Những ngày cuối ở Phi-trường Đà nẵng năm 1975
      
       
      
      Phiếu Lê
      
       
      
      
      
      
      
      Lúc đó đă ngoài giờ làm việc, trời rất oi 
      bức!… Mặc dù cách đây đă gần 40 năm, tôi vẫn c̣n nhớ rơ h́nh ảnh đại tá 
      Thái bá Đệ, chỉ mặc độc nhất cái quần lính,ḿnh để trần mồ hôi nhể nhại 
      ngồi sau chiếc bàn nhỏ, đặt ở ngoài hành lang BCH Không đoàn 61. Khỏang 20 
      người,đa số mặc đồ bay đứng nối đuôi nhau thành hàng dài, trên tay mổi 
      người cầm tờ giấy, tôi đứng sau cùng…không nghe ai nói chuyện với ai, 
      không khí có vẻ như sắp sửa xảy ra một biến cố lớn...
      
      
      
      
      
      Được Tr/tá Phạm đ́nh Anh, Phi đ̣an trưởng 538 từ Biên hoà cho phép (nguyên 
      PĐ về học F-5E), tôi và Nguyễn-Thi lái chiếc pick-up ra Huế đón người 
      thân. Đoạn đường chỉ có 105 km, tức khỏang 70 miles mà phải mất hai ngày 
      hai đêm mới về lai được, không có thời gian để kể, nhưng qúy vị cũng hiểu, 
      gian khổ và nguy hiểm tới mức nào! Huế lúc đó đă trở thành một thành phố 
      chết, hầu hết đă bỏ nhà cửa di tản, chỉ c̣n một số rất ít, vô phương! Đứng 
      ngoài đường thành từng nhóm, nh́n theo xe chúng tôi chạy qua với ánh mắt 
      ước ao... không thấy bóng dáng một người línhVNCH, cũng chẳng biết VC đang 
      ở đâu?. Ngày hôm sau th́ Huế mất... Xếp đặt xong chổ tạm trú cho người nhà 
      ở ngoài phố, tôi vào ngay phi đ̣an. Gặp Tr/tá Lê xuân Lan tại Alert-pad. 
      ông cho biết đă xin được một C130 chỉ ưu tiên dành cho KĐ61, khỏang10 giờ 
      tối hôm nay sẽ đáp xuống Đà nẵng, nhớ giử bí mật!... Tôi liền trở lại phi 
      đoàn và nhờ văn thư đánh gấp một danh sách gồm 16 người, rồi lập tức mang 
      đến đây.
      
      
      
      
      
      …Cuối cùng tới lược tôi, Đ/tá Đệ, một tay cầm tấm b́a cứng quạt quạt, một 
      tay cầm cây viết, ngước nh́n tôi vẫn tươi cười, nhưng ánh mắt thật buồn 
      bả..” A! c̣n Lê Phiếu đây rồi..” nói xong đặt bút kư liền rồi đưa cho 
      người lính đứng bên đóng dấu, anh này lại ăn mặc rất chỉnh tề, áo bốn túi 
      thẳng nếp.. Tôi nhận thấy nơi Đ/tá hôm đó có cái ǵ lạ lạ, không giống 
      thường ngày.. h́nh như ông đă đoán trước, đây là lần cuối.. làm được cái 
      ǵ cho đàn em là cứ làm!
      
      
      
      
      
      Cầm tờ giấy có chử kư và khuôn dấu của Đ/T Đệ, người lớn th́ kèm theo thẻ 
      căn cước, con nít khỏi, QC cho vô cổng ngay. Khi đi ngang qua trạm gác khu 
      trực alert-pad, Hưng trâu (A37) lên đạn “róc,róc”, tôi bận lái xe, chưa 
      kịp trả lời th́ bà xă tôi đă nhanh nhẩu “xe anh Phiếu, xe anh Phiếu”. Vừa 
      vào tới nơi tôi đă thấy đám đông khỏang hơn trăm người đă tập trung ngay 
      trước sân khu trực alert-pad. Tôi loáng thoáng thấy Hồ Ba lúc đó cũng có 
      mặt với một số người nhà. Không biết anh trở ra Đà nẳng hồi nào?.Bà con 
      ban đầu c̣n nhốn nháo, nhưng chỉ một lúc, rồi cũng được sắp xếp thứ tự 
      dưới sự điều khiển của th/tá Hồ kim Giàu và tr/tá Lê xuân Lan.. anh em phi 
      đạo không biết do lệnh ai hay tự nguyện đă kéo “rúp” làm hàng rào ngăn 
      chận người ngoài vào.
      
