, Hoài Thanh, Hoàng Trung Thông, Hồ Đắc Di, Vũ Đức Phúc, Quang Đạm, Bàng Sĩ Nguyên, Ngụy Như Kontum, Hằng Phương, Lương Xuân Nhị.

 

Khi bị đuổi ra khỏi ngôi nhà số 4 Lư Nam Đế, trụ sở của tạp chí “Văn nghệ quân đội” bây giờ, Phùng Quán đến ngồi bên một gốc cây ở đường Phùng Hưng hai tiếng đồng hồ. Ông không biết về đâu, ngủ đâu, ăn ở đâu v́ không có gia đ́nh bà con họ hàng. Phùng Quán bơ vơ, lẩm bẩm: chỉ c̣n nước đi ăn mày…

 

Chú ruột Phùng Quán (tên hoạt động cách mạng là Nguyễn Vạn) đang là cán bộ cao cấp ở ngay Hà Nội đă từ ông v́ tội chống đảng “nhân văn giai phẩm”; cậu họ là Tố Hữu đang là hung thần đánh “Nhân văn giai phẩm”…

 

Phùng Quán t́m tới công viên tạm trú suốt một tuần th́ bạn bè t́m được ông. Lúc đó, ông mới 26 tuổi, sức dài vai rộng , đi ăn mày, ai cho? Vả lại, đi ăn mày là nói xấu đảng, rằng chế độ tốt đẹp thế này mà mày đi ăn mày là sao?

 

Đêm ngủ công viên, mưa lạnh, ướt như chuột lột, Phùng Quán thèm được đi tù. Đi tù c̣n có chỗ ngủ, chỗ ăn…Đi tù chính là thiên đường trong mơ của Phùng Quán lúc đó. Khi đuổi ông ra khỏi cơ quan Văn nghệ quân đội, người công an bảo: đi đi, đi mà tự lo lấy cuộc sống, đảng tha bắn, tha tù cho mày v́ mày là con liệt sĩ ! Cấm mày đi ăn mày, ăn mày là tội nói xấu đảng nghe chưa?

 

Cha Phùng Quán là cụ Phùng Văn Nguyện một trí thức yêu nước chống Pháp bị Pháp giết trong lao tù Đà Nẵng năm 1932. Mẹ ông là Công Tằng Tôn nữ Thị Tứ ở vậy thờ chồng nuôi con.

 

Phùng Quán đi đâu cũng có công an theo dơi. Đảng vẫn nhớ ông, ban cho ông đặc ân là liên tục được đi cải tạo lao động suốt 20 năm ở nhiều tỉnh như Thái B́nh, Thanh Hóa, Việt Tŕ, Thái Nguyên…Mà đi cải tạo lao động theo Phùng Quán nói, c̣n khổ hơn ở tù…

 

“Cải tạo lao động” là một cách ở tù măn đời, tuy không có án nhưng với “tội nhân văn giai phẩm” Phùng Quán đă bị loại ra khỏi xă hội loài người.

 

Từ nhà tù trá h́nh của cộng sản, Phùng Quán bước vào một nhà tù ngọt ngào khác có tên là t́nh yêu. Mối t́nh Phùng Quán - Vũ Thị Bội Trâm (cùng sinh năm 1932) yêu nhau trước khi Phùng Quán bị nạn- là một mối t́nh kỳ lạ, bi kịch, hạnh phúc và đau thương là một.

 

Cô giáo dạy văn cấp 3 trường Chu Văn An (trường Bưởi xưa) Vũ Thị Bội Trâm xinh đẹp, con nhà gia giáo, lấy ai chẳng lấy, điên mới đ̣i lấy tên đại phản động “nhân văn” chống đảng Phùng Quán. Bố mẹ, anh chị em họ hàng của chị Bội Trâm cấm chị yêu và lấy Phùng Quán, một gă bị xă hội coi không phải là người.

 

Sao mày lại lấy cái thằng trên răng dưới cát-tút, không nhà cửa, không nghề nghiệp, không lương lậu, không có đến một bộ áo quần sạch sẽ để mặc, liên tục bị đi cải tạo lao động, cái thằng phản động chống đảng th́ thà lấy chó c̣n hơn. Mẹ chị Bội Trâm bảo hàng xóm nói thế. Chị Trâm đ̣i tự tử. Anh chị Quán - Trâm có lúc tính ra cầu Long Biên cùng nhảy xuống sông t́m lối thoát…

 

Nhưng Phùng Quán không dám tự tử cùng bạn t́nh Bội Trâm v́ anh hi vọng có ngày về gặp má c̣n đang ở Huế. Mẹ anh chỉ có ḿnh anh. Năm bố anh bị Pháp giết trong tù Đà Nẵng, mẹ sinh anh, nuôi anh đến 14 tuổi th́ anh trốn nhà theo Việt Minh đi chống Pháp năm 1945. Ra tới cầu Long Biên quyết nhảy sông cùng chết với bạn t́nh Bội Trâm th́ anh Quán nghe tiếng má gọi Bê ơi, Quán ơi trong tai ḿnh. Anh toát mồ hôi, bàn với người yêu quay lại sống tiếp v́ má, chờ về gặp má. Năm 1970 má anh đă mất tại Huế mà không bao giờ được gặp lại người con trai duy nhất.

