Tin tức ngày 16 tháng 11, 2023

 

 

Hội Đồng Bảo An yêu cầu “ngừng bắn nhân đạo” tại dải Gaza

 

Hôm qua, 15/11/2023, lần đầu tiên kể từ khi xung đột bùng nổ tại Gaza, Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc ra được một nghị quyết chung “yêu cầu” tiến hành “nhiều đợt ngừng bắn nhân đạo trên diện rộng và khẩn cấp, trong khoảng thời gian đủ dài”, để cứu trợ và di tản người dân. Nghị quyết được 12 nước bỏ phiếu thuận, 3 nước không bỏ phiếu (gồm Mỹ, Nga và Anh Quốc). Nghị quyết cũng kêu gọi trả tự do vô điều kiện cho tất cả các con tin bị Hamas bắt giữ. 

 

RFI

 

Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc họp về cuộc xung đột Israel - Hamas tại trụ sở Liên Hiệp Quốc ở New York, Hoa Kỳ, ngày 18/10/2023. REUTERS - MIKE SEGAR

 

Từ New York, thông tín viên RFI Carrie Nooten cho biết cụ thể: 

“Bế tắc từ nhiều tuần lễ nay của Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc tập trung vào một điểm mấu chốt: Mỹ ủng hộ “các đợt hưu chiến nhân đạo” trong khi Nga vẫn chủ trương phải “ngưng bắn”, như vậy sẽ kéo dài hơn. Nhưng với tư cách thành viên Hội Đồng Bảo An, Malta đã thúc đẩy được các bên nhượng bộ lẫn nhau để đạt được một nghị quyết mà trong đó các cuộc tấn công khủng bố của Hamas không bị lên án.

 

Theo quan điểm của Hội Đồng Bảo An, yêu cầu cấp thiết hiện nay là cứu trợ nhân đạo cho trẻ em ở dải Gaza và cho các nhân viên của Liên Hiệp Quốc khi mà đã có hơn 100 nhân viên thiệt mạng kể từ đầu các cuộc tấn công của Israel. Đại sứ Palestine, Riyad Mansour, cho biết: ”Hơn 5.000 trẻ em bị giết tại dải Gaza, đó là vết nhơ của Hội Đồng Bảo An. Lẽ ra họ nên hành động từ lâu. Tuy vậy, chúng tôi vẫn muốn cứu mạng hàng trăm nghìn trẻ em và thường dân còn lại. Vì vậy nghị quyết này, dù chỉ là một bước tiến nhỏ, nhưng đã đi đúng hướng. Chưa có yêu cầu ngưng bắn, nhưng đây là một bước đi theo hướng đó.” 

 

Trước khi kết thúc cuộc họp, Israel đã khẳng định vẫn tiếp tục cuộc chiến nhưng sẽ “tôn trọng luật pháp quốc tế”. Theo nhiều đại sứ, các nghị quyết của Hội Đồng Bảo An cấu thành “luật pháp quốc tế” và như vậy phải được mọi thành viên của Liên Hiệp Quốc tôn trọng.”

 

Lần đầu tiên xăng dầu được phép vào lại Gaza

Hôm qua lần đầu tiên kể từ ngày 07/10, nhiên liệu được phép chuyển vào Gaza. Theo ông Thomas White, lãnh đạo cơ quan của Liên Hiệp Quốc cứu trợ dân Palestine (UNRWA), khoảng 23.000 lít nhiên liệu đã được cung cấp. Nhưng ông nhấn mạnh số nhiên liệu này chỉ đáp ứng 9% nhu cầu hàng ngày của các hoạt động nhân đạo.

 

Theo Liên Hiệp Quốc, các hoạt động viện trợ của họ ở dải Gaza “đang trên bờ sụp đổ” do thiếu nhiên liệu. Do thiếu xăng dầu, toàn bộ các hoạt động nhân đạo, kể cả của bệnh viện, phải bị đình chỉ. Theo ông Thomas White, khoảng 70% dân Gaza hiện không có nước sạch. Do thiếu nhiên liệu, công ty viễn thông Palestine Paltel đã phải tuyên bố “ngừng tất cả các dịch vụ viễn thông trong vài giờ”, còn theo tổ chức Quan Sát Nhân Quyền - HRW, điều này có thể “đe dọa nhiều hơn nữa cuộc sống của người dân tại đây”.

 

Trả lời AFP hôm qua, ông Martin Griffiths, phụ trách các hoạt động nhân đạo của Liên Hiệp Quốc khẳng định Israel không giới hạn số lượng các xe chở nhiên liệu vào Gaza. Hiện tại khoảng 460 xe chở xăng dầu của Liên Hiệp Quốc đang túc trực tại El Arish, thành phố Ai Cập gần nhất với Rafah, cửa khẩu duy nhất vào Gaza.

 

Đàm phán trao trả con tin đánh đổi “ngừng bắn nhân đạo” tiếp diễn

Hiện tại chưa rõ nghị quyết hôm qua của Hội Đồng Bảo An về “các đợt ngừng bắn nhân đạo” tại Gaza sẽ được các bên áp dụng ra sao. Trước mắt, việc tổ chức các đợt ngừng bắn nhân đạo kéo dài phụ thuộc vào đàm phán giữa Israel và Hamas về việc trao trả con tin. Theo AFP, Tổng thống Hoa Kỳ hôm qua tỏ ra “tương đối lạc quan” về khả năng hai bên đạt được một thỏa hiệp với trung gian Qatar.