      
      
      
      
      Qua khỏi mười giờ, rồi mười hai, vẫn chưa thấy động tĩnh, tr/tá Lan tiếp 
      tục liên lạc và hứa hẹn, đám đông bắt đầu mất dần hy vọng, nhưng vẫn ngồi 
      yên giử chổ, mắt nhắm nghiền v́ quá mệt mỏi...tội nghiệp cho mấy ông bà cụ 
      ǵa và đàn bà thai nghén trong đó có ba mẹ tôi, bà nội vợ, bà xă tôi đang 
      có bầu, lại vừa mới trải qua cuộc hành tŕnh một ngày và một đêm đầy gian 
      nan từ Huế vô...
      
      
      
      
      
      Pḥng trực alert-pad vẫn rực sáng, máy lạnhvẫn chạy đều, xuyên qua kính 
      cửa sổ, tôi thấy anh em biệt đôi, không biết đang chơi bài, tán dóc hay 
      nhắp cà phê? vẫn cười nói vui vẻ như không có chuyện ǵ xảy ra.. chỉ độc 
      nhất một ḿnh th/tá Nguyễn v Cổn, tay cầm b́nh nước trà và cái tách nhỏ, 
      đi lui, đi tới nơi cái hành lang lối vào nhỏ xíu của khu trực… Thấy tôi, 
      th/tá bước xuống và tiến lại gần, vẫn cái b́nh trà trên tay; nhưng lần này 
      có hai cái tách, th/tá Cổn ra dấu đem mời ba mẹ tôi hoặc bà con ai đó. Ông 
      không nói ǵ hết, chỉ khẻ lắc đầu, nhưng tôi đă đọc được ngụ ư “chiến 
      tranh khổ quá phải không??”  Tôi lại nh́n vào pḥng trực.. chỉ trong một 
      phạm vi nhỏ thế này, mà đă là hai thế giới…!!!
      
      
      
      
      
      Đến hơn một giờ sáng… vẫn chưa có dấu hiệu, đám người vẫn ngồi bất động, 
      không ai giống ai,tuy cùng một tâm trạng, nhưng có lẽ mỗi người đang đeo 
      đuổi một ư nghĩ riêng. Th/tá Giàu và tr/tá Lan cũng biến đi đâu mất.. tôi 
      cũng lửng thửng tản bộ về phi đ̣an, dù không với mục đích ǵ hết.. nhưng 
      đúng là số xui tận mạng! Giữa đêm khuya tĩnh mịch, đèn vẫn sáng, không một 
      bóng người, tôi bước từng bước chậm theo lối vào, lướt nh́n từng tấm ảnh 
      lớn của mổi hoa tiêu treo trên tường, tươi cười tay cầm hón bay đứng bên 
      chiếc F-5. Tôi biết rơ, họ sẽ không bao giờ c̣n trở về… chỉ độc nhất ḿnh 
      tôi và đây cũng là lần cuối! mắt tôi đỏ hoe theo ư nghĩ đó...!!!
      
      
      
      
	  
      
      
      
      
      
      Vừa bước ra khỏi cửa, th́ cái điện thoại, tôi vẫn c̣n nhớ số 2633 reo 
      vang.. giọng của một ông bạn không thân lắm tên T từ bên kia đầu dây, cầu 
      khẩn tôi gíup đỡ.. Với bạn bè dù bất kỳ ai và trong hoàn cảnh nào, tôi rất 
      nhiệt t́nh. Và tôi đă hứa.. liền cấp tốc lái xe pick-up ra một địa chỉ ở 
      số…đường Ng T Giang. Giữa lúc người ta đang say ngủ, tôi đấm cửa liên tục. 
      ban đầu họ không dám mở. chỉ hé cửa sổ, thấy chiếc xe KQ và tôi mặc đồ 
      bay, người ta mới yên ḷng và tiếp tôi.. Sau khi giới thiệu sơ qua, tôi đi 
      thẳng vào vấn đề, yêu cầu trong năm phút phải quyết định, hoặc đi, bỏ lại 
      tất cả và lên xe, hoặc ở lại. Sau khi hội ư, h́nh như một ông rể và một bà 
      chị ở lại, c̣n tất cả lên xe trong đó có một cô sinh viên, tôi c̣n nhớ có 
      cái tên rất Huế, Hương-Giang…Tới cổng phi trường, QC vẫn c̣n làm việc rất 
      nghiêm chỉnh, tôi nhớ h́nh như phải gọi th/tá Giàu can thiệp mới được vào.
      