 

Trước ngày phát hiện bị xơ gan cổ trướng, tôi (TMH) ra Hà Nội. Anh Quán rủ đến cḥi ngắm sóng của anh và chị Bội Trâm ăn cơm uống rượu, thức với nhau một đêm cùng đọc thơ, tâm sự…

 

Đêm ấy, chỉ có hai anh em uống say và đọc thơ cho nhau nghe. Có khi cả hai cùng nói, cùng đọc thơ, chẳng cần ai nghe, cứ uống, cứ đọc. Anh Quán đọc bài “Lời Mẹ dặn”, “ Đêm đọc thơ Đỗ Phủ cho vợ nghe”…Anh Quán vừa đọc vừa khóc. Anh chỉ khóc với thơ, khóc với t́nh yêu thôi…Công nhận, giọng đọc thơ bằng tiếng Huế của anh Quán hay tuyệt, có thể là người đọc thơ hay nhất nước…

 

Hảo à, ḿnh có bạn thân nhất là Xuân Đài nhưng chưa hề kể những điều này với Đài đâu ! Ḿnh chưa được sống Hảo ạ. Mới là thí dụ sống, thí dụ yêu. Năm nay 64 tuổi đời, ḿnh chỉ thèm nhất là được làm người…Có ai coi ḿnh là người đâu, trừ Bội Trâm và mấy thằng bạn như Xuân Đài, Tuân Nguyễn và mấy ông anh như Văn Cao, Phan Khôi, Trần Dần, Hoàng Cầm, Lê Đạt…

 

Ḿnh yêu Bội Trâm và cô ấy yêu ḿnh kinh khủng lắm. Ḿnh đă nhốt cô ấy vào một nhà tù dă man nhất có tên là Phùng Quán…

 

Ḿnh sống chui cả đời, lấy vợ chui, đám cưới chui, nghĩ chui, viết chui, in chui. May mà ḿnh có bà mẹ nuôi tên là Tưởng Dơi ở Nghi Tàm.

 

Ḿnh và Trâm cưới nhau chui ở nhà mẹ nuôi, chỉ có bốn người dự là Xuân Đài, vợ chồng Tạ Vũ - Nguyễn Thị Điều, bạn Vũ Trung. Đêm tân hôn động pḥng không có v́ Tạ Vũ say, nằm ngủ cùng với cô Điều trên chiếc giường tre mẹ nuôi dành cho cô dâu chú rể…

 

Nói ra chuyện này, chắc anh Quán đă say lắm: lấy vợ cả tuần chưa động pḥng. Có pḥng đâu mà động. Mẹ Tưởng Dơi nằm dưới bếp, cách vài bước là chiếc giường tre mẹ dành cho cho con nuôi và con dâu mới.

 

Chỉ cần ngồi lên là chiếc giường tre cọt kẹt là mẹ nuôi thức. Trong tâm lư sợ sệt và ức chế tận cùng, nó không cương nổi Hảo ạ… mần răng được. Lấy vợ mà vợ vẫn ở nhà mẹ đẻ, ḿnh ở vất vưởng lúc công viên, lúc tá túc nhà bạn bè, lúc về nhà mẹ nuôi, c̣n có chỗ nào mà làm t́nh với làm tội nhau Hảo ơi…

 

Lấy vợ cả tháng mà Bội Trâm vẫn c̣n trinh trắng, ḿnh buồn lắm. Chúng ḿnh hẹn nhau ngoài công viên. Ngồi trong bóng cây và bụi rậm công viên che chắn lúc 9 giờ tối, ḿnh hôn cô ấy và nó lên b́nh thường. Ḿnh đè vợ ra động pḥng ngay trên cỏ công viên…May mà công an không bắt được. Ḿnh đă được làm người chưa Hảo?