 

Hãng tin Anh Reuters dẫn lời một giới chức Qatar cho hay các nhà trung gian nước này đang nỗ lực để đạt một thỏa thuận thả 50 con tin đổi lấy 3 ngày ngừng bắn. Cũng theo nguồn tin này, Hamas đã đồng ý về các nội dung chính, trong lúc Israel đang tiếp tục thương lượng thêm về một số chi tiết. Cách đây ba hôm, tổ chức Hamas từng tuyên bố sẵn sàng thả 70 con tin đánh đổi 5 ngày “ngừng bắn nhân đạo”.

 

Qatar kêu gọi “điều tra quốc tế” về các vụ tấn công bệnh viện

Qatar một mặt làm trung gian đàm phán tìm thỏa hiệp ngừng bắn tại Gaza, mặt khác kêu gọi “điều tra quốc tế” về các cuộc tấn công của quân đội Israel  vào các bệnh viện. Hôm qua, 15/11, bộ Ngoại Giao Qatar ra một thông cáo lên án hành động tấn công vào bệnh viện Al-Shifa là một “tội ác chiến tranh”.

 

 

Quân đội Israel tiếp tục tấn công vào bệnh viện chính ở Gaza

 

Từ ba ngày qua, Israel liên tục tấn công vào bệnh viện Al-Shifa ở Gaza vì cho rằng đây là trung tâm quân sự chiến lược của Hamas. Hôm qua, 15/11/2023, quân đội Israel khẳng định tìm thấy vũ khí được cất giấu tại nơi ẩn náu và chữa trị của hàng ngàn thường dân tại Gaza. Hamas đã nhanh chóng bác bỏ cáo buộc trên.

 

Chi Phương

 

Ảnh do quân đội Israel công bố ngày 15/11/2023: Một quân nhân Israel đứng bên ngoài bệnh viện Al-Shifa, dải Gaza. © AFP

 

Theo AFP, trên Telegram, Yaron Finkelman, phụ trách các hoạt động ở Gaza của quân đội Israel, cho biết trong đêm qua, « đã thực hiện các chiến dịch có mục tiêu » và xác nhận binh lính Israel vẫn được triển khai tại bệnh viện Al-Shifa vào hôm nay. Bộ Y Tế của Hamas xác nhận đêm qua, « các xe ủi bọc thép của Israel đã phá hủy một phần lối vào từ phía nam của bệnh viện, gần khu hộ sinh ». Trước đó, khu vực này cũng đã bị hư hại bởi các cuộc tấn công của Israel. Quân đội Israel khẳng định đã tìm thấy vũ khí, đạn dược và thiết bị quân sự của Hamas tại bệnh viện, nơi mà theo Liên Hiệp Quốc, 2.300 y bác sĩ, bệnh nhân và thường dân ẩn náu, nhưng Hamas đã nhanh chóng bác bỏ điều đó. 

 

Cũng trong đêm qua, quân đội Israel thông báo đã tấn công vào nhà riêng của d’Ismaïl Haniyeh, lãnh đạo văn phòng chính trị Hamas và cho biết nơi này được sử dụng « làm căn cứ của khủng bố và thường là nơi gặp gỡ của các lãnh đạo cấp cao Hamas ». Quân đội Israel cũng cho biết đã kiểm soát được cảng Gaza, được cho là cơ sở hạ tầng chủ chốt của Gaza, vào sáng nay.

 

Chính phủ của Hamas cho biết khoảng chục người đã thiệt mạng trong vụ không kích của Israel đêm qua. Họ khẳng định 11.500 người Palestine đã bị sát hại từ ngày 07/10. Phía Israel cũng thông báo thêm 2 binh sĩ bỏ mạng trong chiến dịch tại miền bắc Gaza, nâng tổng số binh lính thiệt mạng lên 50 người kể từ đầu cuộc xung đột tại vùng lãnh thổ mà Hamas kiểm soát từ năm 2007.

 

Về tình hình tại Israel, sáng nay, cảnh sát Israel cho biết « 3 kẻ khủng bố » đã nổ súng tại một trạm kiểm soát giữa Jerusalem và Cisjordanie và đã bị bắn hạ. Bảy người đã bị thương, trong đó 6 người của lực lượng an ninh.

 

 

Hamas: Từ kháng chiến, khủng bố, đến tội ác chiến tranh?

 

Hamas có thể bị cáo buộc phạm tội ác chiến tranh nếu biến các bệnh viện thành sở chỉ huy hoặc làm kho vũ khí, trái với luật pháp quốc tế về quy chế dân sự của bệnh viện. Quân đội Israel thông báo phát hiện một trung tâm chỉ huy trong hệ thống đường hầm bên trong bệnh viện Al Shifa, lớn nhất ở dải Gaza.

 

Thu Hằng

 

Ngoại trưởng Iran Hossein Amirabdollahian (T) và lãnh đạo Hamas Ismail Haniyeh ở Doha, Qatar, ngày 31/10/2023. © AP / Iranian Foreign Ministry

 

Vào lúc cộng đồng quốc tế phẫn nộ về chiến dịch trả đũa đẫm máu của quân đội Israel làm hơn 11.300 thường dân ở Gaza thiệt mạng, Israel cũng công bố nhiều đoạn video lên án những vụ tàn sát dã man của Hamas ngày 07/10, những vụ có thể được xem là hành động khủng bố của một tổ chức ban đầu tự nhận là lực lượng kháng chiến chống Israel, giành lại đất cho người Palestine.