      
      
      
      
      Trở về lạị khu vực alert-pad th́ đă gần 2 giờ sáng, t́nh h́nh bấy giờ trở 
      nên rất sôi động v́ trên bầu trời chiếc C130 đang lượn ṿng chuẩn bị đáp. 
      Anh em phi đạo đứng nối tay làm hàng rào ngăn chận người lạ xâm nhập. 
      Thỉnh thoảng một chiếc trực thăng từ đâu chớp nhoáng đáp xuống, xô bỏ 
      người thân rồi vụt bay như con chim bói cá, c̣n những vị hành khách không 
      mời này như đă được huấn luyện trước, nhanh chóng trà trộn vào đám quân ô 
      hợp. Th/tá Giàu ra sức giử trật tự, Tr/tá Lan lớn tiếng trấn an “bà con 
      yên chí, ai cũng được đi. Tất cả đồ đạc, lớn nhỏ bỏ hết lên đây”vừa nói 
      vừa chỉ chiếc xe pick-up, máy bay sẽ mang theo, xuống phi trường SG sẽ lấy 
      lại”…thường ngày tôi thấy tr/tá đạo mạo, chính trực, hôm đó sao nói dối 
      tài t́nh đến thế! chính tôi cũng lầm tưởng. Vừa nói xong bà con nhào tới 
      bỏ hết đồ đạc của ḿnh, đầy nhóc khung xe và yên chí trở về chổ cũ (sau đó 
      th/tá Cổn giao ch́a khóa xe cho tôi với một hàm ư nhưng tôi không hiểu và 
      đă không nhận, đến khi ngồi tù bảy năm về.. đói khổ quá, nhất là nh́n thấy 
      mẹ ǵa và mấy đứa con thiếu ăn cứ tưởng tượng hoài ). Chỉ duy nhất có ba 
      tôi ngồi ở hàng đầu, ông vẫn ôm chặt cái TV 12inches tôi mua ở Mỹ gởi về 
      lúc du học, ông qúy lắm bỏ hết nhà cửa mang theo chỉ ḿnh nó. Ba tôi sau 
      này bị stroke chết tức tưởi khi đang ngồi bế cháu nội (con gái đầu ḷng 
      của tôi, sinh ra chỉ hai ngày sau khi tôi đi tù, và sáu tháng th́ ông 
      mất).
      
      
      
      
      
      Cuối cùng chiếc C130 đă đáp xuống, đi ṿng ṿng một lúc rồi đưa phần đuôi 
      vào, t́nh h́nh rất căng thẳng, tuy nhiên đám quân ô hợp vẫn ngồi yên bất 
      động và chờ lệnh, tới lúc này tôi mới biết th/tá Giàu đă dàn xếp, người 
      ǵa, trẻ con, đặc biệt đàn bà mang thai, được ưu tiên ngồi hàng đầu, trong 
      khi đó bà xă tôi có bầu hơn tám tháng lại ngồi đằng sau cùng, cũng lỗi tại 
      tôi trong giờ phút quan trọng nhất lại bỏ đi. Tôi ra dấu cho bà xă tôi 
      đứng dậy ra khỏi hàng và dẫn đi.. được nửa chừng th́ như một lệnh truyền 
      từ hư vô, cả rừng người đồng loạt đứng dậy và cùng một lúc nhào tới. Cảnh 
      hổn loạn xảy ra tức khắc.. hoàn toàn bất khả kháng. Tr/tá Lan, th/tá Giàu 
      th/tá Cổn tất cả chỉ biết đứng nh́n như đang xem một cuốn phim thời 
      chiến…cánh cửa sau của máy bay buộc ḷng phải đưa lên lưng chừng, tới nước 
      này tôi đành chịu thua, bỏ lại bà xă. Tôi chạy đến leo lên máy bay không 
      phân biệt, nắm được tay ai là kéo lên, tôi nhận ra chị Xuân vợ Mai v Minh, 
      tôi phải dùng cả hai tay và cẩn thận hơn v́ chị đang có bầu, vào lúc đó 
      h́nh như chỉ có ḿnh tôi là làm công việc cứu hộ này. Kéo được khoảng mười 
      lăm người th́ máy bay rùng ḿnh bỏ chạy như con bọ hung rực- rảy bầy kiến 
      bu.. Ra tới gần phi đạo,lơị dụng khúc quẹo tôi nhảy xuống lăng mấy ṿng, 
      chiếc mủ “tây thi” rớt đâu mất,máu ướt bên trán.. vẫn thây kệ! Tôi ngồi 
      dậy nh́n theo chiếc C130 cất cánh cho đến khi mất hút trong màn đêm…Trở về 
      lại khu alert-pad, bấy giờ như một băi chiến trường, lác đác vài nhóm nhỏ 
      người thua trận đang ṃ mẩm. Đâu đó có vài tiếng khóc nấc lên từng hồi.., 
      anh em trực không chiến th́ đă tắt đèn đi ngủ. Tự nhiên tôi thấy nhớ cái 
      đám quân ô hợp, mới hồi nảy c̣n đang náo loạn…
      