 

Suốt 20 năm, chúng ḿnh thi thoảng vẫn hẹn ḥ ngoài công viên, giải quyết chuyện vợ chồng trên cỏ, vậy mà cũng sinh được cháu Quyên con gái và cháu Quân con trai…

 

Đến khi vợ được trường Chu Văn An cấp cho chỗ ở năm 1981 là cái chái nhà kho th́ ḿnh lại phải lên Thái Nguyên cải tạo lao động ba năm…

 

Anh Quán kể, ngày nào anh cũng quỳ lạy Hồ Tây, hồTrúc Bạch đă cứu gia đ́nh anh khỏi chết đói. Phùng Quán là vua câu cá trộm. Anh đă câu được nhiều chục tấn cá bán đi mua gạo mua sữa nuôi hai con. Suốt 20 năm câu cá trộm, nhiều lần anh đă bị bảo vệ bắt đánh hoặc giải về đồn công an…Anh nổi tiếng là “cá trộm, văn chui, rượu chịu”…

 

Suốt 30 năm bị cấm làm người, cấm sống, cấm nghĩ, cấm viết, cấm hạnh phúc, cấm in ấn…anh Quán đă phải nhờ người khác đứng tên tác phẩm của ḿnh. Truyện anh viết đứng tên em vợ anh là anh Vũ Quang Khải; hoặc đứng tên Đào Phương, Nguyễn Huy…th́ mới được in, mới có nhuận bút kiếm cháo nuôi con. Truyện anh dự thi về Liên Xô mang tên Vũ Trọng Khải được giải thưởng là cái xe đạp Liên Xô anh mới có xe đạp đi. Anh viết hàng chục truyện ngắn mang tên người khác, ăn chia nhuận bút 50/ 50…Có một người đă đứng tên cho Phùng Quán viết 70 cuốn truyện tranh in ra đàng hoàng là nhà thơ Thanh Tịnh đồng hương Huế, thủ trưởng cũ, mà ông Thanh Tịnh không lấy một đồng nhuận bút nào của anh. Chuyện này hồi đó mà lộ ra th́ không chỉ Phùng Quán mà đại tá Thanh Tịnh chủ nhiệm tạp chí Văn nghệ quân đội cũng phải đi tù v́ tội nối giáo cho giặc.

 

Bằng tiền câu cá trộm, viết văn chui suốt 30 năm, Phùng Quán đă góp với chị Bội Trâm nuôi sống ḿnh và gia đ́nh trong hoàn cảnh c̣n khổ hơn cả ở tù.

 

Chị Bội Trâm yêu Phùng Quán như người đàn bà yêu đàn ông, yêu và lấy anh để anh khỏi tự tử, yêu như nô lệ yêu chủ nô, yêu vô điều kiện, vượt lên mọi ghen tuông thường t́nh. Chị Bội Trâm biết hết các nhân t́nh của anh như Hương Quân, Hà Khánh Linh… Vẫn mời các t́nh nhân của chồng đến nhà chơi, cùng đi chợ nấu ăn, chị chị em em vui vẻ. In ra cuốn “Trăng Hoàng cung” Phùng Quán viết trong cơn điên t́nh với nữ văn sĩ Hà Khánh Linh, Bội Trâm c̣n gửi sách vào Huế cuốn này tặng Hà Khánh Linh với lời đề tặng: “Thân yêu tặng em Hà Khánh Linh, nàng thơ của anh Quán, là hứng khởi cuối đời cho anh ấy làm thơ. Cám ơn em”…

 

Đọc lại cuốn sổ tay nḥe chữ của chồng, chị Bội Trâm sau khi anh Quán mất, đă biết được mối t́nh đầu cháy bỏng của chồng với thiếu nữ tên Nhủ năm 1955 ở Sầm Sơn. Chị Bội Trâm bèn nhờ người t́m tới tay bà Nhủ c̣n sống ở Sầm Sơn, tặng người t́nh xưa của chồng toàn bộ sách của anh, với lời đề tặng: Cám ơn chị Nhủ mối t́nh đầu của anh Quán, gợi hứng cho anh viết cuốn tiểu thuyết “Vượt Côn đảo” năm 1955. Chị Nhủ gửi tặng chị Bội Trâm 5 con mực khô to nhất với lời nhắn: em vẫn c̣n yêu anh Phùng Quán.