 

Ở miền bắc Gaza, quang cảnh như ngày tận thế sau những trận oanh kích của Israel. Ở miền nam là thảm cảnh nhân đạo. Người dân Palestine ở dải Gaza bắt đầu hết kiên nhẫn, vô vọng chờ được phát nước, lương thực. Bắt đầu có những tiếng nói phản đối cách kiểm soát bằng bàn tay sắt của Hamas. Đây là lực lượng duy nhất quản lý dải Gaza từ năm 2006 và trở thành kẻ thù của đảng Fatah của chính quyền Palestine hiện quản lý vùng Cisjordanie. 

 

Hamas được hình thành như thế nào? 

Hamas được thành lập năm 1987 ngay buổi đầu phong trào Intifada (cuộc chiến ném đá) đầu tiên của người dân Palestine nổi dậy chống lực lượng Israel chiếm đóng ở dải Gaza và vùng Cisjordanie sau một vụ tai nạn do xe tải quân sự của Israel gây ra ngày 09/12/1987 ở trại tị nạn Jabaliya ở miền bắc dải Gaza. Trong bối cảnh hỗn loạn đó, Ahmed Yassine đã thành lập Hamas, ban đầu được coi là nhánh vũ trang Palestine của tổ chức Huynh Đệ Hồi Giáo.  

 

Giáo sư xã hội học Laetitia Bucaille của trường Inalco (Paris), được trang Public Sénat trích dẫn ngày 09/10/2023, cho biết: ”Lúc đó, một phần của phong trào Huynh đệ Hồi Giáo Ai Cập hiểu rằng phong trào của họ không thể bỏ lỡ bước ngoặt lịch sử từ cuộc nổi dậy của người Palestine chống lại Israel”.  

 

Phong trào Intifada thứ nhất chỉ chấm dứt sau khi thủ tướng Israel Yitzhak Rabin và chủ tịch Tổ Chức Giải Phóng Palestine Yasser Arafat ký hiệp định Oslo năm 1993. Hiệp định đặt nền móng giải pháp cho cuộc xung đột Israel-Palestine và thành lập Chính quyền Dân tộc Palestine (Palestinian National Autority) để cai quản các vùng lãnh thổ Palestine. Nhưng lực lượng Hamas luôn ưu tiên đấu tranh vũ trang và bác bỏ mọi tiến trình hòa bình. 

 

Nhà nghiên cứu chính trị Sarah Daoud giải thích: ”Hamas tự nhận là lực lượng kháng chiến vũ trang cuối cùng của Palestine so với những bên chấp nhận ngồi vào bàn đàm phán. Hiện giờ, họ vẫn dựa vào thất bại của thỏa thuận Oslo trong việc giải quyết cuộc xung đột để chỉ trích Chính quyền Palestine”. Tôn chỉ của Hamas là liên tục tấn công cho đến khi tiêu diệt hoàn toàn Israel và thành lập nước Palestine trên toàn lãnh thổ. 

 

Ngày 14/05/1948, Nhà nước Israel được thành lập trong vùng Palestine do Anh Quốc quản lý trước đó. Liên Hiệp Quốc dự trù chia vùng lãnh thổ thành ba khu vực: một khu vực Do Thái, một Ả Rập và một trung lập bao gồm cả Jerusalem. Nhưng các nước láng giềng không chấp nhận sự phân chia này. Chiến tranh chấm dứt tháng 03/1949, Israel giành chiến thắng. Nhà lãnh đạo Israel David Ben Gourion từ bỏ ý định tấn công đến tận khu vực trú đóng ở miền nam của quân Ai Cập - vùng đất sau này trở thành “dải” Gaza, dài 41 km, rộng từ 6 đến 12 km. 

 

Hất cẳng Fatah, chiếm độc quyền Gaza 

 

Ngay từ khi thành lập năm 1987, Hamas hoạt động trên hai mặt trận với hai nhánh chính trị và quân sự. Nhà nghiên cứu Sarah Daoud lưu ý: ”Trái với Fatah, luôn có rất nhiều bất đồng trong giới lãnh đạo (do liên minh với nhiều khuynh hướng chính trị khác), Hamas vẫn là một mặt trận thống nhất và điều đó làm nên sức mạnh của họ”. 

 

Về mặt chính trị, Hamas thâm nhập sâu rộng trong dân nhờ chiêu bài dân túy, cáo buộc Fatah nhu nhược, vô dụng. Hamas lợi dụng sự suy yếu của Chính quyền Palestine, bị Israel nhắm đến từ sau phong trào Intifada thứ hai năm 2000, để trở thành một tổ chức quan trọng. Giành thắng lợi trong cuộc bầu cử địa phương tháng 12/2004, tiếp theo là bầu cử nghị viện tháng 01/2006, Hamas trở thành lực lượng chính trị lớn nhất trong Chính quyền Palestine, vượt qua cả tổ chức Fatah, về thứ hai. Ismail Haniyeh, nguyên thư ký đặc biệt của nhà sáng lập Hamas Ahmad Yassine (bị chết trong một trận oanh kích năm 2004), trở thành thủ tướng. Sau đó, chính trị gia có bằng đại học chuyên ngành văn học Ả Rập, nguyên hiệu trưởng Đại học Hồi Giáo Gaza, được bầu làm lãnh đạo Văn phòng Chính trị của Hamas năm 2017.  

 

Hamas tiếp tục khai thác tinh thần hiếu chiến của người dân ở Gaza, từng bước củng cố thành lực lượng thực chất duy nhất trên lãnh thổ. Hai lực lượng Hamas và Fatah liên tục đối đầu trong tháng 06/2007. Kết quả là Hamas giành chiến thắng và kiểm soát toàn bộ dải Gaza. Tổng thống Abbas thuộc đảng Fatah, được cộng đồng quốc tế công nhận, lui về Cisjordanie. Hamas và Fatah trở thành kẻ thù. 