      
      
      
      
      Trọn nguyên cả một ngày hôm sau, từ sáng cho tới tối không ăn không uống, 
      một người bạn có t́nh, có nghĩa, Th/úy Ng v Tiếu luôn sát cánh bên vợ 
      chồng tôi, cùng đi trên chiếc Jeep màu xanh lam của người bạn Mỹ cố vấn 
      phi-đoàn để lạị, chạy quanh phi đạo t́m đường thoát cho vợ chồng tôi 
      (riêng Tiếu th́ đă có F-5) có chiếc trực thăng bị hư máy thấy người ta 
      ngồi đầy nhóc,vợ chồng tôi với cái bụng bầu tổ bố cũng leo lên rồi leo 
      xuống.Tiếu vẫn ngồi trên xe đợi, thỉnh thoảng cũng có một hai chiếc C130 
      đáp xuống đi ṿng quanh không dám ngừng. Một chiếc C119 đảo vài ṿng trên 
      phi đạo rồi bay mất. Có một số người bị chết v́ trốn trong hốc bánh đáp 
      của Boing…chúng tôi cứ lái xe chạy ṿng quanh, khi qua bên ngă Phước-tường 
      và dừng xe sát một chiếc C130 đang nổ máy ngoài phi đạo, thấy người ta đầy 
      nhóc, không đóng cửa được tôi và Tiếu nh́n nhau lắc đầu..bỏ cuộc! Trở về 
      lại pḥng trực alert-pad định nghỉ ngơi một lát th́ gặp th/tá Cổn. Ông đưa 
      tôi vô pḥng briefing, nói qua trong trường hợp khẩn cấp.. cứ việc heading 
      173 mà bay v.v.
      
      Đêm thứ hai vẫn yên tĩnh, cho tới hơn nửa khuya, bọn VC bắt đầu pháo kích, 
      càng lúc càng dữ dội, chủ tâm phá bỏ phi đạo, cắt đức đường hàng không. 
      Lúc đó, tôi và bà xă đang ở khu cư xá Trần v Tho, ̣Giữa lúc mưa pháo và 
      trong tranh tối, tranh sáng, từ trong nhà nh́n ra đường, tôi thấy sáu bóng 
      người đi thất thểu, máu me tùm lum, h́nh như tới bước đường cùng, họ không 
      c̣n biết sợ hăi ǵ nữa! Cũng không cần kêu la.. dẫn đầu là một anh mặc đồ 
      bay, mang lon đ/u. Tôi bước ra cửa đưa tay ngoắc vô. Anh cho biết tên 
      Tuấn, lái skyrider một ḿnh về đây, t́m cách đưa gia đ́nh đi, nhưng không 
      quen ai cả. Tôi đưa hết mọi người vô nhà, lấy xe jeep chở ḿnh anh đi về 
      hướng phi cảng dân sự, công nhận anh nầy giỏi thật! Thấy một chiếc xe hơi 
      của ai đậu bên lề đường, không biết bằng cách nào, chưa tới năm phút là 
      anh nổ máy được rồi lái chạy theo tôi về lại nhà. Có được phương tiện, anh 
      như con chim sỗ lồng, ríu rít cám ơn.. khi anh đi mất, tôi mơí phác giác 
      c̣n để laị một cô em gái khoảng19 tuổi khá xinh, không hiểu nguyên do tại 
      sao? Và cô này cũng không bày tỏ môt ̣ phản ứng ǵ hết, chỉ lẻo đẻo theo 
      vợ chồng tôi. Riêng Tuấn và những người c̣n lại, nhất là ông bố đang bị 
      thương nặng, không biết số phận của họ sau đó đi về đâu? Chỉ biết một tin 
      chính xác là có một A1 bị rớt ngoài biển (anh Tuấn nếu c̣n sống hoặc qúy 
      vị nào biết tung tích về vị đ/u mà tôi rất có cảm t́nh này ở một trong mấy 
      phi đ̣an khu trục xin L/L, cám ơn).
      