 

20 tuổi thành công vang dội với tiểu thuyết “Vượt Côn Đảo”, được giải thưởng của Hội Văn Nghệ Việt Nam năm 1955-1957 cùng với Tố Hữu, Tô Hoài, Nguyên Ngọc…Phùng Quán được báo chí của đảng cho lên voi với mấy chục bài báo tôn vinh, khen ngợi là nhà văn của đảng, nhà văn nhân dân, là hạt giống đỏ cách mạng vinh quang…

 

Đùng một cái, v́ hai bài thơ “ Lời mẹ dặn” và “Chống tham ô lăng phí”, Phùng Quán đang trên lưng voi của đảng bèn ngă xuống hàng chó đẻ của địch, kẻ phản động chống đảng bẩn thỉu khả ố nhất, xấu xa ghê tởm nhất…

 

Xin in lại hai bài thơ này:

 

Lời Mẹ dặn

 

Tôi mồ côi cha năm hai tuổi

Mẹ tôi thương con không lấy chồng

Trồng dâu, nuôi tằm, dệt vải

Nuôi tôi đến ngày lớn khôn.

Hai mươi năm qua tôi vẫn nhớ

Ngày ấy tôi mới lên năm

Có lần tôi nói dối mẹ

Hôm sau tưởng phải ăn đ̣n.

Nhưng không, mẹ tôi chỉ buồn

Ôm tôi hôn lên mái tóc

- Con ơi

trước khi nhắm mắt

Cha con dặn con suốt đời

Phải làm một người chân thật.

- Mẹ ơi, chân thật là ǵ?

Mẹ tôi hôn lên đôi mắt

Con ơi một người chân thật

Thấy vui muốn cười cứ cười

Thấy buồn muốn khóc là khóc.

Yêu ai cứ bảo là yêu

Ghét ai cứ bảo là ghét

Dù ai ngon ngọt nuông chiều

Cũng không nói yêu thành ghét.

Dù ai cầm dao doạ giết

Cũng không nói ghét thành yêu.

Từ đấy người lớn hỏi tôi:

- Bé ơi, Bé yêu ai nhất?

Nhớ lời mẹ tôi trả lời:

- Bé yêu những người chân thật.

Người lớn nh́n tôi không tin

Cho tôi là con vẹt nhỏ

Nhưng không! những lời dặn đó

In vào trí óc của tôi

Như trang giấy trắng tuyệt vời.

In lên vết son đỏ chói.

Năm nay tôi hai mươi lăm tuổi

Đứa bé mồ côi thành nhà văn

Nhưng lời mẹ dặn thuở lên năm

Vẫn nguyên vẹn màu son chói đỏ.

Người làm xiếc đi dây rất khó

Nhưng chưa khó bằng làm nhà văn

Đi trọn đời trên con đường chân thật.

Yêu ai cứ bảo là yêu

Ghét ai cứ bảo là ghét

Dù ai ngon ngọt nuông chiều

Cũng không nói yêu thành ghét

Dù ai cầm dao doạ giết

Cũng không nói ghét thành yêu.

Tôi muốn làm nhà văn chân thật

chân thật trọn đời

Đường mật công danh không làm ngọt được lưỡi tôi

Sét nổ trên đầu không xô tôi ngă

Bút giấy tôi ai cướp giật đi

Tôi sẽ dùng dao viết văn lên đá.

 

(1957)

 

 

Chống tham ô lăng phí

 

Tôi đă đi qua

Những xóm làng chiến tranh vừa chấm dứt

Tôi đă gặp

Những bà mẹ quấn giẻ rách

Da đen như củi cháy giữa rừng

Kéo dây thép gai tay máu ṛng ṛng

Bởi đồn giặc, trồng ngô trỉa lúa...

Tôi đă đi qua

Những xóm làng vùng Kiến An, Hồng Quảng

Nước biển dâng cao ướp muối các cánh đồng

Hai mùa rồi, lúa không có một bông

Phân người toàn vỏ khoai tím đỏ;

Tôi đă gặp

Những em thơ c̣m cơi

Lên năm lên sáu tuổi đầu

Cơm tḥm thèm độn cám và rau

Mới tháng ba đă ngóng mau ra Tết!

Để được ăn no có thịt

Một ngày...một ngày...

Tôi đă đi giữa Hà Nội

Những đêm mưa lất phất

Đường mùa đông nước nhọn tựa dao găm

Chị em công nhân đổ thùng

Run lẩy bẩy chui hầm xí tối

Vác những thùng phân...

Thuê một vạn một thùng

Mấy ai dám vác?

Các chị suốt đêm quần quật

Sáng ngày vừa đủ nuôi con...

Một triệu bài thơ không nói hết nhọc nhằn

Của nhân dân lao động

Đang buộc bụng, thắt lưng để sống

Để dựng xây, kiến thiết nước nhà

Để yêu thương, nuôi nấng chúng ta

V́ lẽ đó

Tôi quyết tâm từ bỏ

Những vườn thơ đầy bướm đầy hoa

Những vần thơ trang kim vàng mă

dán lên quân trang đẫm mồ hôi và máu tươi Cách Mạng!