 

Đến tháng 12/2019, Ismail Haniyeh tình nguyện sống lưu vong, di chuyển giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Qatar. Họ có một văn phòng ở Qatar. Ngay ban lãnh đạo chính trị của Hamas cũng không hề biết trước về thời điểm mà cánh quân sự của nhóm này dự định tấn công Israel. Tuy nhiên, ”khi thời cơ tới, chính họ sẽ đàm phán đình chiến với Israel. Dĩ nhiên thành viên nhánh vũ trang không xuất hiện trong hoạt động này”, theo giải thích của nhà nghiên cứu Sarah Daoud. 

 

Trên mặt trận quân sự, sau thời gian chủ trương tấn công tự sát bắt đầu ngay từ năm 1993, tổ chức Hamas quyết định chấm dứt hoạt động này vào năm 2006, thay vào đó là bắn rocket từ Gaza sang Israel (2008, 2012, 2014, 2021, 2023), kéo theo các cuộc xung đột do Israel trả đũa, trong khi Chính quyền Palestine không thể can thiệp. Để chặn các đợt pháo kích của Hamas, Nhà nước Do Thái triển khai hệ thống Vòm Sắt năm 2011. Năm 2021, 65 km tường rào bảo vệ kiên cố, tối tân được dựng lên, kể cả dưới lòng đất để chặn đường hầm của Hamas, với chi phí lên tới 1,1 tỉ đô la.  

 

Nhánh quân sự gồm các Lữ đoàn Izz al-Din al-Qassam, đứng đầu là Mohamed Deif, được mệnh danh Mohamed “Khách mời” (Deif) vì thường xuyên thay đổi chỗ ở, không bao giờ ngủ quá một đêm ở cùng một nơi. Viên chỉ huy này chính là đầu não loạt tấn công và sát hại đẫm máu hơn 1200 người ở Israel và bắt cóc hơn 200 người. 

 

Hamas có những ”đồng minh” nào?

Hamas bị đa số các nước trên thế giới liệt vào danh sách tổ chức khủng bố hoặc ”thế lực thù địch”. Israel và Ai Cập phong tỏa dải Gaza, áp đặt hạn chế di chuyển và vận chuyển hàng hóa. Gaza trở thành ”nhà tù lộ thiên” thiếu điện nước, khí đốt, theo lời của Henri Guaino, cố vấn của Tổng thống Nicolas Sarkozy năm 2012.  

 

Trước khi chính thức trở thành lực lượng như hiện nay, Hamas chủ yếu được Ả Rập Xê Út và Syria tài trợ. Lúc đó Israel không lo lắng, vì Hamas chưa phát triển hoạt động vũ trang. Dù hiện bị coi là tổ chức khủng bố, nhiều lãnh đạo bị trừng phạt, Hamas vẫn có một số đồng minh. Trước tiên phải kể đến Iran, luôn được coi là sự ủng hộ biểu tượng và nguồn viện trợ tài chính cho Hamas. Song song đó là lực lượng Hezbollah Liban theo hệ phái Shia.  

 

Trường hợp của Qatar thì mập mờ hơn. Nhà nghiên cứu Sarah Daoud nhận định Qatar ”ở thế tế nhị, vì là nhà cung cấp tài chính cho Hamas từ nhiều năm nay. Qatar cũng đón các chính khách Hamas lưu vong và hỗ trợ họ, nhưng chỉ đơn thuần về mặt nhân đạo, và được Israel đồng ý. Đây cũng là trường hợp của Các Tiểu Vương Quốc Ả Rập Thống Nhất, Maroc, Bahrein và Sudan từ khi ký các thỏa thuận Abraham năm 2020”. 

 

Trong chương trình “Khách mời Quốc tế” của đài RFI ngày 09/11, ông Majed Al Ansari, cố vấn của thủ tướng Qatar bác bỏ mọi cáo buộc Qatar ủng hộ “tổ chức khủng bố” Hamas:  

“Trước tiên, chúng tôi mạnh mẽ lên án mọi cáo buộc đó. Cộng đồng quốc tế biết chúng tôi làm gì trong việc làm giảm căng thẳng và làm trung gian giữa Hamas và Israel. Mỗi xu dành cho việc tái thiết và cải thiện tình hình ở Gaza đều được phối hợp với các tổ chức quốc tế, các cơ quan của Liên Hiệp Quốc có mặt ở Gaza. Ngoài ra, phải nói thêm là mọi viện trợ gần như đều đi qua ngả Israel. Nhà nước Do Thái luôn phối hợp với chúng tôi về điểm này. Không có chuyện tiền được chuyển thẳng cho Gaza, mà luôn đi qua các Israel, viện trợ đi qua các điểm biên phòng Israel, qua các ngân hàng Israel.

 

Vì thế không có căn cứ để cáo buộc chúng tôi, mà nếu có thì chắc phải cáo buộc thẳng Israel tài trợ cho Hamas. Và dĩ nhiên điều này thật vô nghĩa. Chúng tôi đóng vai trò trung gian viện trợ và gây dựng bầu không khí hòa bình trong khu vực này. Những vụ tấn công mà chúng tôi đang phải hứng chịu là những hành động phá hoại và những người đưa ra những cáo buộc đó không muốn hòa bình cho khu vực này”.