      
      
      
      
      Đến khoảng 2 giờ sáng, tiếng đạn pháo thưa dần, tôi thấy anh em F-5 lần 
      lược cất cánh từng chiếc một.. Tiếng gầm rú của động cơ phản lực vang dội 
      cả một vùng, át cả tiếng đạn pháo kích. Tiếu đă may mắn bay chiếc F-5D cất 
      cánh từ hồi chiều, chở theo một đ/u kỷ thuật, h́nh như Trần lưu Uư cũng 
      bay cùng lúc. Cũng trong đêm đó, một A37 crashed trên phi đạo, đ/u Đỗ 
      Thạnh tử thương tại chổ. Ngay sau khi chiếc F-5 cuối cùng rời phi đạo, tôi 
      lái xe tới khu trực alert pad, chạy thẳng vô ụ đậu, tôi c̣n nhớ số phi cơ 
      273. Tr/u Thành từ trong chổ tối, sau bức màn chống pháo kích, lớn tiếng 
      giọng Bắc kỳ năm tư: “Ai?”
      
      
      
      
      
      Nhận ra tôi anh dịu giọng “tất cả bay hết rồi.. chỉ c̣n ḿnh hồng 
      tiễn..mau lên! Tôi đi kêu tụi nó nổ máy, VC sắp pháo nửa đó”. Tôi nh́n con 
      tàu, rồi quay lưng nh́n bà xă với cái bụng bầu ngồi yên lặng như pho tượng 
      trên chiếc xe jeep giữa đêm khuya thanh vắng.. Thường ngày vợ tôi rất ủy 
      mị, tôi nhớ lúc tiễn tôi vô Biên ḥa học F-5E đă oà khóc như một đứa trẻ, 
      đến nổi tôi phải xin tr/tá Anh trở ra. Nhưng vào lúc này, biết tôi đi sẽ 
      không bao giờ trở về..nàng lại hối thúc “đi!…đi anh!..anh ơi!”. Tôi cứ 
      tưởng bà xă tôi yếu đuối lắm, nhưng không.. nàng đă chuẩn bị cho đứa con 
      trong bụng dù trai hay gái cái tên “Lê anh Phiếu”khi sanh ra, nếu lúc đó 
      tôi cất cánh…bà xả tôi đă tâm sự khi tôi măn tù bảy năm trở về.
      
      
      
      
      