Như công nhân

Tôi quyết đúc thơ thành đạn

Bắn vào tim những kẻ làm càn

Vào lũ người tiêu máu của dân

Như tiêu giấy bạc giả!

Các đồng chí ơi

Tôi không nói quá

Về Nam Đinh mà xem

"Đài xem lễ" họ cao hứng dựng lên

Nửa chừng bỏ dở

Mười một triệu đồng dầm mưa giăi gió

Mồ hôi máu đỏ mốc rêu

Những con chó sói quan liêu

Nhe răng cắn rứt thịt da cách mạng!

Nghe gió mùa đông thâu đêm suốt sáng

Nhớ "Đài xem lễ" tôi xót bao nhiêu

Đất nước đêm nay không đếm hết người nghèo

Thiếu cơm thiếu áo...

Bọn tham ô, lăng phí, quan liêu

Đảng đă phê b́nh trên báo

C̣n bao tên chưa ai biết ai hay?

Lớn, bé, nhỏ, to, cao, thấp, béo, gầy...

Chúng nảy ṇi, sinh sôi như ḍi bọ!

Khắp đất nước đâu đâu chẳng có!

Đến một ngày Đảng muốn phê b́nh tất cả

E phải ngh́n số báo Nhân dân!

Tôi đă dự những phiên toà xử tội

Những con chuột mặc áo quần bộ đội

Đục cơm khoét áo chúng ta

Ăn cắp máu dân đổi chác đồng hồ

Kim phút kim giờ lép gầy như bụng đói

Những mẹ già, em trai, em gái...

C̣ng lưng rỏ mát lấn vành đai!

Trung ương Đảng ơi!

Lũ chuột mặt người chưa hết.

Đảng cần phải lập những đội quân trừ diệt

Có tôi!

Đi trong hàng ngũ tiên phong.

 

Phùng Quán in cả hai bài trên báo “ Nhân Văn” năm 1956 và 1957

 

Hoàng Văn Hoan, lúc ấy giống như vai tṛ phó vương, là tay mặt của ông Hồ, dưới bút danh “Trúc Chi” đă viết một bài trên báo “:Nhân Dân” chửi rủa, lên án, thóa mạ Phùng Quán hết lời. Tiếp đó, hàng mấy chục bài báo của đám văn nô bồi bút nguyền rủa đề nghị xử bắn tên “biểu tượng hai mặt” đểu giả phản động Phùng Quán.

“Lời mẹ dặn” của Phùng Quán là một bài thơ hay, không hề có ư xỏ xiên nói xấu đảng. Bài thơ chỉ khuyên con người sống tử tế, thật thà: “Yêu th́ nói là yêu / Ghét th́ nói là ghét” sao lại quy lên phản động chống đảng là sao?

 

Hóa ra làm người thật thà tử tế là trái ư đảng, là phản động à?Hèn ǵ ông thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng tuyên bố ông nghỉ hưu để làm người tử tế. Cho nên ngày nay, bói không c̣n ai tử tế trong hàng ngũ cầm quyền cũng v́ đảng từng cấm nói thật, chỉ thích bọn nói điêu, bọn nịnh nên đất nước mới thê thảm dường này !

 

C̣n bài “Chống tham ô lăng phí” là bài yêu đảng tận cùng, yêu vượt chỉ tiêu đảng giao, sao đảng lại bắt tội Phùng Quán mà đầy đọa cả đời ông, đầy đọa vợ con ông đến dường này…?

 

… Đêm Phùng Quán mở ḷng với tôi trên “Cḥi ngắm sóng” cuối năm 1994 đầu năm 1995 là lần cuối cùng chúng tôi gặp nhau…

 

Hảo ơi, đời này ḿnh chỉ thèm được làm người. Bội Trâm ơi, anh làm khổ em, Quyên và Quân ơi, bố làm khổ hai con. Không ai cho bố làm người, không ai cho anh làm người. Anh thèm lắm, thèm được làm người với Bội Trâm chỉ một ngày, có một pḥng riêng cho đêm tân hôn, không phải động pḥng ngoài công viên như cầm thú…

 

Hảo ơi, Quán chỉ thèm làm người. Phùng Quán khóc…Đêm ấy gió mùa đông bắc thổi, như tiếng hú đ̣i được sống, đ̣i quyền làm người của âm binh ngàn xưa đói khổ vật vờ ngủ đường ngủ băi kéo về lôi Phùng Quán đi…

 

 

Trần Mạnh Hảo

 

 

 

Tin Tức - B́nh Luận     Vinh Danh QLVNCH     Audio Files     Tham Khảo     Văn Học Nghệ Thuật     Trang Chính