 

 

COP 28: Pháp, Mỹ, Anh kêu gọi gia tăng sản xuất điện hạt nhân để ứng phó với biến đổi khí hậu

 

Trước thềm Hội nghị Khí hậu Liên Hiệp Quốc COP 28, Pháp, Mỹ, Anh cùng ba quốc gia khác kêu gọi các nước tăng gấp ba sản lượng điện hạt nhân để kềm chế mức tăng nhiệt độ Trái đất dưới 1,5°C .

 

Chi Phương

 

Ảnh minh họa: Nhà máy điện hạt nhân Cattenom, tỉnh Moselle, Pháp, ngày 08/09/2022. AP - Jean-Francois Badias

 

Theo AFP, bộ trưởng bộ Chuyển đổi Năng lượng Pháp, bà Agnes Pannier-Runacher, cho biết Paris đã đưa ra đề nghị này và đã nhận được sự ủng hộ của Anh, Mỹ, Thụy Điển, Nam Hàn và Các Tiểu Vương Quốc Ả Rập Thống Nhất, nước chủ trì hội nghị COP 28, sẽ diễn ra tại Dubai vào đầu tháng 12 tới. Bà  Agnes Pannier-Runacher khẳng định « quyết định này là một phần của chiến lược hồi sinh năng lượng hạt nhân tại Châu Âu và trên toàn thế giới. » 

 

Lời kêu gọi sẽ đề cập đến ba vấn đề chính: Tăng gấp ba sản lượng điện hạt nhân từ nay đến năm 2050, vai trò của hạt nhân trong chuyển đổi năng lượng và kêu gọi Ngân Hàng Thế Giới cùng các ngân hàng phát triển nỗ lực hơn nữa trong việc tài trợ cho việc phát triển điện hạt nhân. Tại COP 28, các bộ trưởng muốn nhấn mạnh « nếu không sử dụng năng lượng hạt nhân, chúng ta sẽ không thể kềm chế mức tăng nhiệt độ dưới 1,5°C ». Đây là mục tiêu đầy tham vọng được đưa ra tại Hội nghị Khí hậu Paris 2015. 

 

Các cơ quan năng lượng lớn đều dự trù nâng đáng kể khả năng sản xuất hạt nhân nhằm đạt đến trung hoà carbon vào năm 2050: Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) và Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) dự trù tăng gấp đôi, còn Cơ quan Năng lượng Hạt nhân (AEN) dự trù tăng gấp ba. 

 

Pháp hiện là quốc gia đứng đầu về sản lượng điện hạt nhân theo đầu người (56 lò phản ứng trên tổng số 68 triệu dân), đồng thời cũng là mũi nhọn của châu Âu trong kế hoạch hồi sinh năng lượng hạt nhân và đứng đầu Liên minh hạt nhân châu Âu (Alliance du nucléaire), gồm 16 nước thành viên.

 

 

Do ủng hộ Israel, Tổng thống Mỹ Biden bị phản đối ngay trong đảng Dân Chủ

 

Báo New York Times hôm 14/11/2023 cho biết một bức thư với chữ ký của 500 nhân viên liên bang đã được gửi đến Tổng thống Joe Biden để phản đối sự ủng hộ vô điều kiện của Bạch Cung đối với Israel trong cuộc chiến với Hamas ở Gaza. Bức thư này thể hiện sự bất mãn ngày càng gia tăng ngay trong đảng Dân Chủ. 

 

Chi Phương

 

Hàng nghìn người biểu tình tập trung ở Washington, Hoa Kỳ, để lên án các vụ oanh kích của Israel vào dải Gaza và chính sách của Tổng thống Mỹ Joe Biden ủng hộ Nhà nước Do Thái , ngày 04/11/2023. REUTERS - ELIZABETH FRANTZ

 

Từ Miami, thông tín viên RFI David Thomson cho biết thêm: 

“500 thành viên của chính quyền Biden, những người đã ủng hộ ông trong cuộc bầu cử, đồng thời đang làm việc cho khoảng 40 cơ quan, như bộ Ngoại giao, FBI, bộ Tư Pháp và thậm chí cả Hội Đồng An Ninh Quốc gia, đã cùng ký tên trong bức thư này. 

 

Họ đề nghị Tổng thống “khẩn cấp yêu cầu ngừng bắn”, “kêu gọi trả tự do cho các con tin Israel và cả những người Palestine bị “giam giữ tùy tiện”. Họ cũng yêu cầu cung cấp lại điện, nước, nhiên liệu tại dải Gaza và gửi đủ viện trợ nhân đạo đến khu vực này.

 

Đây không phải là lần đầu tiên mà là lần thứ ba từ vài tuần nay, nhân viên của chính phủ liên bang gửi đơn kiến nghị lên văn phòng của Tổng thống Biden để phản đối việc ông ủng hộ các cuộc tấn công của Israel.

 

Lá thư cũng trích dẫn số liệu của một cuộc khảo sát trong đó 66% người dân Mỹ ủng hộ ngừng bắn ở Gaza. Hiện con số này đã lên tới 80% ở phe Dân Chủ. Tại Quốc Hội, phe cấp tiến của đảng Dân Chủ cũng ngày càng thể hiện rõ sự phản đối của họ.

 

Một năm trước cuộc bầu cử Tổng thống Hoa Kỳ (2024), nhiều chuyên gia đã tự hỏi liệu Joe Biden có phải đã mất đi sự ủng hộ quan trọng từ cánh tả và từ những người trẻ tuổi, cũng như từ những cộng đồng thiểu số, do những quyết sách của ông về vấn đề ở Cận đông, vốn đã gây nhiều tranh cãi trong chính phe của ông”.

