‘Ăng Lê Ăng Liếc’
Bùi Bảo Trúc
Ông Nguyễn Xuân Phúc,
sau này và măi măi, sẽ được nhớ đến, chắc không phải v́ chức vụ thủ
tướng của ông, mà là mấy chữ tiếng Anh ông cao hứng xí xố trong một
buổi nói chuyện nào đó ở Hà Nội. Nghe đi nghe lại, càng nghe người ta
càng thấy ông phát âm một cách vô học và dốt nát chữ “MADE,” một chữ
chẳng khó khăn, hiếm gặp ǵ, ngay cả với những người không biết tiếng
Anh, thành “MA ZÊ.” Phải như những chữ dài và khó, hay ít khi gặp th́
cũng có thể hiểu được. Thí dụ thay v́ “Made in Vietnam,” mà là
“Manufactured in Vietnam,” hay “Fabricated in Vietnam,” hay “Bottled
in…,” “Boxed in…,” “Packed in…” th́ phát âm sai hay không rơ th́ cũng…
người ta thường t́nh. Nhưng phát âm có chữ “MADE” mà cứ như người vô
học th́ không được. Bộ cả đời chưa bao giờ thấy cái chữ đó trên những
sản phẩm tiêu dùng hàng ngày trong đời sống hay sao?
Hồi sau Tháng Tư,
1975, từ rừng vào thành phố th́ có gọi xe “Hông đa za me” (Honda dame
kiểu phụ nữ) hay lấy tiền ở ngân hàng bằng “chè que” (chèque chi phiếu
bằng tiếng Pháp) th́ cũng tạm tha cho… Nhưng bây giờ đă hơn 40 năm,
lại là người đang giữ những chức nọ, chức kia, từng mua hai ba căn nhà
ở Mỹ mà có chữ “MADE” nói cũng không được th́ ngu dốt quá. Trong khi
tiểu sử th́ ghi là biết hai ngoại ngữ là tiếng Anh và tiếng Nga ở
tŕnh độ B tức là ở mức thông thạo, trôi chảy.
Đă học tiếng Anh th́
ngay trong những bài học đầu tiên cũng phải biết nó. Nó là quá khứ
phân từ của động từ “to make,” một động từ bất qui tắc mà ai mới học
Anh ngữ cũng phải biết.
Nhưng thôi, nhắc một
chút văn phạm ra đây làm ǵ với cái ngữ đó. Trong khi đó, thỉnh thoảng
lại có vài ba nhận xét khoe nhắng lên rằng tŕnh độ tiếng Anh của học
sinh, sinh viên Việt Nam là cao nhất Đông Nam Á! Chắc Đông Nam Á không
có Philippines, Hồng Kông, Singapore, Malaysia… chăng.
Mới đây, xem cái bằng
tốt nghiệp của đại học Yersin cấp cho một sinh viên học môn kiến trúc
th́ thấy ngay cái tŕnh độ tiếng Anh đó. Môn học kiến trúc tiếng Anh
là “Architecture.” Kiến trúc sư, người học và tốt nghiệp môn kiến trúc
là “Architect.” Tấm bằng tốt nghiệp cấp cho người sinh viên này phải
là “Degree of Architecture” thay v́ “Degree of Architect” như đă ghi
trong tấm bằng.
Một tấm bằng khác của
một đại học khác (cũng bằng tiếng Anh) th́ ghi sai là “Bachelor of
Engineer” thay v́ “Bachelor of Engineering.” Lư do v́ “Engineer” là
(người) kỹ sư. “Engineering” mới là môn học.
Một trường trung học ở
Hạ Long cũng khoe chút tiếng Anh bằng cái bảng danh dự viết bằng tiếng
Anh (mà trường gọi là “Dean’s List”). Trường dùng động từ “DONATE” để
nói là cấp cho học sinh cái Dean’s List đó. Thưa không! Phải dùng
“AWARDED” chứ.
Thế rồi ngay ở ḍng
dưới là tên của học sinh mà tấm giấy khen ghi là “KID.”
Ối giời đất ơi là giời
đất ơi. Thật là khốn khổ cho cái tiếng Anh của thời đại Nguyễn Xuân
Phúc.
Một tấm bảng quảng cáo
mời khách cho một tiệm giặt chắc ở Hà Nội hay đâu đó ở miền Bắc có kẻ
hai chữ rùng rợn này: “WASHING ARE.” Chắc nó phải ở miền Bắc. “WASHING
ARE” là giặt là. Trong Nam là giặt ủi. Ủi không là… ARE là… là được.
Hay trên một bảng
quảng cáo của một siêu thị ở Điện Biên Phủ dịch ô mai là “UMBRELLA
TOMORROW,” “DRY FRUITS” thay v́ phải là “DRIED FRUITS”… Nhưng đó là
Anh ngữ đầu đường xó chợ.
Bây giờ hăy ngó qua
mấy cái tiếng Anh ở nơi… không được quyền láo toét như thế nhé.
Trong một bệnh viện
không biết là ở đâu người ta đọc được những tấm bảng song ngữ như thế
này:
NƠI CẤP PHÁT THUỐC:
ALLOCATED WHERE DRUGS.
NƠI TIẾP BỆNH NHÂN:
WHERE PATIENTS RECEIVE.
LỐI ĐI NHÂN VIÊN:
EMPLOYEE ENTRANCES GO.
Anh Mỹ nào hiểu được
thứ tiếng Anh này hở giời! Khốn khổ cho tiếng Anh biết là chừng nào!
Bộ trong một bệnh viện không có nổi một hai người biết tiếng Anh để
nh́n ra những sai sót như thế hay sao. Lỡ có được vài ba y sĩ ngoại
quốc tới thăm hay dậy th́ những người này biết đâu mà ra vào, phát
thuốc, giải phẫu cho các bệnh nhân?
Tiếng Anh “ma zê in
Ziecnam” là như thế cả sao!
Bùi Bảo Trúc