      Và tôi đă lắc đầu..thấy vậy, Thành xẳng giọng và dùng từ cấp bậc đối với 
      tôi “ thôi được, vậy th́ trung úy về nhà đi..” (đêm hôm sau, Thành đă 
      chiến đấu rất anh dũng với VC và hy sinh tại chổ này, tôi sẽ kể sau ). Tôi 
      thẩn thờ như người mất hồn …thấy pḥng trực alert pad, đèn c̣n cháy sáng. 
      Tôi dừng xe bước vào.. máy lạnh vẫn chạy đều, mấy ly cà phê đang uống dở, 
      nước đá c̣n chưa tan. Khoảng nửa giờ trước đây, anh em c̣n sinh hoạt, bây 
      giờ đă ở một thế giới khác, thế giới của tự do, c̣n tôi th́ sắp đối mặt 
      với kẻ thù khát máu… Đang miên man, bổng nghe có tiếng động nhỏ, một bóng 
      người ngồi yên lặng trong góc tối, đầu cúi gầm, mặt quay vô tường, tôi 
      bước lại gần nh́n kỷ mới nhận ra đại tá Đệ, không biết đại tá lúc đó đang 
      nghĩ ǵ mà hai bờ vai rung lên từng hồi. Tôi chưa kịp hỏi và ông không 
      quay lại mà vẫn biết là tôi “người nhà đâu rồi, sao không đi..!?” tôi 
      không trả lời, chỉ đứng yên đưa tay chào mà nước mắt muốn rơi!.... Một 
      h́nh ảnh đại tá Đệ vui tươi bên cạnh tr/tá Lan vừa đi vừa briefing, như 
      đôi chim ǵa dặn hướng về chiếc F-5D cách đây chỉ mới hai tuần, đâu mất 
      rồi! Hôm đó, tôi hân hạnh được bay wingman với hai xếp lớn và không ngờ 
      rằng, đó cũng là phi vụ cuối cùng trong cuộc đời bay bỗng của ḿnh.Và lần 
      gặp hôm nay, trong t́nh huống bi thương này cũng là lần cuối với vị đại tá 
      mà tôi hằng kính mến…
      
      
      
      
      
      Trời vừa sáng, tôi thu xếp vài thứ để lên đường, dự định t́m đường biển.. 
      đu sau xe jeep có hai người lính phi đạo bồng súng M16 tháp tùng hồi nào 
      mà tôi không hay. QC vẫn c̣n đứng gác, mặt buồn thiu.. Tới đầu cầu Nam-ô 
      th́ cô em gái đ/u Tuấn mà tôi chưa kịp hỏi tên, đ̣i xuống v́ có người quen 
      ở đó. Đi thêm một đoạn, có người cho biết línhTQLC bị bỏ rơi, đă bắn chết 
      nhiều lính KQ dưới đó. Vừa nghe xong, hai vị hộ vệ không mời của tôi biến 
      mất, tôi cũng tấp vào lề, thay bộ xi-vinh, quần jeen xanh áo trắng,vĩnh 
      biệt bộ đồ bay kể từ giây phút đó. Được nửa đường th́ tôi thấy Ng-Thi, lái 
      chiếc pick-up chạy ngược chiều lên, vẫn c̣n mặc áo bay với cặp lon th/úy, 
      hai bên nh́n thấy nhau, há hốc miệng nhưng xe vẫn chạy. Như vậy là không 
      xong rồi!..tôi t́m cách quay xe lại, hơn nữa mấy đêm liên tiếp không ngủ 
      tôi mệt lă …thôi cứ về nhà, tới đâu th́ tơí!
      
      
      
      
      
      Bố vợ tôi là Thượng sĩ Biệt Kích Dù lâu năm, thời gian ông đội nón cối VC, 
      trà trộn trong hàng ngũ quân thù c̣n nhiều hơn là mặc đồ lính. Ông không 
      chịu đi với lư do riêng, trong lúc vợ con cả thảy mười người đi hết trong 
      chuyến bay C130 như tôi nói ở trên. Ông ở lại. Và ông hết sức ngỡ ngàng, 
      lo âu khi thấy vợ chồng tôi đậu chiếc xe jeep đi vô. Tôi ngủ thiếp đi 
      trong căn nhà ở đường ǵ tôi không nhớ, nhưng ngay ở đầu phi-đạo hướng 
      bắc.. Lúc đó khoảng11 giờ trưa, tôi nghe tiếng máy bay phản lực gầm thét.. 
      bố vợ buột miệng “nhanh thật! mới đó mà Mig21 đă vô tiếp nhận”. Tôi chỉ ậm 
      ờ cho qua chuyện, nhưng mấy tháng sau khi ở trên trại tù, một ông bạn nằm 
      bên rỉ tai “ F5..vậy có biết Ng-Thi không? Anh được phỏng vấn trên TV, 
      người cuối cùng rời Đà-nẵng..” tôi mới bật ngữa, tới lúc đó Thi vẫn c̣n 
      kịp trở lại lấy máy bay cất cánh.. và không biết có phải chiếc 273 mà tôi 
      đă từ chối bay hồi khuya?
      