 

Xô xát bên ngoài điện Capitol

Tại Washington, vào tối qua, 15/11, theo AP, một vụ đụng độ đã nổ ra giữa cảnh sát của điện Capitol và những người biểu tình bên ngoài trụ sở Ủy Ban Dân Chủ Quốc Gia (Democratic National Committee) đòi ngừng bắn tại dải Gaza. Nhiều người biểu tình cho biết họ chỉ muốn chặn các lối ra vào nhằm yêu cầu các chính khách thắp nến tưởng niệm và kêu gọi ngừng chiến. Tuy nhiên, cảnh sát điện Capitol lại cho biết khoảng 150 người đang biểu tình “một cách bạo lực và bất hợp pháp”. Cảnh sát đã dùng hơi cay và bắn đạn có chứa hóa chất vào người biểu tình.

 

 

Biển Đông: Bộ trưởng Quốc Phòng ASEAN kêu gọi sớm đúc kết COC

 

Hội nghị các bộ trưởng Quốc Phòng khối ASEAN (ADMM) lần thứ 17 tại Jakarta, Indonesia, đã kết thúc hôm qua, 15/11/2023, sau khi thông qua 8 văn bản, bao gồm Tuyên bố Jakarta, kêu gọi nhanh chóng hoàn tất “các văn kiện quan trọng về an ninh”, đặc biệt là Bộ Quy Tắc Ứng Xử ở Biển Đông (COC).

 

Trọng Thành

 

Bộ trưởng Quốc Phòng Indonesia Prabowo Subianto (G) phát biểu tại Hội nghị bộ trưởng Quốc Phòng ASEAN mở rộng (ADMM+) tại Jakarta, Indonesia, ngày 16/11/2023. AP - Willy Kurniawan

 

Trong một tuyên bố chung được đưa ra vào cuối ngày, các bộ trưởng Quốc Phòng khối ASEAN đặc biệt tập trung vào tình hình an ninh hàng hải của khu vực, kêu gọi tạo “môi trường thuận lợi để giải quyết hòa bình các tranh chấp ở Biển Đông”. Lãnh đạo quốc phòng các nước ASEAN nhấn mạnh: “Cạnh tranh giữa các cường quốc đang diễn ra trong khu vực có thể gây nguy hiểm cho tương lai của khu vực”.

 

Báo Jakarta Post dẫn lời bộ trưởng Quốc Phòng Singapore Ng Eng Hen cảnh báo là những diễn biến địa chính trị mới nhất là bằng chứng cho thấy “hòa bình có thể bị mất, hoặc đang mất đi nhanh chóng”. Ông kêu gọi các nước ASEAN phải dành sự quan tâm tối đa để duy trì ổn định trong khu vực.

 

Về phần mình, bộ trưởng Quốc Phòng Indonesia, Prabowo Subianto, chủ trì hội nghị, cũng lưu ý đến nguy cơ “xảy ra xung đột ở châu Á”, và nhấn mạnh là “không chắc thế giới có thể gánh chịu được cùng lúc tình trạng “chiến tranh xảy ra ở châu Âu, tình hình xấu đi ở Trung Đông và (một cuộc xung đột bùng lên) ở châu Á”.

 

Tuyên bố chung của bộ trưởng quốc phòng các nước Đông Nam Á cũng kêu gọi tất cả các bên tại Miến Điện “ngừng mọi hành động bạo lực và kiềm chế tối đa”.

 

Hôm nay, trong khuôn khổ hội nghị các bộ trưởng Quốc Phòng ASEAN mở rộng (ADMM+), bộ trưởng Quốc Phòng Hoa Kỳ Lloyd Austin, thứ trưởng Quốc Phòng Nga Alexander Fomin, bộ trưởng Quốc Phòng Ấn Độ Shri Rajnath Singh, bộ trưởng Quốc Phòng Nhật Bản Miyazawa Hiroyuki và thứ trưởng Quốc Phòng Nam Hàn Kim Seon-ho dự các phiên thảo luận. Các quan chức quốc phòng cấp cao từ Tàu Cộng, New Zealand và Úc tham gia hội nghị.

 

 

Thượng đỉnh Joe Biden - Tập Cận Bình: Mỹ, Trung nối lại liên lạc quân sự cấp cao

 

Trong cuộc họp thượng đỉnh hôm 15/11/2023 tại San Francisco, Hoa Kỳ, lãnh đạo Mỹ và Tàu Cộng đã đồng ý nối lại đối thoại, tránh để hai cường quốc hàng đầu thế giới lao vào một cuộc « xung đột ». Quan trọng nhất là việc nối lại các liên lạc quân sự cấp cao. Nhưng nhiều xung khắc vẫn tồn tại sau thượng đỉnh Joe Biden - Tập Cận Bình lần này.

 

Thanh Hà

 

Chủ tịch Tàu Cộng Tập Cận Bình (Xi Jinping) đi dạo cùng với Tổng thống Mỹ Joe Biden tại dinh thự Filoli, bên lề thượng đỉnh Diễn đàn Hợp tác Kinh tế Châu Á-Thái Bình Dương (APEC), ở Woodside, bang Californie, Hoa Kỳ, ngày 15/11/2023. REUTERS - KEVIN LAMARQUE

 

Để minh họa cho những căng thẳng nói trên, ngay sau cuộc đối thoại với ông Tập Cận Bình, Tổng thống Biden một lần nữa nhắc lại chủ tịch Tàu Cộng là một « nhà độc tài ». Còn theo hãng tin Mỹ AP, ông Tập Cận Bình trực tiếp quy trách nhiệm cho Washington trong việc cung cấp vũ khí cho Đài Loan, gây bất ổn trong khu vực.

 

Đặc phái viên đài RFI Guillaume Naudin từ San Francisco tổng kết về thượng đỉnh Joe Biden và Tập Cận Bình trước thềm hội nghị APEC:

« Cuộc trao đổi diễn ra trong bốn giờ đồng hồ. Tổng thống Mỹ và chủ tịch Tàu Cộng đã thảo luận về hầu hết hồ sơ, tuy nhiên gần như họ chẳng đồng ý với nhau về bất kỳ một chủ đề nào. Dù vậy, ít ra đây là dịp để lãnh đạo hai nước trao đổi quan điểm một cách trung thực, như Tổng thống Joe Biden ghi nhận.

 

Ông nói: “Các cuộc họp luôn diễn ra một cách thẳng thắn và trung thực. Không phải lúc nào chúng tôi cũng đồng ý với nhau, nhưng đối thoại luôn thẳng thắn. Tôi nghĩ rằng hôm nay chúng tôi đã đạt được nhiều tiến bộ quan trọng”.

 

Những tiến bộ mà ông Biden muốn nói đến chính là thỏa thuận nối lại hợp tác chống nạn buôn ma túy tổng hợp Fentanyl. Đôi bên đồng ý khởi động các chương trình hợp tác để ngăn ngừa những hậu quả của việc phát triển công nghệ trí thông minh nhân tạo, nối lại liên lạc quân sự cấp cao, tránh để xảy ra những sự cố có thể dẫn tới khủng hoảng.

 

Trái lại, lãnh đạo hai cường quốc vẫn không có đồng thuận về chiến tranh Ukraine, về xung đột ở Trung Đông, hay về tự do hàng hải ở Biển Đông, hoặc là về những áp lực của Tàu Cộng đối với Đài Loan vài tuần trước bầu cử Tổng thống tại đảo này. Nói chung, còn rất nhiều bất đồng mà Tổng thống Joe Biden sẽ phải xử lý. Nguyên thủ quốc gia Mỹ kết luận: “Tàu Cộng và Hoa Kỳ trong thế cạnh tranh và trách nhiệm của tôi là giải quyết một cách hợp lý để tránh cho cạnh tranh đó dẫn đến xung đột. Đó là mục tiêu của tôi”.

 

Cũng vì tránh để xảy ra xung đột, lãnh đạo hai nước quyết định sẽ điện đàm trực tiếp với nhau khi cần. Trên nguyên tắc, họ sẽ không đợi thêm một năm nữa mới lại trao đổi với nhau ».

 

Như chính Tổng thống Biden đã ghi nhận, Hoa Kỳ và Tàu Cộng là hai đối thủ cạnh tranh về kinh tế. Về mặt quân sự, Hoa Kỳ thông báo « các quan chức cấp cao hai bên sẽ nối lại đối thoại », và đây là điều « quan trọng bởi những sự cố nguy hiểm, hay không mang tính chuyên nghiệp » giữa Không Quân và Hải Quân hai nước có nguy cơ ngày càng thường xuyên xảy ra.

 

Đối với Bắc Kinh, điểm quan trọng nhất liên quan đến Đài Loan. AP trích lời một quan chức Mỹ cho biết chủ tịch Tập Cận Bình đã khẳng định Tàu Cộng « không có ý định xâm chiếm Đài Loan ». Hãng tin Anh Reuters thì chú ý đến việc Bắc Kinh đòi Washington « ngừng trang bị vũ khí » cho Đài Bắc. Liên quan đến cuộc đọ sức Mỹ - Trung về kinh tế và công nghệ, cũng AP cho biết ông Tập Cận Bình xem các biện pháp trừng phạt của chính quyền Biden ảnh hưởng trực tiếp đến những « lợi ích chính đáng » của Tàu Cộng.

 

Về phía Tàu Cộng, tường thuật về thượng đỉnh Joe Biden - Tập Cận Bình, Tân Hoa Xã cho biết lãnh đạo Bắc Kinh « tập trung vào hai hồ sơ lớn là Đài Loan và lợi ích kinh tế » trong cuộc trao đổi với Tổng thống Biden.

 

 

Tin tổng hợp

 

RFI

 

(AFP) - Cam Bốt khánh thành phi trường mới do Tàu Cộng tài trợ. Ngày 16/11/2023, phát biểu tại buổi lễ khánh thành phi trường quốc tế Siem Reap, thủ tướng Hun Manet khẳng định: “Đây là sự kiện lịch sử trong lĩnh vực hàng không của Cam Bốt”. Phi trường được Tàu Cộng đầu tư khoảng 1 tỉ euro, cửa ngõ dẫn đến đền Angkovat, địa điểm du lịch chính của nước này, rộng 700 hécta và dự trù có thể đón 12 triệu khách từ nay đến năm 2040. Cam Bốt vốn là một trong những đồng minh thân thiết nhất của Bắc Kinh ở Đông Nam Á từ thời thủ tướng Hun Sen, bố của thủ tướng Hun Manet.

 

(Reuters) - CPTPP đón thành viên mới. Thông cáo của 12 bộ trưởng Thương Mại nước tham gia Hiệp Định Đối Tác Toàn Diện và Tiến Bộ Xuyên Thái Bình Dương CPTPP hôm 15/11/2023 cho biết sẵn sàng kết nạp thêm Anh Quốc. Hiện bao gồm Úc, Brunei, Canada, Chilê, Nhật Bản, Malaysia, Mêhicô, New Zealand, Peru, Singapore, Việt Nam, CPTPP là hậu thân của Hiệp Định Đối Tác Xuyên Thái Bình Dương TPP mà Hoa Kỳ là một thành viên chủ chốt. Nhưng năm 2017 chính quyền Donald Trump đã đơn hương rút Mỹ ra khỏi TPP.