      
      
      
      
      Qua ngày hôm sau, tôi chợt có ư nghĩ tới khu Lê đ́nh Dương, nơi mà KQ hay 
      ra ăn nhậu, biết đâu có tin tức ǵ thêm. Vừa lên ngồi trên xe, chuẩn bị nổ 
      máy th́ có ba tên côn đồ do VC thả ra từ các trại tù, dí dao cướp chiếc xe 
      jeep lái đi mất. tôi vào nhà mượn chiếc xe đạp. Quả đúng như tôi dự đoán, 
      anh em tập trung khá đông, đa số lính phi-đạo và văn pḥng, lẽ dĩ nhiên ai 
      cũng mặc đồ thường dân nên rất khó nhận diện, tôi có gặp Cao minh Mẫn tài 
      xế cho phi đoàn 516 mà tôi chơi thân. Rồi một người tên Th́n và một người 
      tên là Minh người Nam phi-đạo F-5, tôi không nhớ nhưng họ đến chào tôi và 
      tự giới thiệu tên ḿnh “xin lỗi.. bây giờ không biết phải gọi sao..?” Tôi 
      đưa đường “hai anh lớn tuổi hơn tôi mà”, sau đó chúng tôi ngồi xuống nói 
      chuyện…ngoài đường mấy tên lính bộ đội quê mùa đội nón cối, đang đi cắm 
      những lá cờ máu.
      
      
      
      
      
      Tôi đă khóc thật sư ̣khi nghe kể Tr/úy Thành không chịu đầu hàng, anh kiếm 
      đâu ra được áo giáp, nón sắt, tập hợp một thiểu số lính pḥng thủ và phi- 
      đạo, lập pḥng tuyến chiến đấu riêng lẽ, sau khi tận mắt chứng kiến bọn VC 
      khát máu bắn bỏ bừa bải anh em. Đa số người Nam, biệt phái ra Đà-nẵng, 
      không có người thân, ăn ở tại chổ. Họ đâu biết cộng sản đă tràn ngập thành 
      phố, nên phản ứng tự nhiên là bỏ chạy và bị bắn. có người trốn trên các ụ 
      đậu phi cơ bị bắn rơi xuống và Thành đă hy sinh ngay tại trước sân khu 
      trực Aler-pad… Hai mươi năm sau, khi qua được Mỹ theo diện HO, tôi rất lấy 
      làm buồn là anh em Hồng-tiễn có vẽ hờ hửng và h́nh như không ai c̣n nhớ 
      được tr/úyThành, người sĩ quan kỷ thuật anh hùng mà ngày xưa thường vô phi 
      đoàn thuyết tŕnh về t́nh trạng phi cơ...
      
      
      
      
      
      Chiều hôm đó về nhà, tôi nghe xe phóng thanh chạy rảo khắp TP Đà Nẵng, 
      h́nh như có tiếng nói của đại tá Báu, lâu quá tôi không nhớ nổi, kêu gọi 
      anh em KQ đặc biệt “lính lái”vô phi trường làm việc lại sẽ được cách mạng 
      ưu đải v.v. Trong số này, tôi được biết có anh On, anh A´, Sanh v,v. sau 
      đó đă cùng vơí Ng thành Trung dội bom TSN. Và khi trở về cũng được đưa lên 
      núi học tập cho biết chính sách!!... riêng tôi đă t́m cách rời bỏ Đà-nẵng 
      ngay đêm đó trên một chuyến xe hàng thuê bao. Qua các trạm gác,tôi tŕnh 
      thẻ căn cước dân sự và với bộ áo quần xanh trắng, bọn VC tưởng tôi sinh 
      viên nên cho đi dễ dàng.. về đến Huế tŕnh diện, khoảng mười ngày sau th́ 
      có giấy mời tập trung cải tạo, không cần áo quần nhiều, chỉ mang theo cây 
      đàn, dụng cụ thể thao v.v. học tập vui chơi cho biết chính sách, tối đa ba 
      tháng sẽ về. Nhóm chúng tôi tất cả 57 mạng, đa số Tr/tá, Th/tá. Cấp nhỏ 
      nhất Tr/u. Xe đưa ra tới Quảng trị rồi đi bộ, phải mất nửa ngày leo núi 
      mơí tới nơi…nói là ba tháng, tôi phải nhân lên 30 lần, có người hơn 50 lần 
      vẫn chưa thấy về. Và nhiều người đă vĩnh viễn ra đi bởi nhiều lư do...!!!
      
       
      
      
      
      
      
      Phiếu Lê