 

(AFP) - Mỹ: Thượng Viện bỏ phiếu thuận, các cơ quan liên bang tránh bị đóng cửa. Ngày 15/11/2023, Thượng Viện Mỹ với 87 phiếu thuận, 11 phiếu chống, đã cho phép triển hạn ngân sách liên bang đến giữa tháng 1/2024, tiếp theo quyết định của Hạ Viện. Nếu không đủ ngân sách, khoảng 1,5 triệu nhân viên liên bang sẽ không được trả lương, giao thông hàng không bị cản trở.

 

(Yonhap) - Nga - Bắc Hàn mở rộng hợp tác thương mại, công nghệ. Theo truyền thông nhà nước Bắc Hàn KCNA, phái đoàn Nga công du tại Bình Nhưỡng hôm qua, 15/11/2023, đã ký kết một thỏa thuận song phương liên quan đến thương mại, khoa học, công nghệ. KCNA không cung cấp thông tin chi tiết.

 

(AFP) - Ukraine giành lại kiểm soát một số vị trí trên sông Dniepro ở Kherson. Lãnh đạo vùng Kherson hiện do Nga chiếm đóng, Vladimir Saldo, trên mạng Telegram ngày 15/11/2023, cho biết quân đội Ukraine đã giành lại quyền kiểm soát đối với một số khu vực trên sông Dniepro, đồng thời khẳng định quân đội Kyiv đã phải chịu thiệt hại nặng nề. Đây là lần đầu tiên một quan chức quân sự của Nga xác nhận đà tiến của Ukraine. Các blogger quân sự và các chuyên gia cho biết quân đội Ukraine đã neo đậu tại một số khu vực ở tả ngạn sông Dniepro, và dần dần dùng thuyền băng qua sông. Để có thể tiến sâu vào vùng bị Nga chiếm đóng, quân đội Ukraine phải đưa được vũ khí, thiết bị hạng nặng vào khu vực nhiều cát và đầm lầy này.

 

(AFP) - Tân ngoại trưởng Anh David Cameron công du Kyiv khẳng định lập trường ủng hộ Ukraine. Đến Kyiv từ hôm 15/11/2023, ông Cameron đã hội kiến Tổng thống Volodymyr Zelensky và có một buổi làm việc với ngoại trưởng Dmitro Kouleba trong ngày hôm nay 16/11. Luân Đôn khẳng định tiếp tục là điểm tựa mạnh mẽ cho Ukraine cả về ngoại giao lẫn quân sự. 

 

(AFP) - Toà án tối cao Anh: Trục xuất người nhập cư đến từ Rwanda là bất hợp pháp. Ngày 15/11/2023, năm thẩm phán Tòa án tối cao đã thống nhất bác bỏ kháng cáo của bộ Nội Vụ và tái khẳng định kết luận của Toà phúc thẩm về tính bất hợp pháp của kế hoạch này trong nỗ lực nhằm chống nạn nhập cư bất hợp pháp. 

 

(AFP) - Liên Hiệp Châu Âu muốn cạnh tranh với Mỹ, Canada để thu hút lao động có trình độ. Trong bối cảnh Liên Âu đang tìm cách đối phó với nạn nhập cư trái phép, hôm 15/11/2023, phó chủ tịch Ủy ban Châu Âu Margaritis Schinas xác nhận Liên Âu muốn cạnh tranh với quốc tế, đặc biệt là với các nước như Mỹ, Úc, Canada, New Zeland, trong việc tìm kiếm tài năng. Để thị trường lao động ở châu Âu trở nên hấp dẫn hơn, Ủy Ban đã đưa ra nhiều biện pháp, trong đó có việc lập ra một trang mạng nhằm kết nối các chủ doanh nghiệp châu Âu và những lao động sống ở ngoài khối 27 nước. Ủy Ban cũng muốn tạo điều kiện thuận lợi để công nhận bằng cấp từ các nước không thuộc Liên Âu, đặc biệt là kiến trúc sư hay bác sĩ.

 

(AFP) - Serbia ký thỏa thuận nhập cảng khí đốt với Azerbaïdjan. Trong chuyến thăm đến Azerbaïdjan, bộ trưởng Năng Lượng và Khai Khoáng của Serbia hôm 15/11/2023 đã thông báo ký một thỏa thuận thương mại giữa tập đoàn dầu khí Srbijagas của nước này với tập đoàn SOCAR của Azerbaïdjan để nhập cảng 400 triệu mét khối khí đốt từ nước này. Thỏa thuận này giúp Serbia đa dạng nguồn cung năng lượng, dần thoát khỏi phụ thuộc vào Nga, vốn đã độc chiếm gần như toàn bộ thị trường cung ứng năng lượng cho Serbia từ nhiều năm qua.

 

(AFP) - Pedro Sanchez được Quốc Hội Tây Ban Nha chính thức tín nhiệm tiếp tục giữ chức thủ tướng. Sau hai ngày tranh luận căng thẳng, hôm 16/11/2023, ông Sanchez, thuộc đảng Xã Hội, đã được 179 dân biểu quốc hội ủng hộ, dành được đa số tuyệt đối để tiếp tục lãnh đạo đất nước.